Zemra Shqiptare

  https://www.zemrashqiptare.net/


Cikël poetik nga Martin Cukalla

| E premte, 05.02.2010, 09:24 PM |


Martin Cukalla
Lindur në Progonat, Tepelenë
Datëlindja: 09.04.1943
Diplomuar inxhinier miniere
Ka punuar në minierat Memaliaj, Bulqizë, Spaç si dhe në Ministrinë e Industrise e të Minierave, Prefekturen Durrës, Institutin e Minierave.

Vepra të botuara:

Poezi:
Paguaj Yjet….1995
Zgjimi………..2001
Dridhen qerpiket…2003
Magji marsi akuarel…2004
Ne shtepine e detin….2006
Simfonia e eres………2007
Simfonia vantului……2008, Bukuresht
Refrene qyteti………..2008
Planeti im…………….2009
 
Proze: 
Kosova konstruksion…..2005


Fjalë...fjalë

Fjalë, fjalë, fjalë, 
i di rrënjët e kësaj lumnaje 
që përmbyt 
ëndrrat e sapo mbjella 
nga mëngjesi.
në agim, 
në drekë e në muzg,  
reja jote 
dërgon 
rrebeshe fjalësh të shumëzuara; 
të qeshurat rinore 
dhe lotët e dhimbjes; 
ata që ikën, 
që janë 
apo, që vijnë, 
këtu 
përballë hënës 
apo përballë galaktikave yjore, 
në luftë e në shpresë; 
kudo, kudo, kudo, 
fjalë, fjalë, fjalë. 
re sterrë 
dhe pika të mëdha shiu, 
që derdhen rrebesh.

Engjëjt 
në kokën tënde 
shnd?rrohen 
në demonë, 
toka bëhet e huaj, 
si e djegur nga zjarri i boshësisë 
e ardhmja! 
o zot, 
ku vete e ardhmja 
kështu,
shtrirë 
si një i sëmurë 
në mes të rrugës që gulçon? 
 
Këtë mëngjes 
kisha një ëndërr: 
më ishin rrëmbushur sytë me diell 
dhe vështroja përtej kaltërsisë së detit. 
nga thellësitë 
qenë ngjitur 
në breg 
peshqit sërë sërë 
e më shikonin 
me sytë e tyre të mbuluar nga kripa. 
ishte 
një qetësi që e admiroja, 
pëshpëritja 
ishte në vështrime, 
e ju po qëndronit atje përtej, në breg, 
përpëlitur në energjinë tuaj 
e duke klithur si gjithmonë:
”A besoni në mua?”

Unë, 
vërtet u zgjova. 
nuk kisha përpara 
as det 
e as peshq, 
e as ju. 
vetëm fishkje e idhët në gjuhë. 
një copë ëndërr e imja 
më kishte mbetur ndër dhëmbë. 

Ky djalosh është vetëm një protestë 

Gjithkush do një kujtim: 
një  copë 
byrek 
të gatuar në dritë 
nga një njeri i madh 
edhe nëse është i rrem? 
apo i bër? me krunde. 
koha 
është 
thuajse çmendinë.

E hidhur!
  
Natyrisht, 
jeta ime; 
nuk gëlltiti për asnjë çast 
orë të ndryshkura 
në sheqer; 
dhe hijet e të tjerëve 
nuk qenë vizitorë të ballit tim; 
asnjë daltë e huaj 
nuk gdhendi 
sekondat 
e jetës sime!

Nëse ky djalosh 
kërkon veten 
në metaforat e mia, 
është punë e tij; 
nëse kërkon vendet
ku kam bërë dashuri, 
është punë e tij; 
nëse don të gjejë 
kë kam urryer, 
është punë e tij. 
në pyllin tim 
është e kotë të futesh. 
frika është përtej këtij pylli, 
dritë ka mbetur në të.

Unë 
nuk isha 
një. 
dita ime 
nuk kishte të bënte
me mjeshtër. 
unë nuk isha 
çiraku  i ditës sime. 
ëndrrat i mbaja 
në dorë si një tufë lulesh të egra 
këputur maleve të lebetitur 
nga etja. 
unë nuk jam: 
pasi ai vdes festa është për të gjithë!

Një humbje 
e turpshme 
qendron buzë mbrëmjes. 
grigja e bardhë 
varet nëpër shtigje 
drejt burimit që nuk shter. 
shkëmbi 
turpërohet nga këmbora e yjeve 
dhe një gjë ju bën ta dini:

Ky djalosh 
është vetëm 
një protestë... 


Fëmijët e ngujuar

Dhe thonë 
më tej: 
janë rrëzuar muret e ndasive!

Mjerimi 
proteston 
të veshë rrobat e tyre. 
mëngjesi 
var kokën 
dhe u bie në gjunjë. 
një rreze dielli 
që fiket 
kanë në vend të syrit 
dhe ëndrrat 
i kanë krahëprera 
në pritje të një plumbi nga tejgardhi.

Dhe thonë 
më tej: 
janë rrëzuar muret e ndasive!?

Era 
ulet 
në ballin e tyre për t’u menduar. 
një zog 
qëndron 
mbi murin e lart të oborrit 
dhe harron 
të thotë këngën. 
mbrëmja 
çapitet, 
e pakuptimtë të vijë dita 
dhe zgjimi.

Dhe thonë 
më tej: 
janë rrëzuar muret e ndasive?

Burgu 
është një rrjetë hekurash 
dhe roje mëngjarashe. 
shtëpia e tyre 
rrethohet 
nga rrjetë plumbash që sulen të tërbuar, 
e pa besë 
për të groposur ëndërr 
e për të vrarë yje.

Dhe thonë 
më tej: 
janë rrëzuar muret e ndasive?

Qielli, 
mbledhur galiç, 
mban në gjunjë kokat e tyre të kaltra. 
shtegu për tek qielli 
është i ngushtë sa një fjalë 
dhe rend midis dy plumbash 
për t’i shpëtuar vrasjes. 
njerëzit e marrë të qeverisë 
qeshin.

Dhe thonë 
më tej: 
janë rrëzuar muret e ndasive!

Kanë lindur 
të dënuar 
me arkivol në shpinë. 
çapiten përgjatë ditës, 
as terri i natës nuk i mbron nga hasmi. 
si ëndërr e përgjakur 
uria bren urinë 
dhe gurgullima e qeshjes 
është një trung i plakur.


Hiqi duart nga unë, zuzar

tha petali i trëndafilit
dhe tak: 
             u bënë bashkë gjëmbi dhe gjaku
virgjëria hyri në derën e ferrit...


Pak

- nëse mundesh,
                        diçka nga zjarri i buzës tënde
për kashtën e buzëve të mia?
- kam frikë nga akulli që rrjedh në damarët e tu.


Gisht i madh i Gjin Mjeshtrit të Ri 

nga gishti i madh i Gjin Mjeshtrit të vjetër dilnin plumba.
nga gishti i madh i Gjin Mjeshtrit të Ri del helm.
plumbi vret një njeri, plumbi vret njer?z pas nj?ri-tjetrit.
                               helmi helmon dhe ajrin e fëmijëve.


Tiranën nuk e trondisin rastet e vrasjes së policëve

4 policë, një ceremoni,
                                   më tej varrimi në varrezat e dëshmorëve.
ai që i vrau mjekohet në spitalin e burgut.
një varr rri varur nëpër gjithë ballkonet e Tiranës, 
kurrkush nuk e sheh,
                                     shtohen jetimët rrugëve. 


Tmerri i tmerreve

zjarri? uji? një vdekje në pyll pa një njeri pranë?
një prind që varros fëmijën e tij?
një buzë që kurrë nuk qesh?
                                          një sy që kurrë s’loton?
kush?


