Jorgo Telo: Besarta e Jasharëve

Jorgo Telo

 

BESARTA  E JASHARËVE

 

=Poemë – baladë=

(Në kujtim të 13 vjetorit të Luftës legjendare të Prekazit )

 

O m’e vogla e fisit t’Jasharaëve,

Me diellin  - kuvend

në mëngjes, mbrëmje.

Kredhur e tëra në vorbullën e ngjarjeve…

Kush di  ç’bluaje

në të  dëlirtën mendje…

 

Në lëndinë fluturat e në pemë zogjtë

Në vapë mërdhinin

kundruall syve të  tu.

Dhe t’i shihje përpjetë, mandej edhe teposhtë;

E etur si  Kosova

 për një qiell blu….

 

E etur si Kosova për jetë të pavranët

Për jetë gazmore,

Gazmend në çdo vatër

E etur për një truall ku s’gjenden tiranët;

Ku jeta rrit shtatin

në troje të pastër…

 

Ngarendja në traditë, vlerat qet në dritë.

Ç’gërmohet nëpër shekuj,

latohet në kujtesë…

Me yjet e Prekazit – bashkuar yjësitë

Të ngjizur në flamur

 me  të thekshmen besë…

 

Zgjedhin dallëndyshet, mandej  ngrënë çerdhen;

Punojnë nën skërmitjet

e  maçokut të zi…!

Kështu dhe jasharët  tok në kullë kthehen

Në kullën – kështjellë

t’etur për liri.

 

Besarta ndër ëndrra jetonte tjetër jetë.

I shprehur gazmimi

nëpër buzëqeshje.

Ia shihte veç mëma buzëqeshjen e lehtë

Përlindur te buza

në të gjumit heshtje.

 

Po rritej me ëndrra një  trembëdhjet’  vjeçare.

Me dashurinë  e Adiles,

Me virtytet e Ademit

Më  të brishtës lule të  fisit të Jasharajve

Oh, ç’i panë sytë

në ditët e tmerrit!

 

Ata sy  që shihnin veç lule lëndinash

U desh të vështronin

më makabret pamje…

Harroi Besarta bukuri rudinash

U ndesh me çnjerëzoret

masakrat serbiane…

 

“S’na  tremb dot, o shkja, -  thirrte gjysh  Shabani

S’jemi siç mendon,

s’jemi bagëti!

Predhat mbi çati  shembën dhe tavanin

Në rrethim të dytë

 prej ujkut lubi…

 

Si kështjella e Krujës  para 500 vitesh

U mbajt e  rrethuar

Kulla e Adem trimit…

Polic’ e ushtarë – rrethim mbas rrethimesh;

Adem komandantin

në dorë të shtinin…

 

Përdorën soje armësh  gjer dhe minahedhëse

Ta shkrumbonin kullën,

Kullën qëndrestare…

Shikonte Besarta, njomzakja lulembledhëse

Si shembej çatia

Dyer e dritare…

 

Kërkonin Ademin, ku dinin gjë bishat;

Nuk binte në kurth

aq kollaj luani…

Tutje në shpin’ kodrash   trandnin degët pishat ;

Pishat sikur flisnin:

Mizorinë të ndalnin.

 

 

Pemët paqësore  u përfshinë në luftë.

Shihnin kriminelët

turrur n’errësirë.

E dinin…Ademi… ai mjekërxhufkë

Në mungesë dënuar,

s’pranonte zixhirë…

 

Si mund  që luani  të mbyllej n’kafaz?

A gjendej burrë nëne

 ta shtinte në kurth…?

Ndaj makina sërbe  u  kredh në “maraz”

Dhe mbas çdo të shtëne

shfrynte plot me duf…!

 

Njëzet vjet  vendimi… mbyllje në qeli.

I dyti rrethim

shpejt u përgatit.

Kulla s’njihte heshtje… priste me qetësi

Shabani me Hamzën

U gjendën në pritë…

 

Si mund ta lëshonin qetas atë kullë?

Si ta shkelnin besën

Dhënë Adem  birit?

Qe luft’ e vërtetë e jo thjesht’ një shpullë;

Kafshonte kuçedra

dhe foshnjat e gjirit.

 

Ku ta dinin “-içët”  se në atë strehë

Tjerrur nëpër mote

Ngjarje e kujtime…

Ku ta dinin “-içët” , heu, se sa jetë

çelën n’atë kullë,

që nuk ulte krye…

 

Lum, hej, trimëria që  gjëmon si shpellë!

Turrin nis te sheshi,

Ngjit malet e larta…

Lum, hej, trimëria që hyn në legjendë!

Nuk e tremb rrebeshi,

nuk e mbraps shtrëngata.

 

A mund të lëshohen lehtë’ e qetë – qetë

vatra ku je lindur,

trojet ku je rritur?!

Veç një Sllobodan, një fytyrë zbehtë

 

Si një sharlatan

Mbet’ duke u skërrmitur…

 

Pse hyre, çakall, në shtegun e drerëve?

Nuk e dije, dreq,

Sa e çmojn’ lirinë?

Doje të gëlltitje jetën e të tjerëve…

 Porse liridashësit

Si të vdesin dinë…

 

Nepsi për grabitje rikthen historinë

Në rrethim të tretë

Horrat u vërvitnë…

Sulmin mbi Prekaz  për në mars i shtyrë

Me shkulme e gulçe

Shkiau – egërsirë…

 

Përsëri në shenjë – kulla e Ademit

Ta shkallmonin shpejt

zemrën e lirisë…

Mbi njëzet pjesëtarë përjetuan tmerrin

Në emër të jetës,

të përjetësisë…

 

Jasharët e tjerë ishin në mërgim.

Ndërsa vetë     Ademi

u gjend brenda kullës.

Sulmi agresorit  nisi me tërbim.

(Lidhën besë nderi

Zogjtë e furtunës…)

 

E kush mund të flinte, kishin ndjerë rrethimin.

“Sot  do kemi luftë, -

foli Komandanti.

Të tjerët  në sy shihnin kryetrimin

Dëgjuan, kur shtoi:

“Me ne qoftë fati…!”

 

Në mëngjes beteja shpërtheu e ashpër

Shtet i babëzitur

Përmbi një familje.

U vërvit mbi kullë një arsenal armësh.

Blerim i përzhitur

prej një shteti – skile…

 

Ç’kish lindur Kosova! Një  fis besëlidhur.

Për liri të etur,

të etur për jetë.

Një fis i patrembur, durimtarë të  lindur

Tejet trimërorë,

Heronj të vërtetë.

 

 

Me këngë Ademi – në ballë të betejës:

“Jo, jo, nuk ka vdekje

 më të mirë për mua!”

Mori ajo kullë nurin e Kështjellës,

Tri dit’ nën goditje;

Shkiaut s’iu dorëzua.

 

Shumic’ e familjes mbledhur te një kthinë;

Dhe atje ra predha

Ashtu… verbërisht.

Ra atje ku mbledhur ishin gra, fëmijë

Ra atje ku jeta

vritej barbarisht .

 

Trembëdhjet’ prej tyre  shpejt ndërruan jetë.

E para – Adilja

Zonja e shtëpisë.

Shpëtoi Besarta,  tri dit’ e tri netë

Strukur ndën një magje

Shpres’ e ardhmërisë…

 

E ndërkoh Ademit  iu soll në kujtesë

Idhulli legjendar,

trim Ahmet Delia.

Me sopat çetnikëve u ra mespërmes;

Siç e deshi nderi,

Gjithë Shqipëria…

 

Zbraz e rimbush armët, hutoi zagarët.

Ato armë  Ademit

i shkonin për shtat.

Tërbimi banditëve tejkaloi “gradët”…

Kujtoi  babanë,

ç’i rrëfeu një natë:

 

“…  Kur u linde, bir,  gjëmoi Drenica.

Ishte ditë feste,

Dita e Flamurit.

Dita e lirisë festohej me krisma;

O sa jam gëzuar!

T’flas si burri  burrit…

 

Bir, në qarjen tënde shihja tjetër klimë.

Fymëmarrje për  trojet,

Ëndrrën për liri…

Te  balli,  te goja vështroja lavdinë;

Të dua të fortë,

Kreshnik për liri.

 

Besoj që Adilja të ka thënë, mor djalë;

Si të kam mbështjellë

me flamur kuqezi.

Se kur linde ti, kish krisma, jo fjalë.

Me kujdes u rrite

 burrë për shtëpi.

 

Mos kesh trembje syri, as dridhje qerpiku.

Të nderosh, o bir

 ditën kur u linde.

Jasht’ nga vatrat tona hasmi dhe i ligu!

Të mos harrosh kurrë

 të flaktën Rilindje…

 

Me  të dy vëllezërit, Rifatin e Hamzën

Të kesh dashuri,

Mos u ndajë kurrkush.

Siç t’ua dojë zemra, do t’ua gatit dasmën.

Veç të më nderoni

me fis e me krushq…”

 

                                             xxx

Ja, ç’rrëfim kujtoi,  duke mbush’ gjerdanët;

Kujtoi krejt Kosovën

Atje prenda pragut.

Ashtu siç i donte, s’i lëshoi armët

Në kullën e lindjes,

te Kështjell’ e gjakut…

 

Pa ngrënë’ e pa pirë  Besarta në makth;

Mbuloi dyshemenë

gjaku në çdo cep.

Ademi qëndroi, luftoi  nëpër gjak;

 gjersa ra siç bien

 Trimat e vërtet’…

 

Ra në kulm të jetës, në kulm të lavdisë;

Ashtu siç i ka hije

 bestarit kreshnik.

Ndaloi rrahjet zemra te pragu i  shtëpisë,

U përjetësua

me aktin fisnik…

 

Buçitje betejës iu qarkua Globit.

Gjaku depërtoi

tokën tejpërtej.

Me eshtra u ngrit përmendore kombit.

Përmbi jetdhënët

 Trimat zulmmëdhenj.

 

Prekaz i Drenicës  shungulloi  token.

Lajmi mori dhenë

sa hap e mbyll sytë.

Bëma e jasharëve u përhap në botë

Zogjtë nëpër  pemë

Stisën meloditë…

 

Të tridhjet milicët  ishin mish për top

Adem legjendari

Zgjoi trimërinë…

Rrethimit të ujqve s’u shpëtonte dot

Edhe nëse mundej…

S’e linte shtëpinë.

 

N’ atë kullë qëndrese  hynë dhe komshinj

Me bacën Adem

bënë besa – besë.

Ademi dhe Hamza  ndën atë betim

Veç’ te gryk e pushkës

mund të kishin shpresë…

 

Kështu mori duhmë luft’ e UÇK-së

S’mund ta ndalte kush

Atë vrull shqiponje.

Në themel të saj një Legjendë është:

Mbeti Kryekëngë

e çdo shpirti dhe goje…

 

-VIJON-