Baki Ymeri: Vlera rë reja shqiptare që e fisnikërojnë botën letrare rumune

Preokupimet permanente në fushë të letërsisë krijojnë forma të reja të komunikimit për afirmim vlerash shqiptare të admiruara nga dashamirët tanë në botë. “Nuk i njoh autorët, na thot një eseist rumun, por po e shoh se kemi të bëjmë me frymëzime importante që e begatojnë spekrtin e botës letrare rumune.” Kështu do të shprehet Victor Steromi, i cili e prezanton Hysen Këqikun nga Kosova në faqet e revistës “Revista noua” (nr. 1/2010): “Poeti kosovar është një zë origjinal përmes kultivimit me ngazëllim të çiltrisë e të transparencës së shkëputur nga ekzistenca e përditshme apo nga vizionet kosmike. Tejdukshmëria e reales është realizuar përmes shfrytëzimit të dendur të strukturës poetike të tipit oksimoronik, në të cilin intersektohet brishtësia e ndjeshmërisë shqiptare dhe solidariteti i brishtë i realitetit.  Sublimja është prezente si fiksion të cilit nuk ka nevojë t’ia shtojmë edhe finalen e shpërthimit të melankolisë”. Pas këtij mendimi të shkurtë pasojnë bibliografia e autorit dhe poezitë Ecje, Loti i shpërthimit dhe Pagëzimi i këngëve.

Në këtë kontekst, në faqet e së njëjtës revistë, pos vargjeve të mia për të cilat nuk ka nevojë të flas, ngase kush flet për vetveten s’e dëgjon askush, defilojnë edhe vargjet e Merita Bajraktarit nga Amerika: Kur degdiset një zemër, Pamundësi dhe Jeton dita, të shoqëruara me elemente bibliografike dhe një vlerësim të shkurtë estetik: “Autorja dëshmon në shkrimet e saj një interes të përmbajtur ndaj lëvizjeve shpirtërore apo meditative, duke e ndjerë veten të kënaqur me regjistrimin e impresioneve intime, të përjetuara dikurë, sidomos në vjershat e saja të një brishtësie të kristaltë. Poetseha Merita B. McCormack dëshmon se në thellësi të shpirtit të saj fshihen emocionet e shprehura me besnikëri, disa duke i kontururar në linja të skicuara me një atmosferë lapidare prej hijesh e dritash që t’i përkujojnë revelacionet e shenjta të shpirtit shqiptar” (V. Sterom).

Ballina revistash rumune me vlera shqiptare Hysen Këqiku Sabile Keçmezi-Basha në Revista noua

Dy poetë të shquar nga Kosova që prezantohen në revistat “Bucovina literara” (nr.1-2/2010) dhe “Cronica” (nr. 1/2010) janë Ibrahim Berisha dhe Basri Çapriqi, për vlerat e pakontestueshme letrare të të cilëve shkruan me admirim poeti dhe esiesti Marius Qelaru (rum. Chelaru). Përndryshe, pas botimin të vëllimeve “Hapja e guacës” (B. Çapriqi) dhe  “Nën diellin që nuk vdes” (I. Berisha), vargjet e tyre defilojnë në gjuhën rumune edhe në revistat “Oglinda literara” (nr. 2/20020) dhe “Climate literare” (nr. 3/2010), ndërsa “Natiunea” (nr. 541/2010),  e prezanton Basri Çapriqin me një dedalion estetik që qëndisur nga poetesha Monika Mureshan. Në këtë kontekst librash që e fisnikërojnë historinë e lidhjeve rumuno/shqiptare, vlen të përmendet edhe vëllimi i Adem Zaplluzhës, “Pema e bekuar”, i prezantuar përmes reçensionit “Ndërmjet dhembjes dhe çastit kur mitet zgjohen” (botuar në revistën Natiunea (nr.545/2010), duke patur për autor kritikun letrar M. Chelaru.

Sali Bashota, Luan Topçiu, Miradije Ramiqi, Sabit Rrustemi dhe Edi Shukriu, paraqiten me nga një urim kushtuar revistës “Poezia” në jubileun e numrit 50-të të kësaj tribune letrare që del në Jash të Moldovës, ndërsa Sabile Basha, Nuri Plaku dhe Vilhelme Vranari nderohen përmes prezantimit të tyre në faqet e revistave “Impact”, “Cronica” dhe “Revista noua.”. Mihai Antonescu boton reçensionin “Zjarre dhe kambana” kushtuar librit të Nuri Plakut (“Climate literare”, nr. 27/2010), ndërsa në kuadrin e kronikës “Universi poetik i ndjeshmërisë së brishtë”, Marius Chelaru shkruan me admirim për Nuri Plakun nga Shqipëria në faqet e revistës “Natiunea” (nr. 536/209). Dhe së fundi, vlen të potencojmë faktin se para ca ditësh, në vigjilje të pavarësisë së Kosovës, e panë dritën e botimit në Bukuresht, libri i Remzi Bashës nga Suedia (“Zëri i Atdheut”), Kostaq Dukës nga Amerika (“Trëndafili që çelte në janar”) dhe Adem Zaplluzhës  nga Kosova (“Pema e bekuar”).