Elvi Sidheri: Si do të kishte qenë Shqipëria pa turqit?!

Si do të kishte qenë Shqipëria pa turqit?!

Nga Elvi Sidheri

Një pyetje legjitime kjo, e cila me siguri do t’i ketë vajtur shumëkujt në mendje gjatë këtyre viteve (gati 100), pas shporrjes finale nga territori ynë, të çallmëmbajtësve, jataganpërdorësve dhe shallvareqelburve turq.

Ndaj dhe, supozoj se unë s’jam as i pari e as i fundit, që e lodh trurin tim, me këto mundime hipotetike, të cilat shpesh s’të çojnë askund, përveçse në ndonjë drejtim hamendësues për lidhur me atë çfarë do të kishte qenë një zhvillim i caktuar, po të kishin vajtur gjerat ndryshe dikur.

Shumë herë neve njerëzit, aq më tepër ne specja njerëzore e quajtur “shqiptarë”, jemi gjendur dhe do të gjendemi para disa udhëkryqesh ditore dhe historike.

Në ato situata, me zgjedhjen tonë të lirë, ose të shtyrë nga rrethana imponuese si dhe nga forca e fatit apo dora e padukshme e Zotit, neve detyrohemi të marrim një drejtim të caktuar, përgjithmonë më pas për t’u gëzuar apo penduar me këtë vendim të tonin.

Kjo gjë na ka ndodhur rregullisht dhe s’qe habi që mes opsioneve momentale që na ofroheshin pas vërshimit të llumit osman në trojet tona 600 e ca vite më parë, neve zgjodhëm disa të ndryshëm ndërmjet tyre.

Pati nga ata, të cilët nuk e bënë dysh mendjen dhe pa hedhur shumë vickla iu nënshtruan pa një-pa dy turkut.

Prej tyre, Jakobi, brenda natës u bë Jakup dhe kështu ia doli që të mbronte posedimet e tij, tokat, kështjellat, bujkrobërit, influencën etj.

Po ashtu edhe një Ilia, u transformua sa hap e mbyll sytë, në një Iliaz dhe në këtë mënyrë, mbajti peshën e vetë specifike politike në ambjentin e tij.

Po kështu një “dukë” apo “princ” shqiptar-arbëror çfarëdo, vajti të flejë me këtë titull fisnik dhe në mëngjes u zgjua nga gjumi halldupshëm me titullin e ri turk “pasha” apo “bimbash” e ku di unë çfarë.

Gruaja e tij brenda pak sekondash kaloi nga Miriam në Mejreme, djali nga Adam në Adem, tjetri nga David u kthye paritmas e papandehur në Daut dhe vajza e mbetur nga Eva në Hava.

Çështje interpretimi është edhe kjo puna me emrat.

Fundja dikush do thoshte se të njëjtën origjinë kanë shumica e tyre.

Pra vijnë nga hebrenjtë e lashtë dhe nga Torah-u i tyre, libri i parë i madh monoteist.

Ai që njeh një Zot të vetëm dhe i cili e ndau njeriun modern nga adhurimi i shumë zotave, pra që fuqinë e erës, shkrepëtimën e shkëndijës që rrapëtin nga qiejt e përflakur përmbi tokën e etur për shi, forcën e valëve të detit dhe lindjen apo përëndimin e magjishëm të diellit, ai libër i shenjtë nuk ja veshi më shumë perëndive të ndryshme.

Por vetëm atij që në gjuhë dhe religjione të ndryshme, të treja fetë, e krishtera, myslimane dhe hebreje, ne i themi të gjithë Zot, sadoqë emrin ia përmendim me tinguj të ndryshëm.

Prandaj edhe ideja e emrave dhe kuptimit të tyre, është deri diku relative.

Sepse shumë prej atyre që menjëherë pas ngjitjes së turqve deri këtej nga anët tona, ndërruan fenë dhe emrat e tyre, këtë e bënë për përfitime personale dhe larg e larg, ata e dinin që kalimi mund të bëhej lehtë, jo rrallë pa ndryshuar shumëçka në thelbin e identitetit të tyre, sepse forma e emrit, për shkaqe të ditura, ngjan shumë me atë të mëparshmen, sido që të jetë, si në formën hebreje origjinale, atë të krishterë apo edhe myslimane.

Një prakticitet ky, për të cilin ne shqiptarët njihemi.

Po aq sa e dimë që jemi të aftë të përshtatemi gati me gjithçka.

Qoftë edhe me një zgjedhë të tejzgjatur, prapambetëse, asimiluese, shfarosëse, çidentituese dhe shkatërruese nga të gjitha këndvështrimet, siç ishte ajo turke-osmane ndaj nesh.

Si edhe në gjëra të tjera, ne shqiptarët, perëndinë e gjithëfuqishme, kemi një mënyrë tonën se si e quajmë.

Ne i drejtohemi asaj me fjalën e vjetër “Zot”!

Helenët në jug, perëndisë së tyre më të madhe dikur në antikitetin e tyre madhështor, i thoshin “Theos”-“????”.

Bota këtë perëndi, sot e njeh si “Zeus”.

Kështu i thonë në italisht, në anglisht, në frëngjisht e spanjisht.

Neve në shqip i themi dhe i kemi thënë ashtu siç padyshim që edhe do t’i themi përherë, sa kohë që gjuha jonë e mrekullueshme do të vazhdojë të flitet dhe shkruhet, pra do t’a quajmë vetëm “Zot”!

Zeusi, nga tregimet dhe fjalët e autorëve të kohës, siç thotë edhe Homeri & Co, njihet si perëndia më e madhe, që si karakteristikë kishte mbi të gjitha “Zërin” e tij kumbues, me të cilin lëshonte urdhërat e tij ndaj vdektarëve të zakonshëm që popullonin tokën.

