Gëzim Llojdia: Vjen në Vlorë major Ahmet Lepenica

VJEN NË VLORE MAJOR AHMET LEPENICA 

PROMOVOHET NË KUADER TË 100 VJETORIT TE PAVARESISË KOMBËTARE

NGA GËZIM LLOJDIA

Në kuadër të 100 vjetorit të Pavarësisë kombëtare Universiteti “PAVARËSIA”,K lubi i shkrimtarëve ”Petro Marko” organizoi promovimin  e librit:“Major Ahmet Lepenica, Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare në Luftën e Vlorës, 1920” shkruar nga studiuesi Enver Memisha-  Lepenica.

Studiuesi Msc Gëzim Llojdia  duke hapur këtë takim tha se:Ky botim i plotë i studiuesit Lepenica përbënë në vetvete një dritare të re  për  vet mënyrën e të shkruarit,analizën e fakteve ,dokumentet e paraqitura në gjuhën origjinale dhe faksimile të tyre , kujtime dhe folklori ,gazete dhe të gjitha mjetet që të dëfrejnë rrugën e të vërtetit. Lëvizjet e tyre deshifrojnë pikërisht pozicionimin e tyre atdhetar por sikurse  frymën,që e përdorën për hyrjen fortësisht të mençur në këtë lëvizje shqiptare. Flitet se nga kohët e rilindjes kombëtare  një gen i shqiptarizmit,filloi të lëviz tek këta patriot. Ky gen erdhi ,por u forcua duke u ruajtur i shenjtë tek shqipfolësit. Numërohen të këtij geni të shqiptarizmës i përkasin edhe familja Lepenica .1-Në rrafshin politik. Figura e Ahmet Lepenicës është patriotizmi  , që ushqeu ,shqiptarizmin gjatë gjithë  kohës së ndritshme të përndritjes tonë kombëtare. Me frymën e tij patriotike, Bashkohës i Mustafa Qemalit , bashkëluftëtar dhe mik i Ismail Qemalit, mbrojtës i Pavarësisë Kombëtare 1912-1913, çlironjës i krahinave të jugut të Shqipërisë më 1914. Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare në Luftën e Vlorës, 1920, 2-I ndërgjegjësoi se fati i kombit ishte në duart e shqiptarëve në këto kohë të mjegullta ishte shqiptarizmi. Fati i tyre ishte qëndrueshmëri i lidhur me kombin,fati i të cilit gjendej në plluskimin e pushtimeve të huaja sidomos pas luftë së Vlorës Nuk ka asnjë ndryshim frekuence në qëndrimet e tij patriotike gjendet Komandant i Krahut të Vjosës, në vitin 1921, Qarkkomandant i Xhandarmërisë së Gjirokastrës në vitin 1922, udhëheqës i Revolucionit të Qershorit 1924, kontribuues i shquar në hallet dhe problemet e krahinës së Mesaplikut deri në  shuarje pra deri në këputje të shpirtit  në vitin 1941.