Pa fe 

fëmijë është njeriu,
                          ecën pas fishkëllimës së vet.
qan globi ngatërruar në rrjeta të pëgjakura:
muri i ngritur me mund rrëzohet mbi shpinë të një nëne...


Neveri

“po bie muti erë trëndafili
dhe qyqja po këndon sonte në dasëm
martohen dy të vdekur…”-thote ai 
dhe ne në breshëri duartrokasëm!...

Fëmij? i blerë në një vorfnore 

as mall e as fëmijë. një mall që endet në shtëpi.
një tollovi që rend si det e kurrkund s’vete.
një lot që kurrkund s’tretet.


Po Liria?

dita është strukur në kuletën e parave.
një buzëqeshje koti 
                         “ç’a ke bo?” pyet udha e mbrëmjes
dhe darka më verë të bollshme
                         ulet këmbëkryq nën qerpikë...


Historia e shkurtër e javës

është vapë.
               nga pazari në edicionin e lajmeve
minutat e përgjakura e kanë bërë ajrin të kuqërremtë. 
qeveria është mirë me shëndet dhe buzëqesh
                                                                shtrirë...

Dështak

kush nuk është? me çfarë matet? 
                     botë e trishtë ka v?në përpara njeriun e qesh.
egzistenciale është jeta. jeta do b?rryla të fortë 
                                                         dhe shkelma të gjatë
për të arritur fytyrën e tjetrit.
Homeri ka varur kokën mbi duar  e qan në vëndin e hënës. 


Dhjetë minuta mbi  42 Street

dhe kisha ditelindjen. Nju Jorku më kish gllabëruar.
një harresë ishte gjithëçka tjetër.
                                   Atdheu im, Shqipëria, kish mbetur
një ëndërr për shekullin që vjen.
                    ...ndërsa kjo rrugë kishte mbushur 100 vjet. 


Diçka rreth “prag”

është një kufi ku nuk kam dëshirë të më rrjedhë gjaku. 
të qeshura e të qara kalamajsh 
                                     me shumicë 
                 janë pleksur si një korie trëndafilash të egër.
përkëdhelje pleqsh. 
sa shumë përkëdhelje pleqsh 
                             dhe duar të kryqëzuara grash, 
duar që sa kanë dalë nga magjja 
                         dhe mbajnë aromën e brumit të freskët. 
një dorë trëndelinë e tharë prej kohësh 
                        shkërmoq lule të verdha dhe aromë mali...


Sofia Loren dhe Nëna ime 

Sofia Loren natyrisht nuk e njihte Nënën time
kishin lindur në një ditë e ndoshta në të njëjtin çast
në cepe të ndryshme të Europës së madhe
dhe ishin të dyja të bukura si drita…

nëna ime është shtëpia ime e thjeshtë
në majë të një bregu rrëzë një arre të madhe
ku llohrat shkarkojnë rrebeshe e vetëtima
duart e saj janë vatra ku ndizet zjarri që më ngroh 
dhe bëhet buka e misërt që më rrit

ngarkuar me dru 
nëpër shtigjet e largëta 
çan dëboren të mbrijë tek unë i plevitosuri
një hënë ziliqare i rri mbi shpinë dhe i përzë terrin nga udha…

Nëna ime nuk e pa kurrë Sofia Loren
edhe pse kishin lindur në një ditë e ndoshta në të njëjtin çast
ekrani i kinemasë qe i huaj për aromën e trëndafilave të egër
dhe për gjurmën që linte këmba mbi vesën e luledeleve
loti në sytë e Nënës time thyente dritën në ylberë filmash

duartrokitjet e botës i ka me vete Sofia Loren
Nëna ime në Bregun e Cjepurrit lart në Progonat
dihat tek dëgjon lotët e mi që bien butë mbi pllakën e varrit të saj
dhe ndoshta buzëqesh e qetësohet me të qarat e mija burrërisht:
më ka rritur tashmë 
dhe kaq.