| E marte, 09.02.2021, 04:23 PM |
Haxhi Dauti, udhëtimi mbresëlënës i një rrok stari shqiptar
Nga
Dukagjin HATA
“Rrugëtimi
muzikor më ka dhënë kaq shumë miq e shokë, fansa e bashkëpunëtorë, sa nuk do të
mjaftonin dhjetëra jetë të zakonshme në një jetë për t’i pasur”, e nis rrëfimin
Haxhi Dauti, rrok stari shqiptar që doli në rrugën e muzikës këtu e rreth pesë
dekada të shkuara, në një qytet me asht të pëndezur shqiptarie, emri i të cilt
qe lidhur pazgjidhshmërisht me këngën, artin dhe të bukurën, si koncept estetik
dhe filozofik. Politikan, veprimtar i shquar shoqëror, lider i Lidhjes
Shqiptare në SHBA, aktivist i përkushtuar i të drejtës shqiptare në Ballkan, në
kacelaritë e Uashingtonit, ndjeshmëria dhe sensibiliteti më i lartë duket se e
përfshinë atë burrë kur flitet për muzikën, dashurinë për të cilën e ka mbartur
si një gur sizifian nga Struga në SHBA, në tokën e re të lirisë dhe progresit
njerëzor. Kujtesa e tij rikthehet në kohë dhe gjen atje çaste të vështira dhe
fatlume njeherësh, që me kohë u kthyren në etalion kërkimi drejt magjisë dhe
përsësomërisë së artit muzikor, në një aventurë estetike,në dimensioned e një
ëndrre të kulluar.
Kujton
nisjen e parë, dyshimin, hezitimin, ndrojen, por dhe pasionin përndezës e
flakërues, që ia ngrente zemrën peshë dhe e bënte të ëndërronte djalin e vogël,
prindërit e të cilit ishin ngulur në Strugë vetëm para pak vitesh se të niste
rrugëtimi mbresëlënës i këngëtarit të shquar. E nisi me mësimin e kitares, një
dhunti e rrallë ndër vërsnikët e tij, sa e vështirë aq dhe impresionuese, kur
mendon se brezi im, brezi i tij, me kitaren dhe notat muzikore, që vallëzonin
në gishtat e kitaristit, ishin një imazh fluid, aq sharmant dhe ëndërrues, që
përthyente mbi eterin e pritjes një botë fantastike, që rridhte përkundër
normalitetit të kthyer në refuzim të lirisë.
Muzika
ishte dhe mbeti kryedashuria e jetës së tij, në një udhëtim të vështirë, por të
bukur dhe mbresëlënës, drejt thellësive të shpirtit artistik të një treve aq të
lidhur me artin, poezinë dhe veçanërisht me muzikën.
Me
emrin e shqiptarit strugan Haxhi Dauti lidhet një histori talenti dhe pasioni
muzikor, që përzier me sharmin dhe vetëdijen atdhetare, për t’’iu dhënë frymë
këngëve shqiptare në hapësirat e ish Jugosllavisë, me kohë do të kthejej në një
ikonë të kësaj kënge, mesazhier i fuqisë së artit muzikor, për të ngritur peshë
zemrat dhe shpirtërat e trazuar nën diktatin dhe dhunën pansllaviste.
Pra,
e nisi herët udhëtimin muzikor, në atë moshë ende fëmijnore,kur ndiqte me etje
dhe pasion ikonat e artit muzikor, Nexhmie Pagarushën, Sabri Fejzullain, Agron
Berishën, Kozma Dushin, Vaçe Zelën etj dhe në heshtje, në fantazinë e tij
projektohej udha drejt këngës, udhja drejt vetvetes më të thellë dhe më
autentike, që mbante brenda tij farët e një talenti dhe pasioni të veçantë,
përtej të zakonshmes.
Ishte
ende djalosh dhe në sy i flakëronte një botë e përndezur ëndrrash, kur, siç e
thamë, kitara u bë bashkëshoqëruesja e tij në Strugë, në Shkup, kudo në viset
shqiptare në ish Republikën e Maqedonisë, ku tingujt e këngës së tij rinore të
mbërthenin me fuqinë e ëndërrimit, spontanitetin dhe modernitetin.
Haxhi
Dauti sapo kishte hyrë në një rrugë ku hyjnë mijëra e mijëra të rinj të brezave
e kohëve të ndryshme, por vetëm pak syresh ia dalin mbanë, duke i shkuar gjer
në fund rrugës dhe ëndrrës.
Në
lagjen e tij, shoku i vëllait të tij drejtonte grupin muzikor “Jetë”, ku ndiqte
me orë të tëra veprimtarinë e tyre muzikore, teksa në zemër projektohej si
fantazi dhe si tentativë për t’u bërë realitet, dëshira dhe pasioni i
papërmbajtshëm për t’iu përkushtuar artit muzikor.
Hap
pas hapi, në fillim me ndroje e më pas me gjithë pasionin e moshës, nisi udhë
kënga e tij. E nisi me këngët popullore si “O kce moj çikë”, “O moj Shkodër moj
mizore” etj, për të vijuar më tej me muzikën e lehtë dhe veçanërisht atë rrok.
Punonte shumë, vëzhgonte akoma më shumë dhe ëndërronte përtej kufijve të
moshës, që një ditë të ishte dikushi, të ngrente nga harrimi dhe paragjykimi
këngën shqipe, t’i jepte asaj fytyrë dhe mesazhim, në një hapësirë territoriale
të mbushur me paragjykim dhe anatemim ndaj këngës dhe muzikës shqiptare.
Duhet
thënë se Struga është një nga viset shqiptare me sensibilitetin mbase më të
lartë për artin muzikor, ku kanë lulëzuar talente të këngës që me kohë janë
kthyer në mite brenda e jashtë kufijve të shqiptarisë, e ndër to, maja e këtij
arti është Haxhi Dauti, shqiptaro-amerikani, që me këngën e tij ka bërë për
vete dhe ngritur peshë zemrat e qindra mijëra artdashësve të këngës, brenda e
jashtë hapësirave etnike shqiptare.
I
mërguar në SHBA që në vitin 1978, në moshën tetëmbëdhjetëvjeçare, ai e ka marrë
pasionin dhe talentin për këngën dhe muzikën me vete, duke e shndërruar në një
armë të fuqishme krenarie dhe qëndrese, identiteti dhe ardhmërie, atje në tokën
e re të bekimit e adhurimit të lirisë së popujve e kombeve.
Në
Strugë, bashkë me vitet e jetës fëmijnore dhe rinore, hodhi hapat e parë në
fushën e muzikës, nga një “figurant” bordurash (po të përdorim një term pak
sarkastik, që i shkon për shtat psikologjisë së kohës) tek një këngëtar që
tentonte të këndonte këngë popullore, por që veten e gjeti tek muzika
shpërthyese, muzika e rebelimit, duke u bërë një rrok star dhe yll në ngjitje i
muzikës moderne antikonformiste.
Me
mikun e tij të rinisë, Bashkim Zendelin dhe vëllanë e tij, Agim Zendelin,
hodhën hapat e parë në skenën muzikore dhe iu dhanë dimension ëndrrave të një
brezi të etur për frymën e lirisë, që sillte me vete kënga në kushtet e një
totalitarizmi të dyfishtë, pansllavsit dhe komunist.
Pra,
rrugën e muzikës e ka nisur që në fëmijëri, kur me një grup shokësh këndonin me
kitarë në sheshin e Strugës, para shatërvanit, duke zgjuar kërshërinë dhe
dashamirësinë e artdashësve struganë. Në klasën e pestë gjer në klasën e tetë u
rregistrua në grupin artistik të shkollës, ku do të shkëlqente me talentin e
tij në rritje.
Së
bashku me shokun e fëmijërisë dhe rinisë së hershme Bashkim Zendelin krijuan
grupin e rokut "Rock Café", një grup që u shfaq kundër rrjedhës
shpërtheu sinoret e ngushta dhe limitet jashtëartistike të muzikologjisë së
kohës. Është koha e fillimeve të para, kur Haxhiu me grupin e tij ishin pjesëmarrës
në çdo ngjarje muzikore ne Strugë, në gjimnazin e qytetit, në shtëpinë e
rinisë, në klubet e argëtimit, por dhe në festivalet lokale të rrokut në Strugë
dhe Ohër.
Imazhi
që përcillte Haxhi Dauti dhe grupi i tij te publiku ishte mbresëlënës dhe po
krijonte një aureolë rrëzëllitëse rreth një muzike që i tejkalonte barrierat e
kohës dhe apelonte frymën e lirisë së një brezi që nuk i pranonte më dogmat dhe
fasadat mashtruese të regjimit.
Rregjistrimet
e para, me këngët e tij origjinale, i ka bërë në Radiotelevizionin e
Prishtinës, kur ishte ende adoleshent, pesëmbëdhjetë-gjashtëmbëdhjet vjeç, ku
teksa udhëtonte me autobus drejt këtij metropoli të shqiptarisë, gjithë
autobuzi, ku shumica ishin maqedonas,
teksa i afrohehsin Prishtinës, udhëtarët nisën të këndonin shqip dhe ai
u bë pjesë e asaj kënge, që ia ngriti zemrën peshë.
Rregjistrimin
në Radiotelevizionin e Prishtinës ia mundësoi Adi Lena, miku i tij shumë më i
madh në moshë, por tek i cili gjeti përkrahje të madhe, çfarë e nxiti të
vazhdonte më me pasion e përkushtim rrugëtimin e vështirë por mjaft mbresëlnës
muzikor. Pas kësaj Haxhiu takoi tek Akademia Muzikore personalitete të muzikës
si kompozitorë e këngëtarë të njohur, të cilët i kishte idhuj dhe me të cilët
me kohë do të krijonte kontakte dhe bashkëpunim.
Atë
vit bënë një veprimtari të bukur në gjimnazin e Strugës ku kënduan dhe
vallëzuan shqip, çfarë ishte një ngjarje për tu mbajtur mend në atë atë kohë.
Në
verën e atij viti grupi u shpërbë dhe Haxhiu iu bashkëngjit
Në
vitin 1978 u largua për në Amerikë, ku nisi të punonte dhe njëkohësisht të
mësonte dhe këndonte, duke bërë përojekje maksimale për tu intergruar në jetën
e vrullshme të shoqërisë amerikane.
Pllakën
e para e ka nxjerrë në vitin 1981 dhe e ka titulluar “Ëndrra e fantazisë”, për
të vazhduar në vitin 1993 me albumin “Struga ime”. Shumë njerëz e kanë
kritikuar pasi doli pllaka e parë u keqkuptua për shkak të emrit, për shkak të
muzikës
Në
Dhjetor 1993, falë njohjes dhe bashkëpunimit me të mirënjohurin Zhani Ciko dhe
të ndjerin, poetin Alqi Boshnjaku Haxhi Dauti do të marrë pjesë në Festivalin e
32-të në RTSH, me këngën "Larg u largova", ku vetëm të nesërmen e
debutimit në festival, kur e takonin kureshtje dhe përzemërsi fansat e shumtë,
do ta ndjente shijen e suksesit.
Në
Dhjetor 1994, merr pjesë në Festivali i 33-të në RTSH me këngën "E njejtë
mbetet Itaka", me tekst të poetit brilant Rudol Marku, për të vijuar më
tej në Dhjetor 1995, në Festivalin e 34-të në RTSH me këngën "Fletë
Trëndafili". Në Janar 1997, Haxhi Dauti merr pjesë në “Nota Fest 1997” me
këngën "Mos Shko" dhe në Maj 2013, merr pjesë në “Top Fest” 10 me
këngën "Vetmia".
Në
Maj 2015, Haxhi Dauti merr pjesë në “Top Fest” 12 me këngën
"Iluzion", për të publikuar më tej, më 30 Shtator 2016, videoklipin
"Strugan dhe Rock And Roll". Pason pas një muaj e ca ditësh publikimi
i videoklipit "Dyzyme Endrrash", videoklipit "Shpirti i
Lirë", videoklipit "Viti i Ri", videoklipit "Himni “Nji
Flamur dhe nji Shqiponjë”, videoklipit "Shqiperia Ime", videoklipit
"Lejla", videoklipit "Nëna", videoklipit "Nëntori i
Ftohtë", videoklipit "Bija ime".
Për
rrugëtimin muzikor të Haxhi Dautit në SHBA, ku u largua në vitin 1978, në
moshën 18 vjeçare, për peripecitë, vështirësitë e integrimit dhe sfidat që i
është dashur të përballojë, me talent, pasion dhe shumë dinjitet, do të flasim
në një shkrim tjetër…