Gezim Zilja  studiues ju referoi  rreth librit te studiuesit Lepenica Këto ditë, në kuadrin e 100 Vjetorit të Pavarësisë, në qarkullim libri “Major Ahmet Lepenica, Komandanat i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare në Luftën e Vlorës”.Libri është shkruar nga studiuesi i palodhur Enver Memishaj-Lepenica dhe përfshin një numër të konsiderueshëm dokumentash të kohës mbi jetën dhe veprimtarinë e njërit prej njerëzve më të shquar të Labërisë, “E një veterani pa njollë” siç thotë autori, që gjithë jetën ia kushtoi luftërave për liri e pavarësi të Shqipërisë. Personazhe të tillë të fuqishëm si ai i Ahmet Lepenicës kanë qenë pak të njohur sidomos gjatë periudhës së diktaturës. Megjithatë populli i krahinës së Vlorës nuk rreshti së ngrituri këngë për bijtë e vet që që i dolën zot dhe në kohët më të zeza. Ai do të këndonte: Kush e prishi Italinë/Osmëni me dy Qazimë/Bimbash Ahmet Efendinë. Janë vetëm tre vargje ku jepet një epope e tërë që të trondit: Që Italia u mund (u prish,) që prijësit e asaj lufte ishin Osmën Haxhiu, Qazim Kokoshi, Qazim Koculi dhe natyrisht oficeri i lartë (Bimbash) major Ahmet Lepenica.Pas përmbysjes së diktaturës mundësitë për studimin e figurave hisorike pak të njohura më parë u bë më e madhe. Tashmë në dispozicion të studiuesve u vu gjithë arkivi me dokumentat historike shqiptare dhe të huaja. Por ende janë të pakët ata që “guxojnë” e i futen atij deti të pafundëm të arkivave, thjesht për të nxjerrë në dritë të vërtetën historike, të një ngjarjeje, apo të jetës së një njeriu të vetëm. E them këtë sepse kjo lodhje e stërmundim dmth të rrëmosh në arkiva për vite me rradhë nuk sjell kurrfarë përfitimi material madje shpesh paratë për botimin paguhen nga xhepi i autorit. Kjo ka të bëjë ama me dashurinë e tij (të studiuesit) për figura të tilla që nuk duhen harruar, ka të bëjë me dashurinë për të vërtetën, me dashurinë për historinë e popullit shqiptar dhe më thjesht me dashurinë dhe respektin për vendlindjen dhe atdheun. Nuk janë terma të tepërta nuk është mbivlerësim. Ata që merren me punë të tilla e dinë që pasi je rropatur me vite të tëra në gjurmimin e gjetjen e dokumentave, në sisteminin e rregullimin e tyre dhe në fund ke në dorë një libër në dorëshkrim, është shumë e trishtueshme të vraposh ( kjo është pjesa më e vështirë) sa andej këndej për të “lypur” të holla që libri të shohë dritën e botimit. Gjithsesi “Major Ahmet Lepenica…”e pati fatin të dalë në qarkullim bashkë me falënderimet ndaj dhuruesve që me sa duket nga numri i madh i tyre janë rrogëtarë ose pensionistë. Është një nga dhuratat më të bukura që i bëhet lexuesve shqiptar në kuadër të festimeve të 100 Vjetorit të Pavarësisë.Në faqet e para zoti Memishaj rreket të bëjë një përshkrim të shkurtër të Vlorës dhe veçanërisht të Lepenicës së tij të dashur në rafshin historik, pa harruar të përshkruajë bukuritë e vendlindjes. Me një sinqeritet të madh ose si i thonë nga anët e tij me zemër në dorë ai shprehet: Ky libër është produkt i dashurisë për vendim tim, për fshatarët e mi, për Labërinë, sepse siç ishte Lepenica, ishte tërë Labëria, siç vuante Lepenica vuante krahina e Mesaplikut, e Labërisë dhe e gjithë Shqipërisë.( Ahmet Lepenica, fq 21) Dhe më tej: “Unë kam synuar të nxjerr në dritë karakterin, mendësinë dhe shpirtin atdhetar të këtij luftëtari, duke e vënë në vendin që meriton. Dramës së historisë sonë t’i kthejmë personazhet realë ashtu siç kanë qenë. (Ahmet Lepenica. Fq. 23). Dhe këtë premtim që zoti Memishaj e bën që në fillim e shohim të shpaloset faqe pas faqeje duke hedhur dritë jo vetëm në figurën e luftëtarit patriot por edhe të shumë figurave të tjera bashkëluftëtarë ose jo me major Ahmet Lepenicën.Në libër autori ndalet në jetën e heroit, nga fëminija, gjatë shërbimit ushtark në ushtrinë turke, si bashkëluftëtar i Qemal Ataturkut, veprimtarinë e tij para dhe pas shpalljen së Pavarësisë në Vlorë, pjesëmarrjen në Luftën e Vlorës, në mbrojtjen e Kongresit të Lushnjes, luftën e tij për të mos lejuar copëtimin e Shqipërisë, mardhëniet me qeverinë e Nolit, deri sa mbylli sytë atje në Lepenicën e dashur. Faqe pas faqeje nëpërmjet materialeve dhe dëshmive shikojmë si rritet figura luftëtarit dhe atdhetarit të madh Ahmet Lepenica. Mendoj që një kulmet e veprimtarisë së tij është epopeja legjendare e Luftës së Vlorës të cilën autori, na i përshkruan me hollësi duke e mbështetur në dokumentat e shumta të kohës. Ahmet Lepenica do të caktohej nga Komiteti