E enjte, 28.03.2024, 10:09 PM (GMT)

Kulturë

Rreth krijimtarisë së Avni Azizit

E diele, 14.04.2013, 02:36 PM


Biografia

Avni Azizi u lind më 06 shtator 1970 në Tërpezë të Vitisë.  Shkollën fillore e kreu në vendlindje ndërsa të mesmen në Viti.  Studioi Gjeografinë dhe Letërsinë në Universitetin e Prishtinës.

Me shkrime merret që nga mosha e re shkruan poezi, prozë dhe publicistikë.  Një kohë të gjatë është marr me publicistikë, ishte redaktor i rubrikës së kulturës në të përditshmen “24 Orë” pastaj Kryeredaktor i revistës “Çlirimi” si dhe botoi një mori shkrimesh të zhanreve të ndryshme publicistike, letrare e studiuese etj.

Avniu më 1995 ka botuar përmbledhjen e parë në poezi “Buzëqeshjet e thyera” ndërsa në dorëshkrim ka veprat "Duke shikuar hartën e atdheut" (poezi), “ Shpërputhje kulturore” (komente dhe analiza mbi artin dhe kulturën) “Kodërrahu”(Roman), “Metaforat e Lirisë” (libër me kritika letrare), si dhe "Flakadani i Karadakut" monografi kushtuar dëshmorit të kombit Njazi Azemi.

Veprimtarinë e tij kombëtare e filloi në fillim të viteve ’90 në Lëvizjen Popullore Për Republikën e Kosovës (LPRK). Më 11 mars të vitit 1991 bashkë me shokët e studimeve Avni Zejnullahu dhe Nexhmedin Hajdini formuan treshen (celulën) politike për të vepruar në shërbim të lirisë. Veprimtarinë e tyre e kishin zhvilluar në shpërndarjen e trakteve politike, literaturës ilegale dhe frymëzimin e rinisë kundër pushtuesit.

Më 11 mars 1992 në vendlindjen e tij në fshatin Tërpezë Avni Azizi formoi dhe udhëhoqi grupin letrar “Jusuf Gërvalla”. Asociacion ky që kishte tubuar dhjetëra të rinj, ku me punën dhe kontributin e tyre ishin mbajtur shumë tubime popullore në shënim të datave të rëndësishme kombëtare.

Në fillim të vitit 1993 Avniu ishte anëtar i redaksisë së revistës komunale “Lajmëtari” ku bashkë me Merxhan Avdylin, Daut Xhemajlin, Emrush Azemin, Axhim Hajrizin, Remzi Salihun e të tjerë u munduan të thyejnë terrin informativ që kishte shkaktuar pushtuesi serb.

Me formimin e Lëvizjes Kombëtare Për Çlirimin e Kosovës në vitin 1993, Avniu i bashkohet radhëve të saj. Pas burgosjeve që bëri pushtuesi ndaj anëtarëve të kësaj Lëvizjeje, kur edhe ai u kërkua të arrestohej kalon në ilegalitet duke mos ndalur për asnjë çast veprimtarinë.

Kështu në nëntor të vitit 1993 bashkë me shokët veprimtarë Sali Lajçi, Gani Lipaj, Selim Lulaj dhe Hyrë Jemini (tashmë dëshmore e kombit) mobilizuan studentë e profesorë të Universitetit të Prishtinës për të organizuar në Institutin Albanologjik të Prishtinës orë letrare-proteste në mbështetje të shokëve të arrestuar.

Në dhjetorin e vitit 1996 Avni Azizi bashkë me Bedri Halimin dhe shokë të tjerë organizuan në mesin e studentëve të UP-së një peticion të nënshkruar nga studentët. Ku këtë peticion ia dërguan Presidentit të atëhershëm Ibrahim Rugova për të këmbëngulur në marrjen e objekteve shkollore që ishin uzurpuar nga pushtuesi serbë.

Po ashtu, në vitin 1996 Avniu në bashkëpunim me veprimtarët Bajram Kosumi, Merxhan Avdyli, Myrvete Dreshaj, Avdullah Konushevci, Nysret Pllana e të tjerë formuan  Fondin për Letërsi, Art e Kulturë “Brezi ‘81”

Në dhjetorin e vitit 1997 në orët e hershme të mëngjesit Avniu ishte rrethuar nga forcat policore serbe në lagjen “Pejton” të Prishtinës në banesën ku rrinte ilegalisht. Pasi arriti të thyente këtë rrethim ai u arratis për të kaluar në ilegalitet të thellë deri në fillimin e luftës së armatosur.

Me daljen në skenë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës Avniu u angazhua në Zonën Operative të Karadakut (ZOK) ku ushtroi detyrën e zëdhënësit për informim publik pranë brigadës 173 “Gursel e Bajram Sylejmani”

Avniu ishte I angazhuar edhe në jetën politike në Kosovë, ku në vitet  2002-2004 ishte anëtar i kryesisë së Lëvizjes Kombëtare për Çlirimin e Kosovës

Është i martuar dhe baba i tre fëmijëve.

Rreth krijimtarisë së Avni Azizi

RRJEDHA SPONTANE E VARGJEVE APO BARASPESHA E MENDIMIT TË SHFAQUR POETIK

Avni AZIZI “Buzëqeshjet e thyera” Prishtinë

Kritiku dhe studiuesi letrar Sabri Hamiti është autor i një shkrimi diskurziv “Ese mbi librin e parë” në të cilin vërtetohet anticipimi mbi tre poet që paraqiten me libra të arrirë që në fillim të daljes para publikut lexues, kurse botimi i mëtutjeshëm verifikon parashikimin mbi ta.

Nga poetët e rinj që krijojnë dhe botojnë aktualisht, emri i Avni Azizit është shpresëdhënës se do të paraqitet në të ardhmen me libra të arrirë dhe të drejtpeshuar mirë në çdo aspekt, në radhë të parë duke u bazuar në lirikat e librit të tij të parë “Buzëqeshjet e thyera” dhe botimet e ndryshme nëpër periodikun tonë.

Përmbledhja e parë e Avni Azizit përmban poezi të realizuara në shkallë të lakmueshme, qoftë në rrafshin e ideve të qëndrueshme, qoftë me atmosferën lirike që sugjestionon me spontanitetin dhe rrjedhën e shpenguar të ligjërimit lirik. Këto rrafshe të ligjërimit poetik i gjejmë në një pjesë të poezive më të mira në përmbledhje, që dëshmojnë talentin e poetit për të krijuar vlera të mirëfillta artistike.

Përmbledhja e poezive “Buzëqeshjet e thyera” ndahet në katër njësi të veçanta poetike. Secila tufëz poetike, e ndarë nga tërësia, i ka karakteristikat e veta të veçanta, të cilat së bashku mbulojnë titullin e përmbledhjes, e cila si tufë e parë e poezive të këtij poeti të ri, del mjaft interesante.

Cikli i parë i përmbledhjes mban titullin “Shpresë e shpaluar”. Në poezitë e këtij cikli vihet re një prirje e përgjithshme e intimitetit të autorit një si shpalim i shpresave. Kemi këtu ballafaqimin e gjërave në të cilat shpresa vetanake, udhëtimi individual, apo qoftë edhe dhembja, të poetizuara dalin mjaft mirë të realizuara artistikisht. Poezia e parë me titull “Portat e poezive” është njëra prej poezive më të mira dhe më të realizuara, e cila shpreh dëshirën intime të autorit për të qenë poet, përkatësisht shpreh përpjekjet e tij për të krijuar marrëdhënie intime me vet poezinë, për të arritur deri te gatishmëria e poetit për të këmbyer me poezinë një feniks dhe një Atlantidë, për një trëndafil dhe një bilbil.

Një raport të ngjashëm poeti dëshiron të krijoj edhe me muzën e poezisë dhe të muzikës, Evterpin nga e cila, në fund kërkon, madje edhe t’ia mbuloj trupin me fjolla lirike, dëshirë të cilën e konfirmon te poezia “Unë dhe Evterpi” Po te ky cikël i poezive ndeshemi edhe me dëshirën e poetit për të qenë udhëtar i palodhur, qoftë drejt detit. (Poezia Deti im)

Vetmia malli, dhembja janë gjithashtu nocione, jo vetëm filozofike, as jo vetëm poetike, të cilat përplotësojnë mendimet e shprehura artistikisht dhe i japin rëndësi të veçantë poetikës së poetit në fjalë.

Cikli i dytë i përmbledhjes që titullohet “Pamja e natyrës së gjallë” ngërthen në vete poezinë paksa më të konkretizuar. Lirizmi i këtij cikli është ndërtuar mbi baza të figurave nga natyra, qoftë konkrete apo edhe abstrakte, duke u dhënë shpirt sendeve të ndryshme por edhe dukurive të ndryshme natyrore, duke u dhënë atyre formë të veçantë. Të kësaj natyre janë poezitë: “Natyrë e gjallë”, “Nata e ndezur”, “Ura” e ndonjë tjetër.

“Duke pritur buzëqeshjet” emërtohet cikli i tretë i poezive, ku janë të përfshira poezitë, në të cilat objektivi poetik është i përqendruar në tashmërinë tonë shoqërore, politike dhe kombëtare. Tek këto poezi dalin në pah preokupimet e poetit për fatet e atdheut, në të cilin “diejt rrezojnë e valët gjëmojnë”, për fatin e Kosovës, të cilin “sa herë e kemi përmendur, buka na është zënë në fyt” “për tokën “nga prangat e përgjakur” për të ardhur deri tek përkushtimet poetike, që janë brenda sferës poetike të autorit, si ndaj të burgosurit, martirit, luftëtarit të lirisë etj.

Është interesant se përkushtimet e këtij poeti nuk janë përkushtime të pa definuar, ato shpeshherë janë fare të qarta, me domethënie dhe kuptimplota.

Cikli i katërt dhe i fundit mban titullin “Rritja e barit të egër” në të cilin ndeshemi me një poetizim më të theksuar, përmes, ironisë, madje edhe sarkazmës të dukurive të ndryshme, të veprimeve të ndryshme, të veseve të këqija njerëzore. Kemi këtu, madje edhe një shpalim të prirjeve të ndryshme të mashtrimit, apo të moralit të dyfishtë, që mundohen të arrijnë deri tek qëllimet e tyre me refleksione negative. Të gjitha këto dukuri, bashkë me bartësit e tyre, fishkëllehen nga poeti si p.sh. te poezitë “Erërat”,  “Pritje e rrejshme”, Nostradamusi”, “Misionari”, Vizitori”, “Petku i ri” e ndonjë tjetër në të cilat veç pasurisë figurative nuk mungon as pasuria e mendimeve të shprehura.

Prandaj për poezinë e Avni Azizit mund të thuhet, pa hezitim, se është poezi në të cilën ekziston një baraspeshë e mendimit të shfaqur poetik, me kuptimin e asaj që thuhet e që shprehet e ka kuptimin e vet, e ka plotësinë, të cilës nuk i mungon domethënia, që bashkë me shtresat e saja kuptimore dhe me fuqinë e fjalës, e cila është e shprehur me një lirizëm lehtë të kapshëm përbëjnë krejt bazën poetike në të cilën është ndërtuar poezia e Avni Azizit.

Lidhja e tërësisë poetike në përmbledhjen “Buzëqeshjet e thyera” bashkë me leximin që është fare i lehtë, dhe aspak i bezdisshëm, por, madje edhe i këndshëm të shpijnë deri te kuptimi i drejtë i poetikës së një poeti që po vjen, i një poeti i cili që në përmbledhjen e parë të tij ani pse fillimtar është fitimtarë, është fitimtarë sepse ngadhënjen në përpjekjet e tij për ta krijuar poezinë ashtu çfarë mëton ta bëj.

Një aftësi tjetër e Avni Azizit është edhe krijimi i artit thënës, i atij arti që asaj të thëne i jep, madje domethënie të veçantë, duke e kuptimësuar pastaj atë hetueshëm. Prandaj poezinë e poetit Avni Azizit askush nuk mund ta lexoj pahetueshëm, sepse te poezia e tij shumëçka është e dukshme dhe e tejdukshme, ajo është poezi e pasur figurativisht dhe e pastër gjuhësisht, është poezi që është krijuar për t’u lexuar dhe për të mbetur.

Duke u bazuar në lirikat e këtij libri ekzistojnë shpresat se ky poet në të ardhmen mund të dëshmohet.

Ismail Syla

Merxhan Avdyli

Që me librin e tij të parë « Buzëqeshjet e thyera » (pranverë e thyer, prill i thyer, dashuri e thyer) poeti Avni Azizi e arrin standardin e poezisë bashkëkohëse shqipe. Ecja nëpër rrugën e rrahur të poezisë rrallëherë i krijon poetit siguri të gjatë, e për këtë është i vetëdijshëm edhe poeti. Ai mëton të krijojë tjera marrëdhënie me poezinë : ia dhuron asaj bilbilin e trëndafilin dhe i kërkon Feniksin dhe Atlantidën.

Ky qëndrim ndaj poezisë nuk është vetëm programatik, sepse në disa poezi të këtij libri shënjohen prirje për thyerjen e standardes. Këto prirje nuk anojnë, siç ndodhë shpesh te poetët e rinj, kah eksperimentimi, por shprehen në ligjërimin e ngulitur poetik, në idetë, në krijimin e natyrshëm të figurës, etj.  Botimi i librit « Buzëqeshjet e thyera » të Avni AZIZI –it e pasuron poezinë shqipe dhe i hapë portën e poezisë poetit të ri.

Bajram KOSUMI

I nderuar Peter në vazhdim po të dërgoj disa pyetje për intervistën për revistën “Fjala” Këto janë pyetje paksa të përgjithshme, por të lutem më ndihmo një çik nga mund ta orientojmë më shumë bisedën e cila juve do të ju dukej me interes edhe për lexuesin... Të lutem mos hezitoni – çka do ishte edhe më interesante të trajtojmë në këtë intervistë – Më shkruaj të lutem...

Shëndet i nderuar.

Disa pyetje të mundshme...

1.         “Fjala” Peter Tase krijues, një figurë poliedrike, një sinonim i intelektualit të kompletuar, përkthyes dorëmbarë e një prezantues dinjitar i kulturës së vendit të tij... Na thoni për lexuesit tanë kush është Peter Tase...?

2.         “Fjala” Zotëri Peter cilat janë projektet tuaja aktuale...Çfarë keni aktualisht në “mullirin” tuaj krijues?

3.         “Fjala”  -  Në çfarë niveli mendoni se ndodhet kultura  shqiptare sot, krahasuar me atë të popujve tjerë sidomos me atë amerikane, ku shquheni edhe si një ndërlidhës i këtyre dy kulturave?

4.         “Fjala” Jeni studiues i gjuhës, kulturës dhe çështjes shqiptare, na thoni ju lutem sa janë të njohur të tjerët për ne?

5.         “Fjala” Jeni edhe përkthyes i shumë veprave nga letërsia dhe kultura shqiptare, A mendoni se gjuha shqipe po rrezikohet, po bastardohet nga ndikimet e huaja, si ta ruajmë atë në këtë hulli integrimesh, në këtë kohë globalizmi vërshues ?

6.         “Fjala” Çfarë mendoni, cili është qëndrimi i diplomacisë ndërkombëtare ndaj çështjes sonë dhe si të veprojmë që ajo të jetë në favorin tonë?

Edhe disa pyetje tjera do ti bashkëngjis më vonë...pas nja dy-tri ditësh..

Biography of Avni Azizi

Avni Azizi was born in September 6th, 1970 in the village of Terpeze, Citi of Viti.  He enrolled in the local elementary school and later went to study at the main High School of Viti.  Studied Geography and Literature in the University of Prishtina. Has been a writer at an early age, is an avid writer of poetry, prose and critical essays. For a long time was active in journalism and an editorialist in many European magazines and newspapers.  He was the editor of the Cultural Section at the “24 Hours” daily newspaper (“24 Orë”) and later promoted to become the Editor in Chief of “Çlirimi” (Liberation) magazine and has widely published scholarly studies, articles and editorials focused on European Literature and Philosophy.

In 1995 Avni published his first volume of poetry entitled “Broken Smiles” (“Buzeqeshjet e Thyera”) and has in manuscript the following works: “While looking at the fatherland’s map,” Poetry, “Cultural Detachment” Comments and Analysis on Arts and Culture, “Koderrahu” Albanian novel, “Metaphors of Freedom,” a volume of literary criticism and “Flakadani i Karadakut,” a monograph dedicated to Kosovo’s national hero, Njazi Azemi.  In 1990, Mr. Azizi began his deep involvement in defense of the national cause in Kosovo and joined the people’s movement of the Republic of Kosovo (LPRK). In march 11th, 1991 together with his classmates, Avni Zejnullahu and Nexhmedin Hajdini created a political group that would contribute towards winning national freedom in Kosovo.  Their main activity was focused in spreading materials of political warfare, distribution of illegal literature and inspiration of young generations to fight for freedom and against Serbian occupational forces in Kosovo.

In March 11th, 1992, in his home village of Terpese, Avni Azizi established and led the literary group of “Jusuf Gërvalla” Association in which he gathered many youngsters who would contribute in the public meetings and rallies on the occasion of important national anniversaries.

In the beginning of 1993 Avni was a member of the local Magazine “Courrier” where together with Merxhan Avdyli, Daut Xhemajli, Emrush Azemi, Axhim Hajrizi, Remzi Salihu and many others fought to end the darkness caused from the lack of information initiatives led by Serbian occupation forces and their regime in Belgrade.

With the creation of the Kosovo Liberation Movement (KLA) in 1993, Avni joined its ranks.  After the massive arrests and prosecutions that Serbian invading forces had done against KLA members where right after he was being pursued by Serbian forces, the movement went to conduct under cover operations.

In November 1993 together with Sali Lajçi, Gani Lipaj, Selim Lulaj and Hyrë Jemini (Currently National Heroes) they mobilised students and professors at the University of Prishtina in order to organise a literary - hours of protests against the arrest of their fellow KLA colleagues, in the Albanological Institute of Prishtina.

In December 1996 Avni Azizi together with Bedri Halimi and many other friends organized a petition signed by students of the University of Prishtina.  They presented this petition to Kosovo’s  President Ibrahim Rugova in order to pressure the serbian authorities and to take under their control the educational institutions that were controlled for decades by Belgrade.

In 1996, Avni Azizi in collaboration with fellow activists, Bajram Kosumi, Merchan Avdyli, Myrvete Dreshaj, Avdullah Konushevci, Nysret Pllana and many other friends established the Fund for Literature, Art and Culture “Generation of 1981”

In the early morning hours of December, 1997, Avni Azizi’s residence, nearby “Pejton” neighborhood in Prishtina, where he was hiding for days, was surrounded by serbian police forces.  Immediately after escaping from this improvised curfew of Serbian police, Azizi disappeared and continued to stay involved with the national liberation cause and operated from undisclosed locations in the mountains until the beginning of the war.

Immediately after the establishment of the Kosovo Liberation Army, Avni was a member and a Public affairs Officer in the “Gursel and Bajram Sylejmani” 173rd Brigade.

Avni was also highly involved in the political life of Kosovo, where in 2002 – 2004 was a member in the council of National Movement for Kosovo’s Liberation.

Mr. Azizi is married and is a father of three children.

Book Review on the Literary work of Avni Azizi

Spontaneous Flow of Verses or the balance of thought exposed in poetry

Avni Azizi, “Broken Smiles,” (“Buzëqeshjet e Thyera”) Prishtina

Sabri Hamiti, a Literary Scholar and academician is the author of a discourse entitled “Essay on the first book” in which is certified the anticipation of three poets that appear with books of high levels of style since the beginning of their appearance in public, and further publications certify the previous assertions on their literary skills.

Among these young writers who are currently active, is the name of Avni Azizi who brings high hopes to all of us, eager to see him appear in the future with books of high level and well balanced in many aspects,. Above all his lyrics are present in the “Broken Smiles” volume in addition to many other articles published in renowned magazines.

As Sabri Hamiti has rightfully stated, the first volume of Avni Azizi contains poetry realized in a very admirable level, not only in the plane of sustained ideas, but also in the lyrical atmosphere that attracts you to spontaneity and the elaborate substance of lyrical discourse.  These planes of poetical lyrics are found to be in almost every poem of this juncture, which demonstrate the high talent of Avni Azizi in order to create genuine artistic values.

The Volume of Poetry “Broken Smiles” is divided into four separate units of poetry. Every assembly of poetry, separated from a whole picture, has its sole distinct characteristics, which together encompass the substance of the whole volume, which make this poetical masterpiece, an extremely interesting volume full of attractive content.

The first cycle has the cluster of poems entitled “Unraveled Hope”. In the poetry of this cycle is noted a general tendency of the author’s intimacy such as the one of unraveling hopes.  We have here the confrontation of various items in which the individual hope, sole passage, even if it is pain, brought into poetry, emerges perfectly as an artistic master piece.  The first poetry entitled “The Gates of Poetry” is one of the best poems, which expresses the intimate desire of the author to become a poet, particularly expresses his struggle to create warm relations with poetry itself, in order to reach the writer’s willingness to exchange with poetry a phoenix or even an Atlantis, for a rose or a cardinalidae.

A similar approach the author pursues with the muse of poetry and music, emerges from it, and later observes for a silhouette to cover its body of lyrics, a desire that is confirmed in the poem “Evterp and myself’ at this cycle of poems we encounter the desire of Azizi to be a tireless voyager, towards the sea (“My Sea”)

Solitude, longing, pain are also notions, not only philosophical, neither poetical, which complement the expressed thoughts of the artist and give more importance to poetical individualism of Avni Azizi as a writer.

The second cycle of poems is entitled “the View of vivid nature” encompasses within poetry a more evident shape.  Lyrics in this cycle are developed on the foundation of natural figures, whether they are real or abstract shapes, while giving a soul to different items and also to many natural phenomena, and establish a certain shape for all of them.  Poems of this cycle are vividly presented in the poems of “Lively Nature,” “Enlightened night,” “Bridge” and a few other titles.

“While waiting smiles” is the title of the third cycle of poems, where the poetical objective is focused in our societal, political and national presence. In these poems emerges the author’s worry for the nation’s fate in which “the Suns overthrow and waves have thunders,” for the fate of Kosova, which “as long as we mention her, our bread is stuck in our throat,” for the soil “from the bloody hand cuffs” to arrive up to the poetical devotion, all these are found within the poetical sphere of the author, as well as towards the prisoner, martyr, freedom fighter.

It is interesting to see the devotion of Azizi is not something undefined, they are mostly very clear with visible substance and content.

The fourth and last cycle of poems is “The Growth of Wild Grass” in which we experience a much more enforced poetics, through irony, even sarcasm of different appearances, of different actions, and bad human habits. Here we have a relevance of the many faces of deception, or a moral with double standard, that attempt to reach their objectives with negative reflections. All these elements are trumpeted by the author in the poems “Winds,” “Awating of lies,” “Nostradamus” “Missionary,” “Vizitor,” “New Veil,” and other poems in which the wealth of expressed thoughts is always present apart from a figurative wealth.

This is why there is no doubt that we can affirm on Avni Azizi’s poetry, which is a poetical creation in which is found a balanced thought of exposed poetical values, within the context of what is expressed and meant, it truly maintains its entirety, it is not lacking substance, furthermore it is equipped with its layers of context and with the word’s power; Azizi’s verses bring forward wholeheartedly the lyrics that can be experienced by everyone.

Azizi’s poetical connection in “Broken Smiles” together with a very easy read, takes the reader towards the genuine meaning of poetry, written by an artist who appears to be victorious even though this is his first volume of poetry. He is victorious thanks to his tremendous efforts who make his writing embody a rare passion that is seldom found among other writers.

It is impossible for the reader to absorb Azizi’s poetry without living it, because in his verses many things are visible and transparent, it is a poetry very rich with figurative elements and spotless clean within the linguistic context, it is a poetry that is created to be read and remain forever in the favorite books’ stand.

While reading and feeling the lyrics of this volume, we are confident that Avni Azizi will demonstrate high values in the near future.

Ismail Syla

Merxhan Avdyli

Translated into English: Peter Tase



(Vota: 1)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora