Ndue Ukaj: Kënga e dritës

KËNGA E DRITËS

Ndue Ukaj

Ç’është lumturia e të shkruarit, shpirti im?

Më thuaj me plot gojën, flake heshtjen mënjanë,

Nëse jo zgjatim i kujtesës sipas Hose Luis Borgesit,

Apo prehje me veten dhe për veten

Në terrin e zi të vetmisë së thellë,

Ku nuhaten të fshehtat e unversumit

Me gjuhën e të pathënave,

Me të pazakonshmet e ruajtura

Nëpër magje të gatuara me makth

O Zoti im, arti i shkrimit

Imagjinata e përtej lumit të heshtjes

I vret kohët me shikimin e Judës

*

Shpirtushka ime, koha e lumit të heshtjes është trazuar,

Murmurin zhurma, furtuna s’ka të ndalur

Tani po përgatis nisjen time drejt majës,

Së kodrës së dashurisë,

Është e paarritshme për hapat e vegjël

Aty përthyhet arti i të shkruarit me lakuriqësitë e natës,

Me gratë e picëlluara e ofshamat mbytëse

Me metaforat e gjalla që gjëmojnë rrufeshëm tokë e qiell.

Nuk mund të fshihet asgjëkundi,

Qyteti i ngritur në majë mali,

Si dishepull bindur në fjalë e në dritë,

Ec përkrah dritës,

I bindur se në fillim ishte fjala

Prej saj u bë çdo gjë e pa të s’u bë asgjë.

Shpirti im, s’më bën dot punë qyteti i zhurmës,

E sheh qytetin me ngjyra në majë,

Rrethuar me strofulla ujqish që uturijnë lemerishëm,

Gjarpërinj e krimba të mëdhenj,

Erë të qelbura që kundërmon vdekshëm.

*

E pra, engjullushka ime, kjo është rrugë e shoqëruar

Me kujtime të shkruara e të pashkruara e lëmsh të bëra

Me këngë të zorshme për zërin e çjerrën

Më duhet të nxitohem ta përfaq kohën që s’e njoha,

Të mësoj për ato që s’i përjetova

Diferencat e heshtjes dhe zhurmës

Prandaj qiriun e errësirës e mbaj me duart e mia të rënduara

Në ballin e djegur ku sfiliten- bëjnë betejë fjalët

Hahen metaforat me ironitë e dehura përgjaken përtokë

Luftojnë njëra-tjetrën s’e durojnë dot

*

As nuk e kam idenë të iki nga drita,

Edhe pse është larg, me kilometra, muaj e vite.

Ndoshta shekuj ka- thua ti me një mal dyshimi:

Çfarë domethënë kjo për një varg

Që ec me krahët e vetëtimës,

Me fuqinë e tërmeteve,

Pas shtatë fushave e pas shtatë maleve, duhet të ec

Qyteti i dritës është i rrethuar me gjemba që të mbijnë mishtë,

Me gjarpërinj e perandorë të ruajtjes së krimit,

Aty pranë kanë strofullat e tyre të pabesët, tradhtarët,

Diktatorët që çirren tërë ditën e lume për demokraci,

Dhe kontrastet e botës shihen si në pasqyrë të thyer

Kurvat dhe kurvarët, aty janë

Ka shtëpi të panumërta publike. S’ka libra e art,

Vetëm bordello me ngjyra të gjithfarshme

Ku bluhet makthi i dehumanizmit

Ka mes tyre mite të trasha sikur pluhuri nën këmbët e mia,

Dhe legjenda të shumëzuara sikur këpurdha pas shiu

*

Është rrugë e gjatë,

E lodhshme dhe duhet kaluar.

Ngritjet ramjet kanë emra të gjithfarshme,

Interpretime të përçudnuara nëpër dhëmbë të prishur

Nga pështyma me aromë pluhuri.

S’ka rëndësi, ngase ecja ka qëllimin e vet.

Tani është koha dhe duhet të marr frymë thellë,

Të heq të vjellat nga barku im i ngulfatur me pluhur,

Rrugës ndodhet Kopshti i Edenit,

Gjarpri i kuq e Kulla e Babelit në rënie

Dhe një mori orëligash që vallëzojnë më kokën në qiell,

Eva e lakuriqësuar si asnjëherë më parë, e dëlirë, e bukur,

Shtathollë e sybuzëgazë dhe plot afsh për kafshim

Dhe një degë e trashë e Pemës së Thatë

Oh engjëllushka ime, ku ishte t’ma kujtosh mrekullinë e shkrimit,

Metaforën e pandalshme në lumin e përmbytur,

Lumi rrjedh dhe ka qëllimin e tij.

S’e ndal dot rrjedhën, as nga barrikadat e mendjes së cunguar,

As nga rrezet e diellit që të pjekin prush,

As nga toka e djegur, shkrumb e etur për ujë

Ku piqen mendimet tona sfiliten e sfidohen

*

Oh, e dashur, të kam lodhur në qetësinë e lumit të dashurisë

Me prologun lodhshëm të metaforës së keqe,

Megjithatë të lutem ke kurajo të më dëgjosh:

Rrugës që kanë për të kaluar këto vargje,

Mund të jetë strehuar në ndonjërin kënd të vetmisë,

Një pjesë e ndryshkur e qenies sime,

Më duhet ta prek, edhe pse kundërmon qelbësirë

Mos u merakos, birit tonë Luisit asgjë s’do i ndodhë

Është imunë ndaj të palarave, pluhurit e pabesive

Ndaj urisë e miteve të gjithfarshme,

Është imun shpirtushka ime

Edhe ndaj diktatorëve e strofullave të panumërta me ujq.

*

E dashur, dëgjo dhembjet e mia të vjetra e të reja,

Dhe klithmën e lemerishme të artistit mistik, OH!

Dëgjoje lahutën e artistit që rri si qiell hijerëndë mbi ne

Dëgjoji të rrahurat e damarëve të tokës që pëlcet nga eshtrat e artistit

Me të cilët u ushqyen qentë... qen të çmendur e perandorë të vdekjes.

Arti i tyre është dekor si pudër kurvash

Dëgjoje një rrebesh i pafundmë po sillet rreth kokës,

Më duhet të ndalem, të marr frymë thellë,

Të lë mënjanë biografitë e trashë me gjak

Sepse zgjohen zogjtë nga foleja e qetësisë e na bëjnë zhurmë,

Të kthehemi tash te pylli ynë i fshehtësive,

Aty i kemi armët: vargjet, bukën, metaforat e trasha me ironi,

E pra, tash, gjërat do marrin kahje më të perfeksionuar,

Më duhet të flas shumë e të këndoj më duhet,

Është koha e jonë në universin tonë ka aq shumë vrasje,

Prishje të klimës globale, ka e dashur, përçudnim të moralit,

Dhe çdo ditë e më pak art,

Brohoritet furishëm Zoti s’ekziston

Nga turma të humbura në epshin e kohës

Brohoritet e dashur Zoti është i yni,

Të vrasim Zotin e të tjerëve, ç’trishtim e dashur.

Fëmijë të përdhunuar, vrasje të gjithfarshme:

Motive të mbytura në shikimin e verdhë

E apokalipsia s’është gati.

*

Prandaj më duhet të lëviz busullën e metaforës së përmbysur

Drejt majës së qytetit mbi kodrën e dashurisë.

Dhe ki mendjen e përcilli vargjet:

Kjo poezi, s’ka sy, por i duhet të shohë vëmendshëm

Kjo poezi s’ ka gojë, por i duhet të flasë shumë

Kjo poezi s’ ka veshë, por i duhet të dëgjojë

Ato që s’thuhen, dëshirat e heshtura e të panjohura,

Kësaj poezie nuk i shkon zëri, melodi përcjellëse s’ka,

I duhet të këndojë, përtej shtatë palë kodrave e maleve të dëgjohet,

Ditët po përplasen njëra mbi tjetrën,

Unë bëj udhëtimin tim me libra, art e dashuri,

Luisi biri ynë le të flejë në ëndrrat e lojës së ujërave të pafundme,

S’ka asnjë arsye të brengoset,

E pra, e sheh, ditët kalben, kundërmojnë qelbësirë,

Hidhërimin e Akilit më duhet ta mposht,

Ka kohë për të pabëra të shkruhet,

Kam shumë rrugë për të bërë,

Ende jam në hapin e parë, do të ec me këmbët e të shpejtit Akil

Me vete kam ndjenja të përgjakura,

Mendime të kafshuara nga egërsitë e kohës,

Kujtime që prodhojnë vdekje, frikë, ikje,

Kjo është bibla e pashkruar në trajtat e Ferrit,

Asgjë s’më bën të kuptoj si kalohet në Purgator,

Madje asgjë s’më bën të kuptoj ku është dera e Parajsës,

Me terrin hahem, hahem sa fort përleshem shpirti im,

Kuptoje betejën time, të lutem e dashur

Më duhet të mësoj rrugën e Dantes,

Ai bëri rrugën më të madhe në botë.

*

Tash dëgjo vëmendshëm: në portën e Parajsës s’ka roje.

Marr frymë thellë dhe përleshem me terrin hahem sërish,

S’e dua asnjëherë. Duhet ta flak

Kemi luftuar e dashur me shekuj me terrin e padrejtë.

Ti s’pajtohesh me mua, terri është qetësim i shpirtit,

Shtrat e epsheve tona, më thua,

S’ka metafora, histori as fabula për artin e dashurisë

Unë të puth butësisht... qetësisht dhe më duhet të them,

Më le mua të ec në dritë e dashur...

Dua ta kaloj këtë udhëtim nëpër dritë.

Asnjëherë s’i kam besuar errësirës,

Kjo s’është lojë fjalësh as simbole surealiste

E dashur, para se të nisem në hapat e parë,

Gjarprin tek pragu i shtëpisë mos e shkel,

Ec si një baletane mbi lëkurën e tij, s’do të kafshoj,

kështu i përvijohesh tradhtisë, pemës së vdekjes

Pas disa hapash e gjënë pemën e jetës

Gjithsesi nisja jonë duhet të kaloj nëpër kronika të shumta,

E duhet të mësojmë shumë gjëra,

Misteret e panumërta që ruan “bibla jonë e heshtjes”,

Gjithsesi më duhet të kuptoj të pakuptuarat e të pathënat

Të pashkruarat dhe enigmën që më cytë drejtë malit të shenjtë

Si ndodhi që për besim ndaj Zotit

Abrahami të provojë vrasjen e të birit...

Oh e dashur, sërish më duhet të ndalem,

Një çikë pauzë më duhet, është rrugë e gjatë,

Frymëmarrja ime është paksa e lodhur,

Më duhet të përshkoj shtatë palë kodra,

Male, pyje me bisha të shumta,

Rrugë të boshatisura nga nëna të devijuara,

T’i përgjigjem pyetjes:

Ku e gjeti Abrahami besimin për të vrarë djalin vetëm për besim ndaj Zotit?

Kohët puqen, herë puthen e herë urrehen

Në kohën e paemër baballarë vrasin e armë gjëmojnë,

Dhembja humb kuptimin

*

O Zot ç’përfytrim i trishtueshëm më ngjall makth

Ç’oqean i madh që gjendet para hapit tim.

Më duhet ta kaloj në këmbë.

Si mos të trembem nga stuhitë detit,

Tërbimet e përbindshave të tij,

Nga valët që puthen natën më qiellin egërsisht.

Koha ec me shpejtësi e dashur,

Koncepti i kohës më ka përbirë në ujëvarën e metaforave,

Të armatosem duhet nga pabesitë e kohës,

Dvarrësit e ideale, rrënuesit e poezisë.

Prandaj të jam përberë të mos ecim nëpër terr, nuk ka besë.

Ora po puthitet, kambanat kishës rrahin,

Ta ndezim një qiri për të shpëtuar dashurinë

E sheh si rrënohet çdo ditë, në të katër anët sulmohet

Të kurorëzojmë vetën e bashkë me të

Dashurinë dhe udhëtimin tonë.

O Zot, sa pak Don Kishotë ka bota

Sa shumë që ka nevojë për ta,

Për diell të zi nuk kemi nevojë s’kemi syze për të mbrojtur -

Do thoshte miku i im poet.

E dashur, koha na thërret për kremtet e ringjalljes,

Të rrëfehemi para vetes dhe identitetit tonë.

*

O shpirtushka ime e sheh ka mjegull

Duhet të biem në lumin e gjumit tonë,

Të mos e trazojmë për asnjë sekondë të nesërmen,

Dielli sapo të lindë do të nisim pelegrinin tonë,

Rruga është e gjatë ne jemi bashkudhëtarë të erës,

Do të triumfojmë e dashur,

Tash mbylli sytë, bota po pushon në atë shikim,

Unë përleshem me metafora hahem me terrin e zi,

Nesër sapo të hiqet mjegulla, të bjerë rrezja e parë mbi dhe

Nisemi për në pelegrin...

Qyteti në majë të malit na pret me padurim.

Është qytet imun ndaj akullit, sëmundjeve, të ikim tash...

Zemra Shqiptare

Ndue Ukaj: Kënga e dritës