E premte, 29.03.2024, 01:38 PM (GMT)

Kulturë

Bahri Myftari: Djaj të lumtur - Dervishi dhe heshtja

E diele, 07.12.2008, 01:41 AM


Bahri Myftari

Djaj të lumtur

DERVISHI  DHE  HESHTJA

 - Heshtja është flori! – po murmuriste dervishi. – Po, po flori është! – Këtë radhë nuk u mor vesh se kë përqeshi, ndërkaq veshin e rrushit që mbante në dorën e djathtë, më tepër se sa për ta shijuar, dukej se po e mbante për të numëruar kokrrat e frutit që gjendeshin në të. Edhe një herë iu bë sikur dëgjoi zërin e babait të teqesë:
 - Vëre vëth në vesh, dervish, heshtja është flori!” 
 - Flori, gjithnjë e në çdo rast flori na qenka?! – a mund t’i thoshte kaq gjë, vetëm kaq gjë babait? Domosdo, nuk mund t’ia thoshte. Një copë dervish nuk mund të mësonte babanë e madh!...
 Në teqenë e famshme që ngrihet nën këmbët e malit të shenjtë të Tomorit, shërbente një baba i madh, kështu thirrej ai. I madh jo vetëm për nga trupi, se drejt me thënë si lis ngjante, por i madh edhe nga zelli, edhe nga urtësia. Me siguri, duhej të kishte qenë një përzgjedhje drejtpërdrejt e Kryegjyshatës, ose e kryegjyshit. Nuk është detyrë sidokudo të shërbesh në atë teqe madhështore, ku besimtarët bektashinj nga të gjitha trevat e vendit: nga Gjakova, nga Mati e Kruja, nga Prizreni e Tetova, nga Tirana e Elbasani, nga Korça e Tepelena e deri nga Gjirokastra vijnë aty e falen, duke pasur ne krye zotin që i mirëpret, që i përqafon dhe i përgëzon nga maja e malit të bekuar.
 Babai, për të kryer shërbesat dhe detyrat që ishin të shumta e të përditshme, ishte i rrethuar nga 13 dervishë; njëri më i devotshëm se tjetri. Vetëm ai, i shkurtri, që po fliste me veten duke mbajtur në duar veshin e rrushit, ai me ato syze të trasha, të cilat ta zmadhonin gishtin tregues deri në madhësinë e tytës së pushkës, ishte lloj tjetër.
 Dervishi me syze, siç flisnin gojët e liga, i shoshte sherrit lepe, i turrej vesit dhe sjelljes së ligë, siç i turrej macja miut. Kohët e fundit, ankesat ndaj tij u shtuan shumë. Në fshatrat përreth teqesë gjeje lehtësisht burra e gra që patën bërë llafe, ishin përfolur e grindur me këtë dervish.
 Me kohë tipa të tillë filluan të  shfaqeshin edhe përtej qafës së kishës dhe tutje në luginën e Shën Janit. Një ditë babai e thirri dhe i tha të ndryshonte.
 - Të ndryshoj! Si t’ia bëj... – i tha dervishi me syze dhe vazhdoi qetë- qetë në të tijën:
 - Ja, baba, të puthça dorën, ç’të bëj unë i ziu, kur ai tjetri nuk e lë kovën në pus, që udhëtari i lodhur dhe i drobitur  ta ketë të lehtë të njomë buzët me ujë? Një tjetër më keq akoma; i thua të mos shkelë mbi bajga, ai zhytet deri në gjunjë mbi to, kurse një i tretë  nuk reshte së i thururi lajka zuzarit. Ai, më tej, gomarin ta shpall filozof, kur qyqari s’e ka hapin më të madh se një bari lopësh. Hushkuluri i hedh baltë të urtit. Zgjedhin të ligën, e vërteta u zë sytë! E duan të mirën, të ndriturën, të begatën për vete, kur zoti atje , në majë të Tomorit, thotë se e kemi bashkë. Më thuaj, baba, ç’të bëj?