i Mbrojtjes së Vlorës “…si Kumandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare, duke u pështetur në burrërinë dhe në atdhetarësinë tuaj. Ngarkohe me këtë barrë shumë të shenjtë dhe të rëndë…” Ahmet Lepeneca Fq. 99Më vonë do ta shohim si Shef të Shtabit të Trupave Kombëtare dhe Komandant të Gjindarmërisë, gjithmonë të angazhuar në atë luftë të shenjtë deri në mbarimin e saj.Në librin e Enver Memishajt, shikojmë dhe një sërë komandantësh, luftëtarësh e udhëheqësish kryesisht lebër, që drejtuan atë luftë heroike me një nga fuqitë ushtarake më të mëdha të kohës ose si thuhet në këngë “Me një mbret dyzet miljonë”. Autori zbërthen me pjekuri e bën një analizë të hollë për atë luftë titanike dhe me të drejtë del në përfundimin se: “Patriotët që bënë Kongresin e Lushnjës dhe luftën e Vlorës, rishpallën edhe një herë Pavarësinë Kombëtare dhe bënë të mundur që më 17 dhjetor 1920, Lidhja e Kombeve ta njihte Shqipërinë me kufijtë që ka sot.” (Ahmet Lepenica Fq 206.)Nëse nuk do të zhvillohej ajo luftë e madhe, e pakrahasueshme dhe e papërsëritëshme nga mënyra dhe koha që u zhvillua, Shqipëria ndoshta nuk do të ishte kjo që kemi sot por gjysma e saj, por edhe mund tu ishte dhuruar andej-këndej italianëve, grekëve e serbëve. Në kuadrin e 100 vjetorit të pavarësisë, libri është një dhuratë e çmuar për kombin shqiptar, jo vetëm se na njeh me një nga heronjtë dhe udhëheqësit kryesorë të asaj lufte por edhe pse tregon shpirtin e pamposhtur e patriot të shqiptarit, tregon se historia e popullit tonë është një histori plot luftra, përpjekje, sakrifica e therori për atdheun e dashur. Dy muaj para njëqind vjetorit të shpalljes së pavarësisë megjithë mëtimet e çuditëshme që vihen re tek-tuk për t’i zhvendosur kremtimet dhe heronjtë sipër Tiranës, akti i Shpalljes së Pavarësisë dhe Lufta e Shenjtë e Vlorës e vitit 1920, me gjithë heronjtë e tyre, vijnë natyrshëm, pa bujë, me një shkëlqim diellor ngahera më të fortë për të na treguar se kjo Shqipëri u bë me penë e pushkë nga bijtë e bijat e shqiptarëve nga çdo cep e vatër ku ata jetonin. Për Luftën e Vlorës At Shtjefën Gjeçovi do të shprehej: “ Në luftë të Vlonës luftoj besa e trimnija kundra fuqijet e dijet… Filluen luftën të pështetun në shpresë të ndihmës së Perëndisë e të bashkimit vëllazëror, e patën sosë a me mbetë të gjithë në lam të luftës ose me shpërthye dyert e hekurta e ledhet e çelikta të armiqve.. Hytë ngathnjyes në Vlonë në atë Vlonë kreshnike e cila kurdoherë e ka pas dëftye veten se ndër deje i vlon gjaku fjesht shqiptar. “ Shtjefën Gjeçovi. Gazeta Mbrojtja Kombëtare faqe 21-28 viti 1920.Libri i Enver Memishajt është një monografi serioze e shkruar plot dashuri, sinqeritet për heroin Ahmet Lepenica, dhe rrok një faqe të lavdishme të historisë së trevës së Labërisë e më gjerë. Monografia është shkruar me një gjuhë të rrjedhshme por shpesh e ngarkuar me dialektalizma që autori mendoj se i përdor qëllimisht për të theksuar se barrën më të rëndë të Luftës së Vlorës e mbajtën bijtë e Labërisë. Mendoj së qëndrimi i autorit lidhur me vlerësimet e Ago Agajt dhe sidomos Eqerem Bej Vlorës ndaj figurës së Ahmet Lepenicës mund të ishte më i qetë dhe objektiv, pavarësisht nga argumentat e autorit. Lexojmë në libër, fq.300 “ Eqerem bej Vlora, sikundër ka derdhur vrer, mashtrime, poshtërime e denigrime ndaj të gjithë bashkëqytetarëve të tij, heronj të Vlorës…. ashtu shpif e mashtron edhe për Ahmet Lepenicën….” Po kështu përmendja e shpeshtë e emrit të Ahmet Lepenicës dhe vlerave të tij në çdo faqe libri, të jep përshtypjen hera-herës se vetëm ai ishte kryesori në atë luftë, kur mjaft figura të tjera qoftë dhe ajo e Qazim Koculit si Komandant i Përgjithshëm anashkalohen ose përmenden shkarazi. Gjithsesi këto janë vrejtje fare subjektive që nuk e ulin aspak vlerën e librit dhe figurës së heroit legjendar Ahmet Lepenica. Për ta mbyllur do të përmendja fjalët e historianit të njohur e respektuar vlonjat, Prof. Dok. Bardhosh Gaçe. Ai vlerëson: “ Me pasurinë e dokumentave, provave dhe fakteve, Ahmet Lepenica, portretizohet e jepet si një apostull i shqiptarizmës, i mbuluar nga mjegulla e kohës padrejtësisht…. Dhe monumentin që prisnim për Ahmet Lepenicën ja ngriti Enver Memishaj me këtë libër.”Nje analizë e plotë e librit sigurisht do të këërkonte një angazhim më të madh dhe dhjetëra faqe të shkruara. Qëllimi i kësaj përmbledhje të shkurtër është të “lajmërojë” lexuesit për botimin e tij dhe të zgjojë interesin e tyre.

Aktori i teatrit “Petro Marko” Vasillaq Godo reciton Hymni i Vlores të shkruar nga poeti dhe ishkryetari i abshkisë Vlorë Ali Asllani.

Mësuesi Begë Karefil  Begajj  referon temen :Mbi veprën e Enver Memishaj-Lepenica “Major Ahmet Lepenica, Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare në Luftën e Vlorës, 1920”,

Si mësues dhe bashkëfshatar i Enverit  tha ai,ndjehem krenar për këta personalitete të shquara të fshatit tonë, por edhe për Enver Lepenicën që ka zbuluar dhe evidentuar veprën atdhetare të këtyre dy burrave duke bashkangjitur emrin e tij me bijtë më të mirë e atdhetar që ka nxjerrë vendlindja jonë, Lepenica. Jeta e heroit të këtij libri Ahmet Islam Canaj që në histori hyri me emrin Ahmet Lepenica, fillon si ushtar i Perandorisë Osmane dhe që për merita trimërie e zotësi ushtarake u gradua oficer, por zemra e tij rrahu vazhdimisht për atdheun e tij. Sado me gradë e pozitë  në Perandorinë osmane, kur erdhi momenti në vitet 1911 - 1912 , nuk pyeti më për grada e ofiqe  por iu përgjegj  thirrjes së atdheut, me dëshirë, me zemër e me besim se edhe Shqipëria do të bëhej.

Libri është ndarë në katër pjesë: Pjesa e parë: Jeta dhe vepra e major Ahmet Lepenicës, pjesa e dytë: Në krahët e këngës popullore, pjesa e tretë: Bashkëluftëtarë dhe personalitete të shquara në jetën e Ahmet Lepenicës, pjesa e katër: dokumente. Të katër pjesët janë  harmonizuar e lidhur organikisht si vazhdim të njëra tjetrës. Libri është pajisur me kronologjinë e jetës së Ahmet Lepenicës, burimet dhe bibliografia nga   Arkivi Qendror i Shtetit Shqiptar, Instituti Historisë dhe Biblioteka Kombëtare, faksimile të dokumenteve historike dhe fotografi,  literature e gjerë historiografike, kujtime të botuara, folklor, shtypi i kohës  dhe në fund indeksi i emrave të njerëzve, gjë që do të thotë se jemi para një punimi të mirëfilltë shkencor, që duhet të tërheqë vëmendjen e një mase të madhe të lexuesve dhe të elitës kulturore shqiptare. Me këtë libër, Z. Enver Memishaj, ka e përballuar me sukses një punë voluminoze studimore, që kërkon gjithë jetën e njeriut dhe ja ka arritur qëllimit që me  kompetencë shkencore, me fakte, dokumente të shumta, me analizë, argumente bindëse e të pa kundërshtueshme  mbështetur edhe në shtypin e kohës edhe në folklor t`i ngrejë major Ahmet Lepenicës monumentin e munguar dhe t`i kthejë historisë sonë një personalitet të shquar. E gjithë kjo punë voluminoze dhe cilësore tregon bagazhin kulturor që zotron autori, pasionin për të  kërkuar të vërtetën, dashurinë për atdheun dhe vendlindjen. Në kapitullin “Rëndësia e Luftës së Vlorës” autori citon elitën e kulturës, studiuesve dhe historianëve tanë të cilët kanë arritur në të njëjtin përfundim, në mirëkuptim të plotë se Lufta e Vlorës hodhi në erë planet antishqiptare të Fuqive të Mëdha në Konferencën e Paqes në Paris, në vitin 1919 dhe 1920 dhe vendosi fatin e Shqipërisë dhe për pasojë Shqipëria në dhjetor të vitit 1920, për herë të parë në historinë e sajë u njoh edhe nga bota si shtet i pavarur. Vlerat e studiuesit Enver Memishaj – Lepenica duken edhe në kapitullin “Lufta e Vlorës nuk mund të zhvleftësohet”, në të cilin autori polemizon dhe hedh poshtë shumë përfundime dhe shtrembërime të pa drejta dhe të pa bazuara të disa studiuesve që kanë shkruar apo e kanë përmendur Luftën e Vlorës. Major Ahmet Lepenica, si një veteran pa njollë i çështjes sonë kombëtare, është renditur në radhën e atyre figurave që me përkushtim  iu gjendën atdheut  në ditët më të errtë, me re të zeza, të vështira, pa menduar asnjëherë se çdo të fitonin për vete. E me të vërtetë, autori thekson se ai, major Ahmet Lepenica, nuk mori e nuk pranoi asgjë, në fund të Luftës së Vlorës, për kontributin e shquar që ai dha në shërbim të atdheut, siç vepruan udhëheqësit e tjerë të asaj lufte.

Myrteza Mar Kryetar i klubit ‘Petro Marko” Vlorë tha :Enver Memishaj vjen këtë here me një libër vërtet me vlera te medha jo vetëm histroike. patriotike, arkivore por edhe letrare artistike. Te shkruash per historinë dhe protagonistet e saj eshte detyre dhe e drejte jo vetëm qytetare, por edhe morale, intelektuale dhe atdhetare. Autori i 9 librave, z Memishaj e ka realizuar me se miri këtë obligim ne librin qe kemi ne duar. Puna e madhe dhe me pergjegjesi e autorit tregojnë jo vetëm mundin, por edhe kujdesin për te na dhënë ne masne e duhur, ne kohen e duhur, ne vendin e duhur historik e politik vlerësimin per nje nga figurat e ndritura jo vetëm te Vlores, por Atdheut...Pasi lexon këtë libër te lindin natyrshëm jo vetëm dëshirat për te uruar autorin, por edhe te meditosh thelle për atë errësire qe ka mbuluar shume themele te historisë. Ndaj theksova me larte se është detyre e gjithë intelektualeve dhe historianeve qe te gërmojnë edhe nen themele sepse historia dhe lavdia, ashtu si edhe turpi e tradhtia nuk janë gjethe vjeshte. Pa kontributin e shqiptareve te* vërtetë nuk do kishte rezistence ndaj pushtuesve te shumte shekullore. Pa këtë kontribut nuk do kishte ndërgjegjësim dhe udhëheqje te masave te gjera te popullit për liri e pavaresi. Pa këto kontribute nuk do kishte dhe nuk ka histori....Autori e portretizon heroin e vete nen dritën e se vërtetës se madhe dhe e shoqëron atë me fakte te gjalla .

Laureta Petoshati publicistë solli fakte të reja nga libri “Major Ahmet Lepenica,

Sot ne bote, per te qene udhëheqës, duhet te jesh i pajisur me inteligjencen eraocionale. Inteligjenca emocionale është aftësia për te njohur, pranuar, menaxhuar dhe kontrolluar emocionet e vetvetes, se te tjereve dhe te disa grupeve. A nuk e bene këtë drejtuesit e Luftës se Vlorës? Po. Me ane te fakteve ata krijuan nje ushtri, nje shtab, një prefekture. Emocioni qe i donte ata drejt fitores ishte atdheu. Ne mos duhej te clirohej, te paktën, me vdekjen e tyre te shpëtohej nderi i tij, sipas motos: " O Vloren, o vdekjen!" Ata ishin njerëz me shkolle, me pasuri, me virtyte. Gjithsecilit, iu ngarkua detyra sipas aftësive. Per ta treguar kete gje, Enver Memishaj, përdor edhe vete inteligjencën emocionale. Behet shume i ndjeshëm, duke i studiuar personazhet ne gjerësi dhe ne thellësi te fakteve. Duke i kuptuar ata ne te gjitha dimensionet, kërkon qe te binde lexuesin ne ate qe thote. Kjo është aftësi, apo një mjet qe e ndihmon lexuesin per te zbërthyer shume gjera, te cilat kane mbetur enigmatike, si dhe shume shprehje apo fjali, qe ne ndonjë rast duken te thjeshta, por ne fakt kane filozofi te holle popullore dhe kthehen ne epistemologjike si shprehja, qe i thotë Alem Mehmeti te urtit Ismail Qemali, kur po u vinte ushtria turke: "Ti peshk ne det dhe une ujk ne pyll!", qe do te thote ti do te ikesh matane detit, ndërsa unë do te dal kacak, por si sinonim ka lirinë ashtu si ta jep mëma natyre. Ndërsa flet per udhëheqësit e Luftës se Vlores, ai nuk harron pa përmendur getat e fshatrave, njerezit e thjeshte, barinjte, te renet, vendos listat e tyre emër për emër. Lufta e Vlorës ishte lufta e fisnikeve. Fisnikëria nuk tregon vetëm shkalle shoqërore te larte, por vlera shume te larta ne sherbim te atdheut dhe njerëzimit. Për ti treguar këto vlera atdhedashurie, autori përdor edhe poezi, te cilat e spikatin me shume historinë dhe heroizmin, si per shembull vargjet e poetit vlonjate Kudret Kokoshi, për Toto Bolenen:

"Dhe ne grushtin e gelikte krrab'n e berrave mbertheje.../Me ate kerrabe historike, kundrejt Historise veje!"

Aktori Vasillaq Godo  recitoje poezinë  Toto Bolena  të shkruar nga Kudret Kokoshi.

Fahri Shaska kumtojë rreth figurës së Ahmet Lepenicës dhe qëndrimit të tij si dhe mohimit që i është bërë në shumë botime të viteve të shkuara kur emri i tij nuk përmendet .

Albert Habazaj  analizoi figurën  e patriotike të  Ahmet Lepenicës duke ju referuar studimit të hollësishëm bibliografik.

Mësuesi, Shpresim Kasaj, Kryetar i shoqatës” Armeni” do tu referohet pasqyrimin  fakteve ne  luftën  e Vlorës nxjerr nga libri. Nga familja Ahmet Lepenices, përshëndeti  Irfan Canaj.

Autori  i botimit  të librit Enver Lepenica tha se në  hartimin e kësaj vepre kanë ndihmuar me konsulencat e tyre: Dr. Bujar Leskaj, Dr. Iliaz Gogaj dhe Prof. Nestor Nepravishta. Vlerësimi i librit është bërë nga Prof. Dr. Bardhosh Gaçe, Mjeshtër i Madh.