Mazllum Saneja: Jan Michal Stuchly – poeti i një ndjeshmërie të thellë

Nga e majta: Mazllum Saneja Ewa Œmietañska Jan Micha³ Stuchly

 

MAZLLUM SANEJA

 

 JAN MICHA? STUCHLY – POET I NJË NDJESHMËRIE TË THELLË

 

MBRESA NGA PËRURIMI I  LIBRIT ME POEZI “ LA GRANDE REPORTAGE”

I POETIT DHE PIKTORIT BASHKËKOHËS POLAK   JAN MICHA? STUCHLY

 

Racibórz, Poloni

Fundi i qërshorit

 

       Fundi i qërshorit 2011. Në Shoqaten e dashamireve te artit të qytetit Raciborz, një qytet i lashtë në jugperëndim të Polonisë, mbahet përurimi i librit me poezi : “La Grande Reportage” i poetit dhe piktorit të njohur bashkëkohës polak Jan Michal Stuchly.

Buzëmbrëmje e 15 qërshorit. Salla e Pallatit të Kulturës përplot spektatorë dhe lexues, që kishin ardhur të shijonin për disa çaste artin e bukur te fjalës së shkruar të poetit. Sakaq më terheq vëmendjën  një auditor i zgjedhur: poetë, piktorë dhe intelektualë të ndryshëm, që kishin mbushur sallen e tempullit te kulturës për të shijuar të bukurën, të madhërishmen në artin e bukur të fjalës poetike, që poeti Jan Michal Stuchly me aq shije te mrekullueshme kishte bërë një skenar të madhërishëm dhe befasues. Çdo poezi te poetit e shoqëronin pjesët e zgjedhura më të bukura të muzikës serioze të artistëve gjenial te artit muzikor Giuseppe Verdi, Ludwig van Beethoven,Johannes Brahms, Johann Strauss - Sohn, Frederic Chopin, Wolfgang Amadeus Mozart, qe benin mbrëmjën e mrekullueshme poetike me tingujt poetik dhe muzikor.

    Në ketë mbrëmje poetike perurimi te veprës poetike “La Grande Reportage” te poetit Jan Michal Stuchly kumtesën e mbajti poeti dhe përkthyesi i veprës së autorit Mazllum Saneja, i cili në mes tjerash vuri në spikamë se “Vëllimi poetik i fundit i poetit dhe piktorit Jan Michal Stuchly “ La Grande Reportage”  dëshmon se ai gjithnjë më thellë e kupton domosdoshmërinë poetike dhe shoqërore të dialogut të vet, ku gjithnjë përpiqet, që në krijimtarinë e vet të ngre në kohë, në histori : një botë më të bukur e më të mirë, dhe një botë më favorizuese për njeriun.Ai iu përket atyre poetëve, për të cilët poeti angley Percy Bysshe Shelley, thotë me të drejtë se “janë ligjdhënësit e papranueshëm të botës”. Poezia e poetit Jan Michal Stuchly është pa mëdyshje një fenomen i jashtëzakonshëm, si përkah  lloji ashtu edhe përkah tematika.Kjo është një lirikë diskursive-filozofike dhe metafizike. Në qendër të vëmendjës të kësaj poezie gjenden dy momente:ajo në të cilën vetëdija zë të shërbejë me shqisa dhe, ajo  me të cilën shqisat e braktisin. Këtu është e gjithë pranishme barabar si jeta ashtu dhe vdekja, të cilat pareshtur e shoqërojnë poetin, këmba-këmbës. Është me të vërtetë një ngjarje befasuese si si poeti Jan Michal Stuchly në poezitë e veta, në një mënyrë të veçantë, në vëllimin poetik të fundit ”La Grande reportage” ka mundur me sukses të mbyll në mënyrën e vet, vizionin e vetëm të njerëzimit dhe vizionin e vetëdijes. Mjafton të përmendim e të lexojmë këtu me vëmendje poezitë e shkëlqyera: “Atëbotë kur”  ,” Oh Zot” ,” Oh Nënë” , “Nata e shqetësuar” ,  “Mos hap” , “Rojtari i fanarit të detit” ,” Dje”  ,  “Vetmia”  ,” La Grande Reportage

 

   

 

 

        Ndërkaq, Ewa ?mieta?ska, punonjëse shkencore e Bibliotekës Kombëtare të Polonisë, duke marr fjalën përkitazi me veprën poetike te përuruar te poetit Jan Michal Stuchly thekson me të drejtë se “Poezia e poetit Jan Michal Stuchly e afirmon të Mirën, Mirësinë, Dhembshurinë, po a thua këtë zë diku në një skaj të botës, këlthitjen e mbytur të poetit, a thua e dëgjon ndokush? Apo si në poezinë  „Këlthitja ime”:

     “ Njeri

      Ti i vetmi në mesin e qenieve te gjalla

      I aftë të bësh zgjedhjen në mes të Mirës dhe të Keqes

      mos shkatërro vetveten

      Natyra Zoti që janë një dhunti

      Më në fund bëje zgjedhjen e drejtë”

 

       Këtu do të citoja kritikun dhe eseistin e njohur polak Jerzy Kwiatkowski „ Jetojme në një epokë të magjepsur me të keqen, në një epokë, e cila ka degraduar dhe, është e privuar të përqesh dhe të përbuz nocionet e tilla çfarë janë: E Mira, Mirësia, Dhembshuria, Mëshira ...”

       Poeti Jan Michal Stuchly, ndonëse e shikon botën dhe njerëzit me një distancë, ai nuk qëndron indiferent karshi dramës njerëzore (Periculum, Exodus dhe poezi të tjera)”

 

       Si përfundim mund të konstatojmë se te Jan Michal Stuchly njëjtësohet dhe mishërohet në një  si poezia ashtu dhe piktura, i cili gjithnjë synon të kuptojë thellë qeniesinë e fenomeneve  dhe të gjërave, depërton në substancën shpirtërore të njeriut dhe të natyrës, duke u futur në kuptoiimin e ekzistencës si të njeriut ashtu edhe të gjërave.

     

 

Racibórz,

Varshavë,

Fundi i qërshorit 2011

________ 

 

MAZLLUM SANEJA

 

 JAN MICHA? STUCHLY – POETA  G??BOKIEJ WRA?LIWO?CI

 

WRA?ENIA Z UROCZYSTO??I  PROMOCJI TOMIKU POEZJI  “ LA GRANDE REPORTAGE” WSPÓ?CZESNEGO POLSKIEGO POETY I MALARZA   JANA MICHA?A  STUCHLY

 

Racibórz, Polska

15 czerwca 2011r. RACIBÓRZ

 

W sali reprezentacyjnej TOWARZYSTWA MI?O?NIKÓW ZIEMI RACIBORSKIEJ przy ul. D?ugiej nr 9  w Raciborzu -  w jednym z licznych o?rodków kulturalnych  Miasta Raciborza - urokliwego starego miasta  po?udniowo-zachodniej Polski, le??cego u wrót Bramy Morawskiej, odby?a si? przepi?kna impreza kulturalna  - uroczysta promocja  ksi??ki - „ La grande reportage ” wspó?czesnego polskiego poety i malarza Jana Micha?a Stuchly .

 

Popo?udnie po?owa czerwca 2011r.

W  mie?cie Racibórzu  w?a?nie odbywaj? tradycyjne coroczne DNI  RACIBORZA.

 

Wn?trza TMZR wype?niaj? widzowie oraz czytelnicy, którzy przybyli, ?eby móc ucieszy? si? chocia? przez kilka chwil  pi?knem, artyzmem s?owa pisanego znanego poety Jana Micha?a Stuchly.

 

Wystrój wn?trza przyci?ga okoliczno?ciowa wystawa widokówek  “Dawnego Raciborza” ówcze?nie nazywanego “Ma?ym Wiedniem b?d?  Ma?ym Krakowem”.

Na jednej ze ?cian obraz olejny autorstwa Jana Micha?a Stuchly przedstawiaj?cy swoist? IMPRESJ?  pastiszu Oskara Kokoschki  Selfportrait with Hand by his face.

 

Moj? uwag? - czego  nigdzie dot?d uczestnicz?c w promocjach literackich - nie do?wiadczy?em - przyci?ga zebrane audytorium: to poeci, malarze i  intelektuali?ci....

 

Prze?wietne Audytorium przyby?o pewnie , by napawa? si? pi?knem, niezwyk?o?ci? pi?knej sztuki s?owa poetyckiego, któr? poeta Jan Micha? Stuchly cudownie z jemu tylko znanym niesamowitym smakiem okrasi? przygotowanym uprzednio przez siebie niezwyk?ym i zdumiewaj?cym scenariuszem.

Ka?demu utworowi poety towarzyszy?y wybrane fragmenty cudownej muzyki powa?nej - genialnych artystów muzyków : Giuseppe Verdiego, Ludwiga van Beethovena, Johannesa Brahmsa, Johanna Straussa - syna, Fryderyka Szopena, Wolfganga Amadeusza Mozarta, które uczyni?y ten wieczór poetycki cudownym spektaklem – ?wi?tem  MUZ   POEZJI  i  MUZYKI.

 

Uczt? Poezji -  utwory poetyckie “ La grande reportage” poety Jana Micha?a Stuchly - u?wietni?  LAUDACJ?  Poeta i T?umacz wierszy tego  dzie?a na j?zyk alba?ski  Mazllum Saneja, który mi?dzy innymi zauwa?y?, ?e ostatni doskona?y tomik poezji  “La grande reportage” poety  i malarza Jana Micha?a Stuchlego ?wiadczy, o tym, ?e autor  coraz g??biej rozumie konieczno?? poetyck? i spo?eczn? sztuki dialogu Poezji ze wspó?czesnym  czytelnikiem , ka?dy poeta zawsze stara si?, by swoj? twórczo?ci?  wnie?? we wspó?czesny  czas, w histori?,obraz  ?wiata najpi?kniejszego i najlepszego, ?wiat jak najbardziej korzystny dla cz?owieka.

Jan Micha? Stuchly  przynale?y  do tych Poetów, o których Poeta angielski Percy Bysshe Shelley mówi prawd?, ?e “s?  nieuznanymi prawodawcami  ?wiata”. Sztuka poetycka Jana Micha?a Stuchlego jest bez w?tpienia niespotykanym FENOMENEM, tak ze wzgl?du  na rodzaj, jak i na tematyk? jego utworów. To  poezja dyskursu, filozoficzna i metafizyczna. W centrum uwagi tej poezji znajduj? si? dwa momenty: ten, w którym ?wiadomo?? ma s?u?y? zmys?om i ten, w którym  ?wiadomo?ci  brakuje zmys?ów.

W poezji Jana Micha?a Stuchly obecne jest  zrównowa?one  ?YCIE i ?MIER?, które nieustannie towarzysz? poecie.

To naprawd? zdumiewaj?ce  ZJAWISKO POEZJI   bowiem  poeta Jan Micha? Stuchly  w swoim  ostatnim tomie “La grande reportage”, w sposób NIEZWYK?Y zdo?a?  zamkn??  SUI  GENERIS  w?asn? wizj? ludzko?ci i wizj?  jej ?wiadomo?ci.

Wystarczy, ?e wspomnimy tutaj i przeczytamy z nale?yt? uwag? - doskona?? poezj?: “A kiedy”, “Bo?e”, “ Mia?a? by? Mamo”, “Niespokojna noc”, “Nie otwieraj”, “Latarnik I i II”, “Wczoraj”, “Samotno??”, “La grande reportage”, które tworz? doskona?? ca?o?? poetyck?.

Zauwa?y? nale?y, ?e równolegle ze smutkiem, bólem,?yciem i ?mierci?, w poezji poety Jana Micha?a Stuchlego znajdujemy elementy poetyckie poszukuj?ce : nadziej?, reinkarnacj? ?ycia, wiar? oraz  elementy poszukiwa?  wzrostu systemów warto?ci cz?owieka.

CREDO poezji i poety Jana Micha?a Stuchlego – to idea? sztuki  wspó?czesnego czasu i istnienia ?wiata , który  wydaje mi si? szczególnie warto?ciowy i pi?kny...” doko?czy swoje s?owa Mazllum Saneja.

 

Uczestnik  tej uroczysto?ci Pani Ewa ?mieta?ska - Pracownik Naukowy Biblioteki Narodowej z Warszawy podkre?li?a: tomik poety Jana Micha?a Stuchlego "La grande reportage" to swoista  ksi??ka w której dominuj? motywy egzystencjalne o ?yciu i ?mierci itp. Przes?aniem poety jest by?my byli ?wiadomi, czujni i gotowi przeciwstawi? sie z?u w nas i na ?wiecie. Twórczo?? Stuchlego to pe?en trwogi protest, to g?os humanisty, który do?wiadcza upadku podstawowych warto?ci. Tak w?a?nie poeta Jan Micha? Stuchly stara si? poezj? ocala? ?wiat i ludzko?? od wszelkiego z?a i bólu, które ogarn??o nasz? niespokojn? przestrze? i nasz? epok?.

 

W tym miejscu zacytuj? znanego wybitnego polskiego krytyka i eseist? Jerzego Kwiatkowskiego  „?yjemy w epoce zafascynowanej z?em, w epoce, która zdegradowa?a i sk?onna jest do drwin z takich poj?? jak: Dobro, Dobro?, Wspó?czucie, Lito??... Z?o, agresja, brutalno??, okrucie?stwo przyci?gaj? wyobra?ni? pisarzy, twórców filmowych, re?yserów, badaczy kultury...”

 

Poeta Jan Micha? Stuchly, chocia? obserwuje ?wiat i ludzi z pewnym dystansem, nie jest oboj?tnym wobec dramatu ludzkiego (Periculum, Exodus i inne utwory)”

 

Na  zako?czenie mog? stwierdzi?, ?e Jan Micha? Stuchly identyfikuje  i uto?samia si? zarówno sztuk? swojej  poezji jak i swoim  malarstwem  ze zjawiskiami maj?cymi  g?ównie   na celu wnikliwe  zrozumienie g??bii istnienia cz?owieka , jego zjawisk i rzeczy, przenikania w sfer? duchow? cz?owieka i  wszelkiej natury,  tak?e  z wkraczaniem poprzez jego my?li do ka?dego jestestwa - by zrozumie?  sens egzystencji cz?owieka.

 

 

 

Racibórz

Warszawa 15 czerwca 2011 r.

Mazllum Saneja