Editorial » Zejneli

Xhelal Zejneli: Interesi meskin dhe idealizmi kombëtar

Shumë krijues bashkëkohorë kanë shkruar për historinë shqiptare të dhimbshme dhe të përsëritur. Kanë shpalosur mungesën e substancës së formuar të qenies. Në këtë kuadër, në vizionin e tyre, as e ardhmja nuk është shpresëdhënëse.Ky vizion i tyre tingëllon aktual edhe sot, në sistemin pluralist të...

Xhelal Zejneli: Giovanni Boccaccio - Dekameroni

Gjovani Bokaço (Giovanni Boccaccio, 1313-1375) - shkrimtar italian, një nga më të rëndësishmit e humanizmit. Supozohet se lindur në Çertaldo (Certaldo), si fëmijë jashtëmartesor i tregtarit fiorentin Bokaçina di Kelina. Bokaçio thoshte se ka lindur në Paris. Kur në vitin 1348 u paraqit murtaja e zezë...

Xhelal Zejneli: Gabriel Garcia Marquez

Gabriel Garsia Markezi (Gabriel José de la Concordia Garcia Márquez, 6.3.1927 – 17.4.2014) është shkrimtar kolumbian. Njihet me nofkën Gabo. Ishte më i madhi i njëmbëdhjetë fëmijëve të prindërve të tij. Kishte vëllezër dhe motra. Babai i tij kishte edhe fëmijë jashtëmartesorë. Para se t’u jepej...

Xhelal Zejneli: Anton Pashku - Romani psikologjik

Anton Pashku (1937-1995) është shkrimtar që nuk synon masat e gjera të publikut, por lexuesin e shkolluar që pëlqen shkrimet hermetike dhe imtësitë e analizës së karakterit në romanet psikologjike. Shtypja e egër politike mbi brezin e parë të prozatorëve në fund të viteve ’50, e bëri të tërhiqet nga shtrati kryesor...

Xhelal Zejneli: Federico Garcia Lorca - Poet i vuajtjes dhe i pasionit njerëzor

Federiko Garsia Lorka (1898-1936) është poet dhe dramaturg spanjoll. Lindi në Fuentevaqueros të Granadës. Ishte bir i një pronari tokash nga Andaluzia. Në moshën 20-vjeçare vajti në Madrid për të ndjekur studimet për drejtësi dhe letërsi. Ishte shok i ngushtë me kompozitorin andaluziuan Manuel...

Xhelal Zejneli: Njeriu që i lëvizi kufijtë e që parajsën e mendonte si bibliotekë

Jorge Luis Borges (Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo, Buenos-Aires, 24 gusht 1899 – Gjenevë, 14 qershor 1986) është shkrimtar argjentinas, një nga autorët më të pavarur të letërsisë botërore bashkëkohore. Proza e tij ndikoi dukshëm në letërsinë botërore të gjysmës së dytë të shekullit XX...

Xhelal Zejneli: Ernest Hemingway - Plaku dhe deti

Ernest Heminguei (Ernest Hemingway, 1899-1961) është shkrimtar amerikan. Lindi në Ouk Park (Oak Park) më 21 korrik 1899. Fëmijërinë e kaloi në vendlindje. Babai i tij quhej Klerenc (Clarence), ndërsa e ëma Grejs Hol (Grace Hall). Ishte i dyti prej gjashtë fëmijëve të prindërve të tij...

Xhelal Zejneli: Albert Camus - ''Murtaja''

Tri veprat e veta: romanin “I huaji” (L’Étranger, 1942), dramën “Kaligula” (Caligula, 1944) dhe esenë “Miti i Sizifit” (Le Mythe de Sisyph, 1942) Alber Kamy i sistemoi në ciklin e absurdit. Për këtë arsye e konsideronin si një nga përfaqësuesit e letërsisë ekzistencialiste me të cilën ndërlidhet tema e absurdit të jetës dhe të ...

Xhelal Zejneli: Dante Alighieri - Komedia Hyjnore

Në kohën kur jetoi Danteja, Italia kishte hyrë në rrugën e zhvillimit të marrëdhënieve kapitaliste. Ajo u bë nyjë tregtare e rëndësishme midis Evropës Perëndimore dhe vendeve të Lindjes. Zhvillimi i industrisë çoi në formimin e qyteteve-republika, të cilat në Italinë e Veriut u bënë qendra politike dhe ekonomike të rëndësishme...

Xhelal Zejneli: Virgjili - ''Eneida''

Publie Virgjili Maroni (Publius Vegilius Maro, 70-19 para K.) është poet i madh epik i letërsisë romake. Të dhëna për jetën e tij gjenden tek autorët e lashtë. Lindi në fshatin Anda afër Mantovës në veri të Italisë. U shkollua në Kremonë, në Medionalum (Milano) dhe në Napoli. Mori njohuri për gjuhën greke, për filozofinë...

Xhelal Zejneli: Klasa politike dhe përgjegjësia politike

Një udhëheqës politikë duhet të dijë se politikani i suksesshëm nuk duhet të jetë mendjemadh, megaloman, arrogant dhe kokëfortë. Politika e suksesshme nuk bëhet nga politikanë narcisoidë.Në komunikim me partnerin e koalicionit, politikani i mirë tregon elasticitet dhe manifeston tolerancë...

Xhelal Zejneli: Kovid-19, kriza politike dhe kriza etike

Virusi Kovid-19, i përhapur në mbarë botën, e përfshiu edhe Kosovën. Organizata Botërore e Shëndetësisë virusin e sipërthënë e shpalli pandemi globale. Kjo do të thotë se çdo vend i botës të gjitha kapacitetet e veta duhet t’i përqendrojë në ballafaqimin me epideminë...

Xhelal Zejneli: Epi i Gilgameshit

Letërsia e Mesopotamisë, aq sa është rikonstruktuar deri më sot, në bazë të pllakave argjile të gjetura në Ninivë, në Nipur, në Mari si dhe në qytete të tjera, është tejet e pasur. Në radhë të parë, këtu bëjnë pjesë epet, mitet, legjendat, skenat religjioze, himnet kushtuar perëndive, këngët e vajtimit...

Xhelal Zejneli: Homeri - “Odisea”

Sikundër “Iliada”, edhe “Odisea” fillon me një figurë retorike, me një apostrofë. Në të dyja poemat, poeti thërret hyjneshën, muzën për t’i dhënë frymëzim të këndoj në të parën, mërinë e Akilit, ndërsa në të dytën, bredhjet e pafund e plot rreziqe të Odisesë. Epopeja luftarake “Iliada” ka 24 këngë...

Xhelal Zejneli: Shqiptarët dhe Amerika

Puna e Kosovës është çështje amerikane. Puna e Kosovës, nuk është çështje e kryeqendrave të fuqive historike të Evropës – Londrës, Berlinit dhe Parisit. Shqiptarët janë populli më proamerikan në botë. Të tillë do të mbeten deri në jetë të jetëve. Shqiptarët si komb, duhet t’i drejtojnë sytë, jo nga fuqitë evropiane ...

Xhelal Zejneli: Aristoteli - 'Poetika''

Aristoteli (384-322 para K.) Është filozof grek më i gjithanshëm dhe teoricien i letërsisë i periudhës antike. Një nga figurat më të mëdha të të gjitha kohëve. Lindi në Stragirë, qytet në bregdetin trak të Greqisë. Një kohë të gjatë jetoi në Athinë. Ishte nxënës i filozofit të madh grek Platonit (427-347 para K.). Me fjalë të...

Xhelal Zejneli: Poezia epike antike greke

Letërsia klasike greke fillon me dy poemat e mëdha epike, me “Iliadën” dhe “Odisenë”, të cilat bota antike mendonte se i kishte krijuar Homeri, ndonëse për të nuk dinte pothuajse asgjë. Për shumë qytete greke është thënë se janë vendlindja e poetit. Duke u nisur nga veçoritë gjuhësore të poemave...

Xhelal Zejneli: Poezia lirike antike greke

Poezia lirike lindi dhe u zhvillua në shekujt VII dhe VI para K. Është koha kur në gjirin e rendit të aristokracisë fisnore u poqën elementet e shoqërisë skllavopronare. Ndryshimet sollën shkatërrimin e mbretërive, dikur të fuqishme, të epokës heroike që këndoi “Iliada” dhe “Odisea”. Mbretëritë u ...

Xhelal Zejneli: Komedia klasike greke

Komedia klasike greke, pas tragjedisë, është degëzimi i dytë i poezisë dramatike. Paraqitja e komedisë ndërlidhet me kultin e perëndisë së vreshtit dhe të rrushit, Dionisit, të cilit i faleshin, sidomos fshatarët. Për nder të tij organizoheshin festat dionisiane në të cilat këndoheshin këngë...

Xhelal Zejneli: Tragjedia antike greke

Pas poezisë epike dhe asaj lirike, kushtet e reja shoqërore kërkonin një formë të re të shprehjes artistike dhe kjo ishte poezia dramatike. Ajo e nisi rrugën e zhvillimit të saj në Athinë, para mesit të shekullit V para K. Ajo shënoi një nga majat më të larta të letërsisë klasike greke. Ashtu si poezia epike...