Gjergji Shaska: Miq?sia midis familjes Shaska dhe Ismail Bej Vlor?s

Gjergji Shaska

Flet për Tribunën Shqiptare Gjergji Shaska

Nga Gjergji Shaska*

Nuk doja t? b?hesha pjes? e debatit mbi propozimin p?r ndryshimin e emrit t? Universitetit “Ismail Qemali”, p?r vet? faktin se si v?llai i Tanushit mendimet e mija nuk do t? ndihmonin n? k?t? diskutim. Por ky debat mori p?rmasat e nj? fryrje jasht? çdo norme morale dhe qytetare. Debati degjeneroj? deri n? at? pik?, sa t? asht?quajturit “patriot” do t? nxitonin t? thoshin nj?mij? e nj? t? zeza p?r familjen ton?, duke na deklaruar dhe tradh?tar apo t? shitur t? serbit, grekut, fashizmit, nazizmit dhe sa e sa t? tjera. Shresoj dhe dua t? besoj se shum? prej tyre e pan? si nj? rast t? mir? p?r t? shkruar n?p?r gazeta dhe nj? pjes? tjet?r jan? ata q? rrojn? akoma me nostalgjin e luft?s s? klasave.

Disa persona t? tjer? t? lidhur me abuzime financiare n? universitet do t? trillonin lloj? - lloj? prapaskenash jo vet?m p?r Tanushin por p?r gjith? familjen ton?. Intrigat e tyre ishin t? çdo forme si: ?sht? apo jo Ismail Qemali akademik, tradh?tia e familjes Shaska, apo lloj? - lloj? makinacionesh t? tilla. K?ta persona qytetar?t e Vlor?s i njohin mir? p?r m?nyr?n korruptive t? drejtimit t? universitetit n? t? kaluar?n. Vet?m dy jav? para se k?ta dy tre intrigant t? krijonin k?t? tymnaj?, universiteti deklaroj? se do t? mbyllte t? gjitha bizneset brenda godin?s. K?tu zem?rimi i tyre arriti kulmin dhe rasti doli shum? shpejt. Ata arrit?n t? mashtrojn? gjith? shqiptar?t jasht Vlore, por jo qytetar?t e Vlor?s t? cil?t i njohin mir? si k?ta persona ashtu dhe familjen ton? dhe at? se çfar? po ndoth sot n? universitetin e Vlor?s.

A e din? shqiptar?t se klubi i v?llait t? ish rektorit Bilal Shkurtaj paguante 15000 lek? t? reja n? muaj p?r nj? ambjent mjaft t? madh n? ambjentet e universitetit? Ky klub i cili servirte q? nga rakia dhe konjaku dhe deri tek qoftet dhe sanduiçet ishte i vendosur n? katin e dyt?, n? nj? klas? ngjitur me zyr?n e zv. Rektorit, dekan?ve dhe sall?n e madhe t? leksioneve. Ky klub krynte funksionin e tij? privat n? universitet prej tet? vjet?sh dhe qytetar?t e Vlor?s e din? mir? k?t?. Ju e b?ni vet? vler?simin pse ish rektori u çorr? me t? madhe se sa i dhimbset universiteti, kur nj? klas? t? tij? ja jep t? v?llait p?r klub dhe student?t nuk b?jn? m?sim se s’kan? klasa.

Lexoni k?t? “patriot” t? madh si e fillon shkrimin e tij? n? gazet?n “Ndryshe” (nga Av.Dr. Bashkim Nikolla): “Thamë se rektori i ardhur nga Amerika, do të sillte frymën e saj të demokracisë, të zhvillimit, të vlerave dhe do t’i jepte hov cilësor universitetit që mban emrin e madh, të burrit të ndritur Ismail Qemali. Po jo nuk qe e thënë, sa morët detyrën e Rektorit u deamerikanizuat dhe e filluat luftën atje ku e kishte lënë gjyshi yt, ndaj Ismail Qemalit, i cili për tu shërbyer qarqeve antishqiptare i veshi një qeni flamurin kuq e zi që ngriti Ismail Qemali, dhe e lëshoi rrugëve të qytetit të Vlorës”.

Ky korb i zi do t? shkruante dhe shum? artikuj t? tjer? tek e nj?jta gazet?, ku duket hapur q?llimi i tij p?r ta l?n? k?t? vend? n? err?sir? dhe padije. Debati degjeneroj? dhe m? tej? duke th?n? se gjoja familja Shaska paska inate me familjen Vlora, nd?rkoh? q? miq?sia e familjeve tona ?sht? shum? e vjet?r. Ësht? pik?risht? kjo miq?si dhe veçan?risht Ismail Bej Vlora t? cilit un? dhe dy v?llez?rit e mi i detyrohemi. Do t? ishte pik?risht Ismail Bej Vlora i cili do t? ndryshonte rrjedh?n e familjes son? dhe ne sot t? tre v?llez?r jemi t? dipllomuar n? universitetet Amerikane.

N? vitin 1913 n? nj? dark? familjare n? sht?pin? ton? n? fshatin Kocul, Ismail Bej Vlora do i drejtohej st?rgjyshit ton? duke i k?rkuar nj? prej djemve t? familjes Shaska. St?rgjyshi pa u menduar dy her? i thot?: “T? qoft? hallall Ismail Bej”. Ai i drejtohet p?rs?ri dhe i thot? se un? dua at? m? t? voglin. St?rgjyshi disi i habitur i thot?: “Hallall e paç”. Duke qen? se gjyshi ynë, Xhelal Shaska, ishte m? i riu prej djemve, n? mosh?n 14 vjeçare do t? largohej nga sht?pia p?r t? studiuar n? Itali. P?r disa dit? ka q?ndruar n? Vlor? n? familjen Vlora, ku njeriu i caktuar nga Ismail Beu do t? kujdesej p?r veshjen e tij? sipas m?nyr?s per?ndimore dhe do t? ishte ky person i cili do ta shoq?ronte dhe sistemonte n? nj? kolegj n? Itali.

M? von? kjo miq?si do t? forcohej dhe m? shum?, Xhelal Shaska dhe djali i vog?l i Ismail Beut, Qamil Vlora, do t? kishin marr?dh?nie shoq?rore shum? t? ngushta nd?rmjet tyre. U desh? kjo turbullir? q? dhe brezi jon? t? krijonte lidhje ashtu si dhe gjysh?rit dhe st?rgjysh?rit tan?. I biri i Qamilit do thoshte se nj? prej miqve m? t? ngusht? q? ka pasur babai ka qen? Xhelal Shaska. Miq?sia e tyre nuk vinte vet?m si rrjedhoj e miq?sis? familjare, por dhe si rrjedhoj? e dat?lindjeve t? tyre t? af?rta dhe profesionit. Miq?sia e tyre vazhdoi gjat? gjith? koh?s s? rinis?, por dhe m? von? kur ata punonin si diplomat kariere dhe puna i lidhte gjat? gjith? koh?s. Kur Qamil Vlora ishte z?vend?s drejtor administrativ? n? MPJ, Xhelali ishte sekretar n? drejtorin? administrative. Vet?m burgu i regjimit komunist e p?rfundoj? miq?sin e tyre, p?r ti ndar? p?r jet?. Qamili do t? arrestohej n? vitin 1945 me arsyen se mbante si relike revolverin e t? jatit, Ismail Bej Vlor?s. Si rezultat i nj? s?mundje t? r?nd? t? marr? n? burg, ai do t? ndahej nga jeta vet?m pak koh? pasi doli nga burgu. Nd?rsa Xhelal Shaska do t? arrestohej disa muaj m? von? arrestimit t? Qamilit, n? 22 shkurt t? vitit 1946 me grupin e deputet?ve. Ky ishte dhe fundi i nj? miq?sie t? gjat? shoq?rore dhe familjare. Por ata t? cil?t i ndan? p?r s? gjalli, jan? turrur si bisha t? t?rbuar p?r ti ndar? dhe n? at? jet?, duke trilluar lloj? - lloj? intrigash se familjet tona paskan konflikte nd?rmjet tyre. Ju kriminel t? ndyr? q? su ngop?t as me jet?t e tyre, leruani shpirt?rat t? qet?.

Biografia e tyre jepet n? librin e Prof. Dr. Uran Asllani, “Diplomacia dhe Diplomat?t Shqiptar? 1912 - 1944)”. N? k?t? lib?r biografin? e Qamil Vlor?s do ta gjeni n? faqen 353 dhe biografin? e Xhelal Shask?s n? faqen 334. M? posht? po jap pa komente biografin? e Xhelal Shask?s sipas k?tij libri (arkivi dhe titujt e tij si dhe materiali m? i zgjeruar gjenden n? k?t? lib?r).

Dr. Shaska, Xhelal

Diplomat i karrier?s i nivelit t? dyt?.

Lindi n? Kocul n? familjen e atdhetarit Ferhat (Hate) Shaska dhe t? Sherifes?, n? vitin 1899. Shkoll?n ryzhdije e mbaroi n? Vlor? dhe n? vitin 1914 u d?rgua n? Itali, p?r t? p?rfunduar liceun. K?to studime i kreu n? Institutin Kolegj t? Avellinos. Studimet universitare i kreu n? Universitetin “Cesare Alfieri” t? Firences, n? deg?n e shkencave Shoq?rore dhe n? qershor 1921, mori grad?n e doktorit t? shkencave (i pari n? rrethin e Vlor?s).

N? sh?rbimin diplomatik Shqiptar e nisi pun?n q? nga 20 tetori i vitit 1930 si atashe pran? drejtoris? politike, ku sh?rbeu deri n? qershor t? vitit 1932. M? 6 qershor t? vitit 1932 u dekretua sekretar i konsullat?s shqiptare t? Manastirit, ku q?ndroi dy vite deri n? shtator t? vitit 1934. M? pas nga shtatori i vitit 1934, ai u kthye n? dikaster ku e em?rojn? sekretar n? drejtorin? administrative-konsullore ku sh?rbeu mbi tre vjet. N? vjesht?n e vitit 1936, Xh. Shaska z?vend?son p?r pak koh? kryellogaritarin e dikasterit Xh. Belegun.

Nga 5 qershori 1937 me dekretin mbret?ror N-89, Dr. Xhelal Shaska u em?rua sekretar i kryekonsullat?s s? Barit, ku titullar ishte Maliq Libohova. M? 17 qershor 1937, vet?m 12 dit? pas em?rimit sekretar i kryekonsullat?s s? Barit, Xh. Shaska u gradua nga sekretar i rangut t? ???-t? n? at? t? rangut t? ??-t?. N? munges? t? titullarit, n? ver?n e vitit 1938, Dr. Xhelal Shaska sh?rbeu si gjerant i kryekonsullat?s s? Barit, kur si sekretar ishte Dr. Mikel Çoba. Me at? detyr? vazhdoi deri n? fillim t? prillit t? vitit 1939, kur dha dor?heqjen p?r q?ndrimet e deklaruara anti-italiane dhe u kthye n? Shqip?ri, p?r tu vendosur fillimisht? n? fshatin e lindjes n? Kocul. Me gjith? propozimet nga personalitete t? shquara politike, si Qazim Koculi, e tjer? Xhelal Shaska nuk pranoi t? merrte pjes? n? asnj? formacion politik t? koh?s.

N? 22 shkurt t? vitit 1946 e arrestuan dhe mbas tet? muaj hetusi t? pap?rshkrushme, m? 30 tetor 1946 u d?nua me grupin e deputet?ve t? Sami Qeribashit, me 15 vite burg. Shumic?n e viteve t? burgut i kaloi n? Burgun e Burrelit, prej nga u lirua n? 25 N?ntor t? vitit 1959. Vitet e mbetura i kalon pran familjes deri sa ndahet nga jeta n? janar t? vitit 1975.

*Electrical and Computer Engineer, Michigan