E premte, 29.03.2024, 05:41 AM (GMT)

Kulturë

Demir Krasniqi: Negovani fshat shqiptar ku nuk lejohet të flitet shqip

E hene, 02.12.2019, 06:11 PM


Negovani fshat shqiptarë ku nuk lejohet të flitet shqip

Teksti, muzika dhe interpretimi : Demir Krasniqi

Unë , këtë këngë nga zemra që e kam marrë –

Negovanit ia kam kushtua , këtij fshati shqiptarë !

Do t’ia këndoj me shije si bukën me krip –

N’ këtë fshat nuk lejohet që të flitet shqip !

Ndër shumë fshatra shqiptare të Ballkanit –

Është e tmerrshme historia e Negovanit !

Në vitin Njëmijë e nëntëqind e njëzet e tetë –

Këtij fshati të famshëm iu kthye emri i vërtetë !

Fshatit Negovan , që kishte forcë si guro –

Tani iu kthye emri krenar në Flamburo !

Në ditët e sotme , ku shkon puna mbarë –

Aty banojnë ende ortodoksë shqiptarë !

Në Flamburo ende ka edhe pak vllehë –

Që kanë shtëpi t’ veta dhe mbështetje nën strehë !

Aty jeta e tyre e lumtur lulëzon ,

Sepse askush n’ jetë këta nuk i pengon !

Por, sipas të dhënave të njerëzve të vërtetë ,

Në fshatin Negovan , nga viti 1912 –

Deri në vitin 1928 , prej brezi në brez ,

Në Negovan banonin rreth 1100 njerëz !

N’ gjenerata t’ vjetra dhe ndër breza t’ rinj –

Ky fshat është i njohur për atdhetarizmin e tij !

N’ shumë shkrime t’ mëparshme shpeshherë është  përmendur –

Që n’ këtë fshat ka pasur shumë burra të mençur !

Që n’ këtë fshat u hapën shumë shkolla shqiptare –

Shqip u mbajtën meshat në gjuhën amtare !

Dhe që në fillim të shekullit të XX-të –

Zhvillohej jetë e këndshme që kishte lezet !

Ky fshat është i njohur ndër trojet shqiptare –

Këtu lindën figura të shquara atdhetare !

Ndër më t’ njohurit Papa Kristo Negovani

Dhe Theodhos  Haradhambi Negovani !...

Të cilët në vitin  1905

U vranë barbarisht nga grekët e pa besë !

Sepse u mësonin fëmijëve t’ fshatit gjuhën shqipe –

Që për ta kjo ishte shije buke e kripe !

Papa Vasil Gjikë Stillo është nipi i Negovanëve ,

Më 1910 , u përpoq gjithë anëve –

Që në kishë të fshatit , pos buke e kripe,

T’ mbante lutjet , meshën , veç në gjuhën shqipe !

Papa Vasil Gjika – viktimë e t’ pa besës –

E therën me thika nëpër trup gjatë meshës !

Më datë 16 Janar t’ vitit 1910 –

Në spital të Manastirit , ai ka ndërruar jetë !

Për vrasjen , në Negovan , të priftit atdhetarë –

Dëshironte ta kthente liturgjinë në kishë për shqiptarë !

Nga greqishtja , n’ shqipe për t’u  aprovuar –

Edhe historiani Brailsford ka shkruar !

Arben Llalla , shkroi në librin e historisë :

“Demografia në viset Veriore të Greqisë “ –

Shumë dokumente vërtetojnë aktin historik ,

Se Negovani ka qenë fshat shqiptar etnik !

Dhe në fund të vitit 1909 ,

Pleqësia e fshatit lajmëroi në çdo anë –

Me letër n’ gjuhë shqipe , shkruar prej tre faqesh :

“Është hapur shkolla shqipe “Dituria”, ku do të kënaqesh !...

Me mësues të parë Petro Nini Luarasi –

Që armiku përherë synonte ta plasi !

N’ letër thuhet : “Shkolla është në Negovan ,

Libra e fletore , rreth 40 nxënës nuk kanë “!...

Djem dhe vajza shkonin para dhe pas dreke –

Që kishin braktisur shkollën n’ gjuhën greke !

Atje n’ gjuhën shqipe çdo gjë e mësonin –

Jetën n’ lumturi çdo ditë e kalonin !

