E marte, 19.03.2024, 03:36 AM (GMT)

Kulturë

Gëzim Llojdia: Prifti i shenjtë San Dana nga Vlora dhe qyteti San Dana i Gagliano del Capo në Itali

E hene, 29.04.2019, 10:43 AM


Prifti   i shenjtë  San Dana nga Vlora dhe  qyteti San Dana i  Gagliano del Capo në  Itali

Nga Gëzim Llojdia

1.

Njoftimin për priftin e shenjtë me origjinë nga Vlora e jep Z.Valentini,kur ai thotë se ai s’deshi të dëftonte se ku i mbante enët e shenjta të Kishës, as të kapte kupën e venës së përlyeme të Dionyzit. Iu turrën ushtarët pagaj me shpata e dëshmori ra vdekun mbushë me varre e me krye të Këputun… Dhjetë vjet më parë, në janar 2010 një autor italian Marco Piccinni, shkruan kështu :” San Dana, pjesë e vogël e Gagliano del Capo me emrin e një shenjtori. San Dana, një fshat i Gagliano del Capo, është një qytet shumë i vogël me vetëm nën 200 banorë, të vendosur në një lartësi prej rreth 155 metra mbi nivelin e detit. Emri i tij rrjedh nga ajo e themeluesit të saj hipotetik, një shenjtor shqiptar me emrin Dana, Dano ose Danatte, i lindur në Valona në shekullin e 9 dhe u ul në Salento për të shërbyer si dhjak në shenjtoren e Santa Maria di Leuca. Thuhet se ,në një prej sulmeve të shumta pirate të Saracenit mbi shefin e Leuca, Dana mori pyqin që përmbante Eukaristinë me të dhe u largua nga Leuca, në drejtim të Montesardos për ta mbrojtur, për ta shpëtuar atë. Fluturimi i tij, megjithatë, nuk zgjati shumë, në fakt, pak kilometra nga fshati, në lokalitetin e Pareddit, ai u kap nga një grup saracens dhe u plagosë për vdekje. Para se të dilte frymën e fundit, ai konsumoi grimcat e shenjta për të mos lejuar ,që ato të dhunohen nga armiku. Në kujtim të asaj ngjarjeje, vijon shkrimi  i autorit italian,një stelë e kapërcyer nga një kryq i ngritur në vitin 1968, ngrihet sot në detin e Mores, rreth 200 metra larg qytetit. Megjithatë, dyshohet se incidenti që përfshin Shën Dana është vetëm një legjendë. Kisha e qytetit, e dedikuar gjithmonë për shenjtorin, daton në vitet 1500 dhe u bë një riorganizim i madh në vitin 1982. Hyrja është aktualisht nga perëndimi, por në antikitet, ishte në lindje, si në përdorim nga ritet lindore ortodokse. Brenda, ka një pikturë me Paqëdhënien dhe një tjetër me Shën Lucinë, të dy veprat e piktorit Gaglianes të shekullit të nëntëmbëdhjetë, S. Mercaldi; ka gjithashtu një kanavacë me Shën Nikollën e Barit nga shekulli i nëntëmbëdhjetë dhe një kanavacë që përshkruan San Danën.

2.

Në gazetën pulieze :”Giornale di Puglia”  autori Francesco Greco thotë: "Isha edhe në Vlorë,...". Tri ditë (3,6,7 gusht) të dialogut ndërmjet dy brigjeve, dy botëve të ndikuara historikisht, qytetërimit, Italisë dhe Shqipërisë, në hijen e San Dana, dhjakut të shenjtë që mbivendosi shëmbëlltyrën dhe besimin e tij ekzistencial me atë të emigrantëve të sotëm, Mijëvjeçarit III. Ai bëri kalimin, u martirizua me goditje me gurë, i dha emrin e tij fshatit:” Capo di Leuca” ,të fshehur midis ullinjve, fiqve, vreshtave dhe kopshte me perime të harlisur .Këtu sot popujt flasin, në kohën kur mbizotëron solipsizmi  mbytës, grupet etnike ndërthuren duke forcuar identitetin e tyre, besimet fetare zbulojnë afinitetet karstike. Këtu emigrantët e rinj nga hemisfera jugore janë të mirëpritur dhe respektuar, ka diçka për të bërë madje edhe në ekonominë e brishtë të Jugut, janë të integruara dhe të vendosura mjediset e dendura të një të ardhme pa margjinalizëm, ndryshe nga ajo, që dëshirojnë të vendosin mbi ne politikanët pa ndërgjegje, skrupuj apo kulturë. , që ikën "me kokat e tyre u kthyen prapa ishin të gjitha për "Vlorën": ishin 21 mijë, të rinj dhe të fortë, në portin e Barit, 8 gusht 1991, një shekull më parë,ku koha askush nuk do të kishte mbyllur portet si sot politikanët me mendje dhe zemër të blinduar, që na tmerrojnë duke ndjekur pastërtinë e racës, sepse ajo sjell një pëlqim të ndyrë dhe delirues .Më poshtë autori i këqtij shkrimi thotë thotë:” Gjysmë shekulli i diktaturës përtej Adriatikut qeveriset edhe në muret, materialet dhe të brendshmet, të cilat ngrenë tiranët, që fshehin frikën, kurse dhe apele, sot ato fantazma kthehen dhe i ndërtojmë në këtë anë të Adriatikut, askush nuk e di mirë për atë arsye: kurrë nuk mësoni nga gabimet tuaja. Ngjarja e vitit 2018 në San Dana është vazhdimi i vizitës baritore të një viti më parë nga Kardinali Ernest Simoni, i cili jetoi për më shumë se 40 vjet të ndara midis mureve të pista dhe të njolluara me gjak, për të mbrojtur besimin (si San Dana: një tjetër mbivendosje) duke ëndërruar një botë të lirë, një njeri që nuk është më i reduktuar në një fantazmë, por një pjesëmarrës i njerëzimit me pasurinë dhe kompleksitetin e tij. "Ne u arratisëm nga një burg në kërkim të një ëndrre, duke shpresuar të ktheheshim. Por muret rrëzohen nën forcën e popujve, që kërkojnë liri dhe drejtësi sociale ... Kjo nuk është tokë e mirë, por një portë për në Mesdhe ", thotë Antonio Biasco, president i shoqatës kulturore" Ponti non muri ".Në një vend emigrimi të fortë, sot aq intensiv sa në vitet gjashtëdhjetë, dhe emigracioni paradoksalisht intensive ("Italia nuk mund të mbetet vetëm", tha Carlo Nesca, kryebashkiaku i Gagliano), San Dana përfshin çdo aspekt të temës, që shënon çdo epokë, e cila nga një mundësi për rritje, një diktator aspirant, është shndërruar në një emergjencë dhe pastaj në një tragjedi, duke shpikur një tregim të rremë plot lajme të rreme, duke ushqyer frikë të padukshme, duke përhapur terrorin kudo, duke gudulisur instinktet më të këqija të njerëzve. Duke vijuar reportazhin e tij,autori thotë:”Dita e dytë spekuloi mbi konceptin e urave dhe mureve nga çdo këndvështrim. Hapur nga Francesco Danieli (Unisalento): "Nga deti mund të vijë e mira dhe e keqja: varet nga ne që ta dallojmë atë ...". Massimo Bray (Treccani): "Vetëm duke e njohur historinë e një njeriu, përparon në mënyrë kulturore". Gerarta Zheji Ballo, personi përgjegjës për kulturën e ambasadës shqiptare: "E vlerësova emrin e shoqatës: historikisht, muret kanë sjellë gjithmonë tragjedi, kanë shkatërruar jetën e njerëzve, kujtoj që kohë më parë Eminenca e Tij kardinali Simoni. Urat, në vend të kësaj, i bënin ata të përparonin në rrugën e qytetërimit. Më shumë ura, më pak mure ...

3.

Kisha Katolike, e Vlorës ndërtuar në shekullin e nëntëmbëdhjetë nga mjeshtrat italianë, duhet të numërohet në mesin e vendeve më të rëndësishme monumentale në qytet. Tradita e lashtë katolike e qytetit është e lidhur edhe me figurën e Shën San Donaton di Leuca (Shën Dana), i martirizuar nga sracenët , që mbahet mend çdo 16 janar me një Meshë. Në vitin 1967, Kisha u transformua në Teatrin e Fëmijëve, për t'u kthyer në një vend adhurimi në vitin 1990 e sjell përkujtimin e shenjtorit Shën Dana në datën e martirizimit.



(Vota: 1)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora