Kulturë
Nuhi Veselaj: Pse “po”paskajorja në standardin e shqipes së natyrshme
E diele, 08.11.2020, 06:11 PM
Pse “po”paskajorja në standardin e shqipes së natyrshme
Nga Dr.
Nuhi Veselaj
Përshëndetje,
lexues i nderuar,
Meqë
në punimin tonë të mëparshëm “Brerore lavdie feniksëluftëtarëve të
shkrimshqipnxënies, anonimë e të tjerë, sadopak të njohur kudo që ishin, janë e
do të jenë” të botuar në portalin “zsh”, më 19.11.2019, veç tjerash, në të
mirë të rikthimit të paskajores me + pjesore në standardin e gjuhës shqipe,
insistuam që ajo si vlerë e pakompenzueshme siç është, patjetër, me dashje a pa
dashje cinikës kapës të politikës së standardologjisë sonë gjuhësore, duhet me
u rikthye dhe me qenë e pranishme aktualisht në gjuhën tonë të shkrimit
standard dhe, si e tillë, duhet të jetë e pranishme gjithsesi edhe në librat e
filloristëve tanë, duke filluar nga abetarja. Dhe meqë një veprim i tillë është
në interesin jetik të shqipes së natyrshme globale, paralajmëruam se në këtë
vijë, arsyetimin tonë do ta argumentonim së shpejti në punimin pasues me
titull: “Gogolëzimi
i paskajores së mirëfilltë – trill patologjik i shpifur me pasoja fatale ndaj
njëzimit të standardit të shqipes së natyrshme”, i cili që tashti, po fillon së
publikuari, por për hir etike me mbititullim të ndryshuar: Pse “PO” paskajorja
në standardin të shqipes së natyrshme, titull ky i përzgjedhur me qëllim për të zbutur
paksa fjalën “gogolëzim”dhe tërë titullin e paralajmëruar, nga i cili
nuk heqim dorë për hir të pasqyrimit të realitetit, por etika kërkon të zbutet
paksa që “ e ramja pa të shamen” të jetë sa më e lehtë. Madje përgjigjen. sa
kemi të drejtë ta ndjejmë ashtu çështjen, apo jo, do ta keni më të qartë,
andej nga fundi i këtij punimi.
Së
këndejmi, durim e mirëkuptim, lexues i nderuar, ngase edhe me këtë punim,
guximtarisht sfidojmë me risim-interpretime të veçanta faktike, qindpërqind të
argumentuara, në të mirë të kompletimit me paskajore të standardit të
përbashkët të gjuhës shqipe të natyrshme. Paskajoren e mirëfilltë në standard e
shohim, vërtet, se po rigjallohet si feniks jo nga hini i mbeturinave te
hedhura alapartizançe mbi të në pus të pa fund, po nga goja e sovranit, pa
pyetur disa nga ajanët militantë, të cilët me kallash e flakë gogolësh,
kështjellën e standardit me kthina të paakomoduara dhe me mure brenda e
jashtë të pasuvatuara mire, po e ruajnë që mos të kthehet aty assesi ajo
silugatja paskajore e mirëfilltë e ringjallur jo nga hini i djegun, por po nga
vetë hiri i shenjtërisë sovrane të gjuhës së natyrshme shqipe, në themelet e së
cilës e kishte vendin e rezervuar ndër shekuj, duke shpëtuar tashmë rrënjësisht
nga prangat e ca mendjeve të trullavta të 70 e sa viteve, të cilat e
trillaun paskajoren gogole të përshtirë, por ajo po
rikthehet për
gjuhën e natyrshme shqipe dhe standardin e saj siç është: orëbekuese si zanëmirë!
Pasqyra
e lëndës
PSe “PO” Paskajorja NË standardiN E shqipes së
natyrshme
Pëshëndetje
lexues i nderuar
Hyrje,
paskajorja feniks i ringjallur ndaj standardit të shqipes së natyrshme
I.
PRANIA E PASKAJORES SË MIRËFILLTË NË SHQIPEN GLOBALE PARA RILINDJES SONË
KOMBËTARE
Sihyrje
(1)
Paskajorja me rrënjë pellazgo-ilire (parahomeriane)
Shembuj pjesoresh
Shembuj paskajoresh
(2)
Paskajorja me “me” dhe trajtat fundore-prapashtesore të emrave dhe mbiemrave të
paranyjëzuar
prejpjesorë në shkrimet e vjetra të shqipes globale.