Letra është firmosur nga pleqësia e shkollës –

Kryeplaku Sotir Kristo , arkëtari Sotir Xoxe ,

Nga pleqnari Naso Tire , që armikun na e plasi

Dhe mësuesi i parë i shkollës Petro Nini Luarasi !...

Vulën e pleqësisë së mësonjëtores n’ fund të letrës ia kanë dhanë

Me vit t’ themelimit t’ saj, më 1909 !

Origjinali i kësaj letre gjendet n’ muze t’ Elbasanit ,

Deri n’ vitin 1911 , kjo shkollë u drejtua nga Ptero Nini Luarasi !

Gjithashtu , nga Negovani , fshat etnik i shqiptarisë –

Është dhe ish – ministri i brendshëm i Republikës së Shqipërisë ,

Koçi Xoxe ( 1911 – 1949 ) , në Shqipëri ishte

Njëri nga figurat qendrore të Partisë Komuniste !

Gjatë kohës së mbisundimit t’ diktaturës komuniste –

Është shkruar se Koçi Xoxe , ishte folës i gjuhës sllavishte !

Por, në fshatin Negovan , vërteta e madhe ishte –

Nuk ka pasur asnjë familje që ka folur n’ gjuhë sllavishte !

Një kushëri i Koçi Xoxës – Mihal Xoxe i vërtetë ,

Në fund të shekullit të XIX –të –

Në Konstancë të Rumanisë , kishte ngritur shtypshkronjën ,

Që ishte nga më të mëdhatë ndër shtypshkronja t’ asaj kohe !

Miha Xoxe ishte patroni , pronar i asaj fabrike –

Ku rilindësit shqiptarë botonin veprat e tyre patriotike !

Aty janë botuar edhe librat e Frashërllinjëve  -

Të Naimit , Abdylit , Samiut , për të rriturit dhe fëmijëve !...

Të shkrimtarëve , patriotëve të Rilindjes sonë Kombëtare –

Të cilët ndezën n’ ato vite ndjenjat patriotike shqiptare !

Në fillim t’ shekullit t’ XX-të, Negovani  fshat  i madh –

Numëronte mbi 500 shtëpi të banuara me shqiptarë !

Në një shkrim që është botuar në revistën gjermane “Der Spegel” ,

Është botuar një lajm i rrallë që ka bazën në themel –

Më datën 10 Nëntor , të vitit 2003 ,

Renate Flottau , në Flamburo  kishte pa ngjarje të re !

Anës rrugës kishte takuar duke shitë mollë një t’ moshuar ,

Renate Flottaut , plaku i kishte treguar :

“Në fshatin Negovan , shqiptarët vendas –

Asnjë n’ shtëpi t’ tyre , shqip s’ guxon të flas !...

Grekët na kanë asimiluar n’ tokën tonë atërore –

Nuk ka shkolla shqipe , as institucione kulturore !

Nga të dhënat e regjistrimeve të popullsisë kemi lindë ,

Që do të sjellim më poshtë , keni me u bindë !...

Nuk na rezulton që në Negovan të ketë familje sllave –

Nga të dhënat që jep autori Brankof, këto janë vetëm llafe !

N’ fshatin Negovan ka 96 bullgarë t’ krishterë ,

110 grekë , 300 vlleh dhe 1080 shqiptarë t’ krishterë !...

Fshati kishte dy shkolla fetare , tre mësues dhe 200 nxënës .

Sipas Millojeviç , ai jep të dhëna për 110 shtëpi t’ kësaj anës ,

Ku banojnë shqiptarët autonom ortodoks

Dhe 3 shtëpi vlleh që janë ortodoks .

Në regjistrimin e vitit 1932 , rreth buke e kripe –

Fshati kishte 210 familje të huaja që flisnin gjuhën shqipe !

Pak prej tyre flisnin gjuhën sllave dhe rumanishten që kanë ardhë

Dhe 44 familje kanë deklaruar hapur se janë shqiptarë !

Riki Van Boeschoten dhe Hellen Vander Minne , mbarë –

Deklarojnë se banorët e Negovanit janë të gjithë shqiptarë !

Sot, fshati i përket komunës së Perasmatos

Dhe ka rreth 420 banorë shqiptarë me etnos !

Gjilan, më 28 .11. 2019.            Demir KRASNIQI



(Vota: 2 . Mesatare: 5/5)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora