Zemra Shqiptare

  https://www.zemrashqiptare.net/


Viktor Mërkuri: Mardhëniet Rusi - Kinë

| E marte, 04.11.2014, 06:54 PM |


Europa Lindore vs “the world”

Mardhëniet Rusi - Kinë dhe situate shpërthyese në Ukrainë

Nga Viktor Mërkuri

Kohën e fundit, Kina dhe Rusia kanë sfiduar rendin ndërkombëtar duke i dhënë çdo mbështetje diplomatike rusis për t'u përballur me Ukrainen dhe Hong Kong-un respektivisht. Por studiuesit perëndimorë i kanë keqkuptuar arsyet e vendeve për ndërtimin e lidhjeve më të ngushta me njëri-tjetrin. Ata kanë qenë më pak të motivuar nga interest e përbashkëta materiale sesa nga një ndjenjë e përbashkët të identitetit kombëtar i cili përcakton veten në kundërshtim me perëndimin dhe në mbështetje të asaj se si e sheh secili trashëgiminë e komunizmit tradicional. Moska dhe Pekini kanë mosmarrëveshje rreth rendit të ardhshëm që ata parashikojnë për rajonet e tyre,por ata bien dakord se rendi gjeopolitik i Lindjes duhet të jetë në kundërshtim me atë të perëndimit dhe që ka çuar në marrëdhënie më të afërta dyplshe.

Disa vëzhgues perëndimorë kanë vënë një theks të tepruar mbi tensionet Sino-Sovjetike gjatë epokës së Luftës së Ftohtë, po ashtu duke argumentuar se marrëdhëniet mes Pekinit dhe Moskës ka të ngjarë të mbeten të brishtë për shkak të zhvillimeve në dy vendet që nga viti 1990, duke përfshirë demokratizimin në Rusi, globalizimin në Kina, dhe rritjen e shpejtë të një klase të mesme me qasje në informcionin më të madhë të jashtëm në të dy vendet. Kjo ide ishte zhvilluar deri në masën që Kina dhe Rusia ndërtuan lidhjet e tyre nën idetë se marrëdhëniet do të jenë një martesë e komoditet që do të nxiteshin nga interesat e tjera kombëtare, duke përfshirë edhe marrëdhëniet më të mira me Perëndimin.

Shumica e perëndimorëve nuk kanë arritur të kuptojnë se si, që nga viti 1990, zyrtarët në Kinë dhe Rusi janë penduar thellë për tensionet e Luftës së Ftohtë midis vendeve të tyre. Ata e kuptojnë se problemi ishte mungesa e mbivendosjes në interesin kombëtar se sa identitetet kombëtare të shtrembëruar nga pretendimet ideologjike të lidershipit. Moska bëri një gabim kritik duke pritur se Pekini do të pajtohej me udhëheqjen e saj, duke pranuar një rol si një partner i vogël. Udhëheqja e Kinës nuk e pranoi këtë rol, duke pasur parasysh obsesionin e saj me superioritetin ideologjike.

Politikëbërësit e tanishme në të dy vendet janë të vendosur të mos i përsërisin këto probleme. Edhe pse Kina është tani në pozitë të veprojë si partner dominues në marrëdhënie, ajo ka treguar vetëpërmbajtje. Krerët në Moskës dhe Pekinit duan të shmangin nacionalizmin shovinist në secilin vend e cila mund të hulumtojë interesat e tyre të përbashkët kombëtar për të minimizuar ndikimin e Perëndimit në rajonet e tyre përkatëse.

Për këtë qëllim, qeveritë e të dy vendeve kanë qenë të ndërgjegjshme duke theksuar politikat e jashtme që të shkarkojnë legjitimitetin perëndimor në ato zona, ndërsa treguan kujdes dhe përmbajtje në ambicjet e politikës së jashtme të njëri-tjetrit. Presidenti kinez Xi Jinping ka përshkruar një të ashtu quajtur Dream-China që përfshin një mënyrë të re gjeopolitike në Azi të ndërtuar nga qeveritë e atij rajoni me Pekinin të luaj një rol të madh. Presidenti rus Vladimir Putin ka sqaruar gjithashtu se qëllimi i tij është që të krijojnë një Union Euroaziatik, në të cilën marrëdhëniet mes ish-shteteve sovjetike përcaktohen nga Moska. Të dy shtetet kanë akuzuar Shtetet e Bashkuara se pas një mentaliteti agresiv pas-Luftës së Ftohtë, duke u përpjekur të kontrollojë ambiciet e tyre të ligjshëm në rajonet e tyre.

Retorika e Kinës në mbështetje të veprimeve të Putinit në Ukrainë dhe retorika mbështetëse e Rusis kundrejt Xi Jinping rreth Azinë Lindore nuk është një rastësi. Përkundrazi, ajo është një tipar i një rendi të ri gjeopolitik pos-sovjetik. Për sa kohë që elita aktuale politike në Kinë dhe Rusi të mbetet në pushtet, nuk ka asnjë arsye për të pritur një ndryshim të madh në identitetin kombëtar të secilës vendit apo në marrëdhëniet Sino-Ruse. Nuk është rastësi se Shtetet e Bashkuara kanë dështuar të fitojë mbështetjen e Kinës kundër ekspansionizmit rus në Ukrainë. Nëse çështja është Koreja e Veriut, Irani, apo ndonjë sfidë tjetër, Perëndimi duhet të jetë i përgatitur për konkurrencë kundrejt Kinës dhe Rusis që duken të forcohen me kalimin e kohës.

Por duke e kthyer vezhgimin dhe tek Ukraina dhe tek përplasja gjeopolitike mes perëndimit dhe Lindjes e cila ka kthyer Lindjen e Ukrainës në fushbetejë mes separatistëve dhe forcave Ukrainase të Poroshekos, shohim që Perëndimi vazhdon të duket I dobët për të zgjiodhur situatën.

Populli ukrainas doli nga procesi I votimit me një mesazh të qartë: Ata dëshirojnë të vazhdojnë kthimin e tyre drejt Europës.

Pesë muaj pas zgjedhjes së presidentit pro-perëndimor Petro Poroshenko, dhe gati një vit pas fillimit të “revolucionit” që përmbysi regjimin e korruptuar të ish-presidentit Viktor Janukoviç, ukraina shprehu mbështetje të gjerë për partitë të cilat premtojnë reforma të thella, një politikë pro-evropiane, si dhe një fund të korrupsionit që ka pllakosur prej kohësh këtë vend prej 45 milionë njerëzish. Poroshenko kishte bërë thirrje për zgjedhje të parakohshme në gusht, pasi e gjeti të vështirë për të punuar me një parlament ende të mbushura me deputetë nga Partia e Rajoneve Yanukovych, i cili e kishte tretur veten shpejt pas largimit të ish-presidentit nga vendi në muajin shkurt. Fraksionet e njohura politike të Poroshenkos pritet të formojnë një koalicion me atë të Arseniy Yatsenyuk, kryeministrin me prezencën rinore dhe energjike të Ukrainës.

Zgjedhjet ishin historike për disa arsye, mes të tjerave dhe për shkak se do të jetë i pari parlament ukrainas që nga Revolucioni Bolshevik që nuk përfshin Partinë Komuniste. Dhe në vend të ndarjes tradicionale rajonale Lindje-Perëndim që ka karakterizuar politikën e Ukrainës gjatë çerek shekullit të kaluar, ky parlament pritet të përqëndrohet kryesisht në substancë sesa përfitimet. Aleatët e ish-presidentit, të cilët kishin rigrupuar veten në një parti të re të quajtur Blloku Opozitar, ka marrë më pak se 10 për qind të votave kombëtare. Gjithashtu është premtuar një kulturë e re e fytyrave të freskëta të rinjsh - aktivistë dhe gazetarë hulumtues.

Pyetja më themelore mbi zgjedhjet është ajo e legjitimitetit. Rreth 5 milion ukrainas - gati 10 % e elektoratit - vlerësohet të mos kenë qenë në gjendje të votojnë për shkak të aneksimit të gadishullit të Krimesë nga ushtria ruse apo luftimeve të vazhdueshme në krahinat lindore të Donbas dhe Lugansk. Përkundër këtyre pengesave, Ukrainasit duhet të përgëzhen për organizimin e zgjedhjeve të lira dhe të ndershme dhe kryerjen e një fushate në të cilën incidente të dhunës dhe frikësimit ishin të pakta. Shumica e ukrainasve kuptojnë rëndësinë e këtyre zgjedhjeve në largimin rendit të vjetër, dhe, të paktën në pjesët qendrore dhe perëndimore të vendit, janë shfaqur turma njerëzish të gatshëm të votojnë për këtë ndryshim.

Për fat të keq nuk mund të thuhet e njëjta gjë dhe për për një pjesë të Lindjes së vendit, ku dhuna e vazhdueshme mes separatistëve ruse dhe forcave ukrainase pengojnë shumë prej njerëzve për të votuar. Edhe pse qeveria e Ukrainës u përpoq të siguroj që qytetarët e Krimes dhe vendeve të tjera të jenë në gjendje të votojnë, miliona ukrainas u penguan për ta berë për shkak të konflikteve, të cilat deri tani ka rezultuar në 3,500 viktima.