Atdhe Geci: Fjala në luftë

Atdhe Geci

FJALA NË LUFTË - 26 poezi nga libri "Kanuni poetik" I dhe II

Kur fjalës i del gjak në gojë

për simbolikën kuq e zi

çdo gjë rreth saj është burg

çdo gjë rreth saj është luftë

Kështu më tha një i plagosur

i fjalës, një i rrahur rëndë

një luftëtar i fjalës së lirë

trimin e fjalës që e arrestuan

Liria e fjalës është e shenjtë

kur fjala e thotë të vërtetën

mikun tim të martirizuar, për

metafora fjalësh e plagosën

Kur fjalën në gojë e plagosin

grushtat e paligjshëm të ligjit

fjalës s ́ i mbetet gjë tjetër

pos diellin ta ngrejë me duar!..

E BUKURA MORE

Zemër e zemrës qan me lotë,

mall i rëndë më ka rënë sot:

në ëndërr shoh unë Morenë,

dheun e t´atës dhe atdhénë.

Qan De Rada, qan dhe Ujko,

Dushko Vetmo çon mesazh,

qan e bukura, qan i bukuri

në Epir, Morenë kam mall!

Flakë e shpirtit nuk shteron,

plaga dhimbjen veç e shton

kujtoj hënë dhe kujtoj det,

sa herë gjaku im më thërret!...

Unë të desha, po s ́u pamë,

gjak i shprishur edhe thanë;

gjuha shqipe dritë shumon,

rrënja e fortë gjakun pastron!

Komandant L l e sh i

Fjala e fundit e Ridvan Qazimit

Zotërinj të historisë,

Zotërinj të Preshevës,

unë fjalën e mbajta

gjaku ynë të mos thajë.

Mes heshtjes e pritjes

fjalën fort e armatosëm

që Pushka e Luginës

të dëgjohet Evropës.

Zotërinj të lutërave

Zotërinj të historisë,

O do të jemi të lirë,

O lufta jonë s ́ndalon.

Miq, vëllezër, popull,

të gjallë dhe të rënë,

unë fjalën e mbajta

e lirë të jetë Presheva!..

E M B L E M Ë

Unë jam ai i dënuari,

ai burgosuri, ai trimi.

ai i plagosuri për liri,

që një jetë të tërë

isha në luftë e beteja.

Unë jam ai bandilli,

ai shkruesi i trakteve,

ai ilegalisti i shkathët,

ai që i mbaja parullat

“ Kosova Republikë ”.

Unë jam ai profesori,

ai i bukuri i rrugëve,

ai poeti i trazimeve,

që me studentët trima,

i ramë grusht armikut;

Unë jam ai i dënuari,

ai i bukuri i UÇK-së,

ai piktori i emblemës,-

një i dashuruar i lirisë...

E R M A L I

Jeta kurrë s ́ më pyeti:

ji mirë, si je, çfarë bën?

a kam shpirt për vuajtje?

a kam gjak për dhimbje?

Jeta kurrë s ́ më pyeti:

a jam hisetar nën qiell?

cilat janë udhët e mia?

a kam të korra nën diell?

Jeta kurrë s ́ më pyeti:

sa shi kam në zemër,

sa peshë kam në thembër,

a kam lotë për të qarë?

Jeta kurrë s ́më pyeti:

sa është imi ky yll?

sa është imi ky prill?

ku e kam engjullin tim?

U J A N I

Asnjë çelës historie

Nuk më bie tamam,

As mendje e Sokratit,

As zemër e Jezuit.

Asnjë çelës historie

Nuk më bie tamam.

As çelësi i të urtit,

As çëlësi i të dehurit.

Në tërë këtë histori

Luftë bëhet në mua,-

I thosha sot mikut

Tek i shkruaja letër.

Prej shpirtit më vjen

të bëhem një rebele,

se tregtarë të paqes

pesë copash më grinë

H A R E J A

Pak kohë më ka mbetur,

e hëngra dhe këtë natë;

që gojët tona të puthen,

që buzët tona të duhen.

Jeta me shumë dashnorë

dhe me qytete përreth,

është loja ime e shpirtit,

dhe loja ime e trupit

Jeta me shumë dashnorë

më ka bërë të shtrihem

nën gjoksin e burrave,

nën të ëmblin e tyre.

Jeta me shumë dashnorë

është jeta ime e sotme,

çastet e mia të ëmbla,

koha që më ka mbetur...

A R J O N I

Ti që puth buzët e mia,

që më josh e përqafon,

ti më më je e dashura,

mbrëmja që këndon.

Ca pika gjak në duar,

ca pika gjak në gur,

m ́u dukën të etshme

tek mbahesha për mur.

I plagosur në betejë,

unë ndjehesha i gjallë;

për muri mbahesha

të mos bjer në varr.

Nën atë qiell të grisur

me eshkë e me uror,

ca pika gjak në gur

gjak u bënë në flamur

KËNGA E MBJELLËSIT

Qysh kur arrës fletët i ranë

nën arrë u deshëm e u ndamë;

fati neve pakëz na ndihmoi

derisa fletët arra i mbaroi-

I mbetur vetëm me mbrëmjen,

s ́doja të shtrëngoja më veten,

jetës unë ia hapa gjithë dyert

ore, le të dehet me kë të dojë;

Plot vite shkuan e do shkojnë.

dhe ne njëri-tjetrin kërkojmë,

jeta si uji përroit merr e ikën,

po dashuria shumë ka meritë.

Në kraharorin e një mbjellësi

zemra punon të mos pushojë,

përjashta koha dhe ndërron,

po zemra shpirtin s'e harron.

I MËRZITURI

Kur mërzia me ne pi duhan

shoqëruar me kafe e raki,

i mërzituri nis e zihet

edhe me ata që s ́janë aty.

Kur mërzia pi duhan.

i mërzituri i nxjerr plagët

dhe i gjykon një nga një

përpara se atë ta zë dehja

Kur mërzia pi duhan,

ajo e do një mike pranë,

nga afër është i zemëruar,

nga larg atë s’e zë gjumi.

Jeta me dehjen s ́ndalon,

dehja me jetën pi duhan,

deri në një ditë tjetër,

deri në një mërzitje tjetër...

LAM, JAM PAKËZ KURVË

Miku im, fjala kurvë mua më

pëlqen. Jam femër e lindur me

ves. Jo në kuptimin si putanat,

kam bërë dhe kam dhënë nder.

Në këtë jetë krejt të çastshme,

nëse ke trup modern të kohës,

s ́është (zor) të gjesh klientë,

meshkujt delenxhi më duan.

I njoh burrat e gjithë qytetit,

jepem edhe kur s ́kam nevojë,

teatri im është të kem klientë,

dhe të marr atë që unë dua.

Kam bërë e kam dhënë nder

jo si ato putanat që shiten në

rrugë. Jam e lindur me vese,

asnjë burrë s ́e njoha të njëjtë...

FLAMURIT BLU

Ç ́është ky flamur i huaj

në direkun e shtëpisë?

mos rrota e historisë

që mua më duhet ta bart?

Ç ́është ky flamur i huaj

në direkun e shtëpisë?

i kujtoj të vrarët e mi,

të vrarët nëpër mërgime.

Ç ́është ky flamur i huaj

që unë duhet ta bart

për hir të një kontrate

që ta kem një adresë?

Ç ́është ky flamur i huaj

me himn dhe pa tekst?

është një gjysmëfitore

për të vazhduar në fitore...

E DIELA E FJALËS

Vetmi, pse duhet të jetoj me ty,

më mërzinë dhe shoqet tua,

me rrapëllimat e erës sate

dhe përsëritjet tua monotone?

Muzë, përse më do të vetëm?

mbretëria jote s ́ më pëlqen,

s ́më pëlqejnë as shpresat tua,

jam kafsha që nuk di të lutem.

Unë nuk jam krejt i vetëm

jam në miqësi me mijëra libra,

vetmi, ti je shqetësim i bukur,

pse unë sot jam kaq i dehur?

Poezi, ma hiq qafe vetminë

dhe shoqen e saj që vështron,

muzë, më le në “burgun” tim,

jam kafsha që nuk di të lutem.

E BUKURA E PRISHTINËS

Gjinjtë i kam grurë të bardhë,

buzët i kam të kuqe si qershi,

jemi në në çast të dashurisë,

në një kopsht plot me lule.

Më quaj tënden, i dashur,

të quaj timen, o shpirti im

për ty kam ardhur sot këtu,

të jem sonte vetëm me ty.

Në këtë jetë të përkohshme

më puth, o shpirt, më përqafo,

gjinjtë i kam grurë të bardhë,

buzët i kam të kuqe si qershi.

Shpirt, ta jetojmë këtë çast,

jemi me jetë të përkohshme,

dashurisë nuk i shpëton njeri,

dashuria është e të gjithëve!..

TOKA ËSHTË GRUA

Fjalët në art s ́janë pa figurë,

tokës askush s ́ia di thëllimat,

as botës së grave, të fshehtat,

tokën e ndjekin disa pasqyra.

Zotit tim unë ia thashë troç:

e bukura ecën hijeshisë së saj.

toka është më e dashura grua,

dashuria për gjithsecilin njeri.

Në pamjet me akull dhe zjarr

toka i do më të plotëfuqishmit,

njerëzit e mençur e të ditur

ata që tokën e bëjnë hijeshi.

Qysh kur toka ishte Adami

qysh kur qielli u bë Evë,

u shumëzuan lulet femërore

lulja që di të lexojë e të lindë!..

Z A L L A M A H I

Në këtë qytet pa ekstazë

thonë se dikush ka vdekur,

qytetarët kudo janë tubuar

por ata s ́dinë kë e varrosin,

arkmort s ́ka, as të vdekur,

njerëzit janë grumbulluar

dhe dikë duan ta vorrosin.

Në këtë qytet pa ekstazë

ka aq shumë fantazma dhe

vjedhës të thashethemeve,

që vuajnë nga plagët pa zë

dhe nga hijet e hiadhave;

thërritësit e fantazmave

duan një mort pa arkmort,

qytetarët janë grumbulluar

(zëra kafshësh dëgjohen);

ata duan ta varrosin dikë,

por s ́dinë kë ta varrosin:

zallamahinë apo vetveten?

LOTËT E ÇAMIT

Shqiptarët e mërguar në botë,

me dhimbje e bëmë këtë jetë,

i këputur, i degdisur, i huaj-

mërgimi çdo ditë më vret.

Këtu jam qëkur isha tre vjeç

Tiranën thuajase nuk e njoh,

kam lexuar për bukuritë e saj

për fushat dhe detin me diell.

Plot murtaja ranë gjithandej

grekët na e dogjën Çamërinë,

shumë ikëm me kokë në dorë.

mendja më vete vetëm atje-

Tokë florirësh është Çamëria,

e fortë është ëndërr e çamit,

kur varka mbi det dremitet,

dhe çami me çamen puthen!

M A N I O L A

Në të gjitha epokat qesh lule

njihesha me paqen dhe luftën,

njoha shumë nga sundimtarët,

mbretër të fisit dhe të fiseve

Xarrë, sa jetë të jetuar ke bërë

sa udhë të gjata dhe të pafund

Në Shqipërinë tënde të vockël

ti mbete shpatull e Çamërisë.

Në betejat e tua për Shqipërinë

nëntokën e ke plot qytetërim,

pyes, a janë kalcium eshtrash

apo brinjë të stuhive të rëna?

Xarrë, ti e ke vëlla Butrintin

Shëndëllin,Vrinën e Lëkurësin.

tregomë për legjendën e ullirit

dhe për epikën e luleve të tjera!

MBLEDHJE NË KRAHAROR

A do të kthehem një ditë në shtëpi

në dheun amë, aty ku jam bimur

aty ku më njeh dheu dhe qielli im,-

në vendlindje, aty ku jam lindur?

Mendja dhe mendimi nuk flasin.

kjo pyetje ka një heshtje brenda,

përmallimin askush s ́e kupton,

pa e ngrënë mërgimin me fund.

Në këtë mërgim më se të zgjatur

edhe malli ka nisur të më përqeshë.

flet si unë dhe qan si unë, me

çaste, bashkë ia marrim vajit.

Mërgimi nuk na don të papunë.

Ai na do të fortë e me shëndet

brenda kam një mizëri pyetjesh,

mbledhje kam sot në kraharor!...

K R E H Ë R I

Një jetë të tërë isha në luftë

në beteja dhe fushëbeteja

që ai pushtues të mundet

dhe ai pushtues të bjerë.

I dënuar me dënim kapital

pak para ekzekutimit, unë e

kërkova një krehër flokësh

të flisja edhe pak me jetën.

O diell që e ndriçon tokën,

unë ndjej shndërrimin tënd,

të ngrohtën e rrezeve tuaja,

praninë tënde nëpër beteja.

Liri, unë bëra atë që munda,

tri plagë i kam në kraharor;

unë do isha i lumtur, sikur

të isha i pushkatuar i fundit!

K R I J U E S I

Jam mësuar të jetoj

edhe aty ku fryn erë,

edhe aty ku bie shi,

edhe aty ku bëhet luftë.

Jam mësuar të jetoj

me idetë e kësaj kohe,

me dhimbjet që qajnë,

e me çaste të qeshurash.

Jam mësuar të jetoj

me kohën e pangopur,

me vetminë kumbuese

dhe kundërthëniet e saj.

Jam mësuar të jetoj

edhe aty, ku fryn era,

edhe aty, ku vetëtin,

edhe aty, ku bëhet luftë...

KULLAT E OLIMPIT

Lart në pallate të Olimpit

perënditë bëjnë mbledhje

si ta shuajnë revoltën që

ua ka mbërthyer shtëpinë.

Nuk ka një kohë tjetër

që mund ta shkelë kohën,

kjo jetë jetohet një herë

dhe në asnjë kohë tjetër.

Në këtë shesh revoltash

unë e ndjej kohën time,

frymën e saj të gjaktë,

frymën e saj të gjelbër.

Lart në kullat e Olimpit

perënditë bëjnë mbledhje

si ta shuajnë zemërimin

grumbullin e të pabërave...

ESE PËR LIRINË

Jetën askush nuk mund ta

plagosë, më tepër se vuajtja

më tepër se dhimbja, flasin

lotët e nënave nëpër dritare

Jetë, a ma vë emrin në gur

që të përzihem me dheun

ndarja me luftën s ́qenka e

mundur, liria nuk ka maje

Dielli na njeh të gjithëve

të gjithëve na njeh dhe ajri

lexoj në një pllakë bronzi,

shkruar për të rënët në luftë

Në këtë vetmi të pasluftës

dua siparin e të përpjetave

të vërtetat e padukshme

të Qenieve dhe të Qenies

HËNË E FJALËS

Hiqmu qafe, thashethemë

jam në murmurimat e mia

krijimi si libër nuk shuhet

dija si libër nuk zhbëhet

O i menduar i mëngjesit

O xhevahir i fjalës. Jeta

është minjerë të dhënash

për të gjithë ju që krijoni

Në tërë këtë pambarim

të heroizmit të jetës sonë

jeta ka shumë lindje, që

nga materia dhe mendimi

Hiqmu qafe, thashethemë

mos ia thyej zemrën librit

dija si libër do të vazhdojë

derisa dielli të japë dritë

F L E A R T I

Këtë poezi e mbaj në mend

kur librat kontrolloheshin

kontrolloheshin edhe idetë

për titullin dhe përmbajtjen

Këtë poezi e mbaj në mend

kur unë bëra sprovën e parë

për ta armatosur vargun

me realitetin tonë të kohës

Ëndrrat që nuk dukeshin

unë i ruaja vetë në kujtesë

këtë poezi e mbaj në mend

kur unë isha moshë e re

Për njeriun që vetëm krijon

për njeriun që vetë ndërton

Zoti është një vendas imi

Dhe liria një e bukur e jona

H O M A Z H

Shiu mbi varreza bie i qetë,

vjeshta vjeshton nën fletë,

im bir nga varri më thërret:

mëmë, a jam i vdekur vërtet?

Nuk di ç ́të them, o shpirt,

plaga n ́zemër më është rritë

dhimbja hesht, asgjë s ́thotë

shiu që bie është imi lot.

Vjeshta vjeshton mbi degë,

gjethet i zverdh dhe i tretë,

plaga, o bir po më pret udhë,

bukën nëna mezi e drudhë.

Shiu mbi varreza bie i qetë,

era te varreza hedh fletë

plaga, bir më ka vjeshtuar. Ah-

sa do doja me ty me pushue!..

Atdhe Geci - Dortmund, 20.01.2023