Poezi rumune nga Nicolae Scheianu

Nicolae Scheianu

U lind më 20 shtator 1957 në fshatin Sqeiu (Scheiu), rrethi i Dumbivicës. Shkollimin e Përgjithshëm në vendlindje, ndërsa Liceun në Bukuresht. Studjoi rumanishten dhe anglishten në Fakultetin e Filologjisë në Baia Mare. Profesor i rumanishtes në disa shkolla të mesme, inspektor në Këshillin e Rrethit të Maramureshit, drejtor i përkohshëm në Qendrën e Krijimtarisë Popullore në Maramuresh, referent dhe konsultant artistik në të njëjtën qendër, redaktor në disa revista letrare. Debutoi në revistën Viata Studenteasca të Bukureshtit më 1983. Vëllimi i parë (Tesha të rënda dhe libra për të lexuar) iu botua në Baia Mare më 1996.  Botoi Antologjinë e poezisë maramureshene që nga zanafilla e deri më 2009 (2010), si dhe Antologjinë e prozatorëve maramureshanë (2013). Autor i një serë parathëniesh dhe recensionesh të librave të autorëve maramureshanë, prezent në disa antologji letrare nga vendi e bota. Ka organizuar Kampe nacionale të letërsisë, ka moderuar recitale poetike, ka botuar cikle poetike në revista të ndryshme letrare. (Përktheu Baki Ymeri)

 

KAH VJESHTA, KUR PIQET BORSILOKU

 

Më bukur se sot nuk do jetë kurrë

më the

më e bukur se tani

nuk do jem, nuk do të jem

më the

dhe duart e mia ia përkëdhelnin flokun

dhe duart e mia ia përkëdhelnin sytë

pamjen, shpirtin

duart e saj ma përkëdhelnin ajrin, jetën

duart e saj ma përkëdhelnin kreshtën

si një fëmije të cilit do t’i thinjeshin papritmas flokët

thuajse do të bëhej një herë natë në mesditë

 

njerëzit kalonin pranë nesh

dhe degdiseshin diku larg në mjegull

retë kalonin përmbi ne dhe humbeshin larg në qiej

Ishte kah vjeshta, kur po piqj borsiloku...

Jam e bukur ngase jam me ty, tha

jam e bukur ngase jam me ty.

Oho, bukuroshe, i thashë

kjo ka qenë tani e disa mijëra vjet,

kjo ka qenë tani e disa shekuj

i thashë.

Ishte kah vjeshta

kur piqej borsiloku

(dhe bërthamat shkundeshin njëra pas tjetrës mbi tokë...)

 

SADOQOFTË KULME

 

Sado qoftë kulme të hypish

dhe sado qofshin të larta

pamja përtej tyre është e vogël

që të pret të vëresh

dhe kend

kush vjen e kush nuk vjen

i drejton sytë

drejt horizontit të fundit

prej nga fillon kullosa e fushës

dhe pluhuri i shkretëtirës

nga gjithë kjo, memzi një hije mbetet

e ngjeshur në mjegullën e një nate të vetme.

Përballë saj të gjithë qëndrojmë te porta.

 

GURË NGA PËRMBYTJA

 

Qe nëntë vjet Përmbytja

nuk kishte ujë, shtigje

dhe në rërë

zvarranikët vërtiteshin në vezë

budallenjtë në brigje duartrokisnin,

pagëzoheshin me rërën

unë kisha lundrën e fshehur në ngushticë

rrëzë shpatit të quajtur nga pleqtë Ararat

kimerat e të gjithave vinin në shakullimë dhe

mbështeteshin në dritare apo luanin rrugicave me foshnje

mëkatarët dhe mirëdashësit zvarrniseshin në gjunjë

por askund s’kishte as përgjërim e as përkëdhelje

dhe as shpëtim

kurse unë kisha kulaç dhe mez

dhe një oqean të artë

kur ishin gadi retë

tashmë përmbushej koha e shkruar në libra

dhe e dija

gjelat kondonin të ngjirur në bagrema

prej rreth dyzet ditësh e netësh

por s’u kthyen në tokë

në mjegullën e fillimit

në bregun e përmbytjes atje ndenja

një plak i pashuguruar dhe dëbuar nga kështjella

si një çasllov me një abetare

në gjunjë

duke notuar porsi një zog i zi mbi ujëra

duke kërkuar diç në thellësi

diçka nga lartësitë duke e ftuar.

 

Origjinali në gjuhën rumune

 

SPRE TOAMN?, CÂND SE COACE BUSUIOCUL

 

Mai frumoas? ca azi n-o s? mai fiu niciodat?

mi-a zis

mai frumoas? ca acum

n-o s? mai fiu, n-o s? mai fiu

mi-a zis

?i mâinile  mele îi mângâiau p?rul

?i mâinile mele îi mângâiau ochii

vederea, sufletul

mâinile ei îmi mângâiau aerul, via?a

mâinile ei îmi mângâiau cre?tetul

ca unui copil c?ruia i-ar fi înc?run?it pe negândite p?rul

cum s-ar face deodat? noapte în miezul zilei

 

oamenii treceau pe lâng? noi

?i se pierdeau departe în cea??

norii treceau peste noi ?i se pierdeau departe în ceruri

Era spre toamna,  pe când se coace busuiocul...

Sunt frumoasa pentru c? sunt cu tine, a zis

sunt frumoas? c? sunt cu tine.

Oho, frumoaso, i-am zis

asta a fost acum vreo mie de ani,

asta a fost acum vreo câteva veacuri

i-am spus.

Era spre toamn?

când se coace busuiocul

(?i semin?ele se scutur? una câte una-n ??rân?...)

 

ORICÂTE CULMI

 

Oricâte culmi ai urca

?i oricât de înalte

vederea dincolo-i mic?

ce te a?tep?i s? z?re?ti

?i pe cine

cine sose?te ?i cine nu vine

î?i a?inte?ti ochii

spre ultima zare

de unde începe iarba câmpiei

?i praful pustiei

din tot, abia de o umbr? r?mâne

înghesuit? în negura unei singure nop?i.

În fa?a ei st?m cu to?ii la por?i.

 

PIETRE DIN POTOP

 

De nou? ani Potopul

nu mai avea ap?, c?rare

?i în nisip

reptilele  se zvârcoleau în ou?

nebunii, pe maluri b?teau din palme,

se botezau cu nisip

eu aveam  luntrea ascuns?-n r?chi?i

la poalele dealului numit de b?trâni Ararat

himerele tuturor veneau în vârtejuri ?i se

hlizeau la fere?ti sau se jucau pe uli?i cu pruncii

cei p?c?to?i ?i smeri?ii se târau în genunchi

dar nu era nic?ieri nici îndurare nici mângâiere

?i nici sc?pare

dar eu aveam azimi ?i mied

?i un ochean aurit

când au fost gata norii

deja se împlinise vremea scris? în c?r?i

?i ?tiam

coco?ii cântau r?gu?i?i în salcâmi

de vreo patruzeci de zile ?i nop?i

dar nu s-au mai întors pe p?mânt

în cea?a începutului

pe malul potopului acolo am stat

un b?trân nemântuit ?i alungat din cetate

cu un ceaslov cu un abecedar

pe genunchi

plutind  precum o pas?re neagr? pe ape

c?utând ceva în adâncuri

ceva din înalturi chemând.

 

BIBLIOGRAFIE

 

N?scut pe 20 sept 1957 în Scheiu, Jud. Dâmbovi?a. ?coala Generala în Scheiu,

Liceul „Ioan Neculce” Bucure?ti. Facultatea de Filologie Baia Mare 1983-1987, Român?-Englez?. Profesor de limba român? la Dumbr?veni, comuna Ciceu Giurge?ti, Jud. Bistri?a N?s?ud 1987-1989. Profesor de limba român?  Liceul agricol Beclean 1989-1990. Profesor limba român? ?i englez? la ?coala General? Nr. 6 ?i ?coala General? Nr 7 din Baia Mare, 1990-1995 (?i Liceul Nr 6 Baia Mare, seral, 1995-1996). Inspector de specialitate la Consiliul Jude?ean Maramure? 1995-1998. Inspector la Inspectoratul pentru Cultur? al Jude?ului Maramure? 1998-2000. Director interimar la Centrul Crea?iei Populare Maramure? 2000-2001. Referent de specialitate ?i consultant artistic la Centrul Crea?iei Populare Maramure? din 2001. Debut publicistic la Via?a Studen?easc?, 1983. Debut în volum: Haine groase ?i c?r?i de citit, Ed Cybela, Baia Mare, 1996. Redactor la revistele „Nord”, Baia Mare „Minerva” Bistri?a, „Nord Magazin” Baia Mare, „Nord literar” Baia Mare, „Archeus” Baia Mare. Redactor angajat la cotidianul „Clipa”, Baia Mare. A publicat Antologia poeziei maramure?ene de la origini pân? în 2009 ,  Ed. Ethnologica, Baia Mare, 2010,  Antologia prozatorilor maramure?eni, Ed. Ethnologica, Baia Mare, 2013. A prefa?at c?r?ile multor autori maramure?eni, a publicat grupaje de poeme în multe reviste literare ?i publica?ii din jude? ?i din ?ar?, a recenzat o serie de volume ale autorilor maramure?eni în diverse reviste literare ?i publica?ii din jude? ?i din ?ar?. Este prezent în antologii literare din Maramure? ?i din ?ar?.  A organizat Tabara na?ional? de literatur? de pe Vaser (1999-2006) ?i a ini?iat  împreun? cu Radu Macrinici ?i modereaz?  recitalurile de poezie în lectura autorilor „Miercurea de poezie” începute  în 2011 la Teatrul Municipal Baia Mare (peste 30 de recitaluri, 50-60 de autori care ?i-au lecturat crea?iile în fa?a publicului).