Bahri Myftari: Djaj të lumtur - Eja në burg, byrazer

Bahri Myftari

Djaj të lumtur

EJA  NË  BURG, BYRAZER

 E patën arrestuar mbasi kishte mbaruar punë në tregun e gjësë së gjallë.
 Po aq shpejt i bënë gjyqin, duke i dhënë një dënim shembullor, siç quhej atëherë një dekadë heqje lirie. Për vite me radhë po kërkonte të lidhej me familjen. Hëm, ç’ familje! Vetëm të vëllain kishte atje te pllajat e Ostës, vëllain më të madh që, fillikat, do t’i duhej t’i përballonte të gjitha punët e hallet: të kulloste bagëtitë, t’i trajtonte ato dhe të kujdesej për to. 
 I pati shkruar me dhjetëra letra atij, por kurrë nuk mori përgjigje. Ku nuk i shkonte mendja dhe, doemos, për keq. Po sikur edhe i vëllai të kishte pësuar të njëjtin fat?!
 - Nuk është çudi, - mërmëriste  me veten, - përderisa mua më hodhën në këtë greminë, pse do ta kursejnë atë!  - Dhe sakaq niste letrën e radhës. Letrat kishin gati të njëjtën përmbajtje: i shkruante se atë ditë që pat zbritur në treg, me t’i shitur të dy shelegët që kishin shënuar së bashku, ishte futur në klubin aty pranë. Në shoqëri me të tjerë, pati rrëkëllyer ca gota verë. Pastaj, i bërë në qejf, atje paskësh thënë se ai dhe vëllai i tij, nëse donin të arratiseshin, pra të dilnin matanë, jo gardhi me gjemba që nuk i pengonte dot, por as teli me korent s’mund t’i ndalonte. Për ta, kufiri dhe shtigjet e tij ishin aq të njohura, sa ç’ ishte këmisha e trupit...“A e sheh, byrazer, ç’ pjellin mendjet e liga?! Po ti qëndro fort!”, ... Më pas, i shkruante në letër se ndodhej në një burg, futur mes një gryke, nja tre male e tre lumenj më tej Ostës, atje ku nuk shihej dielli as kur lindte, as kur perëndonte. I qahej se ajo ngushtësi, ajo shtrëngesë po ia merrte frymën dhe po ia plaste zemrën, ndaj nga koha në kohë po marrosej, po çmendej prej mallit dhe dëshirës për të parë edhe një herë pllajat e Ostës!  “Ç’ta zgjas, o byrazeri im, mbi kokë kam një pëllëmbë qiell. Një pëllëmbë qiell që nuk më del mua, e jo më dhjetëra të tjerëve që kanë fatin tim....” - e mbyllte letrën dhe, tamam ishte momenti që të ngashërehej si në çdo fund letre të mëparshme. Lotët i mblidheshin në gropëzën e mjekrës dhe i binin mbi letër. “Më vjen turp,  mos më shaj, - shtonte gjithë maraz,- kur qan burri, një hall sa bota e ka zënë.”
 - O Elez Leli!, - i foli çalamani. Ishte një  mjek, por çalaman, të cilin e kishin dënuar se ishte përpjekur të vriste me anë të helmimit një drejtues të lartë lokal, që i ishte vardisur Lenit, gruas së doktorit. Për shkak të atij bastardi, e shoqja kishte provuar dy-tri herë t’i jepte fund jetës.
 - O Elez Leli, sa vjet ke? 
 - Një mal me letra, - ia ktheu tjetri.
 - Nuk të pyeta për letrat, - foli në të tijën doktori, - të pyeta sa vjet ke?
 - Edhe vitet me male maten, bile me male edhe peshohen, - i tha Elez Leli.
 - Mirë, or mirë, - vazhdoi doktori.  -Të gjitha letrat, pra edhe ato të tjerat, si kjo i ke grafosur? Budalla i madh paske qenë, Elez Leli! Asnjë prej tyre nuk e ka kaluar murin rrethues. Vëmë bast po deshe! Të gjitha, more të gjitha, e di ku i ke? Një për një në sirtar të tavolinës së komandantit janë...
 Më pas, duke u treguar më i ëmbël, mjeku i tha:
 - Po pse, or bir, pse, mërzitjen tënde do të lërë komanda të fluturojë matanë këtij gardhi?! Ç’të thotë rradakja, të fluturojë që mërzitja jote pastaj të mërzisë të gjithë popullin tonë të lumtur e të gëzuar?!...
 - Po letrat nuk hapen, - ndërpreu tjetri, - rastësisht kam dëgjuar me veshët e mi, drejt nga radioja kam dëgjuar, letrat nuk hapen.
 Doktori ia krisi një të qeshure tej natyrës së vet e, më pas, e përqeshi:
 - Letrat nuk hapen, letrat nuk hapen!... Po këto që ti i shkruan tët vëllai, nuk fliten as vesh më vesh, mor Elez. I thua se nuk të mjaftoka një pëllëmbë qiell?! I marrë, për besë, i marrë je. Po një pëllëmbë qiell e kanë mjaft një miliard kinezë, or bir, ja kështu mund të të gjegjet dikush...
 Elezi e dëgjonte si i habitur doktorin,  cili  e mbylli bisedën duke i thënë:
 - Bëji një letër tjetër byrazerit, bëji një letër që të kënaqet jo vetëm ai, por edhe ne, komanda, edhe... Një letër, një letër që të fluturojë tutje, të fluturojë deri në Ostën tënde.”
 Për ditë me radhë, Elez Leli qeshte e mendonte për ato çka i tha doktori. I përsëriste me qejf të madh fjalët që i kish thënë: bëj një letër që të fluturojë, të fluturojë! Pastaj ngrinte sytë në qiell dhe i bëhej sikur, në hapësirën mbi krye, fluturonte një pëllëmbë letër e bardhë, e bardhë...
 Nuk vonoi gjatë, një apo dy javë, dhe nisi të shkruajë një letër të re. Një letër të re që të fluturonte, të fluturonte deri në Ostën e tij. Më ne fund, të merrej vesh me të vëllain.”Gjallë je, byrazer, gjallë jam dhe unë ...” , makar dhe kaq.
 Elezi i shkruante se tani, i vetmi hall për të ishin përpjekjet, razbitjet e sakrificat e të vëllait, të cilit i lypsej që gjithçka ta përballonte i vetëm. “Në pllajat e Ostës,- i shkruante i ngrati,- sikur edhe me kalë të shëtisësh, të bie mishi, e jo më këmbë, pas tufës së deleve që ecin duke numëruar fijet e barit! S’dihet ku të zë dita dhe ku të zë nata, vëlla! Si bën për të ngrënë e për të pirë, për t’u larë si bën? Kush të gatuan? Kotherja e bukës së misrit ta bën copë gojën e stomakun! Dhalli, shëllira, gjiza apo travoku, siç thotë ajo botë, të djeg zorrët. E pra, unë nuk e kam fare atë hall. Buka e grurit një pëllëmbë e trashë nuk na ndahet për çdo  vakt, një kazan me fasule e një me pilaf na shpërndahet që në mëngjes herët. Për të pirë dhe për t’u larë, qejf të kesh, një çezmë si përrua gurgullon në mes të oborrit të kampit. Për qiririn dhe kandilin më ka marrë malli, ndonëse, ç’ është e vërteta, mall muti është! Këtu drita, drita elektrike që s’dihet kur ka për ta marrë ndonjëherë rrugën për andej nga ti, ndriçon tërë ditën dhe ta bën dritë edhe natën. Në vakt darke apo në darkë mblidhen të gjithë burrat që janë me gjasë të dënuar... dhe lëre, lëre byrazer, ç’ burra janë, profesorë, inxhinierë, doktorë. Të gjithë burrat e Ostës, të bërë bashkë, për nga fjala e për nga mendja, nuk e bëjnë dot një të atillë. Një fjalë e njërit nga ata, më ka lënë shenjë si me qenë goditje sëpate: pllajat e Ostës, - më thotë, - paskan nën vete një pasuri aq të madh, sa na e paska zili bota!...
 Edhe këta të shtetit goxha burra janë. Për shembull komandanti, ndonëse mban një shkop thane në duar, kurrë s’e kam parë të shtjerë me të. (Iu kujtua ai mëngjes ende pa zbardhur, kur profesor Kola, falë një nate të lodhshme po dremiste mbi fletoret e veta, dhe komandanti e goditi plot tërsëllimë se, me demek, plaku i urtë na paskësh thyer rregulloren. Harroje, i tha vetes, harroje, dhe vazhdo letrën!) Ose polici i postës, ai që shpie e sjell letrat tona, është aq i dashur me ne, sa jo prej nevojës, jo prej asaj që s’ka apo nuk i del ushqimi, por vetëm për hatrin tonë vjen e ulet në tavolinat tona, ha e pi me ne, shpesh edhe lugën e këmben...
 Në dy-tre net në javë, para se të shtrihemi për të mbledhur kockat, na shpien në kinema. Shohim ca filma, jo filma si ata që na binte ai qorri nga qyteti, me luftë e me ushtarë e oficerë, por ca filma që, për besë, na pëlqejnë shumë, e nuk them vetëm për vete. Filmat, sikundër thonë, na i sillkan prej Egjipti a prej Indie, me ca vajza të bukura, vajza të bukura që nuk u vë dot gisht, që nuk i dallon dot, vajza që përgjatë filmit ku qajnë, ku këndojnë!... Hajde, ç’ vete! Edhe ai që i shikon, bëhet një me ato bukuroshe që qajnë e qeshin.
           Mirëpo, këto janë për mua, vëlla, po për ty, për ty...ç’ ka mbetur?! Ti je vetëm, fillikat, byrazeri im, E rëndë është vuajtja nga lodhja, nga mundi, nga të ngrënët, nga varfëria, por nuk ka më të rëndë se ajo që të vjen nga vetmia. Me kë e nxjerr një fjalë, me kë e këmben një mendim? Guri pëlcet nga vetmia, e jo më njeriu që është prej mishi e gjaku. Ke mbetur vetëm, o vëlla, cili të bën shoqëri, qielli? Është larg, është shumë larg, mor i dashur! Prandaj, ta them me dhimbje, por më dëgjo, më dëgjo pra, ma vër veshin mirë: merri bagëtitë tuaja, ato dhjetë kokë të krimbura, vëri përpara dhe shiti! Shiti, shiti, mos vër merak! Jepu shqelmin atyre, shkelmin edhe vuajtjeve dhe eja, eja këtu, byrazer!”

     *             *
            *
            Ishte fundi i muajit, kur polici i postës vajti dhe i tha Elezit se e kërkonte vetë komandanti. Atij i shkoi mendja te letra e fundit që i kishte shkruar të vëllait. Kërkoi të zbulonte diçka prej policit, po qe e pamundur. Ai dreq nuk e hapte gojën për të folur, por vetëm për të kakarisur kur  ia  donte qejfi. Dikur i tha me gaz se thirrja e komandantit ishte për mirë... ishte për letrën... për letrën.
 Për herë të parë po e thërrisnin për një gjë të tillë.
           -  Paska fluturuar, për besë, paska fluturuar, - belbëzoi i ngazëllyer. Donte të takonte doktorin. T’ia jepte atij të parit sihariqin. Ja, pra, ç’ bën këshilla e njeriut të ditur. Gati pa vetëdije, hodhi sytë drejt qiellit dhe hapi krahët si të përqafonte gjithësinë.
 Në zyrë, përveç komandantit, gjeti edhe tre burra të tjerë. Kurrë nuk i pati parë ata. Komandanti bëri njohjen rastit, duke paraqitur vetëm Elez Lelin dhe diçka rreth tij. Sakaq, ai iu dha të tre burrave nga një dosje. Mbi njërën, Elez Leli njohu letrën e vet, letrën e fundit. U shtang, s’po kuptonte gjë.
 Burrat dolën jashtë për një kohë tepër të shkurtër. Kur u kthyen, ishin  më të ngrysur, madje njëri i foli sertë Elez Lelit, duke i thënë:
 - Ulu këtu,... këtu, në karrigen përballë!
 I burgosuri bëri disa hapa kot së koti dhe, falë forcës dhe moshës, mundi të mbahej, se gati sa nuk u përplas në dysheme. Burri që e urdhëroi pak më parë, zuri të lexonte mbi faqen e një blloku ca fjalë të rënda që binin mbi Elez Lelin si popla  gurësh. I kujtuan akuzën e dënimit të parë, i numëruan një e nga një të gjitha letrat dhe, kur erdhën te kjo e fundit, ai që lexonte por edhe të tjerët, morën një qëndrim ushtarak. Pastaj, ai që lexonte, trashi zërin dhe fytyrën. Iu drejtua drejtpërdrejt Elez Lelit, sikur t’i hidhte shigjetën në ballë:
 Ti je armik, - i tha, - je armik i betuar, bën propagandë, nxin realitetin e mrekullueshëm të vendit tonë dhe, sidomos, atë mrekulli që po bën ky shtet në Ostën tënde, por që ti e ke tradhtuar....
 U dha edhe dënimi. Elez Lelit po vinin përqark sendet dhe njerëzit.
 - Sa... sa? Dyfish... dyfish! – mundi të thoshte me gjysmë zëri. Askush nuk i zgjati. Pasi i vunë prangat, e nxorën jashtë ku e prisnin një makinë e vogël ushtarake dhe një togë shoqëruesish. Dënimi do të kryhej në një burg tjetër. Po e transferonin.
 Para se të hipte në makinë, pa policin e postës. Elez Leli e luti t’i afrohej dhe diçka i pëshpëriti.
- Të jap besën, -ia ktheu polici.
 - Besën, besën! – murmuriti nëpër dhëmbë Elez Leli.
 Kur makina nuk u pa më dhe s’mbeti asnjë shenjë e Elez Lelit, për hir të së vërtetës, u duk se atë besën që premtoi, polici i postës kishte vendosur ta mbante. Nisi të kërkonte doktorin, ose çalamanin, siç ia kishte qejfi ta thërriste. E gjeti shtrirë në fjetore.
 - Kam një fjalë nga Elez Leli, - iu drejtua atij.
 Doktori, si të ishte nja dhjetë vjet më i ri, kërceu përpjetë.
 - Fol, fol polic!
 - Më la porosi të të them se si gënjeshtra, si e vërteta një m... qenka!
 Për një çast polici ra në mendime, pastaj krejt i çuditur e pyeti:
 - A s’ më thua, Çalaman, ç’ kuptim kanë ato fjalë?
 - Polic, foli doktori me kokën ulur, - shko, shko bëj detyrën tënde.  Ndërkohë, i ktheu shpinën dhe zuri të ecte drejt daljes së fjetores.