Pirro Loli: Metodë për leximin e hirit (III)

PIRRO   LOLI

 

METODË

PËR LEXIMIN

E HIRIT

 

 

PROTAGANIST

 

Një turmë qensh shkoi me vrap

E la gjurmët

Mbi asfaltin e patharë.

Të gjithë kalimtarët e mëvonshëm

Hap pas hapi kalonin nëpër putra të ngrira

 

Historia i tha të gjitha, ç’kish për të thënë

Dhe për fajin e asfaltit

Ngjyrën e qenve, borën, shiun e erën

Po, asnjë fjalë për

Të lehurat dhe dhëmbët

Që kishin vënë vulën mbi ngjarjet.

  

 

ENIGMË

 

Pas gjethes së fikut

Nuk fshihej dora që këputi mollën

As buzët që ia thithën lëngun

As dhëmbët që e kafshuan

...

Poetët e kuptuan thelbin tragjik

Që e priste njerëzimin dhe nuk qëndruan

Krejt lakuriq si Adami e Eva.

 

Gjethen e fikut e ngjitën në ballë

Që dikush të zbërthente enigmën

Larg organeve mëkatare,…

Te rrudhat.

 

 

KJO THIKË…

(L.Aragonit)

 

Nuk e di kush ma nguli këtë thikë në Zemër

Ndoshta një fëmijë i uritur,

Një nuse që shiti trupin

për të blerë një fustan nusërie

Tehu i mprehtë thikës është

Nëna ime Që e kam braktisur

 

Tani kam tri barkushe me gjak të kulluar

Të thellë si nata

Që nxë miliona fëmijë të uritur

Miliona nuse që presin një fustan nusërie Dhe

të gjitha nënat e braktisura

 

Kirurgët që më prisin në sallë

Me bisturi në duar

Më kot do ma çajnë barkun e natës!

 

Jam i pavdekshëm nga çdo dhimbje tjetër

Në zemër kam këtë thikë,

Burim i gjakut të kulluar.

 

 

DRITA MBI DUAR E BABAIT

 

Ngujuar në mermer

Dremit brenda ëndrrës sime babai

I ftohtë

I bardhë

Me flokët anash si të miat

Me sy e buzët prej bryme

Përsipër mbi varrin e rëndë i rritet bari

Dhe dielli ka ngrirë.

 

“Cliromë nga ky nder – më tha sonte në gjumë -

Janë shumë të rëndë këta blloqe mermeri

Nuk e dua as emrin, as fotografinë

E mbërthyer në beton.

Nëse nuk mbjell dot një pemë pranë meje

Lermë të më mbulojë bari i gjelbërt

Ta shoh me sy shiun dhe ylberin

Lulja e gjëmbaçit si drita

Të çeli mbi duart e mia…”

 

 

METODË PËR LEXIMIN E HIRIT

 

Nëpër duar po ua lë lëndën e ftohtë

Hermetik është hiri dhe Koha e shkuar

Prushi

Dhe flaka

 

Nëse doni të lexoni fletët e hirit

kujtimet e zjarrit dhe flakët e puthjeve

Ringjallni barishtet, degët e gjethet

Trungjet e trashë që kam djegur

Temperaturat. Gjeni flakët e kaltra

E prushet  ku dimrat  ngrohin duart.

 

Edhe me një qiri në cep të syrit

Mund të shikoni zambakët

të çelur. Metafora të shuara pemët.

Ndoshta,

me një fije shkrepse ndizet çarçafi i diellit

E merr trajtë vdekja e poetit

E butë

Fosforeshente

Që fëshfërin e  mëndafshtë

Në një natë të bardhë

Prej hiri

Dhe letre...

 

 

POEZI HERMETIKE

 

Ti je vajzë prej letre. E palexueshme.

E bardhë shkruar me të bardhë. Nuk e dija

Që kodi i leximit Ishte puthja ime në kërthizë. Sytë e tu shkrepën

Dhe mu hodhën në qafë.

Pasdita e Adamit ishte e qetë

Flokët e tu

mbanin erë mollë.

 

 

PËR TY

 

Ditën të bëj roje pranë fytyrës sate

Të ta ruaj ballin nga dielli

Dhe syrin nga bora.

 

Natën do hipi nëpër degët e hënës

T’i shfletoj të gjitha fletët e njoma.

 

T’i gjej duart e mia

Dhe të ndez një cigare

 

 

ZGJIMI I BLETEVE

 

Para meje iku mitra e zërit tim

Tani fjalët më

Rrukullisen si gurë

të ashpër. Miqtë e mikeshat m’i presin në dorë

E gurët më bëhen qingja të bardhë.

Kullosin barin e njomë

Që mugullon në livadhe të gjera

dhe kudo Zgjohen bletët e vdekura.

 

 

MIQTË

 

Me laps të kuq heq viza

Mbi emra shokësh e miqsh. Në heshtje

I shtyj tutje në honet e harresës. Ata

Më ngrihen si lugetër në gjumë Më plagosin

Me thonj në shpirt, e zhurmojnë.

Eci gjithomë e më tepër drejt vetmisë Dhe ngec

Nëpër klithma violinash e  gërmadha

poezish të harruara.

 

 

DIDAKTIKE

 

Nëse do të më puthësh, hiqi buzët prej bryme

çvidhose dorën e drunjtë

thirri shënjtorët prej mishi.

Të Ndezet sërish eshka e shpirtit

Të rrotullohet sërish globi Të dridhen meridianët Të çelin paralelet

Kështu e nisin lojën

magjistarët.

 

 

POEZI E HARRUAR

 

Copa copa këputur këtu e atje

Tek e përpjeta e thiktë,

Pas tufave të rralla të çajit. Atje

Flinte një nepërkë pika - pika

Atje m’u gjakos këmba nga sandalet me tela

Prerë rripa rripa nga palldëmi i gomarit.

 

Në plasën e imtë të një guri të bardhë,

Ku çdo mëngjes çmendej thëllëza

Kam fshehur dhëmbin e qumështit

Që me dy pika gjaku e prita në dorë.

 

Mbeti bosh dhëmbi i qumështit.

Një jetë të tërë

Pikë

–pikë

gjaku i ngrirë.

Poezi e harruar.

 

 

SHEJTANI DHE ZOGU

(Shakirës)

 

Sonte

Shakira këndoi lakuriq

Krejt lakuriq Sytë i vesonin

dhe nga qerpikët shpërthenin copa yjesh  e vezullimesh

Një gji i kërcente si kokërr breshri

tjetri hidh e prit në duar spektatorësh

Një nepërkë e hollë i niset nga mesi

Dredhon  e i zgjatet mbi flokë. Zgjohet

shejtani në mes të shalëve

Dhe në çdo shkarje të belit

telat e kafazit një nga një i këput. Yjet përplasen

E digjen. Zezakët të dehur zezojnë.

 

Gruaja ime diçka pyet për këngën

...

unë them i hutuar : “ nuk qe shejtan

por  zog...

 

 

JAM I SHËMTUAR

 

Ke të drejtë të mos më duash, e dashur

Më janë rritur gjymtyrët si përbindësh

Jam shëmtuar

Në zemër kam një vrimë të pashërueshme

Mbi shpinë një gungë si të Rigoletos

 

Mos më prit

Në portat e ngushta të manifestimeve tona

Nuk hyj dot

As dora dorës me ty

 

Me dëshirë

U përkulem vetëm pemëve të heshtura

Dhe fëmijve që qeshin

 

 

AUTOKRITIKË SORRE

 

Bëra ca kërcime pupthi mbi çati

Shpupurisa leckat e zeza në ajër dhe

Për inat të shqiponjës

Qiellin do ta shkatërroj-

thashë,

Jam e zonja

 

- por,

 

Kjo nuk është provë

qiell do të thotë pamundësi sorre

Ose shqiponjë

që mban yjet mbi shpinë.

 

 

GJURMËT E ZOGUT

(Montales)

 

Në oborrin tim me pllaka guri.

Shtresë e butë bore

Mbi të ca gjurmë të ndrojtura zogu

Të vogëla fare, hollake

Pranë e pranë kthetrave të maces.

Kryqe. E vija. E pupla. E rrathë që ndërpriten

Mbi dëborë. Të pambaruara

Të pa deshifrueshme. Si heroglife kineze.

Ndoshta zogu ka qenë i plagosur

A ndoshta kthetra e hollë

E kish prekur në zemër.

I mbërthyer në këto diagrama

ia preva kthetrat maces

Lus erën të mos fryjë lus shiun të mos bjerë

Gjer në fund

ta deshifroj shpirtin e zogut

shkruar mbi dëborë

 

 

ËNDËRR PELLGU

 

Pa në ëndërr pellgu sikur u fry furtunë

E  turravrap me gurgullimë

U derdh pllajave të pjerrta,

Një çast

Shkumëzoi si ujvarë

 

Në të aguar

Një çift bretkokash i krokitën brenda barkut

Dhe u zgjua

 

Ashtu faqe më faqe

Me gulçet ofshamat myshqet e shushunjat

I tha vetes:

“Të q...nënën pse nuk je i vërtetë si në ëndërr”...

 

 

FSHATI

 

Tërë jetën ndoqa këmbakëmbës

një dhi të bardhë. Që më tërhiqte rrugëve të pjerrta

deri në zgrip të shkembit. Vetëm atje kish gjethe

ngopur me diell. Nëna më thoshte është e bekuar e

unë shikoja ëndërra me shkumë qumështi e kulloshtër

e sikur bëja kakërdhi të bardha  dhe blegërisja si dhi.

qumështi ishte i trashë

dhe e hollonim me ujë

 

një ditë

tek zgjatesha për gjethet e diellit  në zgrip

shkajta

dielli më plasi

si një kupë e kristaltë me qumësht

 

e ëndrra

më humbi

në ëndërr.

 

 

“TEMPULLI I PLEQËRISË”*

 

Më në fund e gjeta pyllin

që kërkoja në Athinë. Nuk pashë

as shkretëtirë trungjesh të braktisur

as vjeshtën

të hynte e të dilte

për një gjethe e uritur

 

Orë e çast këtu vijnë gjyshër

me nipër e mbesa pas dore

 

Ndoshta

u tregojnë këtë trung stërgjyshor prej lisi

Që nëpër palcen e tharë

Fsheh një gjarpër të frikshëm

 

*- kështu quhet një pyll në Athinë

 

 

POHIM I NJË DIELLI TJETËR…

 

i grisa të tëra ato që kam shkruar Mbetën

vetëm kopertinat që s’janë të miat Si vjeshta

frutat dorëshkrimet

e mblodha grusht si letër të zhubravitur

të kaltrën e qiellit Ia përdhrodha qafën diellit

që ndriçoka për të tërë(!)

 

që breshëri dhe shiu të mos

bien kur të dua unë

që të mos fshihen pas meje shpirtrat e pistë

që akujt e urrejtjes detit të shkihen si kripa

 

(Nisja nga fillimi është fakt i kryer

Si fryma…).

 

Athinë- Tiranë 2001-2010