Speciale » Alia

Lutfi Alia: Dante Alighieri në botën shqiptare

Dante Alighieri, poeti, prozatori, teoricieni i letërsisë, mendimtari politik dhe babai i gjuhës italiane, u lind në Firence në maj të vitit 1265 në një familje fisnikeme gjendje ekonomike modestedhevdiq në Ravenna më 14 shtator 1321. Në 700 vjetorin e vdekjes të madhit dhe të paharruarit Dante, në veçanti në Itali...

Lutfi Alia: Në përvjetorët e Shën Nënë Terezës shqiptare

26 gushti i 2021 u përkujtua 111 vjetori i lindjes të Nënë Terezës shqiptare.Mё 26 shtator 1928, Gonxhja nisi udhёtimin e misionares dhe nga kjo ditё vazhdoi pelegrine tёrё jetёn.Mё 24 maj 1931, mori pёrkushtimin e përkohshëm të murgeshёs dhe mё 24 maj 1937, pёrkushtimin e pёrhershёm tё murgeshёs.Më 15 gusht 1948...

Lutfi Alia: Letrat e Papa Kalisti III, dërguar Gjergj Kastriotit Skënderbeu në vitin 1457

Në shekujt XIV – XV Albania përjetonte qytetërimin perëndimor në tërë rrafshet e zhvillimeve politike, ekonomike dhe shoqërore; respironte kulturë europiane, ishte pjesë integrale e Europës. Aleks Buda vërente: “Gjatë mesjetës, Albania ishte e zhvilluar në nivele me vendet më të përparuara të Europës...

Lutfi Alia: Pasardhësit e Vrana Kontit në Itali

Dinastia e Kastriotëve ka dhënë kontribute të shquara jo vetëm në historinë e Shqipërisë, por dhe të Italisë e më gjërë në vendet e tjera europiane. Në Itali, pasardhësit e dinastisë Kastrioti, janë me prejardhje nga dy degë, e para nga pjestarët e familjes të Gjergj Kastriotit me Andronika Ariantiti Komnena...

Lutfi Alia: Vizita e Gjergj Kastriotit Skenderbeu në Itali, dhjetor 1466 - janar 1467

Trashëgimia historike gjashtë shekullore e jetës dhe e veprës legjendare të Gjergj Kastriotit Skenderbeut, Princi i Matit, Zoti i Dibrës dhe i Krujës, nga viti 1444 Dominus Albaniae – Zoti i Albanisë dhe krye-komandant i ushtrisë shqiptare, strategu ushtarak dhe diplomati i shquar, ka arrijt në ditët tona me tërë...

Lutfi Alia: Leonardo De Martino, Rilindasi i harruar

Aktiviteti i urdhёrit françeskan nё trojet tona, vazhdoi tё intensifikohet nё shekullin XIX. Krahas misionit apostolik, françeskanёt kontribuan nё rizgjimin e ndjenjave kombёtare, nё hapjen e shkollave shqipe dhe pёr funksionimin e tyre hartuan tekste mёsimore, fjalorë italisht – shqip...

Lutfi Alia: Arbërit nga Piqerasi, themeluesit e Villa Badessa

Pas vdekjes të Gjergj Kastrioti Skenderbeu dhe pasi ranë Kruja (15 qershor 1478) dhe Shkodra (4 janar 1479) dy bastionet e fundit të rezis-tencës heroike të popullit tonë kundër hordhive barbare osmane, ambasa-dori i Venedikut Tommaso Malpiero dhe Sulltan Mehmeti II - Fatihu, më 5 korrik 1479 firmosën aktin e pushtimit...

Lutfi Alia: Poeti arbëror Mikel Marullo Tarkaniota

Paolo Xhiovio (Giovio – Jovius), Ipeshkëv katolik, historian, mjek, biograf dhe muzeologu i famshëm italian, në veprën e botuar në vitin 1546: “Lëvdata për njerëzit e shquar, me portretet e vërteta … Elogia veris clarorum virorum imaginibus apposita. Quae in musaeo ioviano Comi spectantur. Addita in calce operis Adriani Pont...

Lutfi Alia: Dy flamujt e shqiptarëve

Siena është një qytet i vogël në Toskana të Italisë, një qytet me zanafillë në agimet etruske, me histori shumë shekullore, qytet i shquar për vlerat kulturore, artistike, arsimore, muzikore, etnografike dhe me jetë sociale dhe intelektuale tepër aktive. Ne Sienen e vogël janë dy universitete dhe akademia e muzikës...

Lutfi Alia: 25 nëntor 1912, Elbasani ka pranue Indipendencën e Shqypniës dhe çlirimin nga pushtimi shumëshekullor ottoman

Kryengritja mbarëshqiptare e vitit 1912 për t’u çliruar nga zgjedha shumë shekullore e Perandorisë Osmane dhe për bashkimin në shtetin Shqiptar të vilajeteve të Kosovës, të Shkodrës, të Manstirit dhe të Janinës, u kurorzuan me vendimin e Kuvendit Kombëtar në Vlorë me shpalljen e pavarësisë së Shqipërise...

Lutfi Alia: Kontributi i mjekeve shqiptare në Itali në luftën kundër pandemisë

Urgjenca sanitare e krijuar nga pandemia e Covid-19, e ka ndryshuar në mënyrë radikale jetën e qytetare në Itali, por në veçanti modifikoi shërbimin shëndetësor, i cili u riorganizua dhe u fuqizua per t’i bërë ballë vëllimit të madh të punës dhe problemtikës mjekësore që krioji ky virus. Në këto dhjetë muaj...

Lutfi Alia: Poezia e fundit

Marsi i ketij viti hyri i tronditur nga pandemia e Covid-19. Ditët e nisnin shtegëtimin të ndrojtura dhe të trembura, me ndriçimin jetësor, që qëndronte pezull mbi Sienën pothuaj të boshatisur. Lockdown-i e mbylli jetën nëpër shtepia, e paralizoi gjallerinë e zakonëshme dhe zhurmëmadhe të qytetit. Më 4 mars shkolla...

Lutfi Alia: Perikopea e Ungjillit të Shën Matteos shkruar në Gjuhën Shqipe, Shek. XIII – XIV

Shkrimet më të herëshme në gjuhën shqipe nuk i përkasin krijimtarisë letrare, por perkthimeve të Ungjillit të perdorura nga priftërinjtë në shërbimet litugjike. Shkrimet e para janë realizuar nga klerikët, me alfabetin latin në trojet veriore, ku ushtronin aktivitet kishat katolike dhe me alfabetin grek në jug të trojeve arbërore...

Lutfi Alia: Kodikët e Shek. XV me emblemat dhe portretin e Gjergj Kastriotit

Trashëgimia historike mbi gjashtë shekullore e jetës dhe e veprës legjendare të Gjergj Kastriotit Skender-beut, Zotit të Albanisë, strategut ushtarak dhe diplomatittë shquar, ka arrijt nëditët tona me tërë kompleksin e aktiviteteve dhe ndodhive, që gjithnjë e më shumë e pasurojnë figurënlegjendare të kryetrimit tonë...

Lutfi Alia: Nikolò Leonik Tomeo, Erasmiani i Italisë (II)

Në analizën e raporteve të bashkëpunimit ndërmjet Tomeo dhe Erasmo i Roterdamit, studiuesi Luka D’Ascia thekson, se pak është bërë për të verifikuar rolin e erasmizmit të Tomeo, ose më saktë për të evidencuar konvergjencat dhe divergjencat rreth temave konkrete të kulturës fetare ndërmjet këtyre dy...

Lutfi Alia: Nikolò Leonik Tomeo, Erasmiani i Italisë

Pas vdekjes të kryetrimit Gjergj Kastrioti dhe pasi ranë Kruja e Shkodra, dy bastionet e fundit të rezistencës heroike të popullit tonë kunder hordhive otomane, Dozha i Venedikut dhe Sulltani, në vitin 1479 firmosën pushtimin turk të trojeve arbërore. Kjo dramë, u pasua me një dhimbje tjetër, largimin e shumë albanezëve drejt Italisë...

Lutfi Alia: Tetë medaljone me portretin e Gjergj Kastriotit Skënderbeut të Shek. XV

Në shekujt e mesjetës, populli ynë përjetoi qytetërimin perëndimor, respiroi kultu-rën europiane dhe ishte e mbetet pjesë integrale e Europës. Eqerem Çabej shkruan: “Dalmacia dhe Albania e më pas Ishujt Jonikë, janë vendet, që u hapën direkt e më tepër ndaj influencës kulturore të perëndimit...

Lutfi Alia: Kongresi i parë Gjuhësuer Shqiptar i vitit 1895 në Koriliano

Nga më i vjetri shkrim shqip i vitit 1167, i zbuluar nga historiani Nicolae Jorga në doreshkrimet e Bibliotekës ”Laurentiana” në Firence (Ashburnham 1167 Laurentiana) (Hasan Aliaj “Rrenjet” Nr. 17. 2019) dhe deri në Kongresin e Manastirit 1908, patriotët shqiptar kanë bërë përpiekie titanike për të ruajtur...

Lutfi Alia: 250 vjet më parë

250 vjet më parë, Leopold Mozart dhe djali i tij Wolfgang, ishin në Roma. Ditën e merkurës së shenjtë të 11 prillit 1770, asistuan në Meshën që zhvillohej ne Kapelen Sistine, ku dëgjuan të famëshmen Miserer (Meshirë) opera e Gregorio Alegri, kompozuar rreth vitit 1630, me frymezim nga sallma 50 e Biblës...

Lutfi Alia: Poeti ilir Publius Papinius Statius

Ilirët popullonin pjesën perëndimore të gadishullit Ballkanik, ishin popuj me histori e me kulturë dhe flisnin gjuhën ilire. Në trojet ilire kanë lulëzuarshumëqytete siDurresi, Shkodra, Rizoni, Dioklea, Ulqini, Dimali, Valona, Bylis,Butrinti, Ulpiana etj, etj dhe në veçanti Gylacea, të cilin helenët e quajtën Apollonia...