Ejup Ceraja: Shkëndijëza dritë e bamirësisë

(Tregim)

(Shenjtërores shqiptare - Nënë Terezës - në përkujtim të 100-vjetorit të lindjes)

Rrezet e florinjta të atij dielli mëngjesor, që përthyheshin mes vete dhe shpërndaheshin në të katër anët, duke marrë ngjyra të ylberta, kishin filluar dalëngadalë e si  me naze të binin mbi shtëpinë e Bojaxhinjve të Shkupit atij mëngjesi të florinjtë. Ai nur bukurie rrëshqiste drejt  dhomës, ku pritej të dëgjohej zëri i një foshnje, që pas ca çastesh do të vinte në jetën tokësore si meteor tërë shkëlqim. Dhe, s’kishte vonuar shumë e ishte dëgjuar zëri i butë i të qarit i një foshnje, që kishte dhënë shenja se trupi i saj i njomë për të parën herë po takohej me dritën e jetës.

- Vajzë qenka! – kishte thënë gruaja, që e kishte rolin e mamisë.

- Qoftë me dritë e me diell! – kishte thënë një tjetër përbri saj...   

- Pastë fat e jetë të gjatë! – kishte shtuar ajo më e moshuara ballë vatre, duke u lëkundur nga vendi sipas zakonit.

Foshnja e porsalindur i kishte çelur sytë dhe i kishte vështruar herë gratë e tubuara, herë dhomën rreth e përqark, duke e dridhur buzën si në të qeshur e si në të qarë.

- Qenka si gonxhe – kishte thënë gruaja në rolin e mamisë.

- E gëzoftë emrin Gonxhe! – kishin thënë gjyshja dhe gruaja ulur pranë oxhaku.

*  *  *

Gonxhja kishte lëshuar shtat dalëngadalë. Ajo ishte interesuar për shumëçka që ia kishte përthekuar imagjinata e saj e zhvilluar prej fëmije. Shpeshherë për të gjitha gjërat, që i kishin interesuar - kishte biseduar me të ëmën, duke i bërë pyetje nga më të ndryshmet... Për pyetjet që nëna s’kishte gjendur dot përgjigje, i kishte thënë së bijës, si pa të keq:

- Pyete babin tënd për këtë, bijo, se ai këto i di më mirë.

*  *  *

Sapo i kishte mbushur të tetëmbëdhjetat. E kishte kryer shkollën e mesme teologjike. Një zë i brendshëm e kishte çuar peshë e s’i kishte lënë kund vend:

“- Ti duhesh të kryesh punë të devotshme e bamirëse...  Për ty kanë nevojë të varfrit, skamnorët, të sëmurët, bonjakët...” – e kishte cytur pareshtur ai zë. “Po, po – kishte shtuar shpesh më vete – unë duhet të bëj shumëçka të vogël, por me dashuri të madhe...”

Ajo ishte nisur rrugës së fshehtë të jetës, me dashuri të flaktë në zemër, që t’u ndihmonte kudo njerëzve nevojtarë. “Do të shkoj – i kishte thënë një ditë vetës – drejt Indisë, drejt atij vendi, ku janë krijuar eposet e njohura e të lashta: “Ramajana” e “Mahabharata”. Që, sado pak, t’u ndihmoj atyre skamnorëve të shumëvuajtur e...”

Pas një rruge të gjatë e të mundimshme, ajo kishte arritur në Kalkutën indiane, në Kalkutën e shumë sëmundjeve, ca prej tyre edhe ngjitëse, në Kalkutën e shumë e shumë bonjakëve, në Kalkutën e..., ku njerëzit lindnin, jetonin dhe vdisnin në skamje e mjerim, që hera herës u mungonte edhe kujdesi më elementar i dorës e zemrës njerëzore. “Këtu ndalu! Këta njerëz kanë nevojë për ndihmë më shumë se kudo e kushdo tjetër!” – iu kishte dukur sikur e kishte urdhëruar ai zëri i brendshëm, që e kishte cytur pareshtur...

Në Kalkutën e skamjes e të varfërisë e kishte filluar veprimtarinë bamirëse Gonxhe Bojaxhiu. Ajo u kishte sjellë atyre njerëzve, sadopak, atë ngrohtësinë prindërore, që u kishte munguar vit pas viti e dekadë pas dekade...

Pasi kishin kaluar vite e dekada Gonxhe Bojaxhiu, e njohur tani me epitetin  Nëna Terezë, pritej krahëhapur në dyer të Oslos...

*  *  *

10 dhjetor - 1979

Në atë sallë dhe në atë ambient festiv hynte edhe plaka imcake dhe e kërrusur me sarin e murrmë... dhe me sandale të grisura, e cila vinte nga një popull i vogël, por me shpirt të madh e fisnik, nga Ballkani Plak. Ajo hynte në derën e madhe të shkencës dhe të kulturës botërore për ta marrë Çmimin Nobel për Paqe. Hynte ashtu modeste, si jeta e saj, po krenare për punën e palodhshme, që kishte bërë në të mirë të njerëzimit. Ajo, me atë rast, e nderonte edhe kombin, nga gjiri i të cilit kishte dalë...

Derisa ajo po përgatitej që ta merrte fjalën për nderin e madh që po i bëhej, ai në rroba festive, në anën e djathtë të saj, më vete kishte menduar: Nga e merr kjo nënë plakë gjithë këtë energji fizike e gjithë këtë dashuri shpirtërore, sa t’ia kenë lakminë edhe mbretërit, edhe papat, edhe kryetarët, edhe gjeneralët, edhe bankierët, edhe... – kjo nënë e ka thesarin e gjithë botës në shpirtin e saj fisnik! Ndërsa tjetri, që i kishte ndenjur përbri, në anën tjetër, edhe ai, po ashtu, kishte menduar më vete: Zemra e kësaj Nëne bujare është më e madhe se bjeshkët e Alpeve Shqiptare, që janë vendlindja e prindërve të saj, ku ka gjalluar denbabaden e gjallon edhe sot gjaku i saj fisnik... Në zemrën e kësaj Nëne të devotshme gjendet burimi i të gjitha bamirësive njerëzore, që mund t’i krijojë dashuria e njeriut për njeriun!...

Nga ato mendime i kishte shkëputur zëri i Nënës Terezë, e cila, me dashuri dhe respekt të madh kishte thënë: Kurrgjë të madhe nuk mund të bëjmë, por mund të bëjmë shumëçka të vogël me dashuri të madhe!...

Dhe, të gjithë të pranishmit, në atë sallë solemne, duket se më vete sikur kishin menduar: Nëse ndonjëherë do të ketë paqe mbi botë dhe vullnet të mirë midis njerëzve, kjo do t’u detyrohet femrave çfarë është Nëna Terezë...