| E enjte, 28.07.2022, 06:58 PM |
Përkujtimore në 96 - vjetorin e lindjes dhe 4-vjetorin e vdekjes
Prof. Dr. Nikollë Ujkaj,
pedagog me kulturë të gjerë dhe njohuri të thella profesionale
Nga
Gjekë Gjonaj
Më 16 janar të këtij viti janë mbushur katër vite
të ndarjes nga jeta, në moshën
92-vjeçare të bashkëvendësit tim, Prof.
Dr. Nikollë Ujkaj, njëri ndër
pedagogët më të njohur nga
Malësia e Madhe në Universitetin e Prishtinës. Për punën e tij të palodhur shumë produktive , shkencore
dhe kontributin e tij të
jashtëzakonshëm dhe të çmuar në qarqet
shkencore në Kosovë dhe më gjerë për fat
të keq dihet fare pak, ashtu siç ndodh
me shumë personalitete tjera shkencore
nga Malësia , të cilët pjesën më të
madhe ose krejt veprimtarinë e vet e kanë ushtruar larg vendlindjes,
jashtë Malit të Zi, në Kosovë, Shqipëri
e shtete tjera.
Fatin e hidhur të
shumë figurave të shquara shqiptare të cilët që nga fëmijëria e
hershme u detyruan të lënë familjen dhe
trojet stërgjyshore të shkollohen,
arsimohen dhe të punojnë larg
vendlindjes e pati edhe Nikollë Ujkaj, i
cili u lind në vitin 1926 në fshatin Cem
të Trieshit, në një familje të
njohur trieshjane ( shqiptare) nga
fshati Bëkaj të Trieshit. Babai tij
Sokol Luci Ujkaj ( 1888-1955) , ka qenë
ndër të rrallët malësorë të
shkolluar të asaj kohë. Ai ka
kryer shkollën e oficerëve në Cetinë
dhe ka pasur gradën kapedan i
klasit të parë. Ishte organizator
dhe pjesëmarrës i luftës kundër ushtrisë turke në vitin 1912 me malësorët ( shqiptarët) në
Malësi, në rrethimin e Shkodrës, në Kosovë dhe vende të tjera.
Shkollimi
fillor i mesëm dhe universitar
Prof.Dr. Nikollë Ujkaj u
shkollua jashtë vendlindjes dhe gjirit
familjarë. Shkollën fillore e përfundoi me sukses të shkëlqyer në
fshatin Rahojë të Kuçit në gjuhën jo
amtare. Me të njëjtin përkushtim dhe
sukses kreu gjimnazin në
Tivar, prej ku vazhdon mësimet dhe studimet në Prishtinë (Kosovë), në Nish ( Serbi) , në Shkup ( Maqedonia e Veriut), në
Beograd ( Serbi) dhe në Romë (Itali).
Nga viti 1952-54
përfundoi studimet si student i
gjeneratës në Shkollën e Lartë
Pedagogjike në Nish – dega Gjeografi-Histori . Në vitin 1960 u
diplomua në Fakultetin e Shkencave
Natyrore, në Shkup në Katedrën e Gjeografisë .
Në vitin 1967 përfundon studimet pasdiplomike në Fakultetin e Shkencave Natyrore në
Beograd, në , në të cilin mbrojti edhe
magjistraturën në lëmin e turizmit
“ me temë “ Komuna dhe Turizmi” . Po në
këtë universitet mbrojti tezën e doktoraturës
me titull “ Valorizimi ekonomik i mundësive potenciale të zhvillimit të
turizmit në regjionin e Pejës” në vitin
1973”.
Në vitin 1984 qëndron në Romë të Italisë , si bursist i qeverisë italiane,
ku gjurmoi dhe projektoi
punimin shkencor” Zhvillimi i turizmit
në Itali dhe mundësimi i
planifikimit të ofertës turistike të Jugosllavisë në tregun italian”.
Kontributi dhe aktiviteti i tij profesional dhe shkencor
Prof. Dr. Nikollë Ujkaj gjatë punës dhe karrierës të tij të suksesshme afro dyzet vjeçare ka ushtruar
detyra të ndryshme dhe ka mbuluar
pozita të rëndësishme në disa institucione me rëndësi në Kosovë, Serbi e Maqedoninë e
Veriut dhe në Tuz ( Malësi). Ka punuar
si sekretar dhe edukator në Gjimnazin e Prishtinës dhe në Drejtoratin Krahinor për Arsim dhe
Kulturë. Ishte njëri prej themeluesve
të Bibliotekës Krahinore, e cila me
themelimin e Universitetit të Prishtinës u shndërrua në Bibliotekën
Universitare. Ka punuar si mësimdhënës në Shkollën Ekonomike në Prishtinë dhe në
Shkollën e Lartë Komerciale në Pejë .
Një vit shkollor ka punuar edhe në
Shkollën Fillore “ Mahmut Lekiq” në Tuz, pastaj në Shkollën Fillore “
Liria” në Shkup, ndërsa në vitin 1963 zgjidhet
si ligjërues në Fakultetin Ekonomik në Prishtinë dhe
pastaj gradualisht avancohet si
ligjërues i lartë, prof.inordinar dhe prof. ordinar. Në këtë universitet ka
dhënë lëndën “ Ekonomika e Turizmit”. Ka
qenë shef katedre për degën ekonomike të
këtij fakulteti. Njihet si pedagog me kulturë të gjerë dhe njohuri të thella profesionale
.
Prof. Dr. Nikollë Ujkaj ka
qenë i angazhuar edhe në organizata
turistike të Kosovës, Serbisë dhe Jugosllavisë.
Ka qenë anëtar i Lidhjes Turistike të
Kosovës, Serbisë dhe i sesionit të punonjësve shkencorë në turizëm
pranë Lidhjes Turistike të
Jugosllavisë. Në të gjitha këto
detyra me rëndësi shoqërore dhe
qeverisëse me përgjegjësi dhe me përgjegjësi ai derdhi tërë energjinë e vet intelektuale e kombëtare e derdhi
në të mirën e institucioneve ku ka
punuar. Ishte autor i afro 50 punimeve shkencore , të cilat i ka botuar në revista të ndryshme më të njohura të asaj kohë, si: “ Rilindja”,
“ Përparimi” ( Prishtinë), “ Štampa”
e Beogradit e të tjera.
Me punën e tij të palodhur
shumë produktive dhe shkencore, me mendjen e tij prodhuese e origjinale të
shkencëtarit la vulën e vet për kohën në të gjitha vendet ku ka punuar dhe
vepruar. Për kontributin e tij të madh në fushën arsimore dhe shkencore është dekoruar me Medaljen për Punë me Kurorë
të Artë nga Kryesia e Republikës Federative Popullore
të Jugosllavisë dhe me Pllakatën
e Artë nga Fakulteti Ekonomik i Universitetit të Prishtinës .
Largimi
nga Universiteti i Prishtinës
Duke e ditur dhe vlerësuar Fakultetin Ekonomik të Universitetit të Prishtinës si institucion të rëndësishëm arsimor , kulturor dhe shkencor në Kosovë, për popullin
shqiptar Prof. Dr. Nikollë Ujkaj , tërë
potencialin e vet intelektual e vuri në
shërbim të këtij fakulteti dhe
kontribuoi në afirmimin dhe rritën e tij.
Gjithmonë, që nga ditët e para të punës së tij në universitetin e
Prishtinës qëndroi pranë tij , u ngarkua me punë e obligime, por edhe
hapte detyrime e angazhime për të tjerët, me qëllim të përparimit shkencor dhe mbrojtjes së
këtij institucionit të cilin e donte shumë, posaçërisht në periudhën më të
vështirë dhe më dramatike të jetës dhe të rritës së tij, siç ishte periudha e
pas vitit 1990 e këndej, kur Serbia u vërsul me të gjitha mjetet dhe metodat
për zhbërjen e tij dhe për zhbërjen e arsimit dhe kulturës shqiptare në
përgjithësi, siç do ta vërtetojnë ngjarjet në vijim, sidomos dhuna, terrori dhe
gjenocidi shtetëror serb i vitit 1998/1999 ndaj popullit shqiptar të Kosovës.
Profesor doktor Ujkaj ,
sikur të gjithë kolegët e tij shqiptarë
në Kosovë e kishte të qartë se Serbia komuniste ishte duke u përgatitur për një
fushatë të egër ndaj shkollës shqipe në përgjithësi dhe Universitetit të
Prishtinës në veçanti. Ai përjetoi
çaste të vështira nga metodat e
më të vrazhdët e brutale të
regjimit okupues serb të Millosheviqit, terrorit policor ushtarak mbi rininë shqiptare të Kosovës, mbi shkollën shqipe dhe vlerave të ndritshme të popullit shqiptar. Në këto rrethana të tmerrshme të dhunës dhe shkatërrimit të të të gjitha themeleve të shkollës shqipe, të
cilat ishin bërë halë në sy për forcat
pushtuese serbe, të cilat universitetin e Kosovës vazhdonin ta quajnë “bastion, kështjellë, vatër…” e nacionalizmit
dhe seperatizmit shqiptar, e përjashtuan
atë nga puna, në vitin 1991 bashkë me
profesorët e tjerë shqiptarë të
Universitetit të Prishtinës. Pas pensionimit
kthehet afër vendlindjes në Mal
të Zi, në Budvë bashkë me bashkëshorten, vajzën dhe mbesën.
Gjatë qëndrimit të tij në këtë qytet bregdetar angazhohet për të dhënë kontributin e tij profesional e shkencor në Shoqatën
“ Adhuruesit e lumit Cem” , e cila kishte për qëllim mbrojtjen ruajtjen
dhe valorizimin e këtij margaritari të natyrës, ku ai ruante kujtimet e para të jetës së tij. Vdiq më 16
janar 2028, ndërsa u varros në varrezat familjare në Cem të
Trieshit.