Agron Shele: Dashamir Malo - ''Ndoshta''

Mozaik vargjesh në partiturën poetike të Dashamir Malos

Nga Agron Shele

Vëllimi poetik “Ndoshta” i autorit Dashamir Malo vjen si shrehje e frymës dhe dhe ndjesisë poetike që prek kostelacionet më të larta të shpirtit, prek me brishtësinë e fjalës dhe ejmotivet e jetës, për tokën, dhimbjen, vendlindjen e fshehur mes majash mjegull dhe për të bukurën. Kjo lloj poezie e ardhur si sublimitet i një shpirti estetik dhe shpërthys dallgëzon njëlloj si valët e Jonit dhe shfryn shkulme brengash, mall të patreguar për atë që shkon dhe përvuan eremine vedlindje, flakë pasionesh e dëshirash, si dhe rikthehet e mbetet tek e thjeshta përditshmëri jetë. Leximi i këtij vëllimi poetik përpin me një frymë, të shëtit nëpër mistizmet dhe gjurmët kohë e paskohë, të zbret tek agu i ditëve rilindje dhe të çon përtej muzash perëndime.Që në fillim ndeshemi me gjetjet dhe stilistikën e veçantë, stilistikë që produkton vetëm një penë elitare, për të humbur mes ngjyrimesh dhe muzikaliteti fjalësh, të cilat tingëllojnë pareshtur si një fëshfërimë e largët. Fjalë pas fjale e varg pas vargu kupton ndjesinë dhe boshtin poetik që përshkron vëllimin, kupton thjeshtësinë e ngritur në madhështi, kupton magjinë që prek me nota fjalësh kupton hapësirat dhe përmasën e vargjeve.Vargjet e lira si vetë liria e pafund e shpirtit që ka tjerrë fijet mendime rrjedhin e rrjedhin diku zhurmshëm si shirat e rrëmbyera të vjeshtës, diku qetësisht si krojet e ftohtra pikërim, diku ëmbël si kënga e zogut harbim, diku egër si piskama e trimit kushtrim, diku dhimbshëm si dashuria e parë harrim. “Ndoshta” jep kuptimësinë e parë të një dualizmi të përbrendshëm, i cili shtjellon pas kuintave mëdyshjen dhe diskutimin rreth gjithçkaje, por thellë thellë zhyt në hamendsione dhe devijëzon tedencat dhe abstraksionin e profarmës poetike dhe filozofike.Në mënyrë krejt intuitive përmbyllja e vargjeve mbjell shpresë, ngre kolritë ylberistikë mbi harqe shpirtrash të trishtuar, risjell magjitë e netëve prushëzuar, rizgjon sirenat e fjetura buzë mbrëmjesh dhe çel mijërë kurora trëndafilash. Shtjellimi poetik qysh në fillim formëson idetë bazë dhe të qëndrueshmëe se larmia krijuese qëndërzon në tabanin dhe rrënjët e të parëve,tek epika dhe tragjikja e tyre, tek toka, gurët dhe murnajat gri që u qepen kodrinave dhe flenë poshtë këmbëve të maleve:

 

“toka ime është atje

toka ime e mbuluar me vetmi tragjike

toka ime

tokë e gurë bashkë “

 

dhe për të lakonizuar përmbylljen sa epike por dhe kaq shpresuese, hark kohor që ndan me shkuj por sintetizimi dhe paraqitja grafike jete vetëm brenda dy vargjesh:

 

“pas etheve të etjes (e përvuajtur , e plagosur dhe e etur në shekuj)

dhe të pritjes “( shprësës tek e nesërmja, besimi tek e ardhmja )

 

Në po këtë bosht poetik lëvrohet edhe poezia Kangjele (Këngë), e cila zbret nga mitizmet më të thella të legjendave dhe ringre burrat e maskruar tinëzisht për të nisur këngët e vjetra ilirishte dhe për të vërtitur fustanellat e bardha burrërishte.

 

Kanë mbetur në Shën Thanas

me gurë gri ca varre

me lavdi mbuluar

qarkuar me qarre

 

dhe për të vazhduar më pas:

 

“pas shumë mote shkuar

u ngritën nga varri

prapë ushtoi kënga

ja atje tek qarri

 

isua e përzishme

nisur nga dodona

ardhur kaq e gjallë

gjer në ditët tona “

 

Toponime të tilla si Kangjele, Sheshkalor, Gjon Zi, Gjok Maç, Triviza etj etj shprehin më së miri trasmetimin e ruajtjes së emërtimeve të brezave dhe ruajtjen me fanatizëm të kulturës së lashtë , të cilët mitikisht janë ngritur nga varret dhe kanë bërë historinë tonë shqiptare.

 

Shtrishmëria e hapësirës poetike nuk mund të mos kapërcejë dhe të mbetet tek nëna, ku njëlloj si dhimbja eseniane autori e ngre në kult dhe vendos paralelizma me bukurinë dhe tejpashmërinë më mahnitëse sikurse është lulja:

 

“Fillikat nëna ime atje në Përmet

gjithë ditën kuvendon me lulet

në ballkon

kur shkoj

lulet më flasin me gjuhën e nënës

nëna më flet me gjuhën e luleve”

 

Le të hyjmë më në brendi dhe të ndeshemi me elementët sinjikativë, me ndjesitë dhe ornamentet e shpirtit me brengën e poetit dhe pasionin me dlirësinë dhe beftësinë, me gjetjet dhe ravijëzimin e vargjeve, me trishtimin pikëzim vjeshte dhe lirikën përtej blusë së nimfave joniane:

 

“e di

ti do të vish

pranë Jonit kaltëruar

me Diellin në sy

me Botën

në duar”

 

ose

 

“Më josh stina jote

stina jote

që i ka të katër stinët

brenda”

 

Vargje domethënës, shprehës, përthyes, me shumë botë dhe ngjyrime dhe figuracion të dhënë në kontraste katër dimesionalë, si vetë katër stinët me akullin dhe zjarrin, me farfurimën lule dhe bulëzimin e trshtshëm.

 

Poezia e Dashamir Malos është një poezi e konsoliduar, ai tashmë vjen me vëllimin e katërt poetik dhe me përkthime të poetëve të njohur, ai vjen si mbrujtje e një plejade të re poetësh dhe uragan mendimi bashkohor dhe si i tillë ai përqas dhe pëcjell universalitetin e poetit modern sot!