Speciale

Lutfi Alia: Perikopea e Ungjillit të Shën Matteos shkruar në Gjuhën Shqipe, Shek. XIII – XIV

Shkrimet më të herëshme në gjuhën shqipe nuk i përkasin krijimtarisë letrare, por perkthimeve të Ungjillit të perdorura nga priftërinjtë në shërbimet litugjike. Shkrimet e para janë realizuar nga klerikët, me alfabetin latin në trojet veriore, ku ushtronin aktivitet kishat katolike dhe me alfabetin grek në jug të trojeve arbërore...

Gëzim Llojdia: Cilat ishin uniformat e trupës vullnetare të vitit 1920?

Dr Ariola Prifti: studimi i një uniforme të “trupit vullnetar” në fondet etnografike të qendrës së studimeve albanologjike.Ky studim lindi si pasojë e identifikimit të kësaj uniforme në Fondet Etnografike të Qendrës së Studimeve Albanologjike. Uniforma ruhet në fonde dhe bën pjesë në objektet që nuk...

Haxhi Mehmetaj: Kisha e Vrellës nder kishat me të vjetra në Dardani

Sipas gjetjes të qeramikës dhe monedhës së bronzit të perandorit Justinian, bazilika i takon Antikitetit të Vonë, shek. IV - VI pas Krishtit. Ndërsa gjetja e monedhës së bronzit të perandorit Romanus III Argyrus (1028 – 1034), në afërsi të bazilikës, dëshmon që kjo bazilikë do të ketë qenë në...

Sabile Keçmezi-Basha: Sa pak oksigjen

Sa shumë sorollatjePër pak oksigjenDhe për frymëmarrjeNë stinën e djegurNë ecjen vertikaleNë mëkatin e pabërëNë fushën me gaca shtruarTë minuar... nga ofkëllimat...

Lutfi Alia: Kodikët e Shek. XV me emblemat dhe portretin e Gjergj Kastriotit

Trashëgimia historike mbi gjashtë shekullore e jetës dhe e veprës legjendare të Gjergj Kastriotit Skender-beut, Zotit të Albanisë, strategut ushtarak dhe diplomatittë shquar, ka arrijt nëditët tona me tërë kompleksin e aktiviteteve dhe ndodhive, që gjithnjë e më shumë e pasurojnë figurënlegjendare të kryetrimit tonë...

Sinan Gashi: Andon S. Frashëri - I funtmi i Kastriotëve

I mbetur në harresë për kohë të gjatë, edhe si krijues letrar edhe si personalitet, Andon S. Frashëri është autor i romanit “I funtmi i Kastriotëve” që e njohim deri më tashti, i cili ishte botuar në Tiranë, në prill të vitit 1944, nga botuesi Ismail Mal’ Osmani....

Haxhi Mehmetaj: Kështjella e antikitetit Kekola

Sipas përngjasimit të emrit të sotëm me emrin antik, jam i mendimit që kështjella e Keqekollës mund të identifikohet me kështjellën Kekola, të cilën e përmend Prokopi i Cezaresë, historiani i oborrit mbretëror të mbretit më origjinë dardane Justinianit, në listën e kështjellave të Dardanisë...

Rexhep Shahu: Komandant Abdulla Shasivari me njësitin e tij shpartalluan pritën serbe

Abdulla Shasivarin, ushtarakun e lartë profesionist të Kosovës e njoha fizikisht në korrik 2020, ose 22 vjet pas luftës për Kosovën.Kishte ardhë në UÇK në Kukës me 10 gusht 1998 te antenat e Radio Kukësit në Shtrezë, pasi kishte dezertuar nga ushtria e Maqedonisë ku kishte shërbyer gjatë si ushtarak kariere bashkë...

Albert Habazaj: Treva e Kudhësit me trimat e saj në Luftën Kombëtare të Vlorës

Në fillimshekullin e Njëzetë, që aq stuhishëm ndezi zjarrin kombëtar, sikurse në gjithë Shqipërinë, edhe në trevat e Vlorës dhe Labërisë, ndër bujarët e përzemërt u shquan edhe Hysni Shehu e Rrapo Çelo në krahinën e Kudhësi, që përfshinte fshatrat Sevaster, Golimbas, Shkozë, Ploçë e të gjitha...

Lutfi Alia: Nikolò Leonik Tomeo, Erasmiani i Italisë (II)

Në analizën e raporteve të bashkëpunimit ndërmjet Tomeo dhe Erasmo i Roterdamit, studiuesi Luka D’Ascia thekson, se pak është bërë për të verifikuar rolin e erasmizmit të Tomeo, ose më saktë për të evidencuar konvergjencat dhe divergjencat rreth temave konkrete të kulturës fetare ndërmjet këtyre dy...

Lutfi Alia: Nikolò Leonik Tomeo, Erasmiani i Italisë

Pas vdekjes të kryetrimit Gjergj Kastrioti dhe pasi ranë Kruja e Shkodra, dy bastionet e fundit të rezistencës heroike të popullit tonë kunder hordhive otomane, Dozha i Venedikut dhe Sulltani, në vitin 1479 firmosën pushtimin turk të trojeve arbërore. Kjo dramë, u pasua me një dhimbje tjetër, largimin e shumë albanezëve drejt Italisë...

Qazim Namani: Rrugët e vjetra që kalonin nëpër Dardani, Ura e Vjetër e Gurit në Vushtrri dhe Familja Vojinović

Mbretëria e Dardanisë u krijua në pjesën qendrore të Gadishullit Ilirik. Nëpër territoret e Dardanisë kalonin shumë rrugë të rëndësishme antike e gjeostrategjike, sepse si rajon i pasur me minerale në këtë trevë u kryqëzuan rrugët që kanë lidhur lindjen me perëndimin dhe pjesën bregdetare të Adriatikut me atë kontinentale...

Sinan Gashi: Zëri i arbërorëve të Greqisë - Aristidh Pango Kola

Edhe pse pluhuri i historisë i mbulon shumë të vërteta të fatit të popullit shqiptar, nga ai trung i lashtë dalin pipa që e rigjallërojnë një të qenme të hershme, për të ndriçuar faktet e pamohueshme për jetën ë një kombi tepër të lashtë. I tillë është një arbëror, që në Greqi thirren arvanitas, i cili ia përkushtoi gjithë forcat...

Qazim Namani: Si u detyruan shqiptarët për të ndërruar fenë

Me pushtimin e trevave shqiptare nga P. Osmane, fillon edhe procesi i islamizimit të popullatës shqiptare. Në shkulte XV e XVI, disa qytetar për ta ruajtur pasurinë e tyre dhe për të fituar poste në P. Osmane, e pranuan fenë islame. Deri kah mbarimi i shekullit XVI, islamizimi ishte i përkufizuar te një...

Skënder Hoxha: Toponime të krahinës së Dushkajës në dritën e kërkimeve etimologjike

BARDHANIQ-i. - Emri i katundit BARDHANIQ të Dushkajës është antroponim i toponimizuar dhe s’ka dyshim se prejardhja e tij është nga baza ilire Bardus. Shih për këtë, për antroponimin BARDH ka kohë që është pranuar mendimi i dijetarëve, si i P. Kretschmerit, i F. Nopcses, i M. Lambertcit, i...

Qazim Namani: Konservimi i Kështjellës së Artanës gjatë viteve 2015-2017

Punët konservuese dhe restauruese të kryera në kalanë e Artanës,nga viti 2015 deri më 2017, janë bërë me fonde të Këshillit të Evropës dhe nën mbikëqyrjen e UNESCO-s. Hartimi i projektit për konservim e restaurim është bërë nga kompania kroate “Omega Engineering”, ndërsa punët ishin kryer nga firma...

Qazim Namani: Gjurmë të Xehetarisë në Ulpianë

Vendbanimi i Ulpianës u zhvillua rrënzë kodrinave të pasura me minerale të Malësisë së Gallapit dhe tokës pjellore të fushës së Kosovës.Kodrinat xehetare pranë Ulpianës u formuan si rezultat i erupsioneve vullkanike në kohë shumë të hershme. Si rezultat i ftohjes së masës së ...

Qazim Namani: Vushtrria vendlindja e çetnikut Živko Gvozdić

Kronisti osman Evlija Çelebiu gjatë udhëtimeve të tij nëpër trevat shqiptare në mesin e shekullit XVII, ka lënë disa të dhëna me interes për vendbanimet dhe popullatën shqiptare në Kosovë. Çlebiu kur e përshkruan rrjedhën e Lumit Gnalab, (Lab) thotë se rridhte prej Albanie, dhe përmes qytetit të Mitrovicës...

Sinan Gashi: Vepra e parë për Historinë Shqiptare

Libri i historisë shqiptare që mban titullin “T’nnoλunat e Scć8pniis” shkruar prej gni Gheghet ći don vênnin e vet (pseudonim), e botuar në Skenderie (Aleksandri) më 1898, është vepër e rëndësisë së veçantë: se është libri i parë i kësaj natyre dhe se është autori i parë që ka këso njohurish për gjenin shqiptar...

Qazim Namani: Shqiptari ortodoks nga Prishtina dhe pjesëmarrja e tij në vrasjen e shqiptarëve gjatë viteve 1912-1914

Sava Petrovic Germija, ka lindur në afërsi të Prishtinës, afër Malit të sotëm të Gërmisë. Sava e kishte kryer shkollën e mesme serbe, në qytetin e Prishtinës. Pas kryerjes së shkollës së mesme në Prishtinë, ai i kishte vijuar, edhe dy vite të gjimnazit në qytetin e Shkupit dhe të Selanikut. Sava ishte shkolluar në frymën...