Zef Mulaj: Tolstoj, shkrimtari i madh

TOLSTOJ  SHKRIMTARI  I MADH 

( I PAHARRUR)

Në qindvjetorin e vdekjes  figura e shkrimtarit të madhe bijen në harres   në atdheun e tije .Megjithatë  regjisori Solovev  gjiron nje film   mbi Anna karenina  duke shpeguar Ndryshimet e Rusis.Ne pervjetorin e Tolstoj  në Itali : Nga 7 e deri  me 19 prill Ne pallatin Fertrinelli a Gargnano do  mbahen programe te të ndryshme. Konvenio internazionale me espert  Nga Anglia, SH.B.A, Germania ne  Statale  Milano. Tema: Kerkimi i së vertetes që dominoj  në gjith jeten shkrimtarit të madh.Në shtator”tolstoistet” botror do mblidhen në Paris në  Amerike, akademia militare West Point  do diskutojn reth  Lufta dhe paqa. Editore Quik Books  njofton puplikimine Android  Karenina: Ne Meksik dhe kube   do ti dedikojn gjeniut rus  libra.

 “ Ne  100 vjetorin  e vdekjes,  Rusia harron Tolstojn: Por te gjitha vlerat e tije  nuk kan  Vdekur”.   Duke folur  Sergej Solovev regjisori i Assa(1987), film – kulto e manifesto    Underground  nga  gjeneracionet e  perestrojka, sapo  ka gjirue nje  film te gjate   mbi    Anna Kerenina . Me shtate ndendor  behet nje shkull   per fundin e shkrimtarit te madhe    Rus. Gjith bota  pregatitet per të festuar  , dhe kujtura  Tolstojn.  Ndersa  Rusia  ngjan qe  nuk    po e njeh kete dite  historike  per  shkrimtarin e madhe…….       Anna Akhmatova thoshte:   “  vdekja e nje  shkrimtari në  Rusi,  e që ështe  me të vertetë    Shkrimtare  tunde  gjith  vendin”. Kur  Tolstoj jetonte , ishte si nje objekt kulti  sikur të  ishte shejt. Kur vdiq  funerali u  kthye  në një ngjarje   masive  popullore , megjithse    autoritetet u munduan ta pengonin   manifestim  popullore. Nga gjith vendi vrapuan    mira fshatar , njerz  nga populli, pastaj vizitor  nga   gjith vendet e botes , vizitonin   Vorrin e tije   ne  Jasnaja  Paljana.   Por  në Rusin e sotme   eshte e intersuar vetem per para ku shumica  e njerzve    mendojn vetem te bejn para: E  quditshme  , por dhe e sukseshme.  Çmenduri,  per 300 dollar   munde te shesish çdo gje qe gjen.  Mendojn vetem sesi t’ia hedhin tjetrit:   Athere pse nje filem mbi Anna Karenina? Ka punuar per 14 vjet ……”Heroina ime ështe penguar  nga çdo kriz  finaciare     qenga  viti 1996  e deri  me sote.  Por  me ne fund  kam mundur te bej  nje version  per  tv ,  nje film rreth  dy ore e  nje zet  minuta.    E kam adhuruar  gjithmon Karenina . Njehre  Nabokov u thoshte  studenteve  të tije  amerikan: lexojeni,ështe   romani më i mire i letersis  Ruse.  Mendohej: -  E  ndoshta „Botror“Per here te pare  kure e kam lexuar   kisha  vetem 22  vjet, studioja per filem. Ishte si nje vetetim plot  bukuri   pamja e saj e gjalle. Me njehere  mendova si ta gjiroj. Sepse   ka shum domethanje , te thjeshta dhe te     te komplikuera, por gjeja  më e rendsishme per  mua eshte  magjija.    Nje  veper  magjike: Pushton ndergjegjen e lexuesit  ,  e rendsishme se  nuke     e kupton pse.  Të njeten gjë provonte Tolstoj  kur shkruante: Kisha  mendua  se  do keputja kembë e duar  se nuk  do kuptoja sensin, por  mu eshte dashur te nderpres  disahere punen se nuk mundesha  me gjete sensin. Ne qender ishte misteri i dashuris  i bere pothuajse esotike”.  CILAT VLERA  TË TOLSTOIT  RUSIA I KA HUMBUR?    “Ne  fillimet e saj  tregon  Anna Karenina  si nje gje e rendsishme  ne   jeten dhe ndergjegjen Ruse.   Eshte  harruar, humbur, por  akoma jeton.Por humja  më e keqe esht ajo 

që personalisht  më shtypë  me vret , ajo   që në jetojm  në një epoke  që mungon  krejtsisht shije    perfekte.  Jo si kjo  bote e soteme  asurede, E PRSANTUAR NGA  Assa- 2 -   i ndjekur nga  filmi  im  1987  që  kam gjirue   në te njeten kohe  me Anna Karenina  si nje dilago,     tregon fatin e rusve “normal”  pas  Urss – ata  që nuk menden  vetem per para :   “Assia  këndonte  deshiren  e ndryshimeve   në kohen e  perestrojka … si ashte realizua? –

  “Sot ështe dhe qesharake   te besh pytje.  Vertet  ne atë kohe  ne mes  turmave  miljaja persona  bertisnin kunder sistemit  dhe mbeshtesnin Gorbaciov,por  edhe un dhe shoket  e mij   e kemi ditur si qendronin problemet : dhe sote eshte pasoje  e ati romantizmi  nje  fund   i trishtuar. Pastaj ndryshimet  nuk kan vlere   në  vetveten e tyre kur nuke sherbejn pozitives. Mundesh me jetue    edhe në një botë konservatore   dhe duke qen i lumtur, e mvaret nga ajo qe deshiron shpirti  yte.    Per mua ndryshimi  i ardhur  në Rusi , ka  shenja te medhe rënje .Nuke  kam  vuajt  kurr socializmin , ndonse  ishte nje    shoqeri e keqe, pa shije   e shemtuar, te pakten  kishte elemente humane . Tashmë  jan humbur „ .

Dr. Zef  Mulaj