Dhe është e qartë si drita e diellit, që fjala e sotme shqipe “Zë”, mund të gjehet fare lehtë në emrin ashtu si edhe veprimin e kësaj perëndie të lashtë.

Pra ne shqiptarët, marrëdhëniet me Zotin, i kemi personale, edhe në mënyrën se si e quajmë dhe i drejtohemi atij të plotfuqishmit në qiell.

Pastaj a preferojmë të besojmë dëgjuesin e urdhëresave në malin Sinai, pra Moisiun që u transmetoi hebrenjve të shkretëtirës 10 urdhëresat e shenjta, a jemi për profetin dhe birin e Zotit, Jezusin në kryq, apo për profetin e fundmë Muhamet, këto gjëra janë gjithmonë zgjidhje të tonat thelbësisht personale.

Kjo sepse ne shqiptarët, që të jemi të lirë e kemi në gjak, në origjinë, në ADN-në tonë esenciale dhe mbi të gjitha për shkak se kjo gjë është e shkruar dhe vulosur në historinë tonë dhe në emrin tonë më të lashtë “ILIR”.

Stërgjyshërit tonë, nga secili fis të vinin, të ishin Ardianë, Lynkestë, Mesapë, Kaonë, Dardanë, Dalmatë, Japodë, Thesprotë, Enkelej, Dasaretë, Albanë apo Liburnë, ata prapë bashkoheshin nën emrin e madh të përbashkët, që i njihte si njerëz të lirë, pra si ILIRË.

Kjo qënie në thelb, prej njerëzish të lindur për të qenë të lirë, ka bërë që neve t’ia dalim me Helenë ekspandues e kolonizues të brigjeve tona ilire e me Maqedonas pushtues si edhe mbretërit e tyre mitikë, Filipi gjysëm ilir dhe Aleksandri i Madh 3/4 me origjinë po ilire.

Më pas as 7 shekuj qeverisje romake, nga perandoria më e qytetëruar dhe modernizuese, zhvilluese dhe e kulturuar që njerëzimi ka njohur ndonjëherë, as ato nuk mjaftuan që të parët tanë të harronin gjuhën dhe identitetin e tyre të veçantë brenda Perandorisë Romake.

Pranë nesh, maqedonasit e vërtetë të lashtë, u zhdukën nga faqja e dheut, pas helenizimit masiv që në kohën e Aleksandrit, i cili pushtonte botën me shpatën e helenizmit në dorë, pas romanizimit dhe së fundi me dyndjen zjarrvënëse sllave më vonë.

Kushurinjtë tanë të parë Dako-Thrakë, ata që sipas çdo të dhëne flisnin në mos të njëjtën gjuhë, së paku një dialekt tjetër, më të afërt në leksik se shumë diferenca aktuale mes të folurave të shqipes në Shqipëri dhe përreth saj, ata pra u asimiluan totalisht nga romakët dhe kolonët apo veteranët latinë që u vendosën në ato toka gjatë sundimit të Romës.

Një pjesë jo e vogël e trungut ilir, po ashtu u asimilua të paktën gjuhësisht dhe u kthye në latinisht-folëse.

Ata janë sot vllehët apo arumunët dhe në tokat shqiptare ata përbëjnë të njëjtën rracë me ne, pasi rrjedhin po nga i njëjti shtrat me ne, si dhe po ashtu ndajnë me ne po të njëjtën histori dhe mbi të gjitha kanë të njëjtin gjak ilir në origjinë.

Kjo është arsyeja, pse mes nesh nuk ka pasur kurrë përplasje.

Prandaj kolonia shqiptare e Bukureshtit në Rumani si dhe princërit Gjika me origjinë shqiptare në atë vend (Elena Gjika po ashtu), kanë spikatur për veprimtarinë atdhetare në të mirë të çështjes shqiptare dhe të rilindjes sonë kombëtare.

Prandaj në qytetin më të madh me prezencë vllehe në tokat shqiptare, në Voskopojë pra, ka qenë vatra e të parës tentativë të rilindjes shqiptare që në fund të shekullit të shekullit të XVIII-të.

Prandaj në shtypshkronjën e Voskopojës, e vetmja e perandorisë osmane në atë kohë (viti 1720), janë shtypur librat në shqip dhe jo në ndonjë gjuhë tjetër.

Po ashtu në Voskopojën e rrënuar jo pak por plot tre herë, në 1769-ën, 1789-ën dhe së fundi në vitin 1916—ë, u lëvrua dhe u mësua e u shkruajt gjuha shqipe, njëkohësisht me etërit e gjuhës sonë në veri, pra me Gjon Buzukun, Frang Bardhin dhe Pjetër Bogdanin e madh.

Të mos kishte qenë Voskopoja qytet shqiptar, aty nuk do të ishte përkthyer Dhiata e Re për herë të parë në shqip për komunitetin e gjerë orthodhoks nga kavajasi Teodor Kavaljoti (1710-1789).

Ishte një kohë kur gjuhët e vetme me të cilat njiheshin fjalët e Biblës për besimtarët e këtij riti të krishterë, ato ishin ekskluzivisht Greqishtja dhe Sllavishtja kishtare e rrethinave të Ohrit.

Në Voskopojë Kavaljoti  krijoi për të parën herë në histori një alfabet unik të gjuhës shqipe, tashmë të humbur , edhe më pas me të shkroi disa vepra filozofike si :“Logjika”, ”Frika” dhe “Metafizika”.

Ky ishte një njeri i madh dhe për fat të keq, shumë pak i përmendur në historinë tonë, e cila e mbushur siç është me personazhe banale, të zbrazta dhe të cekta, gjithmonë i shtyn në cepa të humbur dhe i lë të pluhurosen nga harresa njerëz si ai dhe shumë të tjerë të llojit të tij, të cilët për këtë popull dhe vend kanë bërë gjëra të tilla jashtëzakonshme.

Për të prof. Dhimitër Shuteriqi citohet të jetë shprehur kështu:”Kavaljoti u shqua si përkrahës i ideve iluministe dhe shkroi një sërë veprash, që për fat të keq janë zhdukur, ku shpreh pikëpamjet e tija filozofike.I pajisur me kulturë të gjerë, ai u bë udhëheqës i lëvizjes kulturore jo vetëm në Voskopojë, por edhe në krahinat e tjera të Shqipërisë së Mesme dhe të Jugut.Ai është një nga dijetarët shqiptarë të kohës që bëri përpjekje për t’i dhënë Kishës Ortodokse të Shqipërisë një karakter shqiptar.Vetë Kavaljoti për këtë qëllim, sikurse thuhet, ndërmori përkthimin e Dhjatës së Re në shqip”.

Veprën e tij në shërbim të gjuhës shqipe, e ndoqën edhe Zëvendësrektori i Akademisë së Re në Voskopojë, Grigor Voskopojari,  i cili përfundoi përkthimin në shqip të të dyja Dhiatave (Vjetër dhe Re), ashtu si edhe Theodhor Bogomili që na ka lënë pas një predikim të lirë fetar në shqip.

Ashtu veproi edhe Dhaskal Todri, i cili pasi krijoi vetë një dialekt me 53 shkronja për gjuhën tonë, me qëllim që bashkëatdhetarët e tij të lexonin në gjuhën e tyre amë, më pas vajti nëpër Europë ku me ndihmën e atdhetarëve Voskpojarë, bleu shkronjat që i nevojiteshin për këtë projekt dhe në fund u vra pabesisht, sipas çdo indikacioni, me urdhër të Helenëve në Patriarkanë.

Kështu vepruan edhe Kostë Ikonomi që bëri disa tekste tre gjuhëshe, etj.

Kështu shkrimi me këto alfabete origjinale dhe këndimi (leximi) më në fund në shqip dhe jo në greqisht, u përhap rreth Voskpojës e deri në Elbasan.

Kjo ishte diçka e paimagjinueshme për kohën kur ndodhte, pasi ishin përkthyer në gjuhën vendase (pra shqipe), librat kishtarë.Vetë liturgjia fetare në kisha thuhej edhe në shqip.Në vetë punën mësimore të udhëhequr nga kleri në akademitë e Voskopojës hyri në përdorim gjuha shqipe, jo vetëm në lëndët fetare por edhe më gjerë.

Voskopoja, e pandehur qëllimshëm në ditët e sotme, jo vetëm nga partizanët e helenizmës apo rumanizmës, por edhe nga shumë filoturq fondamentalistë shqipfolës, si qendër e arumunizmit dhe greqizmës, ajo në të vërtetë ishte djepi i të parës Rilindje të herët Kombëtare Shqiptare.

Aty u fol, shkrua, lexua dhe u lëvrua për herë të parë, së paku në jug të Shqipërisë, gjuha shqipe.

Për të shkruar shqipen, për herë të parë nuk u përdorën shkronjat helene dhe kështu u përkthyen shumë vepra të cilat në gjuhën tonë u lexuan nga breza të tërë shqiptarësh të asaj zone e më tej.

Ky qytet, normalisht për shkak të madhësisë dhe kulturës së tij, i banuar jo vetëm nga shqiptarë, por edhe nga helenë dhe vllehë me identitet shqiptar, ai vend pra, shërbeu si bazë për krijimin e identitetit modern shqiptar dhe si pika nga ku u kalua nga një protoidentitet nacional i yni, në identitetin tonë të mirëbrumosur nacional dhe ku u ndikua shumë krijimi i mëpasshëm i nacionalizmit kombëtar  shqiptar, vite të tëra para grekëve, serbëve apo bullgarëve.

Voskopoja qe një dritë, një far në detin e trazuar ku notonte varka shqiptare, të cilën ky qytet dhe kultura e tij, po e orientonte drejt pavarësisë jo vetëm nga Perandoria Osmane por edhe nga Patriarkana helene e Stambollit.

Siç thotë historia dhe studiuesit tanë, kjo ishte pika e dobët dhe mëkati kapital i Voskopojës së madhe shqiptare.

Prandaj sot, veç helenëve ziliqarë dhe ndonjë evgjiti rumanishtfolës, edhe shumë shqipfolës turkdashës, e veshin këtë qytet me aq shumë urrejtje sa duket se do e djegin edhe 100 herë të tjera dhe sërish nuk do u dali mëria që ndjejnë për këtë qytet, dëshmi të gjallë historike të shqiptarisë së tij, të dashurisë së qytetarëve të tij ndaj gjuhës sonë dhe po aq edhe të shqiptarisë së banorëve të presupozuar vllehë jo-shqiptarë të tij dikur.

Sepse siç thuhet:”Gjuha shqipe ishte kulmi dhe vdekja e Voskopojës.Sepse gjuha shqipe e folur  në atë kohë (dhe po ashtu sot)... deri në rrethinat e Athinës, po të ishte shkruajtur, do t’a shkruante ndryshe historinë e Shqipërisë dhe Greqisë”.

Kjo kthesë e vogël në mes të shkrimit, që bëra për të vajtur dhe për të folur pak mbi Voskopojën, ishte e nevojshme të bëhet sidoqoftë.

Kjo sepse Voskopoja dhe voskpojarët, janë ekzekutuar nga armiqtë e shqiptarisë dhe gjuhës sonë tre herë historikisht, por ata rregullisht vazhdojnë të goditen kriminalisht ditë pas dite, kur kush mundet vazhdon t’i shesi ata dhe mundin e tyre legjendar për vendin dhe gjuhën tonë dhe t’i bëjë ata dhe qytetin e tyre si grekë ose arumunë jo-shqiptarë.

Në Ballkan veç Rumanisë ku flitet gjuha rumune me origjinë rreth 86% nga latinishtja dhe pjesën tjetër nga gjuhët sllave përreth e nja 300 fjalë të tjera të lidhura me shqipen tonë moderne, gjuhë arumune fliten edhe në Serbi, FYROM, Shqipëri e Greqi.

Por përveç “çobanëve” shtegtarë arumunisht-folës, të cilët s’e kanë të qartë identitetin për shkak të migrimit të tyre të vazhdueshëm, pjesa tjetër e vllehëve sedentarë (që rrinë në një vend), sipas një llogjikimi normal dhe pa hipoteza idiote të pabaza dhe pabesueshme, ata me siguri që rrjedhin nga romanizimi dhe latinizmi gati total i ilirëve, thrakëve apo helenëve të lashtë.

Kjo ka bërë që në shoqëritë moderne shqiptare apo helene, vllehët të jenë dhe të kenë qenë nga pjestarët më kontribues, luftëtarë dhe besnike të çështjeve nacionale shqiptare dhe helene.

Ashtu siç edhe ish-dakët e latinizuar në Rumaninë e sotme, janë rumunët aktualë, me një gjuhë deri diku të ngjashme me vllehët dhe çobanët e jugut të Ballkanit, por të ndryshëm nga ta për nga origjina.

Pra një vlleh dhe një rumun, mund të jenë po aq një popull, sa edhe një Kanadez anglisht-folës me një Zelandez apo Australian që flet të njëjtën gjuhë për shkak të kolonizimit anglez.

Prandaj dhe vllehët shqiptarë kanë qenë pjesë aktive e historisë tonë kombëtare, kanë luftuar për Shqipërinë, kanë dhënë jetën për gjuhën shqipe dhe kanë lënë vepra të paçmuara për historinë tonë shqiptare.

Por ndër të tjera, duke u kthyer tek titulli i shkrimit, gjërat me siguri do të kishin qenë shumë të ndryshme edhe për këtë pjesë të pandashme të popullit tonë, po të mos kishim pasur të bëjmë me pasardhësit e Atilës “fshikullimit të Zotit” dhe Xhengiz Khanit të tmerrshëm, pra me turqit.

Për shembull Voskopoja nuk do të ishte shkatërruar dhe do të ishte ende aty e gjallë, plot jetë e kulturë, duke na transmetuar të gjithëve njohuritë e Bibliotekës së saj tashmë të zhdukur.

Shtypjes dhe përgjumjes së popullit tonë nën zgjedhën turke, nuk do t’i ishte bërë aleate e pandarë Patriarkana dhe Fanariotët helenë të Stambollit e kështu as që do të kishte nisur proçesi i helenizimit të trojeve shqiptare si dhe nuk do ishin shpikur edhe mbështetur teza debile të modelit se gjithë vllehët janë realisht grekë dhe rrjedhimisht edhe trashëgimia kulturore e tyre, si Voskopoja për shembull, të rezultojë po ashtu paturpësisht helene.

Po të mos ishte djegur nga themeli Voskopoja, duke ndërprerë kështu në të lindur Rilindjen Kombëtare dhe Gjuhësore e Kulturore Shqiptare që po ngrihej atje, ashtu siç u shtypën edhe përpjekjet dhe kryengritjet me në ballë klerin katolik në veri të vendit me peshkop Pjetër Bogdanin në krye, atëherë pavarësia jonë dhe zhvillimi i identitetit tonë nacional, do kishin ardhur shumë më parë se të gjithë fqinjët tanë.

Po ashtu, hedhurina njerëzore të ndryshme shqipfolëse, nuk do gjenin guximin e marrë, që si reagim ndaj shpalljes festive në Prizren të unifikimit ndërshqiptar të mësimit të Abetares së përbashkët shqiptare, ata të kujisnin si sorra të zeza, se kështu do të detyrohen që fëmijët e tyre të mësojnë “gjuhën e vllehëve të Shqipnies”!

Sepse sipas tyre, kështu fëmijët e tyre do të rriten pas as një fije ideniteti kombëtar.

Ja pra, ku qëndron ideja e këtij shkrimi!

Ja ku janë pasojat e gjalla të hordhive turke në trojet tona.

Njerëz që shqipen e lëvruar në shtetin të cilit ende i thonë “amë”, e konsiderojnë me përçmim, gjuhë vllehësh, pra të huaj dhe banorët e Shqipërisë, si grekër , vllehë e serbë po të jenë të fesë Ortodokse, si një Zot e di se çfarë (italianë?) po të jenë katolikë, si të pafe po të jenë Bektashi dhe si tradhtarë po të jenë myslimanë besimtarë ose të moderuar, por sigurisht jo turkomanë dhe arabofilë.

Sigurisht që po qe se nga fundi i shekullit të XIV-të, turqit e tyre të dashur, të mos na kishin ardhur këtej për  një “vizitë të paftuar dhe të zgjatur”, atëherë edhe tipat e tillë, të cilët zjejnë nga një urrejtje e pafundme dhe patologjike ndaj Shqipërisë dhe qënies shqiptare, megjithëse në jetën e përditshme flasin një tip shqipeje bastarde me përkthim simultan nga idetë që u vijnë serbisht dhe duke përdorur qindra flalë turke, ata pra, pa ardhur vëllai i tyre turk këtej, vështirë se sot do të ekzistonin.

Por problemi i tyre themelor, është shqipja e folur në Shqipëri dhe sipas tyre mungesa e identitetit shqiptar tek ne.

Ndërsa vetë nuk e vënë kurrë të qënit shqiptar para origjinës së tyre fetare dhe largqoftë të kenë imagjinuar ndonjëherë se çfarë do të thotë një martesë shqiptare mes njerëzish me fe të ndryshme, ashtu siç në Shqipërinë e nëmur prej tyre ditë e natë, ndodh akoma në të paktën 80% të martesave.

Njerëz që fëmijët e tyre do i rrihin për spital minimalisht, po të kishin guxuar të mendonin që të lidheshin me ndonjë shqiptar tjetër me fe të ndryshme.

Njerëz që qajnë me dënesë ikjen e serbëve nga toka e tyre dhe ende mendojnë se një serb çfarëdo vlen më shumë se një shqiptar Shqipërie, apo largqoftë se një shqiptar Ortodoks apo Katolik jo-turkdashës e laik.

Njerëz këta, që sa herë bie fjala të jenë në prezencë të ndonjë të huaji apo ndërkombëtari, hiqen si eruditë të mëdhenj dhe vetëkrenohen me qënien e tyre si shqiptarë, duke u lavdëruar me shumë-konfesionalitetin fetar të popullit tonë.

Njerëz që Fan Nolin, Mihal Gramenon, Kostandin Kristoforidhin, Papa Kristo Negovanin, Motrat Qirjazi, Elena Gjikën, Alfred Moisiun e deri tek Eliza Dushkun e John dhe James Belushin, kur ua do interesi, i shpallin si bashkëatdhetarët e tyre, për t’i hedhur më pas në rastin më të parë, me përbuzje të thellë në gropën me të errët sapo kthehen në ambientin e tyre, duke i anatemuar sërish si grekë, sllavë apo vllehë të poshtër.

Para të huajve këta shqipfolës turkomanë serbdashës, hiqen vazhdimisht si modernë dhe marrin si lavdi personale fetë e ndryshme të shtetit dhe kombit shqiptar, bëjnë sikur ua do zemra lirinë dhe bashkëjetesën fetare mes shqiptarëve.

Më pas, në momentin e parë që janë vetëm pa të huaj rrotull, apo në bashkëbisedim me ndonjë sllav a turk, ia nisin të gjithë bataresë së mallkimeve të tyre të zakonshme.

Ashtu rikthehen edhe njëherë tek vllehët dhe grekët që bëjnë si shqiptarë ortodoksë dhe tek të pabesët katolikë, për t’a mbyllur me të pafetë bekatishinj që i binden fjalëve të Naimit dhe vëllezërve të tij, të cilët me të gjitha forcat e shtynë Shqipërinë larg turkut, për në Perëndim.

Myslimanët apo të krishterët shqiptarë që ndihen më shumë shqiptarë se të një religjioni të caktuar dhe që si të tillë sillen, jetojnë e martohen njëri me tjetrin, ata i quajnë si pa gjak, si njerëz pa moral dhe si armiq sidoqoftë.

Këta njerëz që hiqen si shqiptarë dhe që jetojnë e veprojnë si serbi e turku më i keq, arrijnë deri aty sa edhe shqiptarë ortodoksë si kryeministri socialist me origjinë nga Devolli, burri i urtë dhe tejet nacionalist Pandeli Majko, edhe atë t’a shpallin si “shka”, pra si serb për shkak të fesë së tij të dyshimtë në sytë e tyre!

Ku ka më turp dhe pabesi se kjo?

Djalin e ri 30 vjeçar, që pa asnjë eksperiencë u ul në karrigen e kryeministrit në vitin e zjarrtë 1999-ë, pas luftës civile të 1997-ës dhe në kulmin e Luftës së Kosovës.

Njeriun që mori mbi shpatulla përgjegjësinë historike që të paqëtonte gjaqrat në Shqipëri, të unifikonte qëndrimin nacional dhe politik në Tiranë, kundrejt Kosovës dhe më pas të mbante shtetin shqiptar në këmbë gjatë krizës së refugjatëve kosovarë, të cilët me qindra-mijëra erdhën në Shqipëri dhe që shteti e banorët e vendit tonë, nga veriu në jug, i mbajtën me bukë dhe u hapën dyert e u shpëtuan jetët.

Po ky djalë i ri, nisi tanket për në Kukës, kur repartet speciale serbe hynë në territor shqiptar dhe më pas u tregoi “shkijeve” të vërteta, grykën e topit në ditët e para të majit të 1999-ës.

Ai ishte kryeministri simpatik, gjakftohtë dhe i dashur për të gjithë shqiptarët, i cili doli fitues përballë “Kasapit” Millosheviç.

Ndërsa ai kryeministronte në Tiranë, lufta në Kosovë u fitua nga NATO dhe më pas banorët shqiptarë të Kosovës që kishin gjetur strehim, ushqim dhe strehim në Shqipëri, u kthyen në shtëpitë dhe tokat e tyre.

Që atëherë, ai njeri nuk ka marrë shpërblimin e merituar politik për veprën etij të papreçedenttë gjatë asaj periudhe të zjarrtë dhe vendimtare për gjithë popullin shqiptar.

Por mirënjohjes  së përgjithshmë në Shqipëri e Kosovë për këtë figurë të dashur dhe të papërlyer të politikës sonë nacionale, i shtohet edhe kjo urrjetje e verbër fetare që më ka qëlluar jo rrallë t’a has në shkrime dhe faqe të ndryshme interneti.

Po të jetë Pandi “shkije” për shkak të fesë së tij të urryer nga dikush, atëherë çfarë janë ata që e epitetojnë kështu në këtë formë bastarde këtë personalitet mbarëshqiptar?

Ata janë thjesht dhe aspak më shumë se, mbeturina të turkut, turqizmës dhe ithtarëve të shumtë të asaj kauze mes nesh.

Këta njerëz, gjejnë aleance natyrale me këdo që është i predispozuar të jetë kundër Shqipërisë dhe kombit tonë.

Dhe prandaj s’ka se si këta njerëz të mos gjejnë dhe japin mbështetje për Turkun, Serbin apo Helenin!

Duke ditur që është pikërisht pushtimi, shfarosja që solli ai me vete dhe sundimi arkaik e djallëzor përçarës turk, arsyeja përse populli ynë ra në gjendjen që është edhe sot dhe pse sllavër e grekër na ranë aq lehtësisht në qafë, atëherë s’ka dyshim që këta njerëz origjinën e armiqësisë së tyre gjenetike ndaj shqipes dhe shqiptarizmës e kanë të lindur bashkë me filoturqizmin e tyre natyror.

Kur ishte puna për t’ia mbathur me të katërta, nga majat thembrat nga serbi, këta njerëz gjakshpëlarë ” ia mallarën” (ia futën vrapit në dialekt tirons) për në Shqipëri, tek ata grekët, vllehët, italianët  e myslimanët e pafe që martohen me “edepsëzët” e krishterë!

Ndër të tjera, me dokumente zyrtare, dihet që për shembull, Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë, ajo kisha e urryer e grekëve, serbëve dhe vllehëve të “Shqipnies”, ka mbajtur në kampet e saj me bukë, përkujdesje të gjithëanshme, shërbim mjekësor, psikologjik e kurim të mirorganizuar e të përzemërt, aty pra kanë qëndruar mbi 33 mijë qytetarë, shqiptarë të shpërngulur të Kosovës.

Por kush e çan kokën për këtë?

Të vihesh e të lexosh shkrime e faqe interneti shqipshkruese, vëren reportazhe fantazmagorike për vizita në “Toskëri”, e cila dukshëm paraqitet si rajon dhe rrezik popull më vete.

Aty më pas tregohen me detaje idiotësi nga më të ndryshmet, që flasin se si në çdo qytet të Shqipërisë ku gjenden të krishterët Ortodoksë, në të vërtetë popullsia përbëhet nga “Shulet maqedonase”, ”Vllehët rumunë” , ”Serbët shqipfolës” dhe padyshim qershia mbi tortë janë “Grekët”!

Dhe këto janë faqe të ashtëquajtura shqipfolëse, të cilat për shqiptare hiqen.

Padyshim që famëkeqja “Asfali” helene si dhe ku e di unë si quhet tani... ”Shërbimi sekret ish-UDB serb”, nuk do kishin ditur të villnin më mirë helm antishqiptar se këta pseudo-shqiptarë.

Ashtu siç shqiptarët e vërtetë të Kosovës dhe po ashtu edhe me siguri shqipfolësit në fjalë, qëndruan, hëngrën, pinë e shpëtuan jetët e tyre në Kukës, Shkodër, Dibër, Pukë e Lezhë, ata po aq u strehuan dhe u ndihmuan me përzemërsi të paçmuar e të pashoqe edhe në qytete të “Toskërisë” helene, maqedonase-sllave, serbe e vllehe.

Dhjetëra-mijëra shqiptarë Kosove, qëndruan dhe u ushqyen e jam i sigurtë që ndihen mirënjohës edhe sot ndaj pritjes që për ta u ofrua me një përkujdesje vëllazërore të pashembullt edhe në Gjirokastër, në Korçë, Pogradec, Berat, Fier , Vlorë e deri në Sarandë ku ca grekë minoritarë Shqipërie jetojnë me të vërtetë.

Si s’u ra mendja që atëherë të ankoheshin për këtë “Toskërinë” greko-sllave-vllehe këtyre palaçove antishqiptarë?

Apo sepse në atë kohë po iu digjej e pasmja dhe s’kishin ku të shkonin tjetër sepse asnjë nga vëllezërit e tyre turq apo arabë s’ua hapi portat, por veç Shqipërisë dhe pjesës shqiptare të FYROM-it, i mbajtën me bukë dhe i mbrojtën vetëm shtetet perëndimore, duke futur këtu edhe vendin e”jahudive” të urryer, Izraelin?!

Nuk e mohoj se edhe në Turqi dikush shkoi në atë vit, por po ashtu kujtoj mirë se Turqia e tyre e dashur, u shpreh disa herë zyrtarisht kundër përfshirjes së saj në atë luftë dhe po të kishte qenë për të dashurit dhe shumë të shtrenjtët turq, Kosova do ishte bërë shkrumb e hi dhe këmbë shqiptari s’do të kishte mbetur mbi dheun e asaj toke martire.

Kështu është puna me këtë prototip njerëzish.

Pa asnjë mëdyshje të vetme, po të mos ishte hedhur turku mbi tokat tona, edhe ky lloj profesionistësh të dyfytyrësisë shqipfolëse, nuk do të kishte ekzistuar.

Nuk do të shaheshin e nëmeshin as shqiptarët e tjerë të “Shqipnies”, për shkak të afërsisë së tyre jo vetëm gjeografike por edhe gjuhësore, por mbi të gjitha kulturore, me Perëndimin dhe Italinë e italishten kryesisht.

Një gjuhe që në Shqipëri është kultivuar me kohë, që para dy mijë e ca vjetëve, gjatë shekujve të sundimit romak, kur siç thashë më lart, edhe lindi pjesa latinisht-folëse e trungut ilir, që më pas u zhvillua në degën vlleho-shqiptare të kombit tonë.

Një gjuhe që në territorin arbëror-shqiptar gjeti përdorim gjatë dominimit të gjatë Venecian në bregdetin tonë.

Një gjuhë që më pas u mbajt gjallë për shkak të lidhjeve kulturore dhe tregtare me anën tjetër të detit në Itali dhe po ashtu për shkak të prezencës së qindra-mijëra arbëreshëve në tokën italiane.

Gjuhë që mori zhvillim me influencën italiane mbi mbretërinë e porsaformuar shqiptare, e cila në përpjekje për t’iu larguar “otomanzimit”, sa edhe “helenizmit” dhe “serbizmit”, u afrua me këtë fuqi pa tendenca asimiluese mbi shtetin e ri Shqiptar.

Fundja Italianët, njëherë që deshën të na shkëpusnin një copë tokë, i hodhëm në det pa ua bërë të gjatë, vumë gunat mbi tela dhe me Selam Musain me shokë në krye e të gjithë Labërinë në këmbë, bashkë me vullnetarët nga e gjithë Shqipëria, i kthyem sërish në Bari nga kishin ardhur në 1920-ën.

Më pas, mbyllja e vendit nga regjimi, na la si dritare të vetme televizionet italiane, për të njohur dhe parë botën jashtë vendit tonë.

Kjo gjë si dhe aftësia e pakrahasueshme e shqiptarit për të mësuar gjuhët e huaja, bënë që njohja e kësaj gjuhe në Shqipëri të jetë ende tek 60-70% me aftësi minimale komunikimi.

Por shumëkujt, edhe mjaft prej atyre që turqishten e kanë “bukë me djath” dhe sadoqë jetojnë në qytete 98% shqiptare, flasin më shumë këtë gjuhë se shqipen, apo edhe të tjerëve që serbisht mendojnë e rraka-zhdraka  përkthejnë këto ide pa asnjë lloj rregulli gjuhësor në shqip, gjithë këtyre njerëzve, njohja e italishtes, përveç të folurës perfekte të shqipes letrare (asaj të vllehëve sipas tyre) nga shumica e banorëve të shtetit shqiptar, kjo gjë u del si problem madhor!

Normale që asnjë gjuhë e huaj nuk mund të lejohet të kalojë përdorimin e gjuhës sonë mëmë, pra shqipes sonë të bukur dhe për këtë s’ka asnjë objeksion të mundur.

Por që nga këta tipa të mallkohen ndër të tjera, bashkëatdhetarët nga shteti amë, sepse përveçse për shkak të sistemit të shkëlqyer arsimor dhe fundja të lindjes dhe rritjes në shtetin e tyre që quhet jo rastësisht “Shqipëri” dhe ku pa asnjë dyshim “Shqipja” është e vetmja gjuhë zyrtare, pra të nëmen pareshtur sepse dinë shqipen letrare dhe njohin dhe disa gjuhë perëndimore, mes tyre edhe italishten, kjo po që minimalisht të habit!

Sa për rastin specifik të shtetit shqiptar, fortësia e gjuhës sonë shqipe, sistemi i fuqishëm arsimor si dhe shpirti nacional shqiptar, kanë ndalur mjaft përparimin e influencës së fqinjëve dhe gjuhëve të tyre.

Tentativat asimiluese ndaj shqiptarëve njihen dhe s’ka nevojë të flas për to më tepër.

Por prezenca e shtetit shqiptar, ka ndihmuar ngahera jo vetëm shqiptarët në Kosovë që të kenë një fushë magnetike shqiptare që t’i tërheqë dhe t’i largojë nga rrymat egocentrike serbe apo kryesisht turke.

Pra forca e rrezatimit shqiptar nga prapatoka e shtetit tonë, ka ndihmuar po ashtu minoritetet kufitare shqiptare edhe në Helladhë, ku popullsitë jo-greke gjithmonë kanë hequr në kurrizin e tyre çdo lloj gjëme, derisa janë asimiluar në grekë.

Por sot e kësaj dite, ishuj shqiptarë ka akoma në rrethinat e Kosturit e Follorinës pranë Korçës, në fshatrat plotësisht shqiptare ku ende flitet pastër shqip, në Negovan e Bellkamen.

Apo shqipja ruhet deri brenda në qytetin e Janinës, në Filat, Igumenicë dhe fshatrat çame-ortodokse të atyre zonave.

Por veç kësaj, njohja kolektive dhe orientimi pro-perëndimor dhe pro-italian i hasur kudo nëpër Shqipëri, ka bërë që të frenohen sulmet kulturore dhe gjuhësore sa të grekëve, turqve apo edhe sllavëve, gjuhët e të cilëve njihen shumë më pak se italishtja e preferuar masivisht si gjuhë e parë e huaj, dhe të cilat fliten pak vetëm nëpër zonat kufitare me fqinjin përkatës.

Greqishtja, përveç banorëve me kombësi shqiptare dhe origjinë greke minoritare dhe emigrantëve të shumtë në Greqi, do kishte pasur shumë më tepër influencë dhe përhapje, po të mos ishte përballur dhe ndalur përpara avancimit të parrezikshëm të italishtes, qoftë edhe në qytetet më pranë Greqisë, në Sarandë e Korçë për shembull.

Po kjo gjë do kishte ndodhur edhe me gjuhët sllave në kufinjtë me FYROM-in dhe Malin e Zi.

Shqiptarët e atyre zonave, do ishin bërë si shumë shqiptarë në Malin e Zi, të cilët shpallin me krenari se dinë më mirë serbishten se shqipen dhe që fluturojnë pupthi përpjetë nga gëzimi kur në anën tonë të kufirit gjejnë dikë që di serbisht.

Dhe në fund turqishtja në Shqipëri do të ishte përhapur minimalisht si dhe sa shumëkund në trojet shqiptare në ish-Jugosllavi dhe anët shqiptare të FYROM-it, duke na sjellë edhe njëherë aromën kundërmuese dhe mbytëse të Anadollit, në mes të qyteteve tona.

As serialet dhe televizonet turke, s’ia kanë dalë dhe nuk do t’ia dalin, megjithë sponsorizimin dhe favorizimin e qartë që një dorë e “padukshme” u bën në televizionet tona, sepse sërish popullariteti i TV-së dhe prodhimet televizive turke, në Shqipëri do të mbeten dukshëm më poshtë se shikueshmëria e televizonit dhe prodhimeve italiane.

Për shkak të kësaj prirje të shqiptarëve dhe të shtetit shqiptar, fundja edhe pas pavarësisë, në kufinjtë e atij shteti që na mbeti, nuk u guxua të shpallej ndonjë palo minoritet shallvaregjërësh turq.

Prandaj edhe njohja e gjuhës mongole turke, ra menjëherë në pikiatë pas pavarësisë dhe për fat të Zotit, asnjëherë ndokush nuk u vlerësua në Shqipëri si më i fisëm dhe i ditur, për shkak të aftësisë së tij për të folur në turqisht.

Prandaj menjëherë pas pavarësisë, gjuhëtarët dhe vetë populli iu futën pastrimit me themel të shqipes nga mbetjet toksike të turqishtes, ato që tani sërish një dorë e “padukshme”, e paguar me siguri nga ambasada turke a dikush tjetër në institucionet e Ankarasë që janë përgjegjëse për ish-Rumelinë, po rreket t’i rifusi në përdorim.

Edhe këtë problem gjuhësor, me turqit, pasuesit e tyre dhe jo vetëm, nuk do t’a kishim pasur me siguri, po të kishte qenë e mundur që osmanët dhe mëkëmbësit e tyre, të mos e kishin prurë kokën në vendin tonë para 600 vjetësh.

Nuk them që duhet ekzagjeruar, pasi edhe tejmbushja e shqipes sonë të bukur dhe të pasur me fjalët e saj, me terma italiane apo angleze të panevojshme, edhe kjo gjë përbën një atentat ndaj konstruktit të gjuhës tonë.

Por kur një fjalë italiane apo angleze sulmohet si të jetë krim kundër njerëzimit, nga ana tjetër përdorimi  i çfarëdo turqizme të mundur dhe ndërkohë edhe zhvarrosja dhe nxjerrja nga arkivoli i kohës i sa e sa termave osmanë të para 200 viteve, stimulohet mediatikisht dhe financiarisht sa nga turkomanët tanë e sa nga shteti turk, sipas një politike të mirëmenduar dhe tejet të përpiktë.

Po aq shumëkujt i erren sytë nga aftësia e dikujt për të folur jo vetëm gjuhën italiane, por edhe anglishten, frëngjishten e spanjishten.

Kur në anën tjetër njohja dhe përdorimi në masë tmerrësisht të gjerë e turqishtes, quhet gjëja më normale në botë, gjest i lavdërueshm dhe po ashtu edhe një dëshmi e çertifikuar e të qenit “shqiptar-arnaut  i mirë”, sipas dikujt.

Se po të mos e duam dhe largqoftë mos e flasim turqishten, s’jemi më shqiptarë neve kështu?

U kthyem tek “poshteni albanci” me këtë ritëm dhe mënyrë të menduari.

Atëherë që të ishte shqiptar i mirë në sytë e serbit, shqiptari duhej të harronte që ishte i tillë dhe mbi të gjitha jo vetëm në publik, por edhe brenda në shtëpi të vet, duhej të fliste me familjarët e tij në serbisht, deri sa serb të bëhej “një copet”, pra prej vërteti.

Tani dalëngadalë këtë teori antishqiptare, po na e kthejnë në modelin, që për të qenë shqiptar i denjë, njeriu sipas këtyre ideve duhet që të ndihet turk, të jetojë si i tillë, të urrejë Shqipërinë më shumë se këdo tjetër, të flasi 90% të kohës në turqisht dhe të pijë çaj rusi (që është Sri Lanke me të vërtetë).

Epo, nuk jemi të gjithë të tillë për fat!

Nuk flasim me dëshirë dhe përkushtim e përdëllim njëkohësisht, as serbisht e aq më pak turqisht.

Po na bëri kjo gjë më pak shqiptarë... ..më fal Arnautë e thënë më mirë, në sytë e tyre, kush e çan kokën?!

Kush është i dashuruar me gjuhën e atyre që i kanë shfarosur të afërmit, i kanë djegur vendin e tij, i kanë shpëlarë identitetin, bashkë me atë pak tru që u ka mbetur dhe i kanë bërë njerëz pa ndërgjegje nacionale, ai dhe ata janë të lirë të jenë të tillë, askush nuk i detyron të ndryshojnë.

Por njëkohësisht, kjo gjë nuk u jep aspak të drejtën të fusin hundët në punë që s’u takojnë dhe të na çajnë kokën neve të tjerëve me pallavrat dhe debilizmat e tyre pafund.

Por siç edhe e nisa, asgjë prej këtyre që po diskutoja më sipër në këtë shkrim, nuk do të kishin ndodhur dhe ne nuk do flisnim për këto tema, po të mos kishte ndodhur këtu e gjashtë shekuj të gjata më parë, që ca sulltanër të gjatë sa një gomar, me tipare të forta mogole dhe me çallma në kokë e shallvare të shëmtuara nëpër këmbë... të mos i ishin sulur vendit tonë!