Hysen Këqiku: Vegim i përflakur
| E diele, 05.07.2009, 12:52 PM |
BibliotekaÇELTINARedaktor:AVNI DEHARIReacensuesDemir BehluliPiktura në ballinë dherealizimi artistik i kopertinësFaton DërmakuHYSEN KËQIKUVEGIM I PËRFLAKURShtëpia BotueseKURORAGjilan 2008“Dokumentat e shkruar mbesin, fjalët i merr era” (Fjalë e urtë latine)Parathënie Në kohën e sundimit të nacionalshovinistëve serbë, isha nxënës në Gjimnazin e Preshevës. Shpesh në paralelet tona, kur kishim orë të gjuhës shqipe dhe të historisë, pa paralajmërim, futeshin njerëz të UDB-së jugosllave dhe e bastisnin klasën, pa ia thënë asnjë fjalë profesorit që mbante mësim. Përveç protestave që thadroheshin në vargje, ne nxënësit, në atë kohë, tjetër gjë nuk mund të bënim. Në klasën tonë ishim katër veta që merreshim me poezi: Jonuz Fetahaj, Mexhit Mehmeti, Salih Qerimi, Avni Dehari dhe Hysen Këqiku. Përpiqeshim që pakënaqësitë dhe mospajtimet tona t’i paraqitnim nëpërmjet fjalës artistike. Në heshtje, njeri-tjetrit ia lexonim krijimet poetike. Në vitin 1965, arritëm t’i botonim poezitë e para në revistën “Zani i rinisë”. Këto pesëmbëdhjetë sonete i kam shkruar, derisa isha nxënës, në vitet 1965 – 1966. Një ditë, një mikut tim, që ishte më i moshuar se unë, ia lexova sonetet dhe ia kërkova mendimin për to. Ai, pa menduar se mund të më rrezikonte, duke më lavdëruar, e përhapi fjalën, se e kisha shkruar një libër kundër regjimit. Sonetet, të shkruara me stilograf në një fletore të vrugët, me katrorë, që të mos binin në dorë të UDB-së, ia dhashë Qefsere Destanit. Ajo për ta ruajtur me besnikëri fletoren, bashkë me një fotografi timen, e fshehu në një palë paje. Duke i bartur andej-këndej dhe duke i futur nëpër arka të ndryshme, fletorja me sonete, e titulluar “Korbi” dhe fotografia, u zhdukën dhe nuk u gjetën për një kohë të gjatë. Në vitin 1970 u martova me Qefseren. Për fat, në vitin 2008, në arkën e së ëmës, kur ishte tek ajo, në fshatin Llojan të Kumanovës, i gjeti fletoren dhe fotografinë. U gëzuam shumë dhe u prekëm thellë. Sonetet i rishikova me mall dhe ua bëra aty-këtu ndonjë ndryshim stilistik. Gjuhën, në të cilën ishin shkruar, qëllimisht nuk e preka. Këtë kujtim të shtrenjtë të së kaluarës, vendosa ta botoj për hir të miqve të mi dhe të dashamirëve të fjalës së shkruar.1.Dielli ka lindë me kohë e toka e djegun dritë nuk kaDo re të zeza skëterrë edhe frymën na e kanë zanëKaherë shiu pikamadh arat mbi shkrumb nuk i ka laAs bilbili kangën për blerimin e tharë nuk e ka thanëReskëterrat kalërojnë si ushtria e mundun në ikjeDhe asnji pikë loti nuk e lëshojnë në grunajën timeLivadhi i etun ashtë përshëndetë me lulet në fikjeEdhe fiku para shtëpisë së vjetër ka po ato lëndimeTherrat në kodrën e gjatë rrijnë në kambë si ushtarëNë roje të lodhun e të këputun tue e pritë nji ditëTa marrin hapin nga kanë ardhë, pa pritë, sa ma parëDiell, pash rrezet e tua, qite synin tand nga ajo re e zezëMos më le me përcëllimën e ftohtit e me mërzitëSe do ditë në kujtimet e mija janë bjerrë e janë ndezë.2.Bjerrë janë do ditë në kujtimet e mija e fare ndezëMedet edhe copat e janxhikut me do thërrime bukeKanë mbetë të uritura, sa keq, me fytyrën mërdhezëSi barka ndër valë e kapun aq fort në fyt për kukeKalojnë e nuk ndalen ernat që ftohin e ngrijnëEdhe bubullima e vetëtimës përcëlluese flakënonPas krejt asaj lëbyrje në heshtje shpirtënat nxijnëE krrakama e korbave mbi mue pushtetin forconAni, edhe veten e lodhin se pashpirtësinë e shfaqinNë fytyrën time pa shend i mbetun kaherë në rrethojëDrynat që i prodhoni zemrat e të gjithëve nuk i kënaqinI mbetun nën hije të zezëresë – pritjen jam tue e forcueNë mbitokën time qiellin e kaltër e kam mbulojëE zemra ime nuk dorëzohet ka me u rritë e forcue.3.Zemra ime nuk dorëzohet ka me u rritë e forcue23 vjetët e mia korbat i kanë nxi e ba skëterrëKu janë rrapët që nëpër lufta janë nxi e shkrumueNë Arbëninë e Vogël edhe krojet janë tha e shterrëUdhëtari me buzë të shkrumueme nuk e ndal hapinIa ka msy e Ai patjetër se ka me e gjetë ItakënThirrjet e shtegëtarit të dritës ia shpejtojnë hapinEdhe nga qafa nuk vonon e ka me hjek lakun.Myku e ka mbulue e me kurgja nuk dallohetI lanun në nji lagështi ku edhe gaforrja jetën e banSi zemra ime eshka, në trup të rrapit shkrumohetNë këtë pikë të acarit arat e mia dikushhiqi i shkelNuk i skuqet fytyra, fytyrë nuk ka, nuk ka as gjanKali i Trojës – kali. Në vendnumërim ka ngel.4.Kali i Trojës – kali. Në vendnumërim ka ngelI pëlqen hija e zezëresë mbi kokat e kreshtaveMbyll pas perdes së mjegullës. Shtigje nuk le çelëQeni i tërbuar qen. Në vrap i uritur pas eshnaveAndej hedh hapin. Vajin e kujën e le mbrapaMe bekimin e burimit të ditëzezës, korbaNë tokëbukën tonë pogaçe val, hedh hapaTë duket e pa shije fare e pa krip edhe çorbaNë faqe të bjeshkës, në dritën e bekuar të ditësNuk fshihet as gjilpëra, le më kërbaçi në dorëAs në shtegun e ngushtuar aty në cakun e pritësDije nuk ke forcën të na e mbyllësh fare frymënEdhe bima, si thua në këtë vend, të mos ketë kunorëDora jote nuk ka me mbrri ku e hudhë ti brymën5.Dora jote nuk ka me mbrri ku e hudh ti brymënBukurija e vrame kurrë nuk e humb krejt pamjenPerëdimi asht i gjallë, nuk e humb kurrë frymënVera e ndihmon vjeshtën – të dyja e flakin skamjenSkërmitjet e tua do të shurdhohen. Afër në një agNë cep të nji teposhteje mbrri – veç që s’je gremisëNë grafite do të svorcohen të gjitha ato vrragëDhe, lotin do t’ia fshijësh pjellës së vegullisëDielli asht imi sa edhe i atij në fund të botësSa rreze për ty aq edhe për mue do të ketëJemi kalit, pjekë e djegë edhe në valë të shqotësRradha e teposhtëzës për ty do të afrohetKe me përjetue patjetër në këtë të vorfunën jetëSigurisht apokalipsa para meje ty do të këndohet.6.Apokalipsa sigurisht para meje ty do të këndohetAs nuk ke me pasë vajtuese në rruzullin vezullorSe ma le sofrën fare të zbrazun pa asnji trohë bukeNë tokën e etënve e të gjyshstërgjyshave – skamnorëAni, xha Dema im e ka mjeshtrinë e shkallëve të naltaDikush zbret poshtë e tjerët ngjiten atje m’u në majeKeq për ata që në vend të amblave flasin fjalë të thartaSe këtij vendi mjaltë e keqja gjithmonë i erdh prej tejeKudo acar e mjegull përzie me skërmitje e lavërimaI solle nga Bungu e Vistula jote bashkë me bishaE lype, e gjete, nga e keqja që të vjen me shungullimaMbolle acar do të korrësh përcëllimë –tha nji poetPo në trupin tand ka me t’u ngri fare edhe këmishaBane gropë për tjetrin, në ta ke me ra vetë7.Bane gropë për tjetrin – në te ke me ra vetëShumë herë asht krye prova e kësaj thanieje formulëVetë muza nuk e lodh poetin - fjalët në letër ia qetDhe, në dy gjuj para tij e sheh sa e sa herë përkulëMuza dhe poeti endin pëlhurë të bardhë nusënijeE zbardhin edhe ma te skuta bashkë me lule prilliE uron pranvera për pikat në fytyrë – sheja pjekunijeVashën me rrahën përmes koke si një rreze dielliAtje shpat me shpat kush ta lëshoi si shej vezulliminMos vallë flokët me valë liqeni t’i shpupurishi puhiaE në gropëzat në mes faqes, kush ta fali kuqliminUni dhe unë tok si Skënderbeu me shpatë, atëherë(Kur çallma sillej rrotull atdheut si edhe tradhëtia)Kujdestar mos me lëshue mbi Prishtinë zjarr e vnerë8.Pa pra lëshonte sipër Prishtinës skëterrë edhe vnerëE unë mbi letër me maje lapsi hedh kokrra fareKënaqem dhe e shof se afër më afrohet një verëMe nji diell plot rreze të ngrohta e margaritarU mblodhën e u mblodhën në nji vend kuvendarDjalli e lubia me helm nepërke maje gjuhës së gjatëPër zgjerim territori diku t’i ngritet në shesh lapidarMe Biblën në nji dorë e në tjetërën, e mprehta shpatëKryekeqi me kuje e buje, e fitoi pushimin – bekiminNë “Qytetin e Bardhë” me zemrën e zezë Shumadi-E shlyen nga letra e bardhë në atë kuvend dëniminU betuan fuqishëm në bubullimë e në vetimaYlberët pas çdo shiu do të dënohen për tradhëtiMe futje në vrima miu, ku i rrok shungullima9.Më tutje nëpër vrima miu ku i rrok shungullimaNji njollë e zezë u hoq të tjerat mbetën shtrimëEcja jonë me opinga. Nuk duhet me pasë rrapëllimaMe heqje barku – të sëmutë, të krrusun, të pangimëRruga nuk na çon nëpër rrafshe. Ajo është me theraNëpër lakesa me përgjime të fshehuna ka plot lubiaNga veriu na vjen ftohti, nga perendimi nuk fryn eraGaluac, në plangun tonë ilir – vend ka zanë shumtiaBariut me kërrutë përsëri po ia sulmon delet ujkuUjku qimen e ndërron po zanatin kurrë – tha plakuAs pllugu nuk erdh. Në arë me parmendë mbet bujkuLitari asht mykë. O njeri, nuk i durohet kundërmimiDo të kalbet fare dhe nga qafa do të na hiqet lakuDitë për ditë eci dhe në ecjen time më rritet besimi.10.Ditë për ditë eci dhe në ecjen time më rritet besimiLegjendat nuk flejnë gjithmonë atyne u del gjumiE vërteta për rrashtin tim ka me dalë nga ngujimiE vërteta ka me lindë, në gjumë nuk bjen lumiBukurija e ka madhninë, ajo nuk duhet me u brejtëUnë e due dhe e kultivoj këtu në vargun tim hollakNji grue e meçme ka thënë “Rri shtremtë e fol drejtë”Në tokën time jam, heu! në tokën e lame me gjakLulet e brymosuna rrajtë i ruejnë thellë në dheMbretneshë në mes tyne lulëkuqja me madhështiE ruejnë të ngrohtë bukurinë atë e kanë për neE thrrasin verën me afshin e tyne të rreshkunE marrin ngrohtësinë e saj me të tyne veçantiPër freskim strehimi e lusin malin edhe bjeshkën11.Për freski strehimi e lusin malin edhe bjeshkënAty lahutari plak prore shtriu jehonën e lahutësTue ia dhanë forcën për me i përballue stuhitëTue stolisë trimin legjendar me artin e luftësDhe, foli lahuta, foli... me trollin e ndamë të etnisëNuk ishte kangë, kanga asht vaji i burrit – thonëDhe, do të flasin vrragët e thella – plagët e etnisëSa ma parë që të mundet mos të na bahet vonëMos të na bahet vonë – o burrë i dheut shqimMerre forcën e shkambit - trumbeto për lirinëAtdheu po na thërret, po e lyp gjakun tand o trimGjashtëdhjetë e pesë, u banë gjashtëdhjetë e gjashtëRruga e gjatë prej Shupi nuk mbaron në PrishtinëKurrë ajo nuk mbaron – për nji mot të nxehtë.12.Kurrë ajo nuk mbaron – për nji mot të nxehtëVetëdija asht pjekë-ajo ka me dalë nga kornizaS’mundet me u pengue vera – ajo vjen e lehtëEdhe nëse asht e shtrueme me thera e me drizaE di se koha ashtë ende shumë e sëmutë, ka lëngimEthet mesjetare e kanë mbërthye thellë në ndërdijeAto janë të forta me molisjen e acarit shkatrrimI kanë shortue në tavolinë në tanësi e fije-fijeButë flasin lulet me gjuhën e fluturave në fluturimMe dro të mos rrëshqasin në dimrin e verës ngriButë u pikin lotët në atdhe, mbushë me ngashërimEh, sa lehtë bie shi dhe ylberi nuk duket askundRetë njana mbas tjetrës vrapojnë me ngutiErrësina pa dro dentësohet e keqja nuk ka fund13.Errsina pa dro dendësohet e keqja nuk ka fundNë shtratin e lulëkuqeve thuren andrra të trishtaMa të trishta se kobi i nji zezëdite të pafundTë nji kohe paslufte me premtime fare të brishtaSaherë u vesh e u zhvesh nga mjegulla bjeshka imeSaherë pritëm me na ra hana në harkun e vetullësJo. Vetëm ditët i hajshim me mëngjeset në kapërdimeLlavat e qenve të egër iu mërzitën edhe bjeshkësKoha e hinit – tha plaku me shkop të lakuar, si jeta e tijNuk ashtë në gjumë të harrimit, as andrra nuk shehDhe, mbeti në kotjen e tij, tue shprehë lodhje, pafuqiTash si me zbritë kësaj teposhtëze, pa u rrokullisëE dije me ate që e bana luftën për liri, sot nuk më njehMë thoshte vëlla, sot mohon nuk të kam as farë as fis14.Më thoshte vëlla, sot mohon nuk të kam as farë, as fisKur dergjej tinëz edhe kolli i thatë në kokë të skilesDuke vendosë tufë njollash në kapelën e kokës sime plisNë shkolla të hapuna, ku thureshin rregullat e hilesAtëbotë era e pluhnueme ndiqte stinët e kafazuemeKur ngritej dhe temperaturë e naltë e pluhunit të kuqAtëbotë kur grunë nuk mbinte në arat e shkretnuemeKur edhe numrimi për nji ditë të bardhë shkoi huqÇiftelisë i kishin ra dhamtë tok me kangën e tretunNë nji hapsinë vakum nga nuk dilte zani i shterrunKur nga hana vinte thirrja: Drita nuk ashtë e tretunDielli nuk e shteron dritën. Ai derdh në hanë përnatëAi do ta ngrohë edhe trupin tim me kangën e bjerrun- Çiftelisë do t’i shërohen dhamtë për kangët me fat15.Korbi me arnat e mykun edhe trupin ka me stolisëKolli ka me ia brejtë pejzat e gënjeshtrave të zezaKujtesa e prishun ka me ia hup aftësinë me dërdëllisëDrejtësia nuk fundoset, ajo forcohet nëpër breza ...Muzë, kam me ta dhanë nji pranverë me lule dhuratëSe m’u bane shartuese e vargut, plot me psherëtimaMa forcove ecjen të mos i bahem kobit vëlla i shtatëSe do të humbsha nëpër labirinthe plot me farfullimaDo t’më tretej plisi, simboli i zemrës sime të bardhëDo t’ më sosej kanga e prrallës sime, mbetë me njerkëMë udhëheq, o muzë – me fatin drejt rrugës së bardhëHyjnoje pra, o muzë, bekimin e vargut vjersharakJepi krahë të shkojë në kullën e hapur fare pa hjekëTë fluturojë me krahë shqiponje mbi Gollak e KaradakVaksincë1966 -1968MAGJISTRALIQë kur e ruan këtë psherëtimë, si dhembje në shpirtEdhe e miklon me ofshamë. Vallë, ku e kishte qelinëFjalë shpirti, prore duke e thirrur për të dalë në dritëSe e dëgjove muzën, kur të kapi për dore me mirësinëE strukur në palë paje, fare pa e humbur sublimënRadise pa reshtur, hap e gjurmë. E gjete të strukurE kape për dore me miklime të atëhershme vezullimënDritë e kohës edhe sot më flakëron njësoj e bukur Eroj hapësirën e vegimit të lodhur në vendnumërimSall heshtjes, fort i përkulem edhe sëndisjes durimtareTy, o pjesa e djathtë e jetës. Ty, syloti im në vrojtimAshku e rreshku na përcollën me psherëtimat në hapërimNemitja nuk na shoqëroi askurrë në ecjen tonë vertikaleI fortë – strall për gurkala. Në qëndresë hapi yt e hapi im.Gjilan, 2008 |
Hysen Këqiku |
SHËNIME PËR AUTORINHysen Këqiku u lind më 7 qershor 1944, në Velegllavë të Dardanës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje dhe në Llojan të Kumanovës, gjimnazin në Preshevë, kurse gjuhën dhe letërsinë shqipe e studjoi në Shkup dhe në Prishtinë.(maturant, 1966) Veprat : “Nëpërkëmbësi”, poezi për të rritur, 1994, “Ti dil nga loja, poezi për fëmijë, 1995, “Kufij që preken”, dramë për të rritur, 1997, “Dritë mbi Lotinë”, Poezi për të rritur, 1999, “Ujëvarë e patharë”, poemë për fëmijë, 2000, “Qëndresë me besa-besë”, poemë për fëmijë, 2000, “Velia Glaua ëndërr e ripërtërirë” I, - monografi, 2001, “Velia Glaua ëndërr e ripërtërirë I, – gjenealogji 1720-1996”, 2001 “Kujtim malli për shkollën time” I, - poezi për fëmijë, Gjilan 2004, “Psherëtimë për tokën” I, - panoramë letrare, 2004, “Melodi e pritjes”, poezi për të rritur, 2005, “Kujtim malli për shkollën time”, poezi për fëmijë, II, 2007, “Nazif Përlepnica hero në mes të heronjve”, monografi, me bashkautor Muharrem Bajramin, 2008, “Demir Behluli”, monografi, me bashkëautor Jonuz Fetahajn, 2008, “Një atdhe me dashuri”, poezi, 2008. “Vegim i përflakur” 2008, Demir Behluli” – monografi 2009, “Pikëvështrime” (të tjerët për Demir Behlulin), dhe “Etje e pashuar”2009HYSEN KËQIKUVEGIM I PËRFLAKURLektorAutoriRealizimi kompjuterikKURORA ARS, Tel. 044-679-553GjilanFormati B/6 (148 x 182 mm)Tirazhi100 copëU shtyp në shtypshkronjën“a-print”PrishtinëKatalogimi në botim – (CIP)Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës 821.18-1Këqiku, Hysen Vegim i përflakur / Hysen Këqiku. - Gjilan : Kurora. - 22 f. ; 18 cm. - (Biblioteka Çeltina)Parathënie : f. 4-5. - Shënime për autorin : f. 21-22ISBN 978-9951-449-38-0I nderuari mik i shtrenjtë dhe shumë i sinqertë – Baki Ymeri,Ka kohë që përmes internetit e përcjell aktivitetin Tënd të çmueshëm e shumë dimenzional, dhe t’ju them sinqerisht edhe në këto vitet e mia të pleqërisë më ngazëlleni. Po ti aprovonte lutjet e mia Zoti, unë ty do t’i shtoja në kub sepse njerëzit si TY i nevoiten kombit tonë.E lexova biografinë jetësore dhe krijuese - biobibliografinë e Fatmir Salihut dhe vepërm më të re e cila ishte botuar edhe në gjuhën rumune. Përveç meritës së autorit i dyti pas tij sigurisht je TI, prandej edhe të falenderoj edhe të uroj sukses, Fatmir Salaihun e njof se që nga 1973 jetoj dhe punoj në Gjilan. Kam shkruar për babain e tij mësuesin patriot Fehmi si dhe për Fatmirin, t ë cilin e kam prezentuar në Panaoramën letrare të krijuesve të Kosovës Juglindore “Psherëtimë për tokën” e botuar në vitin 2004 Në shenjë respekti dhe admirimi për TY e veprën tënde po ta dërgoj në postën tënde elektronike një tufë sonetesh – një psherëtimë timen të viteve 1966. përkatësisht vepërzën “Vegim i përflakur”Me ndjenjat më të sinqerta dhe me dëshirë që të jesh si ta do zemra jote, të përshëndes dhe të uroj shumë fat në rrugën Tënde të shenjtë.TË LUMTË...... Hysen Këqiku
Powered by SNE Business 3.3
Copyright © 2005-2018 by sosovn.com. All rights reserved.