Speciale

Fatbardha Demi: Gjuha Shqipe - dëshmi e së vërtetës historike

Ky frymëzim historik i albanologes Francesa Hardi dhe amerikanes Rose W.Lane u bë shkas i një «kuvëndi » të pazakontë deri më sot në shkencën e Lashtësisë, ku u përballën legjendat popullore të malësorëve shqipetarë të Thethit, me botimet e studiuesve botërorë, mbi popujt e parë të Gadishullit dhe origjinën arbërore...

Lutfi Alia: Poezia e fundit

Marsi i ketij viti hyri i tronditur nga pandemia e Covid-19. Ditët e nisnin shtegëtimin të ndrojtura dhe të trembura, me ndriçimin jetësor, që qëndronte pezull mbi Sienën pothuaj të boshatisur. Lockdown-i e mbylli jetën nëpër shtepia, e paralizoi gjallerinë e zakonëshme dhe zhurmëmadhe të qytetit. Më 4 mars shkolla...

Fotaq Andrea: Këta shqiptarë me vlerë proverbiale...

Në vazhdë të rubrikës “Gjurmime shqiptare”, e shohim me vend t’i paraqesim sot lexuesit një historian ushtarak francez, gjeneral i Ushtrisë së Madhe napoleoniane, Baronin Fréderic-François Guillaume de Vaudoncourt (1772-1845), i syrgjynosur politik fillimisht (proskrit) dhe i dënuar me vdekje në mungesë gjatë ...

Kastriot Bimo: Lufta e Vlorës rrodhi prej Kongresit të Lushnjës

Në një periudhë aspak të qetë kombëtare, përvjetrorët vijnë befas dhe veç përkujtimit historik të tyre që kërkojnë me plot të drejtë, mbajnë në dorë si një lajmëtar i stërlodhur mesjetar mesazhin, që herë lavdiplotë e herë tërë trishtim e lënë në dorë të gjeneratës së kohës, për ti treguar se sa ajo e ka parë historinë si nxjerrëse mësimesh...

Vildan Sharra: Lufta për Vlorën

3 Shtator 1920, populli shqiptar perjetoi nje nga ngjarjet me te shenuara ne historine e tij , clirimin e Vlores nga pushtuesit italiane. Lufta per Vloren, ishte nje fitore e madhe ushtarake kunder nje nga shtetet me te fuqishme te kohes. Ne te njejten kohe kishte vlera te medha morale, politike dhe ideollogjike ne...

Nikë Gashaj: Pozita e shqiptarëve në Jugosllavinë e vjetër

Pozita e shqiptarëve në Jugosllavinë e vjetër është njëra prej periudhave më të rënda në historinë e shqiptarëve. Më 1918 u bë themelimi i Mbretërisë së Serbëve, Kroatëve e Sllovenëve. Ky shtet ka qenë unitarist, i mbështetur në marrëdhënie borgjeze-feudale dhe i rregulluar në parimet e monarkisë e të etatizmit centralist...

Aleksandar Matkovski: Beteja e Katllanovës

I trimëruar nga sukseset e veta, Dervish Cara planifikonte të pushtojë Velesin, e pastaj edhe Manastirin që ishte seli e vilajetit të Rumelisë, e prandaj kishte shumë ushtri. Mirëpo, kryengritësit nuk e kaluan asnjëherë grykën e Katllanovës. Nuk janë të sakta të dhënat e disa autorëve se kinse kryengritësit e kanë pushtuar Velesin e Prilepin...

Fotaq Andrea: Shqipëria, vend i denjë për të qenë shtet perëndimor

Francezi Jacques Bourcart (1891- 1965), gjeograf, udhëpërshkrues e oqeanograf, autor i rreth 400 punimeve shkencore, Anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Oficeri i Legjionit të Nderit, është i njohur për lexuesin e veprës sonë antologjike “Pena të arta franceze për shqiptarët”. Ka qenë gjatë Luftës së parë botërore...

Fotaq Andrea: Fjala e plotë e ImZot Luigj Bumçit në Konferencën e Paqes në Paris

Konferenca e Paqes në Paris në mbarim të Luftës së parë botërore, organizuar nga shtetet fituese të saj (janar 1919 - qershor 1920), shënon një ngjarje tejet të rëndësishme në historinë e popullit shqiptar, që vulosi përfundimisht, pas një mbijetese historike të paepur, fatet e tij brenda kufijëve...

Vildan Sharra: Në kërkim të Trojës Dardane

Per me shume se 2500 vjet eshte shkruar dhe folur rreth historise se Trojes Dardane. Fjale pas fjale, rrjesht pas rrjeshti ka udhetuar me shpejtesine e kohes, thurur and shnderuar , e ndryshme nga nje autor prej tjetrit, ka arritur perpara njerezimit me permasa perrallore, madheshtore dhe krejtesisht hyjnore. Me te...

Dorian Koçi: “Muza” e Rezistencës Antikomuniste

Figura e Musine Kokalarit pavarësisht ndryshimit të sistemeve politike nuk është trajtuar ende në dimensionin e saj të plotë intelektual. Përveçse një shkrimtare e talentuar dhe njeri i letrave ajo ka pasur dhe një angazhim të fuqishëm intelektual dhe politik në shoqërinë shqiptare të pas luftës...

Gëzim Llojdia: Cilat ishin uniformat e trupës vullnetare të vitit 1920?

Dr Ariola Prifti: studimi i një uniforme të “trupit vullnetar” në fondet etnografike të qendrës së studimeve albanologjike.Ky studim lindi si pasojë e identifikimit të kësaj uniforme në Fondet Etnografike të Qendrës së Studimeve Albanologjike. Uniforma ruhet në fonde dhe bën pjesë në objektet që nuk...

Haxhi Mehmetaj: Kisha e Vrellës nder kishat me të vjetra në Dardani

Sipas gjetjes të qeramikës dhe monedhës së bronzit të perandorit Justinian, bazilika i takon Antikitetit të Vonë, shek. IV - VI pas Krishtit. Ndërsa gjetja e monedhës së bronzit të perandorit Romanus III Argyrus (1028 – 1034), në afërsi të bazilikës, dëshmon që kjo bazilikë do të ketë qenë në...

Lutfi Alia: Perikopea e Ungjillit të Shën Matteos shkruar në Gjuhën Shqipe, Shek. XIII – XIV

Shkrimet më të herëshme në gjuhën shqipe nuk i përkasin krijimtarisë letrare, por perkthimeve të Ungjillit të perdorura nga priftërinjtë në shërbimet litugjike. Shkrimet e para janë realizuar nga klerikët, me alfabetin latin në trojet veriore, ku ushtronin aktivitet kishat katolike dhe me alfabetin grek në jug të trojeve arbërore...

Sabile Keçmezi-Basha: Sa pak oksigjen

Sa shumë sorollatjePër pak oksigjenDhe për frymëmarrjeNë stinën e djegurNë ecjen vertikaleNë mëkatin e pabërëNë fushën me gaca shtruarTë minuar... nga ofkëllimat...

Lutfi Alia: Kodikët e Shek. XV me emblemat dhe portretin e Gjergj Kastriotit

Trashëgimia historike mbi gjashtë shekullore e jetës dhe e veprës legjendare të Gjergj Kastriotit Skender-beut, Zotit të Albanisë, strategut ushtarak dhe diplomatittë shquar, ka arrijt nëditët tona me tërë kompleksin e aktiviteteve dhe ndodhive, që gjithnjë e më shumë e pasurojnë figurënlegjendare të kryetrimit tonë...

Sinan Gashi: Andon S. Frashëri - I funtmi i Kastriotëve

I mbetur në harresë për kohë të gjatë, edhe si krijues letrar edhe si personalitet, Andon S. Frashëri është autor i romanit “I funtmi i Kastriotëve” që e njohim deri më tashti, i cili ishte botuar në Tiranë, në prill të vitit 1944, nga botuesi Ismail Mal’ Osmani....

Haxhi Mehmetaj: Kështjella e antikitetit Kekola

Sipas përngjasimit të emrit të sotëm me emrin antik, jam i mendimit që kështjella e Keqekollës mund të identifikohet me kështjellën Kekola, të cilën e përmend Prokopi i Cezaresë, historiani i oborrit mbretëror të mbretit më origjinë dardane Justinianit, në listën e kështjellave të Dardanisë...

Rexhep Shahu: Komandant Abdulla Shasivari me njësitin e tij shpartalluan pritën serbe

Abdulla Shasivarin, ushtarakun e lartë profesionist të Kosovës e njoha fizikisht në korrik 2020, ose 22 vjet pas luftës për Kosovën.Kishte ardhë në UÇK në Kukës me 10 gusht 1998 te antenat e Radio Kukësit në Shtrezë, pasi kishte dezertuar nga ushtria e Maqedonisë ku kishte shërbyer gjatë si ushtarak kariere bashkë...

Albert Habazaj: Treva e Kudhësit me trimat e saj në Luftën Kombëtare të Vlorës

Në fillimshekullin e Njëzetë, që aq stuhishëm ndezi zjarrin kombëtar, sikurse në gjithë Shqipërinë, edhe në trevat e Vlorës dhe Labërisë, ndër bujarët e përzemërt u shquan edhe Hysni Shehu e Rrapo Çelo në krahinën e Kudhësi, që përfshinte fshatrat Sevaster, Golimbas, Shkozë, Ploçë e të gjitha...