| E hene, 11.10.2021, 06:37 PM |
DIÇKA I MUNGON ASAJ GRUAJE
Nga
Lazër Stani
Pas
ngazëllimit të një dite më parë, Anton P., skulptor, u kthye në studio të
shihte edhe njëherë punën e tij të mbaruar – Nudo gruaje në këmbë. Ora po
shkonte dhjetë dhe gjatë gjithë mëngjesit, pati menduar vetëm për gruan në
skulpturë. E mendoi në mëngjes, ndërsa pinte kafenë në verandë, e solli në
mendje gjatë kohës që rruhej, aq i rrëmbyer pas saj sa fytyra e gdhendur i
shfaqej në pasqyrë, e imagjinoi kur po lahej në dush, sa pandehu se nuk po i
fërkonte me shkumë kofshët e veta të mpakura, por këmbët e bëshme të gruas së
skulpturës.
“E
përkryer”, tha me vete, duke e shqiptuar fjalën me zë.
Pesëdhjetë
vite punë, pesëdhjetë vite gdhendje në mermer, më në fund ishin shpërblyer. Një
kryevepër që do ta përjetësonte emrin e Anton K, krahas të pavdekshmëve. Edhe
pse jeta e tij kishte qenë e suksesshme,
skulpturat e tij, zbukuronin sheshet më të njohura të qyteteve të vendit,
prapë, gjithmonë e pati ditur, se atje, përtej fuqive të tij, fshiheshin punët
të vërteta, ato të paarritshmet, që edhe në ëndërr mbërrinin të mjegullta, të
paqarta; më shumë ndiheshin si prani se sa shfaqeshin si pamje. Po më në fund
Zoti e kishte shpërblyer për këmbënguljen dhe përpjekjet e shumë viteve; “Nudo
gruaje në këmbë” gjendej aty, në studion e tij, e përkryer, e tjetërsojtë, si e
zbritur nga qielli.
Hapi
ngadalë derën e studios së tij duke rrotulluar me ndjeshmëri çelësin në bravë,
ashtu si një zonjë e shkuar në moshë hap kasafortën ku ruan gjerdanin me perla
të çmuara të dhuruar në ditën e fejesës. Piktura gjendej aty, e ndriçuar keq,
nga drita që futej përmes perdeve të dritareve. I largoi perdet dhe në studion
e mbushur me dritë, zgjodhi një pozitë, që të sodiste nudon e gruas, duke i
qëndruar dhjetë hapa larg.
E
mrekullueshme, shqiptoi me zë, pasi e soditi të paktën dhjetë minuta. Si ka
mundësi, si? pyeste veten i çuditur. Si mundet që një bllok mermeri i ftohtë,
të shndërrohet në një grua që të vështron e përqendruar me ata sy të dhembshur
e të ngrohtë, sikur kërkon të të mbajë pranë vetes përgjithmonë? Si mundet një
copë shkëmbi i akullt të shndërrohet në një fytyrë kaq të ëmbël e të dashur? Si
mundet që ajo buzëqeshje e fshehur nën lëkurë të derdhë mbi ty dritën hyjnore
të një mirësie të pafund, ta ndiesh frymën e saj të të përplaset në fytyrë?
E
këqyri skulpturën nga koka te këmbët, gjatë, këmbëngulshëm, me po atë magjepsje
që pati këqyrur trupin e të dashurës lakuriq në shtratin e tij para dyzet
vjetësh dhe ku, gjysmë i përhumbur, pati bërë një pyetje që nuk do ta harronte
kurrë: “Zot, çfarë të mire kam bërë, që e solle këtë grua në shtratin tim?”
Koha
e adhurimit të skulpturës, duhet të ketë zgjatur shumë, sepse dielli qe
fundosur në qiellin e perëndimit, kur skulptori Anton P. u pushtua nga një
parandjenjë e ligë. “Nuk është e përkryer”, tha me vete, duke lëshuar krahët teposhtë.
Diçka i mungon kësaj gruaje.” Po çfarë? pyeti veten i zhgënjyer, duke ndjerë
një këputje në gjunjë. U zhvendos disa hapa që ta shihte nga një kënd tjetër.
Mungesa u bë edhe më e theksuar, nderej si një perde e errët midis tij dhe
skulpturës. Iu afrua nga mbrapa dhe i vuri dorën në shpatull. Ftohtësia e
mermerit i shkaktoi të ngjethura në kurriz. Lëkura iu pupërrua. U largua nga
statuja, i doli përballë, u shtri në dysheme dhe e vështronte nga poshtë lart.
Prapë e njëjta prani mungese e padëshifrueshme.
Zot,
tha, duke u ngritur në këmbë, çfarë i mungon kësaj gruaje? Çfarë i mungon? E
këqyri edhe njëherë duke e copëzuar: i këqyri flokët, ballin, vetullat, sytë,
veshët, faqet, hundën, buzët, mjekrën, qafën, krahët, gjoksin, barkun, kofshët,
kërcinjtë, këmbët, shputat, gishtërinjtë… Gjithçka dukej e përkryer dhe prapë
diçka i mungonte. E ndjente këtë mungesë të mallkuar që po e shpartallonte.
U
largua nga studioja i dëshpëruar për t’u kthyer aty prapë të nesërmen, të
pasnesërmen, në të gjitha ditët e javës, të muajit. Dhe gjithnjë e strukur në
mermer, gjendej po ajo prani mungese, që nuk shfaqej, nuk perceptohej, nuk
bëhej e dallueshme, vetëm të ngjallte një parandjenjë të keqe. E kuptonte se sa
kohë që nuk do ta dinte se çfarë i mungonte kësaj gruaje, nuk do të mund ta
përfundonte kurrë veprën e tij.
Një
ditë mori një copë letër, shkroi mbi të “Punë e papërfunduar” dhe e ngjiti në
barkun e skulpturës.
Letra
e ngjitur mbi barkun e skulpturës tashmë është zverdhur, skulptori ka vdekur.
Mungesa gjithashtu është bërë e përjetshme.