Fritz Radovani: Gjergj Kastrioti pyet – Kush do me ia ndrrue emnin?

Nga Fritz RADOVANI:

GJERGJ  KASTRIOTI  PYET:

KUSH DO ME IA NDRRUE EMNIN?

Me 17 JANAR, AJO FLUTURON MBI LEZHEN HISTORIKE…          

EDHE PSE JEMI 100 e SA VJET… MBAS 1913..,

Po, KUJTOJ SOT… POETIN  KOMBTAR 

AT  GJERGJ  FISHTA:

28 NANDOR 1913…

Pervjetori i ngritjes së Flamurit të Pamvarsisë në vend qi me kenë ditë gëzimi për Poetin asht ditë vaji e ankimi. Dasitë e anmiqsitë në mes të vetë jetës politike shqyptare e të krahinave të ndryshme, të shitunit e shumë Shqyptarve propagandës së huej e deri luftat vëllaznore janë historia e atij viti. Nji notë karakteristike malinkonije prandej e rrëmben Zanen e Fishtës, e cila ankon, mjerohet, brigon, nxitë e shpreson, për me mujtë me trandë e me prekë zemrën e Shqyptarve, tue i drejtue nga atdhédashunija e vertetë.

Kanga kjé botue së pari në “H.D.” Dhetor 1913, në rasë të përvjetorit Flamurit.

At Viktor VOLAJ (1941)

1   Oj Zanë, t’ këndojm...t’ vajtojm, deshta me thanun;

Pse sod ditë kanget s’ asht per mue e tye.

Po ç’ gzim kjo ditë né mundet me na dhanun,

Kur, qé, mbas nji motmoti q’ i u pelqye

Evropës Shqyptarin zot n’ shpi t’ vet me e lanun

E kuj, posë Hyut, m ’ketë jetë mos me i sherbye,

Shqyptari i dám prap me vetvedi gjindet

E shk’ asht ma zi, prej vedit edhe s’ bindet?..

                       2. E ku kjo punë kisht’ ndodhë posë se n’ Shqypni,

                              Qi ‘i popull, s’ parit dalun prej robnimit,

Per nji motmot të rrijë ai n’ anarki

E t’ bahet prralla e gazi i rruzullimit,

Ké i zoti s’ asht ai sod m’ u vue m’ hulli,

Edhe me u thanë anmiqve e t’ tanë njerzimit:

“Un ktu sundoj! M ’ketë shkamb mue m’ vuni Zoti

E kndej nuk luej, pa u shuemun stina e moti”!?

3. Ah! T’ mjerët na, t’ mjerët! E sod, me ‘i pecë të kuqe

E me ‘i orrl duem qi Shqyptarija e mjera

T’dalë vedit n’ dritë, si vedit çilë n’ bubuqe

Nji drandofille e njomë, kur kthen prendvera...

Jo, jo, Shqyptarë! Por banje flamrin duqe

E zhytnje n’ Dri t’ mos t’ a zhvillojë kurr era.

Flamri Kombtar nuk ka shka ban nder né,

Po kjé se dashtuni nuk kem’ p’ r Atdhé

                       4.  E, drue dashtni p’r Atdhé nuk ka Shqyptari;

           Me gjasë, s’ çan kryet Shqyptari per komb t’ vet,

           As per njatë gjuhë t’ ambel qi i la i Pari,

As pse Shqypnija n’ vedi u ba sod shtet;

Pse e shoh se veç atje, ku xhixhillon ari

Pa frymë e tue dihatun vrap ai nget:

Si Krishtin shiti Juda Iskarjotë,

Drue Atdheu nder né po shitet p’r zallotë...

5.  A thue mos fola keq?...Po lypi t’ falun;

Perse ktu vetë me fye nuk due kurrkendin.

E pse asht mirë fjalen n’ zemer t’ fryt m’e ndalun,

Por njai, qi të liruem me e pasë s’ do vendin,

A prej se s’ mundet vetë m’ shkamb t’ naltë me dalun,

A prej se tjervet s’ don m’ u a lshuemun rendin

A thue ai s’ asht Judë? Po, kambë e krye Iskarjota!,

E pra, ksi nipash ka ‘dhe shum Kastriota...

6.  E po p’r ata, qi, zyre e nderë harrue,

Qi, marre e turp kaherë flakrue mbas shpinet,

M’ visar t’ Atdheut me t’ huejë shkojn tue tregtue

(Kush ndyt mbas Frankut rrejtë, kush mbas Sterlinet

Kush pse Dinari teper i asht lakmue),

E Atdhén prej s’ huejësh me e qitun duen bashtinet,

Thue edhe per ta ndokuj do t’ i hijë çuda,

Kur thom, se nuk janë tjeter, veç se Juda?..

7.  Po, Juda janë, e gjinde janë trathtarë,

Porsi njata, qi n’ mend prej s’ huejësh mahitun,

Varzat e djelmt, - e para uzdajë shqyptare –

Me ndjesi t’ hueja n’ shkollë i çojn me i rritun,

Tue lanë mbas doret t’ amblen gjuhë amtare,

Pa t’ cillen kombi s’ mundet n’ dritë me u qitun;

E me çakrrija t’ mbetna shkret mbas tregut,

E lanë me u rrejtë nipnin e Skanderbegut.

8.   O Skanderbeg Kastrjota! O rrfé mizore!

Serbjani i mnishem, po ké votra pshtetun,

Nipavet t’ vet u flet m’ lahutë zatore,

Sa forcë e anmikut pit nen shpatë t’ ka mbetun:

           Por nipat t’u n’ Shqypni sod nder msojtore,

           (Ku gjuha shqype hin si fmij i gjetun...)

           As emni, ndoshta, nuk e dijn si t’ quhet;

                                   Pse tjerë fatosa aty me zanë u duhet.

          9.  Veç po, njat’ emen t’ and t’ bekuem, t’ madhnueshem, 

           Si t’ huejë, si nipa t’u, dijm me t’ a quejtun,

           Kur ndonji lash dobijet fort t’ ngatrrueshem

           Me té duem me zhgatrrue, e kur me vuejtun

           Duem ndonji kundershtim, qi n’ vend t’ naltueshem

           S’ na lên m’u kapë mbas dshirit t’onë të pruejtun:

           Nen emen t’and, po, t’ gjith atëherë na strukmi,

           Kur atdhetarë n’ sy t’ kombit duem qi t’ dukmi.

                    10.          Ah! Jo; kangë gzimit sod, moj Zanë, nuk due!  

           Sod un due qi kah fjalët e mija t’ dalin,

           Si rrkajë vullkanit t’ shkojn tue gurgullue:

           T’ shkojn tue  therun, si thika qi thér djalin

           E vetem ambel m’ prehen t’ nanës pushue:

T’ bumbullojn, po, si rrféja, qi trandë malin;

Pse teper keq Shqypnija e ngratë ka ngelun,

Teper pa nderë pse nami i saj asht shkelun.

        11.    Oh vaj! Oh kob! Oh marré e turp per né!

           Sot sheklli mbarë prir synin prej Shqyptarvet,

           Me pa si perkujdesmi per Atdhé;

           E si u dishmojm me punë na kundershtarvet

           Se jemi t’ zott me u lidhë me bésë e fé

           Edhe vetë me sundue vendin e t’ Parvet:

           E na, harû e si polipa deti,

           Veç hapim syt me shkye ndoi ‘i send per veti!..

                   12.  Shqyptarë! Shqyptarë! Ndigjoni, pashi Zotin!

Pa ju kurr s’ mundet n’ dritë me dalë Shqypnija:

A thue, pra, n’ terr po e lini m’e shkue motin,

Tash qi dergoi t’ bardhë fatin Perendija

Flamur me ngrehun n’ vedi? E Gjergj Kastriotin

E t’ Parët, a thue, kshtu do t’ korisë nipnija,

Ké shoq me shoq enè s’ kem’ ra na n’ fije?

Ké vémë fitimin para çdo Shqypnije?

                 13.  Ah! Jo, Shqyptarë, jo; mos e lshoni doret

                      Shqypnin e mjerë, - ketë Atmè t’uej t’ bekueme

                                   E cilla sod, pervujtë si vashë kunoret,

                                   S’ parit po hin nder fise t’ qytetnueme.

           A thue pse teper t’ ngushta i ka terthoret

M’e lanë me dnesë prap nen kambë t’ huej t’ poshtnueme?

           Ma e vogel se Rusija pat kenë Sparta,

           Por nami i saj asht shkrue me shkrola t’ arta.

14. Ah! Ktu, Shqyptarë, po, ktu, e m’ vorr t’ Kastrjotit

           Per rreth Flamurit t’onë t’ gjith t’ bahmi ‘i vlla,

           Edhe t’ apim shoshojt besen e Zotit

           Se per Atdhé na kem’ m’u orvatë pa da.

           Tue shkri per té të gjitha ditt e motit:

           Se para t’ gjith në vorr na kem’ me u kja,

         Se e lamë Shqypnin me e shkelë prap themra e huej.

           Posë Zotit n’ qiellë, s’ do t’ i sherbejm mâ kuej.

Shenim nga F. Radovani: A thue asht shkrue.., sot ?!

           Melbourne, 15 Janar 2021.