 Babai u mendua  për njëfarë kohe e, së fundi, tha:
 - Hesht, hesht, biri im, këtë të bësh!
 Kështu, u tha, u bë. Mund të mos i bindesh, ta zëmë kryeministrit, se në fund të fundit e keqja e ardhur prej tij, prej robit të vjen. Por mosbindja ndaj babait të teqesë të lë pa uratën, pa bekimin. Zgjidh e merr, po munde! Ky, biri i perëndisë, s’kishte zgjidhje tjetër, veç se këshillës që sapo mori nga babai i teqesë.
 Babai lehtësisht e kapi vendimin që mori dervishi. U kënaq. Atëherë, si për t’ia bërë më të lehtë punën, si për t’ia lehtësuar mundësinë për zbatimin e këshillës që i dha, e  mbajti dervishin për shumë kohë brendapërbrenda teqesë.  I miri dervish nuk po jepte e nuk po merrte me kurrkënd. Dikur, kur babai e vuri re se ajo mënyrë jetese që nuk shkonte më tej se sa të kokolizej ditën e natën me dervishë të tjerë, po i rëndohej së tepërmi. Dervishi me syze po ligështohej, po tretej sa edhe syzet e trasha po i dukeshin të tepërta, të bezdisshme aty mbi hundë.
 - Nuk je mirë, biri im, - i tha babi. – Dil këtij oborri, kapërceji këta mure! Qofsh i bekuar dhe faqebardhë që ma mbajte hatrin kaq gjatë. Dhe që ta përmbyllësh me nder tërë detyrën, tani që do të futesh midis njerëzve, mbaj një zaje në gojë. Po, po, në gojë ta mbash..., - dhe sakaq nxori prej xhepit të dollomasë një zall të vogël lumi  që shkëlqente si kokrra e rrushit.
 - Mbaje në gojë këtë kokërrz dhe mos u vër re atyre që i ke larg, apo atyre që të rrethojnë. Mos u vër re ç ’thonë e ç’ duan! Përtyp këtë zaje e shih punën tënde! - e këshilloi babai.
 Nga ajo ditë e këtej, dervishi fitoi lirinë e lëvizjes. Kjo s’ishte pak, por lirinë e fjalës, ende jo.
 Në të hyrë të vjeshtës, në prag të vjeljeve të mëdha, babai e thirri dervishin, dhe së bashku u vunë në udhë pas kaq e kaq kohësh. Do të linin Tomoricën në të majtë dhe aty, ku syri të kap atë pamje si prej luftëtari të plagosur të Shpatit të Elbasanit, do të preheshin pak. Më pas do të merrnin për nga nahija e Osumit. Mali i Tomorit do të mbeste mbrapa dhe Ramia, kjo majë mali bukuroshe, që me hijeshinë e saj i bën karshillëk madhështisë së Tomorit, do të gjendej në krah të dy njerëzve të perëndisë.
 Kaluan stanet e zhurmshme; blegërima delesh, të lehura qensh të mëdhenj si buajt në fushat e Myzeqesë do t’i ndiqnin hap pas hapi dy njerëz të vjetër e të urtë, derisa ahishta madhështore t’i fuste në gjirin e vet. Me të dalë prej andej, qielli mori një ngjyrë të errët, të frikshme dhe sakaq, ia dha një shi me gjyma, siç thotë fjala. Babai përpara dhe dervishi pas shpejtuan hapin.
              Në  të hyrë të fshatit më të parë, nën një strehë shtëpie, mbi çardak, doli një nuse e re e bukur, aq e bukur sa t’i prisje kokën. Aq e bukur sa edhe babai me atë mjekër deri në tokë, nuk e pati të lehtë t’ia hiqte sytë. Përkundrazi, dervishi të jepte përshtypjen sikur të kishte anash tij një copë dru a një copë shkëmb.
 Në këtë çast, nusja e bukur iu lut babait të qëndronte aty për karshi shtëpisë.
 - Të lutem, të lutem, - iu përkëdhel ajo dhe  në çast hyri brenda.
 Mirëpo, qielli tanimë filloi të përplasej nga Tomori dhe deri në Ramie. Shi, rrufe e vetëtima! Nusja nuk po dukej. Ç’të kishte nusja?! Përse ajo nuk po dilte? Babai, si fshehurazi, shikonte nga dervishi. Dervishi ishte mbështjellë me heshtjen e vet. Të kallte tmerrin!  Të dy njerëzit e perëndisë u bënë qull, u njomën si të ishin futur në lumë.  Nusja nuk jepte frymë. Ç’të bënin? Të largoheshin prej aty! Mirëpo, derisa ajo i kërkoi të qëndronin, do ta kishte një hall!
 - Ç’ hall mund të ketë ajo e uruar? – belbëzoi babai
 Dervishi, që e dëgjoi për bukur,i bëri të shurdhin. Ndërkohë shiu vu... dhe ata nisën të kullonin nga koka te këmbët. Sakaq, nusja e bukur doli në çardak. Aty nën strehë ajo, vërtet, vezullonte nga bukuria. Kishte hedhur një shall të purpurt mbi supe, ngjyra-ngjyra, dhe të shëmbëllente me një buqetë lulesh, pale i kishte shtuar nurit të saj edhe buzëqeshjen.
 - Baba, - u dëgjua zëri i saj, - a e di pse të ndalova? Kam një pulë...
 - Pulë! – shprehu habinë babai.
 - Po, po, pulë që nuk më rri në zogj. E pra, që ajo të kthehet  përsëmbari, më kanë thënë të mbaj  ja, këtu përpara shtëpisë, një baba teqeje.
 Ky i fundit e shihte si habitur, tashmë jo për bukurinë, por për ato që po  nxirrte goja e saj.
 - Qe fati im ky, baba, - vazhdoi nusja. -  Zoti të pruri  ty këtu, përpara shtëpisë sime, dhe kështu meraku për pulën, që s’ më rri në vezë, do të marrë fund. Shpirti më dhëmb  për të, baba. Veç, veç po s’ më ngrohu vezët, gjynah mos bëfsha, por thika e pret.
 Babait, që tashmë i kishte hyrë uji në palcë, kur dëgjoi se ç’ molloisi ajo nuse e pamëshirshme, ajo nuse e bukur, por me zemrën gur, gati u shemb  përdhe.
 - Dervish, - tha babai tërë inat, - a e ke ende në gojë atë dreq zaje? ... Po të pyes, a e ke zajen ende në gojë?
 - E kam, e kam të keqen baba! – iu përgjigj dervishi.
 Babai, që vërtet kishte shkuar në një gjendje të dhimbshme e të mjeruar, i vuajtur dhe i ftohur si kurrë në jetën e vet, tha tërë mllef:
 - Hiqe, hiqe, or bir, hidhe përtokë atë guriçkë të flamosur! Dhe...
 Dervishi këtë të paskësh pritur. I dha një të pështyrë zallit prej goje, sikur të largonte një gjë të ligë, ngulur thellë në shpirt të vet. Heshtja, që po e varroste të gjallë, u shkëput, rra përtokë dhe, sakaq gurgullima e fjalëve rrodhi si gurgullima e një përroi malor. Fjalët zunë të fluturojnë të lira sa andej-këtej. Atëherë, mjerë nusja, mjerë ajo bukuroshe, strukur atje nën strehë, ç’ dëgjoi, ç’ pa dhe ç’ hoqi...
 Si me dorë, qielli u pastrua. Natyra vjeshtore përfshiu të dy udhëtarët që, dalëngadalë, po e merrnin veten. Në të dalë të fshatit një zonjë e vjetër u doli përpara me një sini plot me rrush. Dervishi u ul diku aty, vuri sininë në prehër dhe e ftoi me sy babanë. Nisi të zgjedhë e të përzgjedhë kokrrat e arta, duke të krijuar përshtypjen se po shijonte një gjë të paparë.



(Vota: 0)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora