Zemra Shqiptare

  https://www.zemrashqiptare.net/


Poezi nga Agim Mato

| E marte, 27.01.2015, 06:33 PM |


AGIM MATO

 

NDRE MJEDA

 

U çel kafazi i Bjeshkëve, bylbyli i varfër fluturoi mbi

pyje,  mbi orgaja,

duke nderur krahët mbi fishkëllima murrlanesh,

mbi këmbanoret gjigante,

me melin e fjalëve të rralla shqipe në sqep,

dhe ndali në  Spanjën e largët,

në një kolegj letrar neolatinësh, në Valencia.

 

Me të tjera gjindje u përzie,

me të tjera gjuhë.

 

Tërthorë i ra Europës, deri

në Poloninë katolike e të ftohtë

dhe nëpër biblioteka hijerënda

rrëmoi në lashtësinë e gjuhës së vet,

fisnikërinë edhe kodet.

 

Po në atdhe,

“tek fillojnë kufijtë e gege”

e prisnin Trina,  Zoga

e Lokja nanë.

 

Rigjeti fëmijërinë e trishtuar

mes një paqeje e varfërie tronditëse

dhe Andrën e jetës së tyre

e shkoi në filigranë.

 

Hapi me sqep guackat e miteve dhe u vuri veshin

kohërave.

 

Lissus.

Scodra.

Lirija.

 

Atëherë pamë të tringëllinë në ajër

tingëllimat e Arbërit përjetë;

“dhe nën borë të shpërthejnë lulet

porsi fëmijë që zbulohen në djep”.

 

 

EMRI THËLLËZË

Histori e vitit 1916

 

Kur erdhi në jetë nëna ime në Moskofilin e mbushur me

bajame dhe fiq deti,

në rrugën që të çonte në shtëpinë me portën e gurtë të

Karreçajve,

u dritësuan odat e lashta nga urimet dhe uratat.

 

Çuk-çuk, feksi dhe hoxha. La këpucët që jashtë derës

dhe në magjarinë e madhe,

u rehatua mbi çilte

në qoshe të vatrës,

ku i hapën vendin.

 

Të gjithë diskutonin

për emrin që do ti shkonte sërës së saj si një zonjë e

nesërme

dhe mendjen s’e patën

kur nga dritarja

fluturimthi hyri një thëllëzë mali.

E tromaksur u end mbi kokat

me shami të bardha të grave,

mbi kokat e burrave

që festet i kishin hequr.

 

Thëllëza s’kish ku të fshihej

po nën djep të porsalindurës

shkoi e mblodhi krahët

me zemrën që i dridhej.

 

Atëherë hoxha u ngrit e tha:

 

“Mos u lodhni hiç për emrin,

Perëndia, që i qofshim falë,

deshi dhe e solli

e ne dhuratën s’do t’ia kthejmë.

Thëllëzë do të quhet,

për bukuri dhe urtësi

atyre do t'u ngjajë."

 

Foshnja që Thëllëzë do quhej gugiti si në ëndërr.

 

Hoxha qeshi sa e dëgjoi,

mbathi këpucët te dera

dhe xhybja e tij e bardhë

humbi në shtegun me fiq deti.

 

 

NË MUZG ZBRESIN HIJET

 

Në muzg zbresin hijet,

si mjegulla e dëndur tretin brenda vetes shpatet me

ullinj,

mbushin me mister detin atje poshtë,

rrëmihin

mbi sipërfaqen e ndritëshme të tij.

 

I mbërthyer jam midis brigjeve.

 

Hijet dendësohen mbi detin e  plumbtë.

Dritëzat e tij rrëshqasin,

zbojnë  heshtjen e kësaj nate pa gjumë.

 

Qenia ime, lëviz edhe ti,

dil jashtë nga hijet,

nga plogështia.

Nuk sheh se fyti t’u vulos?

 

Me lopatëzën e një ëndrre

shvendose errësirën rreth e rrotull,

shblloko  shtigjet që të lidhin me botën!

 

 

PASDITE NË KSAMIL

 

Pasdite, rrezet e pjerrëta të diellit e mbushën detin me

vezullime

si  me mijëra pasqyra të thyera.

 

Briza verore që filloi nga perëndimi

e shkundi zagushinë e ishujve të gjelbër,

zagushinë e plazheve me çadrat e vendosura në kuadrate,

ku trupat lakuriqe të pushuesve filluan të lëvrinin.

 

Një tufë palumbarësh të rinj me pajime zhytjeje ngjiteshin

prej thellësive nënujore

si një tufë delfinësh të gëzuar.

 

Duke lënë Ksamilin e zhurmshëm,

pa ju ndarë buzës së detit

të mbushur me gumëzhitjen e lokaleve,

hidhesha mbi shkëmbinj,

në spitharat me shëllirë,

ku notonin mes kristalesh

gjethe ngjyrëhiri të ullinjve.

 

Hija ime ra papritur

mbi kryet e një çifti të përqafuar,

dy metra poshtë meje,

shtrirë mbi rërën e pakët,

midis shkëmbinjve.

 

Ajo si një sirenë

me flokët lëshuar,

gjoksin kish zbuluar.

 

Bëra t’i iki skenës intime

po këmba më ngeci

në thepat e shkëmbinjve.

 

U ndjeva i  zënë në çark nga fati i keq.

Ata u çuan,  erdhën për ndihmë,

po këmba

ishte ndrydhur për dreq.

 

Ç’e deshe, thashë, itenerarin nëpër gjiret e Ksamilit,

ku deti, ishujt, atje tej,

atë pasdite xixëllinin!

 

 

VALLJA E PULËBARDHAVE

 

Cili mjeshtër e përpunoi koreografinë e valleve të

pulëbardhave në gjiun jonian të Sarandës

në këtë dimër të dielltë?  Shiko si e mbushin ajrin

me  frushullima,  sulen sipër velave të anijeve, mbi

palmat,

mbi rënojat antike, në verandat e lokaleve buzë detit,

rrotullohen, bashkojnë krahët, klithin nga gëzimi,

zhyten nëpër valë, grupe grupe, me diellin në sqep

duke xixëllitur me lëvizjet e tyre

mesazhet e përjetëshme të  dritës!

 

Fëmijtë u ikin nënave të reja nga duart

dhe të mrekulluar mbështeten tek muri i bulevardit

të soditin këtë rit të përditshëm

plot reflekse bardhësie

që shkundullon para syve të tyre.

 

Të dashuruarit e ngeshëm bëjnë selfie me spektaklet e

pulëbardhave në sfond,

i hedhin në facebook, i koleksionojnë,

duke u përzir me to

si me ca metafora shkrepëtitëse.

 

Një kamariere zbret shkallët,

u afrohet pulëbardhave dhe u shpërndan

me tabaka ushqimin e mesditës.

 

Tabakaja zbrazet në çast

dhe mbushet me fluturime.

 

Vetëm peshkatarët e ndjejnë bezdinë e këtyre

valleve të  çmendura,

që çvendosen me anijet në ikje,

çukisin në rrjetat

dhe klithin rrotull tyre deri në shurdhëri.

 

Koncerti i pulëbardhave,

i dirigjuar nga erërat joniane,

nuk ka të ndalur në këtë dimër të dielltë,

në gjiun e Sarandës,

si në skenën vigane të një teatri antik.

 

Nuk e di ku gjejnë prehje,

nuk e di ku i kanë foletë,

ku i lëshojnë vezët, nuk e di.

 

Që fëmijë i kam menduar

të ngjizura nga shkulmet detare,

nga batica e zbatica,

të mbushura me energjinë e pashterëshme

të dritës,

për t’u prehur  vetëm tek lëvizja.

 

Gjithë jetën kam që bredh shkëmbinjve,

po një vezë të tyre s’e kam gjetur kurrë.

 

Ah, retë, retë -

ende në to s’ kam kërkuar.