Kulturë » Mërkuri

Timo Mërkuri: Shënjtërimi i shtëpive tona… dhe Niko Kacalidha

Ishte rastësi fakti që ai lindi në Leshnicën e Sipërme, aty ku koha ndau kufijtë e dy shteteve. Por ndoshta kjo rastësi ishte edhe fati i tij, për të hedhur shikimin dhe mendimin...

Timo Mërkuri: I ziu Shaqo Bolenë

Ky Shaqua nga Bolena duhej të kishte qënë, përderisa mori për llagap emrin e fshatit. Këtë mbiemër mbase e kanë marë shumë veta, por hakçe hakçe vetën këtij i shkon për shtat dhe i ndrin fshatit si ylli majë bredhit të vitit të ri. Ja dëgjoni e jepmëni hakë…

Timo Mërkuri: Pse erdhi... Kostandini i Vogëlith

Duke lexuar librin studimor të Anton Nikë Berishës “Interpretime të letërsisë së arbëreshëve të Italisë[1] ” më intigroi së tepërmi konstatimi që balada “Kostandini i vogëlith” gjendet e shkruar së pari te “Dorëshkrimi i Kieutit” i Nikollë Filjes[2] në vitin 1737, zbuluar nga Michele Marchianoi...

Timo Mërkuri: Kur flasim për Agim Maton

Kur flasim për Agim Maton nuk ia kërkojmë datëlindjen në certifikatën e gjendjes civile, ku me një kaligrafi fine është shënuar data 12 mars 1947. Kjo është datëlindja e njeriut, ndërsa ne te Agim Mato shohim poetin, ndaj për të gjetur ditëlindjen e tij, lexojmë vargjet që ai vetë ka shkruar me ngjyra deti...

Timo Mërkuri: Metaforika e amanetit të rapsodisë arbëreshe ‘Pal Golemi'

Duke lexuar librin studimor të Anton Nikë Berishës “Interpretime të letërsisë së arbëreshëve të Italisë”[1] më tërhoqi vëmendjen pjesa ku thotë se “Kështu, rapsodia e Pal Golemit, që sipas të dhënave të derisotme është krijimi i parë i traditës letrare gojore të arbëreshëve të Italisë i...

Timo Mërkuri: Vepra e Pjetër Budit dhe Krishtërimi

Ajo që bie në sy në krijimtarinë e Pjetër Budit, trajtuar në studimin e Anton Nikë Berishës “Pjetër Budi poet dhe prozator[1]” është fakti se të tri veprat e tij:“Doktrina e Kërshtenë” (1618), “Rituali roman”(1621) dhe “Pasqyra e të rrëfyemit”(1621) janë përkthime dhe përshtatje tekstesh...

Timo Mërkuri: Qasje me artin gojor e poezisë së Pjetër Budit

Interesimi im për t’u njohur më gjerësisht me jetën dhe me veprën e Pjetër Budit[1]mori shtysë nga çasti kur u njoha me të dhënat se në shkollën e Dhërmiut, të hapur në vitin 1927 nga murgu Neofilo Rodino[2] dhe më pas në shkollën e Himarës e tëNivicës, përdoreshin si tekste mësimore...

Timo Mërkuri: Shkëmbinjtë ku mbin dashuria

Duke lexuar librin e ri poetik “Trokitje të prushta” të poetes Albina Idrizi ndjejmë qysh në vargjet e para një ngrohtësi dhe mirësi shpirtërore që del prej fjalëve, si afshi i nxehtësisë nga prushi i vatrës, që ngroh fillimisht pëllëmbët e duarve dhe depërton më tej në gjithë qenien tonë...

Timo Mërkuri: Si e njohëm Jusuf Gërvallën

Emri i Jusuf Gërvallës u bë i njohur në Shqipëri vetëm pas vrasjes së tij më 17 Janar 1982 në Shtutgart së bashku me të vëllanë (Bardhoshin) dhe një veprimtar tjetër (Kadri Zekën). Lajmi u dha zyrtarisht dhe bëri bujë të madhe në popull edhe për faktin se për vrasjen u akuzua direkt...

Timo Mërkuri: Dëgjoni monofoninë e Roland Çenkos

Kur në takimin më Roland Çenkon në fillim Nëntorit 2021 te holli i Hotel “Lindi” në Sarandë biseda pruri mes nesh monofoninë e tij, ai papritur hapi telefonin dhe më thotë: Pa dëgjoje pak këtë plak nga Lazarati dhe më thuaj: a ja vlen ta këndoj monofoni? Që Roland Çenkua është mjeshtër i të kënduarit monofoni...

Timo Mërkuri: Prishësit e këngës

Nje ditë shtatori të vitit 2007, ndërsa shikoja TVSH tek po jipte një program të Asamblit Shtetëror të Këngëve e Valleve s’di pse vëmëndjen time e tërhoqi në veçanti kënga ‘’Shqipe katër vilajete’’. Kjo ndoshta edhe nga fakti që për këtë këngë kisha shkruar diçka në librin tim ‘’Madhëria e saj-kënga iso-polifonike’...

Timo Mërkuri: Ëngjëjt e Isopolifonisë

Procesi i krjimit tëvariantit gjirokastrit të këngës isopolifonikeështë një proces që zgjati jo disa dhjetra vite por zgjati disa shekuj. Sigurisht që nuk egziston një datë se kur përfundoi ky proces, por një gjë e kemi të sigurtë, në fillim të shekullit XX kënga gjirokastrite jo vetëm që ishte formatuar si një...

Timo Mërkuri: Tre poetë dhe Agim Mato katër

Poeti Agim Mato njihej në qytetin e Sarandës si njëdisenjator i talentuar i Ndërmarrjes së grumbullim përpunimit, por si njeri publik u njoh në vitin 1969 kur botoi vëllimin e parë poetik JUG, libër që e bëri të njohur në botën letrare në mbarë vendin.Botimi i librit të dytë ...

Timo Mërkuri: Dashuria si pafundësi tingujsh, dritash dhe ëndrrash

Në qoftë se pas leximit të librave poetikë në katër vëllime “Hyjnorja ime je ti ” të Sabit Rrustemit do përballemi me thënien e Persi Shellit se: “Poezia është kujtesa e çasteve më të mira, më të lumtura të mendjeve më të lumtura e më të mira” me siguri që këtë përkufizim do ta ndërlidhim pikërisht për poezinë e këtij autori...

Timo Mërkuri: Filiza poetik me rrënjë te eposi

Në një nga vizitat në Galerinë e Arteve Tiranë në vitin 1976 një skulpturë në mermer e Bajram Currit më tërhoqi vëmëndjen kaq shumë sa që ftova edhe shokët e mi studentë të shpërndarë nëpër ambientet e Galerisë që afroheshin e ta shikonin. Shpresoja ta shikonin me syrin tim dhe të përjetonin emocionet e mia...

Timo Mërkuri: Anton Nik Berisha dekorohet me titullin 'Nënë Tereza'

Sot Presidenti i Republikës Sh.T. z Ilir Meta në një veprimtari përkujtimore me rastin 5 vjetorit të shënjtërimit të Nënë Terezës i ka dekoruar me titullin e lartë “Nënë Tereza” profesorin e nderuar Anton Nik Berisha. Me këtë rast duke folur për kontributin e Prof. Anton Nik Berisha Presidenti Meta theksoi...

Timo Mërkuri: Pse mungon iso te këngët e Veriut

Kushdo që i ka dëgjuar këngët popullore të quajtura ‘’Këngë majëkrahi’’, të cilat këndohen nga një këngëtar i vetëm, që rëndom vendos pëllëmbën e dorës gjysëm të hapur në pozicion dëgjimi pas veshit, ka konstatuar mënjëherë se;1 - Teknika e të kënduarit është teknikë e vjetër edhe...

Timo Mërkuri: Petrit Ruka ynë

Sot ka ditlindjen Petrit Ruka, miku im dhe i të gjithë atyre që shkruajnë e lexojnë letërsi dhe poezi në veçanti. Njeriu Petrit Ruka nuk pati dhe nuk ka asnjë armik, poeti Petrit Ruka nuk pati dhe nuk ka asnjë rival: një fenomen i rrallë ky në kohën tonë, në vendin tonë.Persosnalisht jam...

Timo Mërkuri: Aristokracia ‘’Çenko’’ e këngës

Kur flasim për identitetit tonë kombëtar, dytipare kryesore janë ato që e bëjnë të dallueshëm kombin tonë nga popujt e tjerë kunjera[1] prej tyre është “iso-polifonia”, lindur në hershmërinë e formimit të etnitetit. Isopolifonia ka origjinën nga ligjërimet mortore, por të kënduarit e kësaj gjinie arti me nivel të lartë artistik...

Piluri këndon për Rexhep Qosen

Me rastin e 85 vjetorit të lindjes së Akademikut Rexhep Qose, Kristo Çipa më bëri të njohur një tekst kënge të tij, që Asambli “Bejka e Bardhë” i Pilurit ka kënduar para 5 vjetësh ( me rastin e 80 vjetorit), këngë që rastësisht nuk është regjistruar. Me miratimin e Kristo Çipës ju bëj të njohur tekstin e kësaj kënge...