Fahri Xharra: Kali Gula, Perandori i Romës

Kali Gula, Perandori i Romës

Shkruan Fahri Xharra

Kaligula e kishte emrin e vërtetë Gaj Cezar ((lat. Gaius Iulius Caesar Germanĭcus) i lindur ne vitin 12 para Krishtit ,  u bë Prandor në moshën 37 vjeçare, u vra në të 41-ten.

Ishte pra Caligula në vitet e perandorisë së tij (37-41 pas Krishtit) që emëroj si senator kalin e tij, e gjithë kjo për te treguar që edhe një kali mund të punojë më mirë se sa senatorët romak Por në të vëetetë kali i tij kurrë nuka u bë senator.

Ai ishte një sundimtar shumë origjinal, i cili e donte jetën të lirshme dhe gjente shpesh zgjidhje të përgjakshme, aq shumë sa që pas një periudhe në të cilën ai gëzonte mbështetjen e senatorëve të tij, ata u ngopën dhe komplotuan për vdekjen e tij.

Caligula, megjithatë, e kuptoi tradhtinë, më pas vendosi të caktojë kalin e tij të preferuar si senator të përjetshëm, më pas ai i ndërtoj një tempull, ai u shpall zot dhe atje u tërhoq deri në ditën kur komploti për vdekjen e tij u krye.. Gjesti i Caligula nënkuptonte një kritikë të fortë ndaj klasës politike dhe nënvizoi se vlente më mirë një kalë se shumë senatorë.

(https://www.sapere.it/sapere/strumenti/domande-risposte/storia-civilta/imperatore-nomina-senatore-cavallo.https://www.ilpost.it/2010/06/26/caligola-cavallo-senatore-antica-roma-leggenda/ perktheu Diana Doçi )

Pas një komploti të organizuar nga  Senati, Kaligula u vra ne vitin 41 AD .

Ka shumë spjegime pse ai u quaj Kaligula , por të gjithë dështojnë;  Enciklopedia Britanike emrin e tij e përkthejnë “Little Boot”- Çizmja e vogël , gjëja se me çizme ushtarake eka kaluar jetën

Të spjegojmë Little boot ne latinish është  “paulo tabernus” në latinisht, ose në italisht “piccolo stivale”

Latinisht kalin e quajnë “ equus. “ Gula “ latinisht ëshë” gryksi “ kurse italisht” gola” quhet fyti.

E shihni që asnjë përkthim nuk e jep emrin Kaligula ( it. Caligola )- këpuca ushtarake e vogël.?

Të shkojmë më tutje, me qenëse ky e donte Kalin edhe si senator , pse mos të jetë shqip ( ilirisht, etruskisht ) fjala për Kalin, pra “Fyti I kalit (it) apo Grykësi Kali (lat)
Roma fliste shqip, latinishtja u krijua më vonë , por emri shqip Kali u përdor nga romakët edhe në  në fillim tëmijëvjeëarit pas Krishtit.

Fahri Xharra

Gjakovë,10.07.20