Ortsion Bartana

Perktheu nga anglishtja Jeton Kelmendi

Ortsion Bartana u lind në Tel Aviv, me 12.5.1949. Fëmijëria e tij ishte përshkruar poetikisht në poezi, kushtuar atij nga babai i tij, poeti B. Mordechay. Në moshën 14 vjecare poezia e tij e parë iu botua në revistën ‘Hapoel Hatsair’, dhe në moshën 17 vjecare, kur në klasën e fundit të shkollës së lartë, libri i tij i parë ishte botuar. Ai studioj Letersinë Hebraike dhe Filozoni e përgjithshme, Bachelor dhe master në Universitetin e Telavivit, “Summa cun laude”.

Ai doktoroj në Unversitetin Bar-Ilan, me 1980. Qe nga 1971 ai ka dhënë mësim kryesisht për Letërsinë Hebraike në shumë institucione akademike, përfshirë Universitetin e Telavivit, Bar-Ilan Universitin Ben-Gurion, dhe Technion in Haifa. Disa desertacione doktoratash kanë qenë shkruar nën mentorimin e tij. Tani ai punon si professor I rregullt.

Në dekadën e fundit Profesor Bartana ka qenë shef i departamenitit për trashëgiminë Izraelite në Ariel, Universitetin e Ariel-it dhe Dekan i studentëve në ketë institucion. Me 2011 ai themeloj  master planin për Stdme të Avancuara Judaike atje. Tani ai është njëri nga punonjësit në Uuniversitin e Ariel-it, Fakultetin e Humanistikës. Nën përkujdesjen e tij në ketë universitet janë  planet e gradave Master dhe Doktoratë në Judaizëm.  Ai jep mësim gjithashtu në Kolegjin Akademik të Kibuzim-it në Telaviv. Ka qenë editor i disa revistave letrare, përfshirë ‘Moznaim’, revistën mujore të Shkrimtarëve Hebrenjë ’Asociacion, dhe ‘B. Hasofer’. Ndërmjet viteve 1995-2001 ai ka qenë Kryetar i shoqatës së Shkrimtarëve Hebrenjë, and president i P.E.N clubit, Israelit. Aktualisht ai është shef I Bibliotekës Publike të Këshillit Kulturor të Izraelit dhe anëtar i Këshillit të Edukumit të Lartë në Jeruzalem.

Ortsion Bartana ka botuar dhjetë koleksione poetike, pesë libra me tregime të shkurtëra, dy novela, katër libra me kritika, dhe pesë libra me studime letrare. Libri i tij, ‘Bird In Hand’(Zogu në grusht), i botuar në Izrael me 1997, është përzgjedhje e poezive të vjera dhe të reja për tridhjet vitet e fundit. 'Babai im, një interval', monografi dedikuar babait të tij dhe poezisë së tij, u botua me 1998. libri I fundit kërkimor, Aq larg, ’Letersi dhe Filozofi: Pikë-Takome’(2008).

Libri I tij kërimor, 'The Romantic Riddle of Stars Outside' do të botohet në Shtator 2014. Libri Poetik, ‘Dashuri për mbjellat e Ballkonit’, botuar men 2001. 'Ndoshta Arka e Noas’ me ilustrime pikturash nga Dani Kerman, botuar me 2006. Libri poetic i tij i fundit, Aq larg, 'Në Deatë, Si në Dashuri' u botua me 2012. libri kërkimor i tij, ‘Fundi I shekullit & Fillimi I shekullit’, (2002) tani është përkthyer në disa gjuhë. Kolekcionet e tregimeve të shkurtëra, ‘Kuq dhe Storje tjera’, botuar me 2003 në Hebraishte në Telaviv, dhe botuar në Rusi (Shtator 2006). Në verë 2011 ishte botuar novella, 'Në vendin ku çdo gjë nis'.

Në punën e tij nëpër vite ai ka marrë shumë cmime letrare, përfshirë cmimin e Kryeministrit, Bernstein, “Wolff scholarship and Brener Award”.

Poezitë e tij, tregimet dhe artikujt, janë përkthyer në shumë gjuhë, dhe botuar në shumë revista dhe Antologji në Evropë dhe në SHBA. ‘Një shëtitje para shtëpisë’, përzgjedhje poezish, ishte botuar në Suedi me 1994. Me titullin ‘Zogu në Grusht' ishte botuar me 1999 një koleksion i poezive të tij në Rusisht. ‘Drita e Fshehur’, një novelë, ishte botuar në Suedi me 2001. 'Kuq dhe tregime tjera' përkthyer në Rusisht, u botua në Moskë në Shtator 2006. Npvela e tij, ‘Drita e Fshehur’, botuar në Gjeorgji (Tetor 2007).  Botimi kërkimor në Anglisht është “The Brenner School and the Agnon School in Hebrew Literature of the Twentieth Century”.  Studimet Hebraike, Volumi XLV, L.A. 2004. botimi I fundit kërkimor është imazhi i ‘jetë-vdekjes’ në poezitë e Nathan Alterman: prej arketipit te simbolet kombëtare (2014).

 

Vëzhgim duke u ushqyer

 

mundësitë

Mirësia është një mjet i mrekullueshëm

Një Pika historike e vrojtimit

Në orën katër, ora

Çdo gjë rrethon me kunj. Por buzët

Kali po plaket

E zhvesh vetën

Diçka është në lëvizje Brenda meje

Mendoj poezitë

Një profil

Është i vlefshëm për një qytetar të Tel-Avivit për Bankën e

Lumit Yarkon

Sunset

Bëjnë poezi dashuria

Fëmijët Supozoj janë duke luajtur në oborr

 

Duke luajtur fshehurisht dhe të kërkojë.

 

Vëzhgim duke u ushqyer

 

Edhe skajet e dhëmbëve janë të plakshme.

Edhe kafshimi.

Gjuha.

Ezofagu.

Edhe sytë.

Edhe dora që mbanë pirunin

është duke u vjetruar.

A e them

"Ndoshta edhe sytë"?

 

Mënyra e të menduarit ngjitet në male.

Nuk do të ketë kënaqësi të shpejtë.

Sikur të menduarit është ngjitje,

kështu është Dielli. Të ngjitemi mbi të.

Këmbët nuk nuk pyesin më.

Kështu rritet i qetë.

Kuptueshmeria rritet në një gur të njohur.

Thjeshtësia shterpë përparon

deri në kodër.

 

Pushimi

është duke lindur tani.

Pra, rinia

ende në gjendje për të thënë çdo gjë.

Pra, të rinjtë. Megjithatë

kështu përfundojnë.

 

Dhe shpresoj

Plakja është

në heshtje

E cila kafshon poshtë

në skajet e dhëmbëve,

lëviz anë të

anë,

por kurrë nuk do të

arrij.

 

Pse them "Kurrë arrij"?

Asnjëherë nuk dua

Të arrij.

kurrë

s’ka nevojë për

diçka

më.

 

 

Mundësitë

 

"Gjeli i zi në duart e mia" -

Kjo është linja e fundit.

 

 

Domosdoshmëria

 

Një nga linjat duhet të jetë

linja e fundit.

 

 

Hezitimi

 

Të paktën nga pikëpamja e kohës, që shpresoj

Nuk jam pjesë e saj.

 

 

Mendimi i dytë

 

Ndërkohë kam vazhduar të shkruaj

përtej asaj që kam menduar të jetë vija e fundit.

Në duart e mia ajo ishte duke u çlodhur.

Gjelat i zi

janë edhe më e zi

tani.

 

 

Mirësia është një mjet i mrekullueshëm

 

Mirësia është një mjet i mrekullueshëm. Vlen të jesh mirë.

Mund të jesh fotografuar në të si një foto e një udhëtimi në moshën tretë,

së shpejti do të vijë.

 

Provoni. Është si të mësuarit e një gjuhë të huaj, jo të dobishme,

por shpëton jetën, kur të keni arritur me dyer-mbajtur

shumë të larta ose shumë të ulëta, dhe ju mund të lexoni

scripten magjike në etiketë.

 

Mirësia është një mjet i mrekullueshëm. E gjithë qenia jote është e shkruar në të

në një skenar, bashkangjitur ose ndarë

thyer, ose lodhur nga të metat mendore -

veshur qartë dhe rëndë.

 

Por një ditë ju jeni duke rënë në të, si një flutur e rrallë

fati i të cilës është që të ruhet.

Pastaj në vend që të ngrish frymën dhe çel.

Kjo është bota juaj. Në të keni fuqi.

 

Dhe studiuesit habitur qëndrojnë jashtë, shikojnë:

Çfarë një flutur e çuditshme. Kjo nuk do të vdes.

Ajo po fluturon dashurisht.

 

Vlen të jesh mirë. Mirësia është një mjet i mrekullueshëm.

 

 

Një pikëpamje historike

 

Binjakët ishin shkatërruar nga fëmiu që i krijoj ata.

Supozoni se këtu ai është quajtur Perëndi.

Babai i tij e mori atë në një det të madh me një lopatë të madhe dhe një kovë të madhe,

i tha atij: Ulu, luajë, mos shko në ujë, është pistë përsëri.

Dhe në asnjë kohë nga të gjitha -prej rëre -

ai krijoi ashensorë dhe dritare, trarëve, çelikut.

Për Buburrecat e strehuar atje, ajo ishte një festë.

Ata u zhvilluan përreth në të gjitha drejtimet, e bënë shekullin e tyre

me frikë dhe me paturpësi.

Dhe pastaj, të hidhëruar, nxjerrin një fyerje apo dy

(Supozoni këtu ata e quajnë: dekadat)

i shkretëtoj.

Zot i Plotfuqishëm, çfarë ka ndodhur?

Në fund të fundit ata janë bërë vetëm nga rërë plazhi.

 

PS.

E përveç kësaj, në këtë apo atë mënyrë, edhe kur është shtet-solid,

çdo gjë qëndron përgjithmonë, mban vallëzimin në qarqe.

Sigurisht, vetëm tani, vetëm kohët e fundit, ata zbuluan

një lloj sundimit të ruajtjes për të gjithë

 

... dhe gjithsesi, ajo që ekziston në të gjitha përveç rërës dhe deti?

 

 

Në orën katër, ora

 

Dikush jeton në kohë. Ndoshta

dikush është në shtëpi.

Në orën katër ora tregon: fund. ajo

tregon përfundimin në orën pesë, në gjashtë, në shtatë, në 08:00

dora shkonë në një drejtim.

Ndoshta dikush jeton në kohë, si në një fotografi të vjetër

ende ecën në rrugë, është ende i dashuruar,

në një trotuar amtar, në një tjetër - të dashur,

të lehtë në të zi dhe të bardhë,

puthjet atë derisa prej kohësh ka qenë

shtrirë nën një gur,

pluhuri në faqet e tij, të qeshura

bie nga ai, një mbledhurinë.

Sytë e tij hapësira boshe, dhe veshët e tij jo më

për të dëgjuar britma

Unë jam duke thirrur.

Nëna nuk e dëgjon atë, as edhe më i dashuri -

Zjarri ishte për të

krevati tani shuhet.

 

Nëse zjarri, nëse krevat, pastaj edhe dhoma.

Nëse dhoma, vakt pastaj i kaluar.

A ishte akoma për t'u bërë, por e fundit.

Edhe britma shkon me të.

 

Ndoshta dikush jeton në kohë.

Jo një sy.

Jo një vesh.

Jo një gojë.

Jo këtu.

 

 

Çdo gjë rrethuar me kunj. Por buzët

 

Çdo gjë rrethuar me kunj. Por buzët.

Çdo gjë u mbyt. Gjithashtu sytë. Gjithashtu hunda.

Por goja ende ekziston hapur - Ende rozë gjuha.

Dhëmbët ende perla - një ishull në një det të stuhishëm, një ishull i vërtetë lundrues.

Çdo gjë rrethuar me kunj. U mbyt brenda vetvetes dhe u zhduk.

Vetëm fjala si një urë lundruese, si një gojë plotë ekzistuese.

Dhe dy buzë të plota të harlisur

varur lart:

një semafor, një qendër të vëmendjes dhe një dritë

mbi banesë, mbi qytet, mbi vend,

mbi të gjithë botën.

 

As edhe një fragment nga fytyra e shkatërruar.

Asnjë Stardust mbetur në sy që dikur dukeshin në të.

Asnjë ëndërr e një hundë, e cila në të mirë të saj mund të fryj.

Çdo gjë rrethuar me kunj, nuk sjell veçse pluhur

lënë nga një grusht i madh i mrekullueshëm.

Një grusht që shkatërroi të gjithë.

 

Por ende, nuk kishte gojë.

Dhe fjalët, si mjaltë në buzët e harlisura

duke thënë se "Unë mund të".

Vazhdoi duke thënë se

"Unë mund të".

 

 

Kali po plaket

 

Kali po plaket në pasqyrë.

Edhe në qoftë se një mijë herë

E krehasë lehtazi.

He, kam qenë duke e kaleruar dhe kaleroja aq shumë.

Kam qenë vetë në katër, në dy -

edhe një mjellmë u përpoq të jetë në një det khamson.

Tani jam duke luajtur kalorësin.

Frenimi, si një rrugë,

rritet me mua në çdo vend

Unë nuk dua të,

Unë nuk dua të,

Nuk do të duan të.

 

 

Zhvesh veten

 

Në fund të ditës, si të marrë përsëri valëzimin Shalom,

mbaj larg dorën-shtypur,

vërë pëllëmbën e dorës sime me dridhjen e saj

në sirtar të saj të caktuar, kam bërë plot çudi,

habitur prej gjesteve dora ime i përfundoi përreth.

Errësira është e mirë me buzëqeshje, nga fytyra ime,

ngushtim tani në masë të tyre të duhur.

Ata thellësisht flenë tani gjumin e planeteve.

Gojën-mbyllura ime, e cila ka shqyer qiejt,

Më duket aq e brishtë tani -

Turp i lakuriqësisë së tyre,

era brenda vetes si një kandil të gjarpër-mishërues,

ose më mirë, një top fije braktisur.

 

Që të qëndrojë, kam vënë jashtë premtimeve, dëshirat,

kërkon falje.

Të gjitha fjalët e dashurisë, si fryrje të venitura -

Jo më shumë për t'u parë, jo më shumë për t'u dëgjuar,

vetëm era kur ata të zhduket.

I zgjas me atë që ka mbetur nga vetja ime.

Në pjesën tjetër e kaluara është e mundur dhe e lejuar.

Veshjet janë duke mi përgatitur për gjërat e ardhshme, duke u thënë

një ëndërr të mirë dhe një të keqe.

Në rrugën e saj, kati, falja dhe bujaria,

më pranon mua si gjithmonë, më përqafon

në gjirin e saj të ftohtë dhe të qetë, si një dal për të lulëzoj.

"Nga rruga, kush jam unë?"

Ngurroj,  pyes, zënë tashmë me habinë,

tashmë të veshur me një parzmore të re të ëndrrave të vjetra.

"Ju jeni e para dhe e fundit" - përgjigje

jehona dhe pasojat

që më shoqërojnë për të fjetur.

 

 

Diçka po lëviz brenda meje

 

 

Diçka po lëviz brenda meje këtë verë.

Me dorën time të majtë rrinë një thikë në veten time,

me të drejtën time e tërheqë atë,

brenda dhe jashtë -

një  bashkëpunim bukur i frytshëm.

Më në fund,

Jam duke u kujdesur mirë për veten time.

 

 

Mendoj poetikisht

 

Unë mendoj se poezitë janë shenja të erës

që ecin me mua përgjatë rrugëve.

 

Një erë e fortë. Thotë se e ka fuqinë për të më dhënë një dorë.

Ajo ka fuqinë për të hedhur një dorë, lagur nga muzgu, mbi ballin tim,

kështu që unë nuk do të jem i frikësuar.

 

Dikush, deri tani i përdhosur,

papritmas fillon pretendimi se është duke ecur me mua në errësirë

 

ndërsa unë të qëndrojë mënjanë.

 

 

Një Profili

 

Ju nuk jepni asgjë për veten tuaj, për asgjë.

Çdo gjë është e dhënë me qera. Ju merrni me qera.

Kjo është ajo që unë bëj për të jetuar - shpjegojuani miqve më të ngushtë

se mua

dhe madje edhe gruas tende.

 

Bijtë e tu, paketa të vogla,

janë të mbushura tashmë dhe dërguar, ofrim-shërbim falas,

në rrugën e tyre nga dyqani juaj ushqimor i madhe

në shtëpitë e atyre që kanë blerë dhe paguar të hollat.

Kartat e kreditit nuk pranohen.

 

"Bëni diçka për mua", ju thoni, "Unë jam aq i varfër,

Kam dhënë me qira të gjitha nga vetja ime".

Pastaj janë të mbështjellura në një buzëqeshje të qëlluarat

dhe për të marrë jashtë kërkim-faljen.

Ju nuk keni më shumë hije,

ajo gjithashtu u del si një agjent

për të shpronësuar vullnetet e të tjerëve.

Më pas, një deve vetmuar, ju të kryer në,

katër hapa që prekë tokën

dhe një bisht.

Nga distanca ende e shoh atë lëkundje -

Të vogël dhe të varur në pjesën e prapme

dhe duke thënë:

"Më jep, të shkoj të marr. Më jep, të shkoj të marr. "

 

 

Është i vlefshëm një qytetar i mbetur i Tel-Avivit në bregun e lumit Yarkon

 

A.

E gjithë jeta do të kalojë në bregun e Yarkonit.

Kanal plot me ujë, baltë, plot bar lumi, plot me zogj.

Pa folur ditën e kaluar, errësira erdhi.

Pa rregulla dhe renditje qentë kalojë nga,

krijesa e ujit rrjedhin në të

nga deti dhe mbrapa.

 

B.

Dhe kjo është e mirë për Yarkon.

Është mirë për të errët, pak qelbësirë, ujë.

Nuk duhet të premtojë premtime të rreme për ta përshtur

ku është.

Nëse kjo është zgjedhja,

atëherë është më mirë të mbetet një qytetar i Tel-Avivit në bregun e lumit Yarkon,

dhe jo për të udhëtuar përreth dhe thonë gënjeshtra në botën e madhe.

Gjithsesi, nuk ka asgjë në botë që i mungon Yarkonit.

Gjithsesi, nesër kudo i njëjtë dielli do të rritet

kur zogjtë do të zhysin një sy dhe një këmbë

në ujë.

Një heshtje e vjetër në impiantet e reja të ujit,

në trungje të shkrimit formave eukalipt

në bankë për sy që do të lexohet një herë

gjuha se kjo poemë është shkruar edhe brenda.

 

 

Diellnaj

 

Nën horizont dielli zhduk fetë nga fetë,

mësimin e dëshpërimin e matjeve.

Duket tani se ne nuk do të jetë në gjendje për të matur

dhe me një prerje gërshëre e sjellë në shtëpi

ketë pjesë e detit e cila është e jona.

Ndoshta kjo është arsyeja pse dielli është valë tani, si ajo rrëshqitja në det.

Ndoshta kjo është ajo

vala që lyp në këmbët tona që vijnë për të na treguar.

Ndoshta kjo është arsyeja pse këndon në bregdet përkul kokat e tyre -

Ushtarët e zi në një lojë të pashpresë

në muzg.

Por dashurinë na e mori në kope larg.

 

Terri i natës që bie mbi ne në rrugë

është një shenjë që qielli ja ka dorëzuar.

Në fund të fundit, pse duhet qielli të qëndrojnë mbi det dhe në tokë,

pa dritë dielli mori,

dhe pa dashuri që na u lagua shumë?

 

 

Ne krijojmë dashuri

 

Pemë mbartur në dy trotuare

dhe rruga si ndërmjetëse.

Nga mëngjesi zogjtë vijnë dhe shkojnë -

një urë.

Kalimtarët vijnë dhe shkojnë

sikur bota nuk u thye.

Dielli, pushon! Retë, qëndrojnë!

Ne krijojmë dashuri.

Nga dritaret tona çatia duket të rritet si një lundrim.

Në dyqanin e kasapit, nga grepat, mish ngjallet.

Ne jemi të dy lakuriq,

dy zhveshur.

Përtej qelqit, përtej perdes, përtej dritares,

një njeri po qëndron dhe mban ngjyra-

një fëmijë i yni -

ne ndërtojmë dashurinë.

 

 

Poezi

 

Një poet mediokër

po shkruan një poemë mediokëre

me një pasion që nuk është mediokër e gjitha.

Në rrjedhën e kohës

ndoshta

një lexues mediokër

do ta lexoj atë.

Ndoshta

Lotët do të vijë në sytë e tij

me një pikëllim

që nuk është mediokër i teri.

 

 

Duke luajtur fshehurimen të kërkojë

 

Ka shumë Ortsion, si pupla duke shpërthyer me qepje të një jastëku.

Fjalët e bukura janë të lodhur, të varur nga një hallkë

në dollap.

Mëngët zgjatën, përgjuesi përmes një hendeku në mes të dyerve të dollapit

si një djalë i keq.

Në qoshe, dysheku është lakuar nga hijet.

Duke luajtur fshehurimen dhe të kërkojë tani.

Më vonë, unë do të jap.