Fahri Xharra: Cilët ishin Liguret?

Cilët ishin Liguret?

Nga Fahri Xharra

Në kohën kur rishkruhej historia , shekujt nuk ishin në anën tonë . E kishim fatin e zi të një errësire 600 vjeçare e cila nuk e lejonte që edhe ne t`ishim në grupin e atyre që e rishkruanin historinë .

Gjatë asaj kohe u nda historia sipas nevojave të kohës , me pasoja të rënda për të kaluarën tonë . Por , sidoqoftë  nëse nuk flet libri i rishkruar flasin gjetjet arkeologjike dhe ato pjesë të historisë të cilat nuk e lejonin falsifikimin . Më vjen keq që edhe sot përkundër shkallës që e kemi arritur jemi në valle me rishkruesit e ri të cilët e mohojnë çdo gjë nga e vërteta  e jonë dhe na fusin në errësirën e ri .

“ Duket se fiset Ligure, Salyjene Oksibijene , Ingaune,Euburiate… e kishin mu si Iberikët një ndjenjë të thellë të pavarësisë e cila një kohë shumë të gjatë i bëri ballë presionit ushtarak romak dhe nuk ishin  as barbar e as bisha si na i përshkruanin autorët grek e latin  (perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus)

Kur lindi Iliri , Kelti e  Gali , linden tre popuj të mëdhenj të një rrënjeje e që në vetvete ngërthenin shumë fise , numrin e të cilëve as që mund ta dimë.

“Që nga origjina dhe disiplinat e saja, historianët dhe arkeologët  janë pyetur për mundësinë e identifikimit të disa grupeve fisnore që lexoheshin në shkrimet antike ( cilët ishin ? ) Shembulli i Ligurëve të cilët studjohen në mënyrën e  re të studimeve që kanë evoluar në kontekstin e hulumtimeve  sepse është rritur interesimi i arkeologëve dhe historianëve për t`i parë Ligurët  ndryshe ‘; ndryshe nga këndi i i dikurshëm i vështrimit .Ligurët kanë histori të gjatë dhe të mjaftueshme për vlerësimin e drejtë të tyre (Aurélie MANNONI **Doctorante, Centre Camille Jullian )

Arkeologjia Ligure :  a ka kulturë materiale të ruajtur për liguret ? Po , po si jo !

Në të vërtetë nëse e sintetizojmë punën e kërkimtarëve të shek.XX-të sa i përket kulturës Ligure, mbesim të pa gojë nga llojllojshmëria e vendeve dhe objekteve të cilat i takojnë kulturës materiale ligure; statujat, gravurat , vendet e shenjta në kohës së dytë të hekurit, vendbanimet e fortifikuara .( http://trjca.mmsh.univ-aix.fr/amannoni.htm )

Liguret quheshin populli i cili jetonte ne Italinë veriperëndimore . Liguret janë edhe populli që jetonte edhe  në Korsikë.

Një gjë që më inkurajon ( por jo plotësisht)  se për Liguret dhe gjuhën e tyre shkruhet ( në studimet e reja ) se ishte indoevropiane: edhe pse në një mënyrë ende nuk po munden të thonë pellazge. (Little is known of the Old Ligurian language. It is generally believed to have been an Indo-European language with particularly strong Celtic affinities )

Ne vazhdojmë dhe botës do ti shkruhet historia e re , e kësaj radhe me ne deshëm ne apo jo.