Mërgim Korça: Çamëria zhduket nga harta e Greqisë, kurse ne … qetë, qetë!

Çamëria zhduket nga harta e Greqisë, kurse ne … qetë, qetë !

(Një leksion që na u dha rreth diplomacisë, nacionalizmës dhe populizmit).

Shkruar nga: Mërgim Korça

E kisha të madhe shpresën që reagimi si edhe sugjerimet rreth trajtimit të cakut gjuhësor ÇAMËRI-a, si njësi gjeografike e zhdukur nga lista toponimike greke, do të arrinin t’a sensibilizonin opinionin e drejtuesve të politikës  së jashtme  shqiptare lidhur me rishikimin e pozicionimeve si edhe natyrshëm edhe deklaratave të tyre në vazhdim.   Mirëpo me keqardhje replika e tyre ishte larg, shumë larg asaj që pritej.  Ky qëndrim është në sinkroní të plotë me atmosferën e frikës çnjerëzore që kishte ngjallur partia edhe diktatori kur ndokush binte në çfarëdo gabimi sepse, t’a pranoje gabimin përbënte faj dhe faji … DËNOHEJ !  Pra, duke qen’i vetmi shpëtim mospranimi i gabimit dhe, nisur nga kjo mendësí e cila vazhdoka dhe qenka dominante te kjo kategori drejtuesish, arrijmë në përfundimin se për ta në radhë të parë dhe themelore është të mos pranohet asnjë farë gabimi e në vazhdim, mbase merret në konsideratë si çështje dalja zot territorit të ÇAMËRISË.

Mbështetjen ndaj qëndrimit tonë e gjejmë nga një mëndje universale si ajo e mendimtarit edhe filozofit përmasash botërore Confuc-it, i cili ka pohuar për historinë :

- Studjojeni të kaluarën po deshët t’a parashikoni të ardhmen !

I prirur nga ky pohim kaq i goditur i këtij mjeshtri mendimtar, dhe me shpresën që për të  kaluarën historike jo fort të largët, dokumentat rreth së cilës mund të qëmtohen, studjohen edhe së fundi të nxirren edhe përfundime të mirëfillta nga drejtuesit e diplomacisë shqiptare, do t’ia hyj të shkruaj edhe një herë, mbështetur në informacionin që disponoj, t’i bëj një paraqitje  fluturimthi, (për aq sa na e lejojnë kufijt’e një shkrimi të kësaj natyre), historisë së ÇAMËRISË. Doemos dritëhedhja historike si mbrapavështrim mbase e nxit sadopak që edhe pozicionimi zyrtar, lidhur me të ardhmen, të jetë më objektiv, i themeltë dhe funksjonal në drejtim të mbrojtjes së interesave kombëtare e pa u mjegulluar nga ëndërra e B.E.- së.  Ësht’e vërtetë se vetë koncepti  B.E. gjen shtrat të ngrohtë ndër elementë që janë mëkuar me iden’e internacionalizmit proletar ku do të çonte zbatimi i ëndrrës vënjes në jetë të shoqërisë komuniste integrale.  Mirëpo që kjo ëndërr ishte e parealizueshme e provoi praktika botërore e të gjitha vëndeve ku, me dhunë të skajëshme e nëpërmjet krimesh të pashëmbullt, u tentua fillimisht të zbatohej e pastaj edhe të konsolidohej ai sistem gjakatar i ëndrrës komuniste.   Prandaj pa hyr’edhe u çpërqëndruar  në diskutimin rreth funksjonalitetit një Bashkimi Europian potencial, ku  praktika në zbatim sa vjen edhe po nxjerr probleme nga më të ndryshëmit, e duke marrë shkas nga replika që m’u drejtua konkretisht lidhur me këndvështrimin tim rreth politikës  jashtëme që ndjek udhëheqja e atij Dikasteri dhe konkretisht zv/kryeministri si edhe ministri i Punëve të Jashtëme z.Edmond Haxhinasto përqëndruar ndaj çështjeve kosovare si edhe çame, para se t’u referohem fakteve historike rreth Çamërisë, e ndjej të nevojëshme t’ia sjell lexuesit shkurtimisht  qëndrimin tim ndaj asaj replike të lartpërmendur e pastaj analiza historike e fakteve bëhet edhe më  ndriçuese lidhur me pozicionimet që mendohet se duhen mbajtur në të ardhmen.

Replika ndaj shkrimit tim, lidhur me problemin e mos egzistencës cakut gjuhësor të përveçëm ÇAMËRIA si pjesë përbërëse e listës toponimike territoriale greke, shkruar nga e nderuara z-ja/z-sha Sara Golemi, (specialiste e fushës së diplomacísë si edhe marrëdhënjeve ndërkombëtare - e cila na jep një leksion rreth caqeve gjuhësore “diplomací, nacionalizëm si edhe populizëm), më fton t’a sqaroj lexuesin e ndershëm dhe të paanshëm, lidhur me disa momente kyçe të problemit.  Un’e kam kritikuar dy herë pozicionimin e ministrit tonë të Punëve të Jashtme, z.Edmond Haxhinasto, si lidhur me pikëpamje të çfaqura prej tij për Kosovën e gjithashtu edhe lidhur me Çamërinë.  (Secili i interesuar mund t’i lexojë analizat, veç burimesh të tjera, edhe në adresën elektronike :  www.aafhsite.com).

Lidhur me çështjen kosovare kryediplomati shqiptar qé shprehur si vijon :

- “ Bashkimi kombëtar i popullit shqiptar, apo lëvizja e kufijve, ësht’e dëmshme si idé për shqiptarët dhe si veprim për rajonin.”

Sa i takon territorit të Çamërisë, i zhdukur ky nga lista toponimike greke, kryediplomati ynë shprehet :

- “ Kjo listë themi që tashmë ka marrë edhe fuqí ligjore, pasi ka mbi dhjetë vite që është paraqitur në Kombet e Bashkuara dhe fjala Çamërí nuk ekziston … ky është një detyrim që ne ta trajtojmë këtë çështje dhe do ta trajtojmë në rrugë dypalëshe me palën greke, sigurisht duke treguar fleksibilitetin përkatës.”

E ndjej për detyrë t’ia pohoj  lexuesit se në asnjë mënyrë nuk prirem të ulem e të replikoj me shkrimin e lartpërmëndur veç për hir  të tjerrjes bisedës.  Jo, në asnjë mënyrë !   Pikësynimi im ishte dhe vazhdon  të  jetë  të mos sillemi si të nënështruar  ndaj  intrigave, makinacioneve si edhe krahmarrjeve djallëzore  që përdoren nga politikanët  grekë të cilët, si përgjatë diktaturës komuniste edhe në vazhdim, kanë fituar vazhdimisht e kurdoherë terren ndaj Shqipërisë.   Kjo e gjitha !   Mirëpo kur ndaj  këndvështrimit si edhe sugjerimeve  nga më të sinqertat,  si përgjigje vjen një replikë,  e cila në themelin e saj ka vetëm mëndjemadhësín’e mirëfilltë, para se të japim një mbrapavështrim  historik rreth ÇAMËRISË si edhe problemeve të lidhura me të, (prej të cilit mendoj se sinqerisht  duhet të nxirren përfundime të ndërsjella), e përditësojmë  fluturimthi  lexuesin me problemin.

Replika fillon me një pohim nga lart poshtë duke u shprehur : “… Politika e jashtme apo puna e diplomatëve  është gjëja e fundit që mund t’a gjykojë publiku …”.   Dakord.   Ky mendimi i specialistes e cila e hartoi replikën, (në mos edhe i kolegëve q’e hartuan bashkarisht).  E me që si shëmbull për né si publik sillet shprehja  e përgjithëshme diplomatike : ”Sa qen i mire, derisa te gjesh nje gur ose nje shkop”, të cilën ne doemos nuk e kuptojmë, po i referohemi dy personaliteteve botërore dhe maksimave të tyre rreth diplomacisë si edhe gjuhës së saj.   Honoré de Balzac  ka lënë aforizmën e famëshme :  “Diplomacía është shkenca e atyre që nuk e njohin një të tillë por, janë të thellë në boshllëkun e tyre”.   Personalisht un’e vlerësoj si, deri në një farë mase, pohim shumë të egër. Mirëpo kur i referohemi një mjeshtri të paskrupullt të diplomacisë,  por mjeshtër amá, diplomatit  tamam  djallëzor  Talleyrand, ku njëra nga aforizmat e tija, e cila vlerësohet si më e goditura rreth dipomacisë, pohon :  “Ka qenë më keq se sa një krim, ka qenë një gabim “.  Pra, kur diplomacía e quan GABIM, ne publiku i painformuar, ç’duhet të nënkuptojmë,  Krimin ?

Në vazhdim  të replikës, sa i takon problemit të bashkimit të Shqipërisë me Kosovën, lexojmë :  “Qëndrimi zyrtar është dhe ka qenë ky :  “Bashkimi do të arrihet në B.E. kur të gjithë popujt e Ballkanit të jenë anëtarë në Bashkimin Europian … Të njejtin qëndrim ka pasur kurdoherë politika shqiptare e majtë apo e djathtë kur ka qeverisur.   Një qëndrim ky jashtëzakonisht i vlerësuar nga ndërkombëtarët  për rolin paqësor të Shqipërise në rajon.  Çfarë qëndrimi do të donin kokat e nxehta nacionaliste të Shqiperise … Një shpallje lufte ? … Këtë asnjë nga pseudopatriotët shqiptarë nuk do ta dëshironte.”

Sa u takon vlerësimeve të  ndërkombëtarëve unë personalisht, i mbështetur në leksionin që na jepet nga autorja kompetente e replikës ku në radhën e pestë dhe të gjashtë shprehet :  “ Te gjitha shtetet luftojne te japin 1 e te marrin 10 ne kembim, thjeshte vazhdojne te bejne “lufte”, por ne menyren me te sjelleshme  te mundeshme”, nuk kam se si  t’a marr  si vlerësim absolut  sepse bije diametralisht  ndesh me sa ka thën’e pohuar në krye.  Pra një kundrathënje flagrante në mes leksionit teorik si edhe zbatimit në praktikë të tij.  Pra moskoherencë arsyetimi.  Nejse, vazhdojmë.

Siç shquhet dukshëm, replika e ka një herë me  “kokat e nxehta nacionaliste” dhe në vazhdim  edhe me ata që i quan  “pseudopatriotë”.    Dakord, i analizojmë të dyja këto kategorí cilësore.  Që të dyja këto kategorí, përgjatë periudhës diktaturës komuniste, kanë qenë objekt i asaj së mallkuare  LUFTË  KLLASASH, apo e kemi gabim? Jo, aspak, sepse kjo pikëpamje ka qen’edhe vazhdon ndaj asaj kategorie popullate që asokohe akuzohej si nacionaliste ose pjestarë familjesh nacionaliste e të  dekllasuara ! Po ata që i a japin këtë të drejtë vetes sot t’i kategorizojnë ata si të tillë, në ç’ujëra kanë pasë notuar asokohe dhe tashti, ku plluckojnë ?  Këta n’atë kohë ose kanë qenë në vetë të parë zbatues të politikës së partisë ose janë, bazuar në moshën e tyre në vazhdim, pinjojt’e tyre !  Edhe kjo pak por e sigurtë.  Asokohe, kur kokat e sotme të nxehta nacionaliste quheshin të dekllasuar, ata ishin të mëkuar nga familjet e tyre me dashurinë nacionaliste për Kosovën, Plavën, Gucinë si edhe Çamërinë, që i konsideronin pjes’e pandáshme e Atdheut të tyre! Kurse kategoría e cila sot jep direktivat, asokohe ose ishin zbatues të direktivave si edhe mësimeve të partisë lidhur me internacionalizmin proletar, ose i mëkonin pinjojt’e tyre me ato ndjenja.  Kurse sot, si pa gjë të keqe shprehen pikërisht që në krye të “replikës” :   “… Jo të gjithë mund t’a kuptojnë se çfarë bluhet në kanalet diplomatike  dhe si janë të detyruar të sillen … Të mëson puna dhe bëhesh më patriot se patriotët !   Pra kategoria e ish internacionalistëve proletarë, nga të tillë dhe me një gjykim rreth vetes, na u bëkan nacionalistë sot, pra të barabartë me ata që partia e tyre i pushkatoi si … NACIONALISTË  të mot’e jetës !(?)  Pra sipas kësaj logjike, me një të rënë sfungjeri mbi dërrasën e zezë, e gjithë veprimtaría patriotike luftarake për themelimin e Shtetit Shqiptar, së bashku me punën këmbëngulëse në organizimin e mbledhjes e cila ngriti flamurin e pavarësisë si edhe sanksjonoi  ligjërisht shpalljen e pavarësisë, hidhen poshtë, quhet i mirëqenë dënimi i tyre nga gjyqet e diktaturës, përbaltet emri nacionalist duke e barazuar me tradhëtar dhe … papritmas, pikërisht dënuesit e asaj kategorie, me që na u merrkan me diplomací, u bëkan tashti NACIONALISTË TË MIRËFILLTË,  në kundërshtim me tradhëtarët e dënuar përparandej ! (???)  Logjikë quhet kjo ?  Jo, të më falë lexuesi, po e mësova nga replika :  kjo na qenka GJUHA DIPLOMATIKE !  Tashti  e kuptova !

Në vazhdim, përgjatë replikës, bëhet dhe një pohim i cili nuk më lejon t’i shmangem marrjes me të.  Po e riprodhoj integralisht pohimin në thonjëza, (nënvizimet janë të mijtë) :  “Së fundi shpërtheu në “media” një deklaratë e ministrit tonë të Jashtëm e cila në dijeninë  time u keq’interpretua.  Duke qënë se i kam studjuar prej kohësh marrëdhënjet  tona me Greqinë, do të doja t’a ndaja këtë çështje me të gjithë ata që nuk kanë informacion dhe qëllimisht e fryjnë problemin.  Bëhet fjalë për çështjen e toponimeve greke të cilat Greqia kërkon të shkruhen siç njihen ato sot në Greqi.   Çështja ësht’e tillë :  Në disa pasaporta shqiptare  shkruhet p.sh. vënd-lindja Filat, Çamëri dhe jo Filat, Greqi (siç kërkon Greqia) …”.   Jo, e nderuara, ose të nderuarit replikues.   Ndërthurja e çështjes toponimike greke me problemin se si shkruhen “pasaportat”, është jo vetëm një anashkalim i problemit por edhe një mjegullim i qëllimshëm i vetë çështjes.  E për t’a mjegulluar edhe më tej problemin, trajtohet me stërhollime edhe se si na e paskan sheshuar Greqia me Turqinë çështjen e listës toponimike shtoji këtu edhe pohimin autentik të replikueses që shton se :  “Ky ishte thelbi i çështjes në fjalë që u fry qëllimisht nga nacionalistët, populistët  dhe ata që kanë mungesë informacioni”.  Jo, i nderuar lexues i këtyre radhëve.  Problemi me të cilin ballafaqohemi është pikërisht pohimi se si qenka keq’interpretuar deklarata e ministrit të Jashtëm z.Edmond Haxhinasto.  Për t’a rifreskuar kujtesën e sjellim edhe një herë parasysh pjesën e deklaratës ministrit e cila nuk është keq’interpretuar, përkundrazi.   Ministri i Punëve të Jashtme z.Edmond Haxhinasto ka deklaruar shprehimisht :

“ Kjo listë themi që tashmë ka marrë edhe fuqí ligjore, pasi ka mbi dhjetë vite që është paraqitur në Kombet e Bashkuara dhe fjala Çamërí nuk ekziston … ky është një detyrim që ne ta trajtojmë këtë çështje dhe do ta trajtojmë në rrugë dypalëshe me palën greke, sigurisht duke treguar fleksibilitetin përkatës.”

Problemet që ngremë janë jo vetëm nxjerrë nga pohimet e k/diplomatit shqiptar, por nga ana tjetër kanë të bëjnë me dy çështje parimore :

1-Lista toponimike greke, sipas kryediplomatit të Shqipërisë :  “ … tashmë ka marrë edhe fuqi ligjore … “.

2-Kurse lidhur me trajtimin e çështjes, edhe kjo sipas tij :  “ … do ta trajtojmë në rrugë dypalëshe me palën greke, sigurisht duke treguar fleksibilitetin përkatës.”

Kurse vrejtja e jonë e themeltë shprehet :

Me që lista toponimike greke për t’u miratuar, jo vetëm që i është paraqitur O.K.B.-së nga ana e Greqisë dhe aspak Shqipërisë por, nga ana tjetër gjithënjë sipas ministrit tonë të Jashtëm, ka marrë edhe fuqí ligjore, duke pohuar edhe se fjala ÇAMËRI nuk ekzistoka, pse jemi druajtur ne dhe vazhdojmë të druhemi, t’ia paraqisim kërkesën tonë gjithashtu  O.K.B.-së ?!

Lidhur me cilësorët nacionalistë e pseudopatriotë folëm më lart.  Një përndritje tashti rreth cakut gjuhësor populist  të cilin z-ja/z-sha S.Golemi e lëshon dukshëm jo me dashamirësí ndaj atyre q’u mungon informacioni dhe që sipas saj e frynë çështjen e deklaratës ministrit Haxhinasto, (ndërmjet të cilëve edhe unë vetë).   Sa për dijeni, Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe, nuk e trajton këtë cak gjuhësor.   Në fjalorët e ndryshëm doracakë vendoset shënja e barazimit mes “populist = demokrat”.  Kurse në diksionerët e ndryshëm trajtohet për herë të parë më 1891-shin si anëtar i partisë që paraqiste të drejtat agrare e në vazhdimsi  si kategori që beson në të drejtat ose në virtytet e popullit dhe kryesisht në demokracinë, e kundërta e autokracisë.  Por për të qenë më specifikë, me aq sa në mënyrë modeste mund të shprehemi ne që kemi mangësí informacioni, e duke e ngushtuar rrethin e kundrimit tek populizmi europian në kushtet e Bashkimit Europian në konditat aktuale shumë të … diskutueshme, (për të mos thënë të paqëndrueshme pa lé në kufijt’e dizintegrimit), bëjmë një përgjithësim  duke shtruar pyetjen :

“Përse populizmi i djathtë, dhe jo i majti, ësht’i pranishëm në thuajse të gjithë shtetet europianë, (mbase në Francë, në vazhdim, populizmi i majtë do të jetë dominuesi),?  Cilat pikat q’i bashkojnë ?”  Po të lexohen këndvështrime nga më të ndryshmet dhe të bëhet një mesatarizim i dhjetra e dhjetra përfundimesh shkencore ku puqen  shkencëtarët-analistë të këtij problemi,  në vijim përgjithësimet e tyre si përgjigje pyetjes :

1. Figura karizmatike e udhëheqësit.

2. Kundrathënjet mes popullit dhe ELITËS.

3. Përfitimet e nxjerra nga Elita nga proceset komplekse.

4. Parimisht flasin për demokrací por e instrumentalizojnë.

5. Liveli i debateve shum’i ulët sepse politikanët  nuk janë të interesuar as në debate  konstruktive e gjithashtu as edhe në një demokraci të mirëfillt’edhe mbështetur në ligjëshmërí të themeltë.  E pyesim me respektin e nevojshëm z-jën/z-shën Sara Golemi, kë shikon ajo mes saj dhe palës sonë më pranë cilësorit populistët ?

Prandaj na lind e drejta e ligjëshme edhe e mbështetur në logjikë racionale, të pyesim :  Ku qëndron keq’interpretimi ynë ndaj deklaratës k/diplomatit tonë z.Edmond Haxhinasto ?!   Kjo mënyrë të vepruari na bën që, duke e patur mirë parasysh maksimën e cituar më lart:  Studjojeni të kaluarën po deshët t’a parashikoni të ardhmen, të kthehemi jo shumë por vetëm pesëdhjet’e një vite mbrapa me syt’e mëndjes, (e theksojmë dhe e përsërisim  … me syt’e mëndjes, logjike si edhe racionale), dhe i referohemi  gjëndjes në mes Bashkimit të atëhershëm Sovjetik si edhe Perëndimit kur në N.Y. Herald Tribune e datës 22 Shtator të vitit 1961, qé publikuar pohimi madhor i Charles De Gaulle-it :   “Në marrëdhënje me sovjetikët ju filloni duke u dhënë kapelen tuaj, pastaj xhaketën, në vazhdim këmishën, pas saj lëkurën dhe së fundi edhe shpirtin!”  Pa dashur të bëjmë asnjë përqasje sa i takon dorës së fortë, (gjë e cila as që mund të na shkojë ndërmënd neve, të vegjëlve), por që duhet patur mirë parasysh se politika e lëshimeve, kundruar përgjatë rrjedhave të historisë, gjithmonë ka patur pasoja negative.  Kjo nuk duhet harruar dhe duhet patur mirë parasysh e sidomos për kategorinë tonë si shtete si komb.

Për t’a mbyllur edhe me këtë pjesë të shkrimit tonë, nuk rrijmë dot pa vënë në dukje  edhe një kalim të replikës ku sillet si shëmbull dhe theksohet vlerësimi i bërë nga ana e një diplomati gjerman sa u takon sukseseve të administratës  shqiptare.   Pavarësisht faktit se informacioni ynë është shum’i mangët, (sipas replikuesve), por i a vlen t’ia bëjmë të ditur lexuesit të nderuar  pohimin me të cilin mbyllet replika lidhur me deklaratën e z.E.Haxhinasto:

“ Shqipëria është në rrugë të mbarë për sa i përket politikës së jashtëme, jo më kot pak kohë më parë politikani gjerman Kiesewetter u shpreh se politika e jashtme shqiptare balancon mes Beogradit dhe Ankarasë.  Shqipëria nuk duhet të zhbëje me qëndrime nacionaliste, atë që mezi ka arritur deri më sot : qënjen faktor stabiliteti në gjithë rajonin.”

Nuk po bëjmë gjë tjetër por po e sjellim, (falë informacionit që … na thuhet se nuk disponojmë), kalimin e zotit Roderich Kiesewetter ashtu si e ka shprehur ai vetë përgjatë intervistës, (e jo vetëm atë cungim lidhur me balancimin mes Beogradit dhe Athinës që zenë në gojë gjuhët diplomatike).    Sikur të ishte i mirëfillt’edhe i gjithi ky vlerësim, nuk kishte se si jo vetëm të mos kënaqeshim por edhe të mburreshim me të edhe ne !  Mirëpo kur hetojm’edhe gjejmë se si është shprehur në mënyrë të plotë  politikani i Partisë Christian Demokrate Gjermane lidhur me Shqipërinë, pësojmë jo vetëm një zhgënjim por edhe na mërzit fakti se si paraqitet nga ana e diplomacisë  shqiptare një e vërtetë e shfytyruar.   E që të kuptohet nga ana e lexuesit se as që duam të jemi agresivë nga që u hartua replika ndaj nesh, (as që po e zemë në gojë si është shprehur ky diplomat lidhur me pararendësin e z.E.Haxhinasto në post).  Por ama nga ana tjetër nuk rrijmë dot pa e sjellë të plotë një gjykim rreth gjëndjes së krijuar në vënd nga administrata në fuqí ku politikani gjerman thotë se populli shqiptar e njeh situatën dhe … ( ja si vijon integralisht  intervista) :

“ … Pra të luftohet korrupsioni në shoqërinë shqiptare, të luftohet krimi i organizuar dhe të sundojë shteti juridik si në gjyqësi ashtu edhe në shëndetësi.  Që të mos shkojë dikush të blejë me para një shërbim të mirë shëndetësor duke i anashkaluar të tjerët dhe që proceset gjyqësore të mos influencohen nga asgjë tjetër, veç normave juridike … Njerëz që e njohin situatën juridike në Shqipëri thonë se është krijuar përshtypja se ka një drejtësi për disa politikanë të përzgjedhur dhe një tjetër për shqiptarët e thjeshtë. Para ligjit dhe drejtësisë të gjithë duhet të jenë njësoj.”  E në fund ky politikan gjerman shton edhe pohimin kulmor sa i takon Bashkimit Europian, (i cili sinqerisht që na dëshpron tej mase), kur thotë :  “… Shqipëria nuk ka arritur aq sa për t’u bërë kandidate.”

Sa janë shkruar në thonjëza janë fjalët e diplomatit gjerman.  Pyetja e ime drejtuar replikueses, eventualisht z-ës/z-shës Sara Golemit është :  Kam unë mangësí informacioni si dhe nuk e kuptoj gjuhën diplomatike, apo ju, që aktualisht flisni si kompetente e fushës … citoni vetëm pjesë fjalishë, flisni diplomatikisht  dhe mbase shikoni  gjëra që unë  nuk jam në gjëndje t’i kuptoj  edhe t’i ndjek ?

Pavarësisht nga e vërteta, por i prirur që problemi i territorit ÇAMËRI të trajtohet drejtësisht dhe vetëm ashtu si i takon, do t’a nis pjesën në vazhdim, sipas këndvëshrimit Confuc-it edhe me dy aforizma njerëzish të famshëm të cilat e plotësojnë njeratjetrën më së miri dhe mirë është të theksohen jo në gjuhë diplomatike :

Nobelisti indian Rabindranad Tagora ka pohuar : “Ai komb i cili nuk i ndreq gabimet e kaluara duke e ndërtuar të tashmen, nuk ka se si të ketë të ardhëshme.  Ai ësht’i destinuar të zhduket”.

Kurse shtetári i madh, Sir Winston Churchilli, e ka thelluar  akoma më tej aforizmën e parë duke pohuar  se “ Sa më  thellë arrihet të shikohet  në të kaluarën, aq më larg shikohet në të ardhmen.”

ZANAFILLA E PROBLEMIT GENOCIDI GREK NDAJ POPULLATËS ÇAME

I a fillova pikërisht me këta dy pohime madhore sepse e ndjej të nevojëshme, ndërmjet disa paralelizmave, të vij duke e ngushtuar rrethin e të hedh dritë mbi fakte si edhe të vërteta historike të cilat kombin tonë e kanë goditur herë pas here e madjé edhe rëndë !

Genocidi grek ndaj popullatës Çame, i ushtruar në mënyrë të skajëshme përgjatë periudhës kohore mes viteve 1913 deri më 1944, merr një rëndësi të madhe i shqyrtuar si pjes’e pandar’e masave të marra nga qeveritë greke ndaj popullatës autoktone shqiptare, muslimane apo orthodokse qoftë, banuese e territorit gjeografik të quajtur ÇAMËRI.   Nuk do të hyjmë e të rikujtojmë fakte e dëshmira të pafundme trashëguar nga bashkëkohësit e atyre viteve gjakatare, të shpëtuar gjallë e që me dëshmit’e tyre emrore si për fshatra të djegur e gjithashtu me lista emrore viktimash të pafundme, e bëjnë sa të trishtë historin’e popullatës çame banuese e atyre trojeve etnike shqiptare, por edhe janë dokumente të pashlyeshme për t’a gjykuar shkencërisht atë periudhë historike të kombit tonë. Të gjitha këto, të mbledhura e të dokumentuara, përbëjnë arkivin që eventualisht do të duhej t’u paraqitet si O.K.B.- së e gjithashtu edhe vetë drejtuesve të Greqisë. Mirëpo pikërisht këtu fillon e keqja e madhe: Shteti Grek, nëpërmjet drejtuesve të tij nuk pranon asnjë ballafaqim historik shkencor lidhur me problemin çam. Këtu tashti edhe ajo Nyje Gordiane e problemit çam që duhet analizuar dhe ku do të hedhim sado fluturimthi dritë rreth gjëndjes, shanseve, interesave të ndërsjella si edhe gabimeve të vërtetuara e që po vazhdojn’e vërtetohen akoma sot nga ata që u ka rënë për pjesë t’a trajtojnë problemin ÇAMËRI !   E pikërisht që këta gabime të mos përsëriten më ...  vazhdojmë me këtë analizë.

Ka edhe një varg studjuesish grekë, si p.sh. zonja Elefteria Manda ose zoti Jorgos Margaritis, që krimet e pashëmbullta si edhe çpopullimin e territoreve çame i kanë krahasuar me genocidin nazist ndaj hebrenjëve! Kjo pak por e saktë. Ata janë mbështetur në pohimet e tyre duke e marrë zanafillën tek masakra e pabesë e 72 krerëve të Çamërisë nga famëkeqi kapiten Deli Janaqi tek përroi i Selanit në Paramithí, e duke vazhduar me ligjin famëkeq të Reformës Agrare q’e ligjëroi plaçkitjen e trojeve çame nga ana e grekëve ! Si u realizua ai plan djallëzor dhe ato troje shqiptare u bënë pré e tyre ? Plumbi, hanxhari si edhe zjarri qenë faktorët fillestarë si edhe parakushtet vendimtarë q’e sheshuan rrugën për shpërnguljet masive të popullatës çame nga territori i quajtur ÇAMËRI për në tokat e shkreta të ANADOLLIT! Vazhdimi nuk qé gjë tjetër veçse zbatimi i t’ashtuquajturës reformë agrare e emërtuar “apallotriosis”, që në shqip do të thotë “TJETËRSIM” !   Këtu duhet kërkuar dhe “kyçi” i problemit.   Nacionalistët e mirëfilltë, të brumosur me mësimet e kësaj kategoríe shoqërore, ndërmjet tjerave nuk konformohen dot as me apallotriosis-in, këtë xhvatje pasurije që qeveritë greke ushtrojnë ndaj arvanitasve autoktonë në ÇAMËRI !   E pikërisht  këndvështrimi ndaj kësaj dukuríje marrëdhënjesh shoqërore në fushën ekonomike  i shquan dukshëm kategorinë e cila sot në Shqipëri emërtohet koka të nxehta nacionaliste si edhe pseudopatriotë, nga ata që përgjatë diktaturës ishin partizanët e internacionalizmit proletar kurse sot mendojnë se e drejtojnë politikën e jashtme shqiptare me diplomací të mirëfilltë duke na ftuar të kemi durim derisá të pranohemi në Bashkimin Europian !   (E kaq  pa i a hyr’e trajtuar pastaj problemet me të cilat ballafaqohen  drejtuesit  e shteteve anëtare  të B.E-së).

Po nga ana statistikore vallë, si qëndron çështja ? U theksua që në hyrje se nuk do të hyjmë në hollësira por veç do të trajtohen parimet si edhe përvoja që duhet nxjerrë, duke patur në themel idénë rreth gjakderdhjes shoqëruar me shpërngulje masive të dhunëshme.   Mbështetur në dokumenta historike autorësije greke të P. Aravantinos-it të shekullit XIX-të, raporti i popullsisë ÇAMËRISË paraqitej si vijon: 97.3% popullatë shqiptare dhe  2.7% popullatë greke.  A nuk mjafton vetëm kjo shifër e thatë statistikore të hedhë dritë të mjaftueshme dhe të bëjë që logjika e ftohtë të kuptojë pse autoritetet greke si qeveritare, e pastaj mbas tyre edhe shkencëtarët historianë konformistë , kategorikisht u shmangen ballafaqimeve ?!

EGOIZMI I FUQIVE TË MËDHA DHE RRJEDHOJAT QË KONKRETISHT PASUAN

Ndalemi tashti dhe e shikojmë me mbrapavështrim situatën nisur nga si u krijuan kushtet historike që grekët ndoqën këtë rrugë krimi djallëzore që gjëndja arriti këtu ku është ! Së pari dhe mirëfilli, duhet t’a kemi të qartë se sa herë që të drejtat tona kanë pas qenë nëpërkëmbur, ose edhe kur kemi pas qenë ndihmuar nga Fuqit’e Mëdha, asnjera syresh nuk na e ka pasë blatuar këtë “për hatër tonin”, as edhe mohuar për “inat ndaj nesh”.  Gjithmonë ka qenë në mes interesi i secilës fuqi vënë në plan të parë !  Po sjell një shëmbull tipik interesash të tilla i cili nuk ka nevojë për asnjë koment. Simbas studjuesit me famë botërore Franz Bop, gjeneralit francez Xhentili, Napoleon Buonaparti i dërgoi një letër ku theksonte : “... Është në interesin e Republikës që Ali Pasha Tepelena t’i mundë të gjithë rivalët e tij që të bëhet i aftë t’i shërbejë Republikës ...” I mbështetur në gjithë faktet si edhe dokumentat e studjuara të asaj kohe, historiani Edwin Jacques pastaj nxjerr përfundimin : “... Lojën e dinakërisë Ali Pashai e dinte fort mirë. Në marrëdhënjet e tij me Francën  ai nuk synonte t’i bënte shërbime Republikës Franceze, por që kjo e fundit t’i shërbente atij !”

Me këtë i a vlen të sillet në plan të parë pohimi madhor i humanistit mëndjendritur Baba Rexheb-it i cili pohonte se “Kur egoizmi madhor i kalon kufinjtë personalë dhe shtrihet në atë shtetëror, ballafaqohemi me të këqija të pamenduara nga mëndja e njeriut”!

I analizojmë tashti nga ky këndvështrim interesat e ndryshëme shtetërore të asaj kohe që e çuan njerëzimin drejtë Luftës së I-rë Botërore.

Konferenca e Londrës e 1912-1913-tës vetëm se ballafaqoi e kundërvuri projektet kolonialiste sllavo-greke ndaj projektit etnik shqiptar. Cili ishte qëndrimi i fuqive të mëdha ? Interesat e fqinjëve tanë territorialë, interesa këto kryekëput grabitqare dhe kriminale të tyre, u mbështetën nga Franca si edhe Rusia. Lind natyrshëm pyetja përse Franca e mbështeste politikën ruse? Sepse Franca e donte nga ana e saj përkrahjen e Rusisë nga që e kishte si kundërvënje Gjermanisë, (me të cilën ndante pjesë të madhe kufiri territorial të sajin), dhe Austro-Hungarisë. Po kjo e fundit ç’qëndrim mbante? Ishte e vetmja që na doli zot sepse interesat kundra-ruse të saja bënë që ajo t’i mbështeste interesat shqiptare. Kurse Rusia, jo vetëm për interesat e saja pansllaviste që kishte, por për vetë objektivin e saj të kishte mbështetje për të dalë në Mesdhé, automatikisht ishte kundra formimit të një shteti të pavarur shqiptar ! Nuk kam tashti se si mos t’a përqëndroj vëmëndjen tek Anglia të cilën, falë politikës së saj, atdhetari i shquar, (më falni, ajo kok’e nxehtë pseudopatrioti), Patër Gjergj Fishta e kishte quajtur, KURVA E MOTIT, duke e sjellë këtu pohimin e ministrit të Punëve të Jashtme të Anglisë Sir Edward Grey, i cili integralisht pohonte: “... Objektivi kryesor i konferencës, (së Londrës – M.K.), ruajtja e marrëveshjes dhe mirëkuptimit mes Fuqive të Mëdha, u arrit ...” ! Kurse  simbas opinionit tonë modest, pikërisht ajo barazpeshë nuk u arrit ! Ajo konferencë famëkeqe qé zanafilla e atij genocidi barbar grek kundra popullatës etnike Çame si edhe atij sllav kundra etnísë Shqiptare veriore, ku fuqit’e mëdha bënin sehir duarkryq shitjen e interesave shqiptare, ndërlidhur këto me krime e masakra të paimagjinueshme, për t’ashtuquajturën barazpeshë ndërkombëtare në viset ballkanike !

Duke vazhduar tashti të përqëndruar në temën që sot trajtojmë, qëndrimin grek ndaj popullatës Çame, kërkojmë mbështetje edhe tek humanisti si edhe letrari e kritiku i shquar shqiptar, Faik Konica, i cili i qé drejtuar asokohe kryeministrit të Britanisë së Madhe duke i thënë qart’edhe shkoqur se “... Ne, shqiptarët, kemi frikë vetëm nga grekët, me qenë se ata kanë një armë të hatashme, shumë të fortë, DINAKËRINË !”

Po historia çfarë provoi? Mospërfillja si edhe nëpërkëmbja e interesave shqiptare në Ballkan, jo që nuk solli barazpeshë ndërkombëtare në këto krahina si edhe më gjerë, por vetëm se solli ngatërresa, ndërlikime ndërkombëtare e asgjë më shumë.

Cili ish themeli i Luftës së Parë Ballkanike ? Sërbia e Mali i Zi nga Veriu si edhe Greqia nga Jugu, kishin si objektiv ndarjen mes tyre të territoreve etnike banuar historikisht nga shqiptarë ! Ja, kjo e gjitha me pak fjalë ! Edhe vetë shpërthimi në vazhdim i Luftës së I-rë Botërore, si pasoj’e vrasjes Franc Ferdinandit në Sarajevë, e fakton tensionin e krijuar në Ballkan !

NJË VËSHTRIM RRETH MJEGULLNAJËS VITEVE 1941-1944 SI EDHE NË VAZHDIM

Nacionalistët shqiptarë “en block”, kishin të njajtat pikëpamje si edhe qëndrime ndaj politikës greke lidhur me popullatën çame. Edhe kjo pak por e vërtetë si drita e diellit. Bilé në rezolucionin e Mbledhjes së Mukjes të datës 1 Gusht 1943, pika “2” e vendimeve të marra formulohet si pason:

2: Luftë për një Shqipëri të pavarur, për zbatimin e parimit të njohur universalisht e të garantuar nga Karta e Atlantikut të vendosjes së popujve, për një Shqipëri etnike.

U hedhim tashti një sy zhvillimeve në dy anët e kufirit shtetëror Shqiptaro-Grek. Shteti Shqiptar u garantonte të gjithë banorëve "grekofonë” jo vetëm lejimin e përdorimit të gjuhës së tyre por edhe shkollimin në po gjuhën e tyre greke. Këto doemos mbështetur në konventat ndërkombëtare. Bilé gjatë regjistrimeve të popullatës ata njiheshin si banorë shqiptarë por me kombësí greke. Kurse nga ana tjetër e kufirit, jo që nuk u lejohej çamëve ORTHODOKSË të flisnin shqip, pa lé të kishin shkollat e tyre në gjuhën shqipe. Por kulmi është se ata edhe sot as nuk i kanë të drejtat e tjera qytetare si vendasit grekë !(???) Përgjatë kësaj hullíje nuk kanë se si të mos përmënden dhe qëndrimet e P.K.Sh. gjatë luftës dhe pas saj: Fillimisht përplasja fytyrës Enver Hoxhës nga ana e Miladin Popoviçit i rezolucionit të Konferencës Mukjes dhe mosnjohja në vazhdim, me urdhër të po Enver Hoxhës, të atij rezolucioni. Vlerësimi fillimisht si heroik i luftës së Batalionit Çamëria në L.N.Çl. i komanduar ky nga komandanti Rexho Plaku, e në vazhdim fillë pas çlirimit, dy burgosjet e Rexho Plakut si edhe internimet e tija familjarisht për 27 vite me radhë ! Pa lé servilizmi ndaj shtetit grek ku jo vetëm që nga njera anë sajohet e fryhet komploti absolutisht i paqenë i gjoja grupit çam të Teme Sejkos, e nga ana tjetër përfaqësuesja e minoritetit grek Vitori Çuri emërohet zv/kryetare e Kuvendit Popullor. Kaq, sado fluturimthi, rreth së kaluarës.

Hedhim tashti dritë rreth zhvillimeve të sotme në Greqi sa i takon asaj pakice çame orthodokse krejtësisht e “paqenë dhe e asimiluar”. As ndihet se ësht’e gjallë, kurse tek ne në Shqipëri jo vetëm që kemi Krye-Peshkopin puro grek, por ai po hamendëson ndërtime kishash greke orthodokse edhe në Peqin ose Kukës ku historikisht nuk ka patur asnjë herë këmbë orthodoksi ! Pse ? Fare e thjeshtë.   Të lihen pas vetes ato që emërtohen gjurmë arkeologjike !   Kjo që  në të ardhmen, (ç’janë disa dhjetravjeçarë para historisë shekullore), Greqija të ketë “dokumenta arkeologjike” lidhur me etnicitetin e trojeve greke aty ku shqiptarët pretendojnë autoktoní ! Nga ana tjetër refugjatëve shqiptarë në Greqi u bëjnë trysní gjithëdrejtimëshe dhe vetëm marrja nga ana e tyre e nënshtetësisë greke i bën pastaj të rregullojnë një farë standardi jetese në Greqi. Palé që brënda Shqipërisë, elementë aktivë grekë, u propozonin qytetarëve shqiptarë si pa të keq që, mjaft të nënshkruanin, dhe të merrnin pensjon pleqërie grek, (pa pasë punuar një ditë për person, pa le për institucion, grek !(?)

Po nga ana e jonë e barrikadës çfarë po ngjet? Një papërgjegjësí e skajëshme sa u takon qëndrimeve me Greqinë si edhe më gjerë. Jo vetëm që pranohet të hapen shkolla e universitete greke në Shqipëri, por edhe kur Presidenti i Greqisë pati deklaruar publikisht se nuk ekziston problem çam, si Presidenti Mojsiu edhe Kryeministri Nano: Heshtën në tribunë në syt’e tij si edhe të popullit që dëgjonte !(?) Nuk mjaftoi kjo por në vijim të kësaj hullíje, ministrja e Jashtëme e Greqisë, zonja Dora Bakojannis bëri të pamundurën t’a ndalonte vizitën e Presidentit Karolos Papulias të vinte në Shqipëri me rastin e inaugurimit të Kolegjit ARSAKEJO ! Përse? Sepse u trembej demonstratave eventuale çame!

Po qeveria jonë ? Në vënd t’u qëndrojë pranë refugjatëve tanë në Greqi, t’i ftojë të votojnë në Atdhe, etj., me mosinteresimin e saj praktikisht i shtyn të marrin kartën e homogjenitetit greke e cila u krijon lehtësira si qytetarë grekë.  (Jo se del nga tema, por nuk po zgjatemi rreth diplomacisë  trajtimit çeshtjes Kanalit Korfuzit).

Pa lé që qeveria shqiptare nuk duhet të heshtë për asnjë çast lidhur me dy probleme madhorë të cilët vetëm në rrugë institucionale mund të gjejnë zgjidhje :

1-Problemi i kthimit të pronave çamëve të cilat me zbatimin e apallotrosios-it (tjetërsimit të pronës) i u rrëmbyen pronarëve legjitimë çamë dhe u përvetësuan nga grekët.

2-Kthimi i çamëve në pronat e tyre në zbatim të të drejtave legjitime të tyre të sanksionuara nga O.K.B.-ja.

Së fundi, përgjatë këtij vrojtimi dhe radhitje faktesh historike, nuk heshtim dot pa e theksuar se sipërfaqja e atij territorit gjeografik të quajtur ÇAMËRI  kap një sipërfaqe prej 10.000 km2 e pra baraz me 35.7 % të së gjithë Shqipërisë !

Si pasojë pra, nuk kishin se si të mos na dëshpronin skajshëm deklaratat zyrtare të ministrit të Punëve të Jashtme të Shqipërisë Zotit Edmond Haxhinasto, si për Kosovën edhe Çamërinë !

E keqja është se përgjatë diktaturës i u ra fyellit për dyzet’e shtatë vite me radhë lidhur me internacionalizmin proletar e ajo periudhë kohore gjysëmshekullore e shojti krenarínë tonë kombëtare ! Prandaj nuk i shmangemi dot pohimit se si orientimi më i dobishëm i shtetarëve tanë duhet të jetë t’i nuhasin e pastaj edhe t’i shfrytëzojnë sa më në interes të kombit rrethanat, kur interesat tona kombëtare përputhen me ato të më të mëdhenjëve !   Shëmbull i cili nuk duhet harruar në asnjë mënyrë qé goditja që i bënë  forcat e NATO-s Sërbisë si agresore ndaj Kosovës në muajin Mars të vitit 1999 !   Kurrë të mos e harrojmë se si  “... Lojën e dinakërisë Ali Pashai e dinte fort mirë. Në marrëdhënjet e tij me Francën  ai nuk synonte t’i bënte shërbime Republikës Franceze, por që kjo e fundit t’i shërbente atij !”

Për këtë qëndrim kanë nevojë sot Shqipëria, Kosova si edhe problemi çam, përbërës të problemit të përgjithshëm kombëtar !