A.
Disa shembuj paskajoresh me+pjesore
1)
Shembuj mbi temë më –Ë ose zeroprapashtesë
a)
Mbi temë në bashkëtingëllore
b)
Mbi temë në zanore e togzanor
2)
Shembuj më –IM e –JE (emra veprimi).
a)
Shembuj më IM
b)
Shembuj më -JE
3)
Shembuj më –ËS (emra veprues)
B.
Shembuj paskajoresh me pjesore të zgjeruar, me prapashtesa identike me të
mbiemrave prejpjesorë të paranyjëzuar.
Sqarim
C.
Disa shembuj nga realiteti i sotëm me paskajore me “me” me pjesore të shkurtë
dhe me atë të zgjeruar gegnisht e toskërisht, sipas prapashtesave identike me
të mbiemrave prejpjesorë të paranyjëzuar.
a)
Tri sqarime paraprake
b)
Vazhdim sqarimi
Përmbyllje
II.
NGA SHQIPJA “E PËRZIER” E RILIDËSVE DERI TE STANDARDIZIMI GJATË PERIUDHËS
SË PAVARËSISË MBI BAZË TË GEGNISHTES ME PASKAJOREN E MIRËFILLTË NË THEMEL
Sihyrje
1)
Paskajorja në Kanonizmën e Stambollit (1870).
Skema:
Paskajorja sipas varianteve të përziera.
2)
Paskajorja e mirëfilltë (gege) e përdorur nga publicistë e shkrimtarë jogegë.
a)
Shembuj nga Faik Konica
b)
Shembuj nga Asdreni
3)
Komisia Letrare Shqipe -Shkodër (1916-1918), Rregullat mbi Ortografin e
gjuhës shqipe të shkrueme (1917).
1.
Vlerësim rreth parimeve e rregullave ortografike nga teksti.
2.
Vërejtje e konstatime rreth sistemit foljor trajtuar në Rregulla.
3.
Rreth përfshirjes së lëndës në shtojcën: Rradhue fjalësh, me theks
paskajoret e mirëfillta
Skema
e tipave të paskajoreve të mirëfillta në Rradhue fjalësh 1917, me
theks aftësia e pjesores si temëfjalëformuese
Disa
venerime e komentime nga skema e mësipërme
4.
Shtrirja dhe zbatimi i Kodit të Komisisë si gjuhë standarde shqipe e
Periudhës së Pavarësisë
Përmbyllje
III.
PAS LDB NË SHQIPËRI ALAPARTIZANÇE ME STIMULIMIN E STANDARDIT MBI BAZË TË
TOSKËRISHTES U BË RRËZIMI I GEGNISHTES DHE SHUARJA E PASKAJORES SË
MIRËFILLTË
Sihyrje
1)
Përpjekje e pamjaftueshme për shpëtimin e gegnishtes në ortografitë e
Tiranës 1948 e
1951.
2) Përpjekje e natyrshme për ruajtjen dhe kultivimin e paskajores së
mirëfiilltë në Ortografinë e Prishtinës 1952.
3)
Raste të paskajores së mirëfillt në FGJSH 1954.
4)
Prania e pjesores së shkurtë (gege) pa paskajore në Ortografinë e Tiranës 1956.
5) Paskajorja
në Ortografinë e Prishitnës 1957.
6)
Ortografia e Prishtinës 1963 dhe paskajorja e reduktuar.
7.
Ohoja politike e parajehut të Projektit të drejtshkrimit të Tiranës 1967
dhe Konsulta gjuhësore e Prishitnës 1968
a)
Parajehu në Prishtinë i Rregullave të drejtshkrimit (Projekt) 1967
b)
Konsulta gjuhësore e Prishtinës 1968 në shërbim të tëhuajsimit alapartizançe të
nomës së gegnishtes pa paskajore
8.
Kongresi i Drejtshkrimit 1972 dhe Rezoluta për shpalljen e standardit unik të
gjuhës shqipe mbi bazë të toskërishtes si standard kombëtar
9.
Paskajorja dhe zgjedhimi i foljeve të shqipes në ballafaqim
përkim-nddryshimi gegnisht/toskërisht para dhe pas vitit 1968-1972 deri
te sfidimi i sotëm.
(1)
Zgjedhimi i foljes me punue (punoj punova, punuar (punue)
(2)
Tri konstatime të veçanta.
a)
Rreth kohëve foljore pa ndryshim kodi në raportin gegnisht-toskinisht
b)
Si arsyetohet nënshtrimi i plotë i pjesores gege gjatë zgjedhimit të
foljeve. në standardin e ri
c)
Ku qëndron shkaku që në standardin mbi bazë të toskërishtes nuk u bë absorbimi
i koncepteve të paskajores së mirëfilltë.
1)
Rreth konceptit të foljes si formë përfaqësuese.
2)
Rreth konceptit të përshkallëzimit kuptimor sinonimik me paskajore
(3)
Sqarime shtesë1
a)
Skema rreth ballafaqimit të disa trajtave foljore gegnisht/toskrisht para
periudhës së Pavarësisë dhe propozim-zgjidhjet e sotme
b)
Skema me shembuj të paskajores së mirëfilltë në raport paralelizmash me
paskajoren e dytë
Sqarim
shtesë 2
Sqarim
shtesë 3
10.
Rreth sukseshmërisë formale pompoze të standardit mbi bazë të
toskërishtes pas kompletimit me shtyllat kryesore profesionale si
mjete konkretizimi.
Përmbyllje
IV.
PËRMBYSJA E MONIZMIT DHE PASOJAT NGA PENGOJCAT PËR RIKTHIMIN
E PASKAJORES SË MIRËFiLLTË DREJT STANDARDëzIMIT TË SHQIPES SË
NATYRSHME
Sihyrje
(I)
Vendi i paskajores në gjuhët që e kanë dhe përpjekje për rikthimin e saj në
shqipen e natyrshme pas rënies së monizmit
(1I)
Keqkuptimi i kodit gjuhësor si dhe kriteret e imponuara nga logjika e luftës së
klasave, kriteri i thjeshjtëzimit dhe vlerëmohimi subjektivist ndaj paskajores
së mirëfilltë.
1)
Rreth kuptimit të nocioni: kod i përbashkët.
2)
Paskajorja e mirëfilltë gege viktimë e kriterit doktrinor të politikës së ditës
a)
Paskajorja viktimë e veprimit alapartizançe nga jashtë
b)
Kriteri shablon i thjeshtëzimit si kriter i trilltë ndaj menjanimit dhe
zhdukjes së paskajores së mirëfilltë nga standardi e ligjërimi
c)
Subjektivizmi mbisundues ndaj objektivitetit logjik te disa studiuesve tanë
standardistë
(III)
Vlerëmohimi institucional ndaj paskajores së mirëfilltë akt i paskrupullt
pengues ndaj kompletimit të standardit të shqipes së natyrshme
a)
Përkufizimi i fjalëtermit paskajore në Gramatikën e Akademisë
(Morfologjia (1976)
b)
Fjalë-termi paskajore në fjalorët normativë të Akademisë
a.
Paskajorja
b.
Pjesëza “me”
Vërejë
(IV)
Vendi i paskajores në sintaksën e fjalive dhe të sifjalive të gjuhës
shqipe
Skema:
Krahasimi i formave paralele me theks kallëzuesi i standardit
Përmbyllje
V.
TË RIKTHYERIT E PASKAJORES SI FENIKS I RINGJALLUR DHE RAPORTI
NDËRSINONIMIK BALLAFAQUES I SAJ ME FORMAT E STANDARDIT TË SOTËM
Sihyrje
(1)
Paskajorja e rikthyer dhe raporti me katër trajtat orto-morfologjike
përfaqësuese të standardit të sotëm
1)
Raporti përfaqësimor: punoj – me punue
2)
Raporti të punoj – me punue
3)
Raporti të punosh – me punue
4)
Raporti për të punuar (për të punue) – (për) me punue
(2)
Paskajorja në raport me trajta sinonimike të fryera, të amputuara
etj. në standardin pa paskajore
a)
Raporti: duhet me punue - duhet punuar (duhet punue, duhet punua) .
b)
Raporti: kisha me punue - kisha punuar (kisha punue )
c)
Raste amputimi edhe te disa shprehje të ndërmjetme sinonimike
(3)
Raste ikjesh spontane nga shprehjet sinonimike me paskajore, në konkurrencë
lojale
1)
Raste ikjesh spontane nga shprehjet me paskajore
2)
Riballafaqimi i paskajores në raste konkurruese kontekstore
a)
Shembuj ndërkëmbimi të treshit sinonimik
b)
Paskajorja në kontekst numrimi çështjesh
a.
Nga prof. Gjergj Pekmezi
b. Nga
Enver Hoxha
c.
Nga Kolë Bibë Mirakaj
c)
Paskajorja në shprehje lapidaren në konkurrencë lojale me variante të
tjera sinonimike
1)
Nga Naim Frashëri
2)
Nga Atë Gjergj Fishta
3)
Nga anonimi
Përmbyllje
VI.
DISA PROVA BINDËSE QË ARSYETOJNË RIINTEGRIMIN E PASKAJORES SË MIRËFILLTË
NË STANDARARDIN E SHQIPES SË NATYRSHME KOMBËTARE
Sihyrje
1.
Kërkesë-propozimi ynë i ngahershëm me sfida mirëkuptimi e
kundërshtimi rreth riintegrimit të paskajores së mirëfilltë në
standard
2.
Argumenta se disa rregulla nga Drejtsktrimi i gjuhës shqipe 1973 nuk
kuptohen pa ndihmën e paskajores së mirëfilltë.
1)
Paragrafi 8 pika k
2)
Paragrafi 13 pika b
3)
Paragrafi 14
4)
Paragrafi 15
5)
Paragrafët 16, 17
6)
Shembull dy folje: ndenj (me ndejë) dhe shëtis (me shëtitë) me trajta
përfaqësuese të paqëndrueashme në zgjedhim e fjalëformim
Përmbyllje
VII.
INTEGRIMI I PASKAJORES , SHPËTIM PËR STANDARDIN E SHQIPES SË NATYRSHME DHE
PËR LAJTHITËSIT NAIVË RESPEKTUES PATOLO-FANATIKË TË STANDARDIT TË
SOTËM
Sihyrje
Përjetimet tona me
shqipen me e pa paskajore në standard
Shembuj konkretë
lajthitjesh
1)
Lajthitje të patolerueshme shkaktuar nga amputimi i pjesëzës me të
paskajores së mirëfilltë
2)
Amputimi i pjesëzës të të lidhores
3)
Amputimi i –E-së së diftongut –UE
4)
Përdorimi i diskutueshëm i paskajores së dytë
5)
Lajthitje veta III e foljes dëft. –ON në vend lidh. me –ojë ose –osh
6)
Lajthitje ndryshim zanorje A në E
7)
Paskajorja hibride me pjesore të toskëzuar
8)
Deformime pjesoresh nga moszotërimi i standardit
9)
Ngatërresë v. III e aor/ të dëftores me trajtën e lidhores
10)
Lajthitje të foljes di (me dijtë) në kushtoren e tashme dhe
dëftoren e ardhme
11)
Lajthitje me gjysmë ndhmësen mund/mundet
Përmbyllje
VIII.
TRILL-GOGOLËZIMI, ARMË E FUNDIT KUNDËR RIKTHIMIT TË PASKAJORES NË STANDARD DHE
PRIRJA METAMORFOZUESE E SHNDËRRIMIT TË MITIT GOGOL NË ZANËMIRË ORËBEKUESE
Sihyrje
1)
Rreth degradimit të togfjalëshit paskajore e mirëfilltë e gjuhës
shqipe në “paskajore gege”
2)
Me ç’kuptim përdoret fjalë-miti “gogol”, gogolëzimi i paskajores në këtë punim.
3)
Gogolëzimi i paskajores si prekës shkatërrues standardi nga nëntë pyetje
përgjigjet del proçkë e turpshme makiaveliste
4)
Sa është me vend shndërrimi i trillit paskajorja gogol shkatërrues në
zanëmirë orëbekuese për standardin e shqipes dhe fuqizimin e harmonisë
ndërdialektore të shqiptarëve
Përmbyllje
IX.
METAMORFOZIMI E DISA PROVA NDIKUESE NDAJ SHNDËRRIMIT TË KONCEPTI TË PASKAJORES
NGA NJË MIT-GOGOL NË ZANËMIRË ORËBEKUESE PËR STANDARDIN E SHQIPES SË NATYRSHME
Sihyrje
(I)
Rreth mendimeve ndaj paskajores së mirëfilltë para e nën ndikimin e Konsultës
gjuhësore të Prishtinës 1968 dhe Kongresit të Drejtshkrimit 1972
1)
Përjetimet tona ndaj shqipes para Konsultës gjuhësore të Prishtinës 1968
2)
Entuziazmi euforik ndaj elaboratit të shqipes së njësuar letrare (1967-1972)
dhe ndërkohë të shfaqurit e simptomeve të grykave të ngushta gjatë ekonomimit
gjuhësor pa paskajore
(II)
Metamorfozimi ose shndërrimi i mitit gogol në zanëmirë orëbekuese
(III)
Tri arsye logjike si ndikim shtesë pse nuk u zhduk paskajorja e
mirëfilltë
1)
Urdhër-zbatimi strikt absolut i rregullave të standardit të ri pa
parapërgatitje dhe në kundërshtim me kriterin e lejueshëm tolerues ndaj shqipes
së natyrshme kombëtare me paskajore
a)
Paskajorja e shkurtë toske në sistemin foljor
b)
Dyznorshi –UA sundues ndaj –UE nënshtrues edhe në sistemin emëror
2)
Dëshmi shtesë se pa paskajore të mirëfilltë del e mangët fusha semantike e
fjalëformuese e e çdo tipi foljor e emëror, shembull konkret tipi i
foljeve -UEJ/-UAJ
a)
Rreth fushës semantike të folje-paskajores përkatëse të foljeve të tipit
-UEJ/-UAJ
b)
Rreth formëzimit të pjesore-paskajores dhe emërformimi nga ky tip foljor
1.
Nga aspekti historik
2.
Shembuj konkretë emërpërftimesh
a)
Nga pjesorja e shkurtë
b)
Nga pjesorja e zgjeruar në të dyja alternativat
c)
Edhe tri sqarime të domodoshme impunuese si shtojcë
(IV)
Fakte shtesë që dëshmojnë pamundësinë e mbulimit të koncepteve të
paskajores me mjetet e standardit të sotëm
a)
Dy skematizime shembujsh
1)
Trajta të ashtuquajtura të konsumuara gegnisht/toskërisht me paskajore të
zgjeruar
2)
Trajta me paskajoren e dytë toskërisht/gegnisht, ndërlidhja dhe paskajorja e
mirëfilltë
b)
Sqarim rreth skematizim shembujsh, me theks skematizimi i dytë
Përmbyllje
X.
PSE “PO” PËRMENJËHERSHMËRISHT PASKAJORJA NË STANDARDIN E SHQIPES SË NATYRSHME
Sihyrje
1)
Rreth disa argumenteve historike që mdriçojnë identitetin e paskajores ndër
shekuj
2)
Paskajorja në standard ndihmon sqarimin dhe zgjidhjen e anomalive
dhe të dilemave ekzistuese
3)
Disa nga përparësitë që rifiton shqipja e natyrshme dhe standardi i saj me
rikthimin e paskajores në gjirin e vet.
4)
Pse PO paskajorja në standard pa pritur konsensus apo direktivë
institucionale nga kapësit kështjellës së politikës standardologjike të
shqipes sot,
Përmbyllje
Përfundim
Rezyme
Të
dhëna bio-bibbliografike për autorin
Hyrje,
paskajorja, feniks i ringjallur ndaj standardi të shqipes së natyrshme
Të
gjithë njerëzit vdesin, bota s’mbetet e shkretë
Gjuha,
Mëmëdheu mbesin të patundura për jetë.
(Naim
Frashëri)
Për
t’u kuptuar më lehtë faktologjia dhe objektivi i synimit tonë në këtë punim që
shqipja standarde dhe vetë shqiptarët, tash për tash, kanë nevojë të
domosdoshme jetike për paskajoren e mirëfilltë me+pjesore, u rrekëm me shkrue
këtë trajtesë, për t’i ndihmuar në radhë të parë disa kolegë që kanë mbetur
mbase spontanisht sikapës të standardit të sotëm nga Tirana e Prishtina, në
mënyrë që ta kenë më lehtë të esëllohen dhe me bindje vetjake pa doza
jatrokimie, jo vetëm ta ndalin propagandën që pavetëdije u është bërë rutinë
kundër paskajores së mirëfilltë në standard, por edhe vetë të kontribuojnë që
atë gogol ta shndërrojnë në mit zanëmire orëbekuese, ngase kjo shkon në të mirë
të gjuhës së natyrshme shqipe dhe standardit të saj, ngase nga një
riintergim i tillë rinohet gjuha shqipe, gjithsesi futet në binarë
normal zhvillimi. Duhet të kihet e qartë që askush mbas tashti mos të provojë me
i mbajtë ison asfiksimit të paskajores, përkundrazi, duhet të ndihmojë rifutjen
e shprehjeve lapidare me paskajore edhe brenda librave shkollorë, madje mos të
vazhdohet me konvertimin e saj në lidhore apo forma të tjera nga krijimet
e rilindësve tanë e të tjerëve. Me fjalë të tjera të ndërpritet kështu
mekatimi ndaj paskajores së mirëfilltë, ku mjerisht ende po gjenden edhe
disa intelektualë standardistë albanologë hallakaçë, të cilët me ndonjë sejmen
ajan militant ende përmdin proçka se gjoja rikthimi i paskajores nuk plotëson
asgjë, po prishka plotësisht standardin gjuhësor të shqipes. Me një veprim të
tillë siguriasht pa vetëdije kanë bërë dhe ende po trullavin grupe naivësh e të
painformuarish. Ndërkaq, e vërteta, faktet e qindpërqindta flasin ndryshe. Ato,
dëshmojnë se me rikthimin e paskajores së mirëfilltë në standard gjuha jonë e
standardi i sotëm i saj në thelb ripërtrihet, përplotësohet dhe kështu forcon
identitetin e vet kombëtar. Kështu duke u përplotësuar, standardi edhe me
paskajore të mirëfilltë konsolidon vetveten, balancon harmonizimin
ndërkoinezues dhe njëherazi çimenton rrugën e deritashme të trasuar jo keq
drejt përkapjes dhe përvetësimit të shqipes të përbashkët standarde. Na vjen
shumë keq që disa kapës të standardit të sotëm mbase pa ditur për autonominë
kuptimore që kishte dhe ka paskajorja gjatë gjallimit historik të saj
brenda identitetit të gjuhës sonë si mjet i domosdoshëm jetik si për sitemin
foljor ashtu dhe atë emëror ende nuk po kujtojnë apo nuk duan ta kuptojnë se dëbimi
i paskajores nga standardi në vitin 1945, kur alapartizançe u hodh në pus
pa fund dhe ndërkohë duke mos u bërë përpjekje të organizuara me nxjerr së
andejmi e aq më keq duke cilësuar si një plaçkë të pavlerë si në
Shqipri, pastaj edhe në Kosovë, ishte bërë një gabim fatal, sepse nga aktzbimi
i tillë si pasojë ndodhi e pamira përkundër dëshirës nuk mundi me u njësue
natyrshëm standardi i vërtetë i gjuhës globale shqipe, pra pikërisht për
mungesë të paskajores. Kjo ndodhi edhe nga neglizhenca e disa standardkapësve
fanatikë gegë e toskë dhe si rrjedhojë deri më sot vendi i paskajores së
mirëfilltë në standardin e shqipes së natyrshme mbeti i zbrazët.
Si
duket edhe pas viteteve të ’90-a të shekullit të kaluar,kur u kërkua haptas
përmirësimi i kësaj anomalie disa nga standardologët mbeten gardianë
keqkuptues, sepse në vensd këqyrjes së mënyrës së rikthimit ata
refuzuar rikthimin e paskajores dhe kështu i lanë bazat e kështjellës së
normëzimit të shqipes pa themel të fortë, me kthinat të paakomoduara mjeshtërisht
dhe disa mure të brendshnme e të jashtme të pasuvatuara. Këto fakte
dhe të tjera na bëjnë me kuptue se dikush nga standardistët përgjegjës që
zinte kryet e vendit vërtet nuk kishte koncepte të qarta për vendin dhe
funksionin e paskajores gjatë zhvillimit historik të gjuhës shqipe dhe
njëherazi s’kishte mjaft përvojë standardologjie, ngase me një akt të tillë
përjashtimi nuk respektohej as tipari themelor i çdo standardformimi gjuhësor
shtetëror a shoqëror kombëtar, siç është detyrimi që standardi mbi bazën e
vet patjetër duhet të përthithte të gjitha vlerat më të larta nga
dialektet e të folmet që e karakterizojnë identitetin e asaj gjuhe (kombëtare),
të cilën si standard e përfaqëson, apo jo?!
Kjo
është arsyeja që kërkohet sot nga lexuesit e nderuar, dashamirës të gjuhës
shqipes, e sidomos kjo vlen edhe për studiuesit e vërtetë që pa pritur
ngridhimet me smirë primitive të disa sikapësve të standardit të sotëm, qoftë
edhe me origjinë veriore të cilët ngurrojnë ose pajtohen me
kushtëzimin me pritë konsensus që vetë betohen se nuk e japin dot, andaj për
hir të interesit të përgjithshëm kombëtar, me guximin që na jep e drejta pa
zvarritje menjëhershmërisht, duke shfrytëzuar të drejtën universale, krijuesit
ta integrojnë paskajoren e mirëfilltë në shkrimet e tyre, sepse me rifutjen e
paskajores në gjuhën e shkrimit fuqizohet standardi ekzistues, i cili duke u
pajisur me tiparin parësor të ish-standardit të shqipes së natyrshme forcon
vetveten kombëtarisht e profesionisht, apo jo?!
Sidoqoftë,
për të pasur mirëkuptim për kërkesën që nuk është vetëm e jona, po e jo
pak intelektualëve të tjerë që flasin në emër të miliona shqipfolësish,
gjithnjë duke respektuar standardin në fuqi, ku e gjej edhe veten, thërrasim të
gjithë studiuesit e intelektualët dashamirës e respektue të standardit, që për
hir të vlerave dhe funksioneve që ka luajtur gjatë historisë dhe që ka edhe
sot, paskajorja e mirërfilltë me+ pjesore, assesi nuk duhet lënë
edhe më pa prestigj standardi, andaj për t’u kuptuar edhe më mirë kërkesa që
nuk është, pra, vetëm jona, por edhe studuesve të tjerë, përkatësisht të një
mase lntelektualësh të vetëdijsëm, lus lexuesit e nderuar dhe feniksëluftëtarët
e shkrimshqipnxënies që me vëmendje të shtuar meditimisht t’i rikonsultojnë
shkrimet që rrahin këtë temë nga të tjerët dhe prej nesh dhe në veçanti t’i
kenë parasysh edhe konstatimet faktike të këtij punimi që gjithsesi vjen i
pajisur me plot risime që sfidojnë për të mirë që me të përqafuarit e
paskajores standardi i shqipes fiton të drejtën me u quejtë:
standardi i shqipes së natyrshme, dhe pikërisht si përgjigjje ndaj temës së
këtij punimi: Pse “po” paskajorja në standardin e shqipes së
natyrshme shërbejnë këta 10 tituj krerësh, ku kemi
shtruar e rrahur këtë problematikë:
I.
Prania e paskajores së mirëfilltë me + pjesore në shqipen e natyrshme globale
para Rilindjes sonë kombëtare.
II.
Nga shqipja e përzier” deri tek standardizimi gjatë periudhës së Pavarësisë mbi
bazë të gegnishtes me paskajoren e mirëfilltë në themel
III.
Pas LDB në Shqipri allapartizançe me stimulimin e standardit mbi bazë të
toskërishtes u bë rrëzimi i gegnishtes dhe shuarja e paskajores së mirëfilltë
IV.
Përmbysja e monizmit, dhe pasojat e nga pengojcat për rikthimin e paskajores
drejt standardit të shqipes së natyrshme
V.
Të rikthyerit e paskajores si feniks i ringjallur dhe raporti
ndërsinonimik ballafaques i saj me format e standardt të sotëm.
VI.
Disa prova bindëse që arsyetojnë riintegrimin e paskajores së mirëfilltë në
standardin e shqipes kombëtare.
VII.
Integrimi i paskajores, shpëtim për standardin e shqipes së natyrshme dhe për
lajthitësit naivë respektues patolo-fanatikë të standardit të sotëm
VIII.
Trill gogolëzimi, armë e fundit kundër rikthimit të paskajores në standard dhe
prirja metamorfozuese të shndërrimit të mitit gogol në zanëmirë
orëbekuese.
IX.
Metamorfozimi e disa prova ndikuese ndaj shndërrimit të konceptit të paskajores
nga një mit-gogol në zanëmirë orëbekuese për standardin e shqipes së
natyrshme.
X.
Pse PO përnjëhershmërisht paskajorja në standardin e shqipes së natyrshme,
Natyrisht
nuk do të mungojë përfundimi as rezymeja nga ky punim.
Natyrisht
përfundimi në pika të shkurta nuk do të mungojë.
(VIJON)