Bardhyl Berberi: Manastiri i Shën Naumit dhe legjenda e tij

Manastiri i Shën Naumit dhe legjenda e tij

Nga Bardhyl Berberi

Vetëm 2 km larg doganës së Tushemishtit ndodhet një nga Manastiret më të medha të gjithë rajonit tëEuropës e të Ballkanit..Sapo i afrohesh një parku të madh buzë liqenit me lumin Drin i cili kalon mes perms parkut 20 ha me një gjelbërim te harlisur me drurë të dendur dhe përroska uji me drurë të ndryshëm dekorativë me qiparise të shumta dhe zogj të rrallë si psh palloj vijnë rrotull manastirit dhe të duket sikur gjithçka këtu ka dale nga perrallat e Andërsenit .Afrohesh më pranë Manastirit dhe në hyrje ka një portë shekullore ku sipër portes është një mozaik ku paraqitet një bujk duke punuar token dhe në njërën anë është një ka dhe në anën tjetër një ari në pendën e qeve që bujku punon token.ndërsa brenda shtrihet një oborri madh dhe brenda tij shtrihet kompleksi imadh i kishës së Shën Naumit me piktura të shumta murale shenjtorësh ku vendin qëndror e ze ajo e Shën Naumit . Në një dhomë tjetër ndodhet varri i Shën Naumit ku njerëz të shumtë bëjnë peligrinazhe pranë varrit të shenjtorit .

Legjenda e Shën Naumit

Legjendat,të mbetura te tilla në kujtesën e njerzve m egjithë ndonjë fantazi ruajnë të trashëguara vlera historike dhe kulturore të popujve . E tillë është edhe legjenda e Shën Naumit.Shen Naumi i ka hipur një kali dhe është nisur nga Ohri për në Voskopojë .Në krye të Qafës së Plloçës kali hingëllin dhe nuk pranon të eci më përpara .I ndodhur para këtij fakti që nuk i bindej kali Shën Naumi vendos të këthehet dhe atje ku kali vendosi këmbën mbi një pllakë guri ngeli i stampuar patkoj i këmbes së kalit të Shën Naumit (njerzit e dhe ditët e sotme tek vendi ku duket shenja e patkojt hedhin lekë ).Shën Naumi i këthyer mbrapsh zbriti Qafën e Plloçës dhe kaloj nëpër fshatin Zagorçan dhe i uroj “ grurë mbjellshi dhe magjia ju qoftë gjithmon plot “Kur po hynte në fshatin Tushemisht një bari delesh e dhish i lëshoj qentë e tufës ndërkohë një tufë me lope që ishin aty pranë me brirët e tyre e shpëtuan Shën Naumin nga qentë .Shën Naumi bekoj lopët dhe mallkoj delet e dhitë që në këtë fshat mos paste kurrë .Gjatë gjithë rrugës shenjtori ndihmoj fukarenjtë dhe shëroj të sëmurët Pasi eci më pak se 2 km nga Tushemishti qendroj në një pllajë buzë liqenit .Aty pranë ishte pronari i tokës .Shën Naumi iu lut pronarit të tokës ti jepte pak vend se donte të jetonte atje në atë vend të cilin ai do ta bekonte .Pronari i tokës i tha Shën Naumit se do tja falte të gjithë token e tij nëse ai do ti sheronte vajzën e vetme të cilen e kishte të sëmurë me të meta mendore edhe tullace. Shënjtori pasi mundi të realizonte dëshirën e pronarit duke ia shëruar vajzë duke e larë buzë Drinit dhe duke e bekuar ujin atje (ku sot aktualisht ndodhet një ndërtesë e vogël dhe njerzit mbushin ujë të bekuar dhe sherojnë të sëmurët me ujin e bekuar nga Shën Naumi ) arriti të marri token e pronarit që i shëroj vajzën .Por Shën Naumit nuk i mjaftonte vetëm ajo tokë kështu që takoj një pronar tjetër që e kishte token ngjitur me atë që mori Shën Naumi .Pronari po e punonte token i mërzitur sepse ia kishte ngrënë njërin nga qetë ariu .Shën Naumi i thotë atij se do ta detyronte ariun të mbrehej në pendën e qeve dhe ta punonte token në vend të kaut që ai kishte ngrënë .Kjo është e pamundur tha pronari por shenjtori e realizoj e dhe këtë mrekulli atëherë edhe pronari i dytë ia dha token e premtuar Shën Naumit ku sot ndodhet Manastiri i cili mban emrin e tij ndërsa mbi portën kryesore ndodhet mozaiku që ka ariu sëbashku me kaun duke punuar token dhe aty pranë edhe Shën Naumi.

Fakte historike mbi Shën Naumin

Shën Naumi ka qënë pjesë ekufirit shqiptar ,kur vendimi i Konferencës së Londrësmë 1913 shprehej zyrtarisht se kufijtë e Shqipërisë tek liqeni i Ohrit do të jenë nga bregu perindimor i liqenit nga fshati Lin dhe djagonalia e kufirit e futëtëte manastirin e Shën Naumit brenda kufijve shqiptarë .Qeveria Sërbo Kroato Sllovene protestoj në gjykatën e Hagës më 31.12 .1924por edhe ky gjyq ia la Shqipërisë manastirin e Shën Naumit .Por çuditërisht më 16 korrik 1925 në kohën e mbretit Zog ,Shën Naumi u bë pjesë e kufirit maqedonas me motive të pa përcaktuara shkëmbimi apo dhurate mes dy qeverive të asaj kohe .

Festa e Shen Naumit

Prej 3 korrikut të vitit 1875në Shën Naum festohet një nga panairet më të mëdha të Ballkanit .Përgatitjet për këtë festë fillojnë që në muajin Qershor .Tregëtarë nga Maqedonia ,Bullgaria Sllovenia etj ngrejnë tendat për të ekspozuar mallrat e tyre më të mira të prodhuara nga firmat më të mira të ketyre vendeve.Vend të veçantë në këte festë zenë grupet e ndryshme artistiketë cilët argetojnë vizitorët e shumtë që vijnë nga të gjitha vendet e Ballkanit .Pas vitit 1992 në festën e 3 korrikut në shen Naum marrin pjesë e dhe shqiptarët .Sipas zakonit të gjithë njerzit qëndrojnë zgjuar në ambientet e manastirit duke u argëtuar me muzikë edhe duke bërë Pazar në panair apo duke u argëtuar nepër lokalet e shumta .Me 3 korrik aty mblidhen rreth20 mijë veta nga gjithe rajoni .Ditën e nesërme vazhdon rituali fetar në kishë ku njerëz të ndryshëm bëjnë kurban deshinj për shenjtorin .Përveç dates 3 korrik kur është festa manastiri i Shën Naumit ka çdo ditë qindra vizitorë nga e gjithë bota që vejnë ndezin qirinj dhe shplodhen në këtë vend shumë të rrallë jo vetëm për Manastirin e shenjtorit por edhe per bukuritë magjike të parkut të madh me Drinin qe buron pak më sipër që siç thotë poeti ynë i madh Lasgush Poradeci ;-Drini plak dhe i përrallshëm që buron prej Shën Naumi...