Fahri Xharra: Shqiptarët ortodoksë të Drenicës

“Drenica , Athosi i dytë  serb “ose ----Shqiptarët ortodoksë të Drenicës

Nga Fahri Xharra

Ballafaqimi me serbë është i vështirë , bile shumë i vështirë ,; kemi shumë fakte që i dalin krah kësaj thënje. Por nëse flasim vetëm duke u nisur nga Certifikata e jonë e lindjes ,  me kusht që mbi të cilën nuk është  “shkruar” asgjë nga serbët, turqit apo shqiptarët mohues (të vetvetes), atëherë do të jemi plot krenari dhe mburrje kundrejt tyre ( serbëve dhe kishës së tyre pravosllave ) dhe faqebardhë përballë Botës që është me ne.

Nëse iu bie në dorë libri i Tatomir Vukanoviqit “ Drenica , Athosi i dytë serb ‘ (1934-1937) ( Drenica , Druga  srpska Sveta Gora (1998, Prishtinë ) ,mos e lerni pa e lexuar . Do të mbeteni pa gojë me falsifikimet serbe për historinë tonë të Drenicës. Në këtë rast do të shfletoj pak faqe për t`iu kundervue Irinejit , Kishes Serbe , Daciqit  , propagandës serbe dhe heshtjës së shqiptarëve pot ë Drenicës të cilët janë cijanuar nga vetvetja me “ helmet” publicistike serbe, me ligjëratat e përkrahësve shqiptar të Çubriloviqit , Garashaninit dhe ivo Andriqit  .

Mos me lexoni me dyshim, nuk jam i llojit të… . por e dua të vërtetën tonë të cilën po e gjej në “trillerat”

serb , dhe shumë lehtë po e kuptoj se pse jemi të tillë !   Qysh se kur , Athosi është serb ?

Por edhe më qesharake se si na qenka Drenica , Athosi i dytë i shenjt serb? Nga mos dija , e kisha hapur gojën dhe isha befasuar me mosdijen time. Por  pë një gjë që e di   do ta flas , edhe sikur …..Nuk jam duke folur unë, por historia po flet ; po flet ajo çertifikata e lindjes sonë së cilës po ia ndërrojnë ( dhe po ia  ndërrojmë ) shënimet ashtu se si po iu konvenon dhe duhet atyre ( E ne , në heshtje  iu shkojmë pas_)

Nëse vetëm pak e njohim historinë atëherë : Irinej duhet ta pranon te vërtetën se Kisha Ortodokse Serbe (KOS) është themeluar ne mesin e shekullit XIX. Deri ne vitin 1896 liturgjia ne kishat e Prizrenit është mbajte ne gjuhen greke. Qe nga mesi i shekullit XIX serbet i përvetësuan te gjitha kishat ne trojet shqiptare dhe mbi themelet e shume kishave katolike ndertuan kisha politike. Shume kisha politike te ndërtuara ne trevat shqiptare u ndërtuan duke bartur gurë nga kështjellat dhe lokalitetet e lashta arkeologjike. Kishat mesjetare ne Kosove nuk jane kisha sllave. ( Q,N )

Por edhe pak , ps shek.III-të të psKrishtit ,edhe Dardania u krishtërua, por edhe pas shek 11-të në këto anë kishte SHQIPTAR  dhe vetëm shqiptar katolik dhe ortodoks  ( Të tjerët ishin që numëroheshin me gishta )

Si bë Drenica Athosi i dytë serb ? kur i themi Jo  ! kesaj teorije ?

(Tatomir Vukanovi? u knjizi ‘’Drenica – druga srpska Sveta Gora’’ , piše :

‘’…..M. S. Milojevi? srpski spisatelj iz doba romantizma isti?e kako u jednom delu Drenice u 431-oj ku?i živi ‘’sve sam Srbin potur?en , koji vrlo malo zna arnautski i koji više srpski no arnautski govore’’ . Zatim navodi : ‘’u 258 tako?e potur?eni Srbin , ali koji podjednako govore i jednim i drugim jezikom’’.

Sli?no Milojevi?u , nastavlja Vukanovi? , razlaže i drugi srpski spisatelj T. Stankovi? , koji navodi : ‘’Dreni?ki Arnautaši , svi znaju dan svoje slave – svoga krsnog imena i toga dana ništa ne rade .’’

Së pari ta përkthejmë në shqip:Tatomir Vikanoviq ne librin “‘’Drenica – druga srpska Sveta Gora’’ shkruan : në një pjesë të Drenicës, në shtëinë e 431-të jeton një serb i turqizuar, i cili shumë pak di arnautisht dhe i cili flet më shumë serbisht se sa arnautski. Në shtëpinë e 258-të , të asaj pjeseje të Drenicë , ishin gjithashtu serb të turqizuar por që flasin edhe shqip edhe serbisht .” E mendoni ketë , si ju duket ?

Pastaj vazhdohet “ Arnautashët e Drenicës i dijnë të gjitha festat ortodokse dhe ditët e merave të tyre.

Jevto  Dedijer ne librin “ Stara Srbija”  flet për 60 000  të ikurit nga Kosva ne mes viteve 1880- 1900 , ketu mendon në “serbët “ e tij  dhe të tjerët , “serbët” e mbetur thot: Banorët serbë ( lexo shqiptarët ortodoks ) të Kosovës kishin kaluar nëpër shumë vështirësi për të mbijetuar . Ata mbijetuan sipas  duke e nderruar veshjen ; të gjithë burrat u veshen me rroba arbanshe , i rruan kokat dhe mbajtën perçe “    (Jevto Dedijer u knjizi ‘’Stara Srbija’’ govori o 60.000 proteranih sa Kosmeta u periodu od 1880. do 1900. godine . I on govori o drugom aspektu smanjenja broja Srba , o mimikriji : ‘’ Srpsko stanovništvo koje je ostalo u Staroj Srbiji dovijalo se na razne na?ine kako ?e da spase život . Najpre je promenjena nošnja . Svi su muškarci primili arbanaško odelo , obrijali su glave i nosili per?ine’’ . )

Edhe këte “…. Prvi je znak mimikrije u ovim oblastima bio primanje arbanaškog odela . Zatim je došlo usvajanje njihovih pokreta , ponašanja i samog jezika , tako da se na putu i na trgu nisu mogli ralikovati Srbi od Arbanasa……’’ .‘’Balkanskog poluostrva’’ Jovana Cviji?a )

Pra shenje e parë e mimikrisë ( pyetni Qosejen se çka do të thot mimikria )

ishte marraj e tirqve shqiptare, pastaj mënyra e sjelljes fsahtare apo qytetare ( të kohës) , kështuqë në rrugë apo  në pazar shumë pak dalloheshin “serbët” nga shqiptarët . Ka shumë pyetje për t`u bër , por çka ti bejsh kur Jovan Cvijiqi dhe Tatomiri kanë vdekur e me këta t`anët  që flasin si ata vështirë e kemi.

“Kemi shembuj të gjallë ku shkijet dhe shqiptarët janë me trung familjar të përbashkët. Janë sot familjet shqiptare Korça nga fshati Gmicë në komunën e Dardanës që jetojnë sot në disa qytete të Kosovës. Familjet serbe Korçiç nga fshati Zebincë komuna e Artanës, që sot jetojnë në Zebincë dhe shumë qytete në Serbi, si dhe familja Llapashtica që sot jetojnë në fshatin Marec, Hajvali dhe qytete të Kosovës. Lagjja Korça në fshatin Gmicë të Dardanës sot ka mbi njëzet shtëpi myslimane shqiptare që e dëshmojnë prejardhjen e përbashkët të krishterë me familjet sot serbe në fshatin Zebincë. Fshati Zebincë në mesjetë është quajtur Arbanashi i Artanës. Këto familje janë trashëgimtarë të dy vëllezërve Ilit dhe Simonit. Duke e parë origjinën e përbashkët të këtyre familjeve, akademiku serb i shtyrë nga politika pansllaviste pa të drejtë shkruan se korçajtë e Gmicës janë serbë që së pari u myslimanizuan dhe kinse më vonë u shqiptarizuan. Pas hulumtimit dhe studimit të kësaj çështje vërtetohet se pikërisht korçiçët e Zebincës u asimiluan dhe u bënë serbë në fillim të shekullit XX. Këto dy familje gjatë gjithë shekullit XX kanë komunikuar mes vete dhe të gjithë të moshuarit e korçiçve të Zebincës e kanë folur gjuhën shqipe. Si dëshmi tjetër është edhe përkatësia e përbashkët fisnore e fisit Krasniqe. Ili pas myslimanizmit e ndërroi emrin në Ali, ndërsa Simoni mbeti i krishterë në fshatin Zebincë”. (Fakte historike mbi serbizimin e popullatës shqiptare në Kosovë, Qazim Namani )