Kulturë
Mehmet Kraja: Romani i ri 'Liria ime'' në Panairin e Librit në Tiranë
E merkure, 17.11.2021, 07:00 PM
Mehmet Kraja:
ROMANI
I RI "LIRIA IME", NE PANAIRIN E LIBRIT NE TIRANE
(botim
i Onufrit)
“Liria
ime” nuk është shkruar si roman tradicional, por duke bërë një thyerje të fortë
të zhanrit dhe, duke shkelur vise të panjohura të imagjinatës, arrin të
ndërlidhë përsosmërisht rrëfime të dhembshme nga njerëz të ndryshëm, të cilët
nuk kanë asgjë të përbashkët me njëri-tjetrin, përveç fatit te keq që i
përndjek në palumturinë e tyre.
*
Romani
është ndërtuar si një mozaik historish e personazhesh, të cilët udhëtojnë
lehtësisht nëpër të shkuarën e tyre të dhembshme, njësoj sikur i hipin trenit
dhe zbresin në secilin stacion që ata duan. Uniteti i brendshëm lidh
organikisht rrëfimet që ngjajnë si një tërësi, si dhe personazhet, që edhe pse
nuk përsëriten nga njëri rrëfim në tjetrin, duken si të dalë nga e njëjta
histori.
*
Të
nëntë rrëfimet janë tipike shqiptare, që paradoksalisht shënjojnë edhe
universalitetin e veprës. Të tillë i bën dhembja, pësimi, vuajtja, palumturia,
vdekja, që janë ndjesi dhe gjendje universale, por që personazhet e romanit i
përjetojnë si thellësisht shqiptare, madje edhe atëherë kur kanë ikur nga
atdheu, për të mos u kthyer kurrë më atje. Personazhe që në shumicën e rasteve
kanë luftuar e punuar në mënyrën e tyre për atdheun, vetëm se në fund mbesin pa
të, sepse kur kthehen, nëse vërtet kthehen, nuk i gjejnë më kujtimet e tyre, nuk
gjejnë as një varr për të vendosur një tufë lulesh.
*
Në
këtë prozë gjuha paraqitet si një aftësi e përkryer për të sunduar magjinë e
saj, për të zbuluar dhe mbërritur deri tek substancat shumëkuptimore: gjuhë e
zhdërvjellët, e figurshme dhe plot shtresime... Frazat e gjata mund të
konsiderohen si një rrëfim i strukturuar në disa minirrëfime. Ato, bashkë me
retrospektivat dhe kapërcimet në kohë, janë pjesë e stilistikës autoriale...