E premte, 29.03.2024, 02:12 PM (GMT)

Shtesë » Historia

At Zef Pllumi: Ulkonja dhe bijt e vet

E premte, 02.05.2008, 07:19 PM


At Zef Pllumi
Fragmente nga libri ''Rrno vetëm për me tregue''

Fq. 125

ULKONJA DHE BIJT E VET

Shoh se Paulinin po e zbrisnin shkallve. Ai trup i gjatë dymetrosh ishte kërrusë dyfish. Mezi gjimonte. Nuk e lidhën aty në hamamxhik por e nxuerën n’oborr, diku afër murit, në kambë, i hodhen nji batanije në krye si të gjithë tjerëve që mos ta njifshin shoqishojnë. Roja me automatik në dorë sillej andej e këndej nëpër oborr. Mandej u ndrruen rojet që i dorëzojshin njani-tjetrit në prani të kapterave inventarin njerëzor: pesë në këmbë, gjashtë palmuç, nji tjetër të lidhun në mur, në shkallë apo në trumë. Më shkundën edhe mue në atë pjeshkë. Mbas asaj zhurme që shkaktoi ndrrimi i rojeve u ba nji qetësi e cingrimtë, ku ndigjoheshin zanet e mbytuna të pshertimave. Nuk mund thom nji orë, mbasi un në atë gjendje qëishem kishem humbë edhe nocionin e matjes së kohës, nuk jam i sigurtë nëse e numroshem me shekuj apo me kilometër a me milje, por mbas do kohe u ndie nji brimë e çmendun: Ndal! Ndal! Dhe nji e shtime breshnije automatiku. N’ate çast filloi nji stuhi e vertete zhurmash të ndryshme. Nga të gjitha anët e ndertesës e oborrit turreshin njerëz me armë e fenerë dritash. Brima, të shame e ulurima. Urdhna. Un ishem i varun aty në pjeshkë, n’atë pozicion që e shumta e skenës zhvillohej mbrapa meje. Ata që kishem para ishin palmuç porsi thasë. Nuk mujta me kuptue mire cka flitej për vdekje apo plagosje në kambë. Me çka pash në terr, sepse dritë elektrike nuk kishte, pa fenerë vajgurit bajtën nji njeri per kambësh e për krahësh dhe e derguen per nuk dij se ku. Mandej i muerën të gjithë ata që ishin drejt në kambë, mbulue me batanije. Disa i ngjitën nalt, disa poshtë. U erdhi radha atyne 4-5 vetve që ishin palmuç para meje, nji nga nji i zhdukën. Mbeta për pak minuta un i vetem i varun. Por më muerën dhe më shtinë në nji dhomë aty poshtë ku mund ishim nga gjashtë nejrëz, palmuç nën batanije. Dhoma nuk kishte dritare. Nji fener vajguri kishte tymosë aq shumë sa gadi m’u xu fryma: pamvarsisht dhimbjeve si i varun, ishem kenë pothuej ma shnëdosh atje jashtë në cingrimë Të gjithë ishin të shtrimë palmuc e mbulue me batanije lecka, pervec meje që më urdhnuen me ndejë në kambë. Në të vërtetë edhe ata që ishin pertkë ishin shumë ngusht. Mbas pak kohe erdhi kapteri e më dergoi persri në hetuesi te ai oficeri i naltë. Ishte i terbuem nga operacioni që kishte drejtue pak minuta para. Çfryni kundra meje me shputa, grushta, kërcnime e të shame: „Asnji nga ju qelbanikët nuk do mbetet i gjall”! – Mandej thirri kapterin. Ai më muer, më zbriti per shkallësh. Kur mbrrijtem n’atë dhomën që ishim, i largoi ata njerzit palmuç porsi thasë në mjedis të dhomes; me nji çels hapi nji dry: ishte nji kapanxhë drrasash. E çoi kapakun dhe ashtu të lidhun më hodhi mbrendë. Ishte nji podrum i naltë sa me nxanë nji njeri në kambë. Krejt terr. Kur e mbylli kapanxhen, u solla ashtu në terr tue prekë me duer para. Nuk ishte aq i madh. M’u duk se dikund ndesha në nji gomë automobili o diçka të tillë. Mandej ndesha në nji gjasen si thes. Ishte kenë njeri dhe më foli:
- Kush je?
- Jam un fra Zef Pllumi – iu pergjegja – Po ti që kur gjindesh këtu?
- Jam N.N. Më kanë pru kot, krejt kot. Me emnin tim gjindet dhe nji tjetër burrë në Mirditë, por ai asht i arratisun në mal dhe flitet se ka vra X oficer partizan. Mbasi kemi të njajtin emen më kanë kapë mue për të. Ka ma shumë se dy javë që jam këtu nën tokë. Puna asht se na kena të njajtin emen, por nuk jemi në të njajtin katund. Ndersa këta thonë se „të gjithë mirditorët thirren me tre emna, e kështu mendoni ju se do të na e hidhni neve”.
U ula aty në batanijet që kishte. Më tha se ishte i mbushun në morra. Kapanxha hapej vetem nji herë në ditë për të dhanë racionin e bukës e shpesh nji tas ujë. Për nevojë i kishin thanë: „bëje aty“. Më tha se aty ishte nji si gomë makine dhe se ulej aty mbi të. Më pveti se c’ditë ishte, mbasi ai aty tue mos pa dritë kurr me sy, nuk përcaktonte se kur mbaron nji ditë e kur fillon nji tjeter. Më tha se ishte arrestue në muejin gusht, se kishte kalue atje nalt tre muej torturash ma të tmerrshmet. Më kallxoi se mbasi e kishin torturue për shumë ditë tue i lidhë korentin ndër veshë, atëherë ai hetuesi ia kishte lidhë telat edhe në organet e ulëta të trupit. E ku me të sjellun të manovelës ai kishte provue ato therje të cuditshme që e bajshin me u hjedhë përpjetë e me u përplasë përtokë¸ai kishte cue duert nalt për me folë dhe u kishte thanë: “Or burra, tash sa dit” që keta tela m’i keni ba provë në krye. Po si mendoni ju se kur nuk din gja kryet po din gja b…?” Qysh atëherë ata e kishin lanë të qetë nga torturat tjera por e kishin heshë për së gjalli n’at varr të qelbtë ku jetonte tash. Ai mendonte se ishte tash dy javë, tue e llogaritë me buk’ që e kishin hjedhë aty me 15 Nandor, e kështu i takonte që t’ishte aty prej ma shumë se nji mueji. E kishte marrë malli me folë e nuk pushonte. Un kishem gjumë dhe i kerkva të falun. Ai me dashamiresinë ma të madhe më vuni bri vedit. Dhoma ose varri ishte shumë i ngrohtë. Fjeta. Për ku ishem fjeta mirë. Nocionin e kohës e kishem bjerrë tashma edhe un, prandej mund thom se fjeta gjatë por edhe në gjumë i ndjejshem dhimbjet e trupit të derrmuem prej varjes e të rrahunave.
Kur erdhën e më nxuerën, un ishem në kulmin e bisedimeve me atë malok aq të mendshem e praktik. Kishem mësue prej tij gjakftohtësinë edhe në vuejtjet e pabesueshme. Jeta na ndau përgjithmonë, por kujtimi më mbet i pashlyem. Ai oficeri i naltë bukurosh u tregue shumë i shqetsuem për gabimin e kapterave që më kishin shti me pushue n’atë varrin e X-it. E kishte humbë durimin e mbas disa ushtrimeve të boksit mbi trupin tim hapi defterin ose „dokumentat“ sic i thirrte ai, për nji akuzë absurde. Më tha se Kleri Katolik ishte ma obskurantisti i shekujve dhe kishte djegë gjallë Galileo Galilein e Xhordano Brunon. M’u kërkue llogari për kryqzatat e inkuizicionin. Un iu përgjegja se nuk ishem as Pier L’Eremite, as Torquemada, bile nuk kishem të baj fare me ta, un ishem për dashuninë me të gjithë njerzit, ishem nji bir i padenjë i Franceskut që ka moto Pax et bonum. Kje nji gabim fatal. M’u turr si i terbuem:
- Me dashtë armikun? Po ky është diversioni më i madh i shekujve. Mejtoni se i ha këto profka proletariati?! Neve e kemi luftën e klasave që do ta rregullojë njerzimin dhe do vërë drejtësinë mbi njerzit e jo gënjeshtrat tuaja.
Mandej nxori prej sirtarit nji bllok shënimesh, format mesatar.
- E njeh ti këtë?
- E njoh. Asht nji lloj ditari që mbajshem.
- Ç’ke shkruar apo ç’ke katranosur këtu?
- Disa mendime të mija.
- Mejtime? Po cfarë mejtimesh se? Ti je mishërimi i reaksionit borgjez. Dhe ne do t’ia këpusim kokën borgjezisë. E do ta këpusim edhe ty. Ja ç’ke shkrojtur:…
Dhe mbasi e lexoi tha me terbim:
- Pse gjerman na konsideron ti neve? Më ti se fashistat jemi ne, kështu thua ti? Fol!
- Un e kam shkrue ket kur ju pushkatuet 10 burra prej familjes së dajave të mij vetëm për raprezalje: Mue nuk më duket e drejtë që të pushkatohen 10 për nji.
- Po a mejton ti se ai një ishte Babë Rexha. E din ti se kush ishte Babë Rexha?
- Kushdo që t’ishte, zakonet shqiptare i lajnë burrat gjak për gjak dhe nuk kemi nevojë të veprojmë sipas ligjeve të luftës që kishin vu gjermanët. Kjo nuk ishte logjikë.
- Ti do të na mësosh neve logjikën? Ti…ti – dhe nuk u përmbajt ma, por veproi simbas logjikës partizane. Kur u lodh tue më rrahë, atëherë thirri kapterin dhe e urdhënoi që të më varte në pjeshkë.
Oborri ishte vu persri në veprim. Ndersa po më varshin kqyra në se po i shof kund ato njollat e gjakut. Paulinin nuk e pashë ma kurr. As atë burrin lidhë në trumë bishtshkurtë. Dita dhe nata ishin shumë të ftohta. Nji firifickë e hollë ma merrte shpirtin. Por tjera tortura filluen mbrenda meje: mendimet. Mendimet gjithfarësh, njani ma zi se tjetri. Ai burri atje poshtë në varr më pati tregue: „Nder biruca të Lezhës, kisha ndejë gadi nji muej me nji frat, i cili na fillonte uratët e rruzaren: sa burrë i mirë që ishte, na mësote e na këshillote. Por mbas disa kohe që më prunë këtu në Shkodër, baj be se e kam pa të veshun ushtarak dhe kur un e kqyra me cudi ai m’u zhduk.“ Për tregimin e malsorit nuk kishem kurrfarë dyshimi; ishte i saktë, por m’u lodhte mendja tue pvetë: kush mund ketë kenë ai? A thue mund t’ishte ndonji prej shkove të mij? Cili? Për nji ishim të sigurtë se ishte Juda, por kishim dyshime edhe për të tjerë. Na kishim jo vetëm dyshime, por edhe fakte ndoshta për ma shumë se nji. Mendime të pafundme. A thue ndonji oficer ose nënoficer mund të ketë luejtë pjesën e fratit? Problem me shumë të panjohura, por që më mundonte aq. Ku ishin gjithë ata freten profesora e superjora të mij që nuk shifshem asnjanin prej tyne? Apo ndoshta ishte ndonjani prej këtyne të lidhun palmuç këtu para meje e të mbuluem me batanije?... Edhe pse trupi ishte mpi krejtësisht, për çudi truni vazhdonte veprimet e veta në rregull apo jo? Kush e di?...
Në nji moment të caktuem, ndjeva cizmet e lustrueme të oficerit (N.K.) tue ngjitë shkallët e hymjes. Trupi filloi të më dridhej në nji mënyrë të cuditshme, nji të dridhun frige. Mbas shkrepjes së çizmeve do të vinte tortura me korent. Normalisht ishte krejt e pamundun që të ndigjoheshin ngjitjet dhe zbritjet e atyne shkallëve që ishin në të hymen kryesore të shpisë: ishin shumë larg. Mandej po t’ishte ashtu pse nuk ndigjoheshin kur hypshin dhe zdrypshin tjerë oficerë e kaptera, por vetëm ato të oficerit bukurosh. M’u avit e më tha: „Kërcllin dhëmbët? Aty të ngordhësh!“
Pak ma vonë nuk m’erdh fare çudi kur erdhi kapteri, më hoqi nga pjeshka e më shoqnoi atje nalt në zyrë. Dridhjet vazhdojshin. Ato çizme të lustrueme.
„Qumshtin e mëmës! Ne nuk lodhemi, jemi pranë zjarrit, nuk dridhemi si ti. Eshtë më mirë të flasësh, se do të vuash më pak. Këtu nuk ka burra, që nuk i përulim. Këtu jemi e me gjithfarë mjetesh. Fol!”
Ndersa ai fliste m’u përfytyronte shkrimi në WC „Un Dom Vlash Muçaj, sot më 22 korrik …”, takimi atje nalt në zyrë kur At Pali më tha: “dorëzoji, e shef si jam”, Paulini i gjatë…, Guljemi në raft…, ai mirditori në vorr...O Zot më shpëto!
Atë c’ka kishem ma tepër frigë, atë ma suell: aparatin e vjetër telefonik. Dridhjet që kishin fillue para nji ore n’oborr u shndrruen në dhimbje tjera, të padurueshme, të tmerrshme. O Zot, pse më lshove doret? Miliona gjylpana therse... Përplasje në dysheme. Përplasje. Atëherë nuk munda të rezistoj ma gjatë. Çova duert e lidhuna nalt si sheje se doja me folë. M’i hoqen telat prej veshve, tue më qeshë me nji gaz pëbuzës. Më lanë me pushue pak, mandej: fol!
- Shikjo, - thashë un – ju shkrueni cka të doni dhe un firmosi…
- E dimë, - tha – që do të firmosësh si gjithë të tjerët ose me lanë shpirtin. Por na trego ne këtu ato lidhjet që ke ti.
- Po cfarë lidhjesh, kur nuk kam lidhje me kurrkend?
- Mos u shtir si naiv. Aty reaksionarët që janë me pushkë në dorë ndër male kush I drejton? Juve, ju kleri katolik.
- Po, un nuk jam kleri katoli, por nji zog i tyne.
- Nji zog shumë i rrezikshëm, që jep urdhëra të vriten njerëzit tanë. Ja dokumenti, ja letra e shkruar me dorën tënde, fashist i qelbur. Dëgjo! Dhe lexoi: „Për veprime tradhtare që ke ba tuj u shërbye anmiqve të fesë e Atdheut shpërblimi asht ky: Plumbi“. Kjo letër është gjetur mbi kufomën e një njeriut tonë të vrarë prej reaksionit me vulën tënde.Ç’thua?
- Kjo nuk kerkon nji dije të madhe – i fola un – Mjafton t’i krahasoni shkrimet e mia që i keni këtu, me këtë shkrim gërmë për gërmë. Të lutem avite ta shoh, konfrontoi gërmat.
- Njeriu shkruan si të dojë.
- Jo nuk asht e drejtë.
Atje poshtë në rrugë u ndie nji sinjal fishkullimë. Oficeri bukurosh iu avit dritares. Hapi xhamin dhe i tha: “Prit se erdha” E kuptova që e thirrte nji vajzë.
O dashuni – thashë me vedi – vetëm ti duhet të sundosh botën. Vetëm ti mund t’i zbutish kafshët e egra.
Oficeri bukurosh e mbylli seancën e pvetjeve. Më kthyen persri te ajo pjeshkë që priste mue ose nji tjetër. I varun aty filluen mendimet. Nuk e ndjejshem aq shumë premjen që shkaktojshin litarët nën sjetulla. O Zot i madh! Kshtu e krijove ti boten?...Dhunë e dashuni? ...Dhunë e dashuni?! Po, e gjithë historia njerzore asht dhunë e dashuni! Ç’kërkon ajo vajza aty me ket kriminel sadist? Si mundet nji femen shqiptare të bajë dashuni me nji kafshë, me nji egërsi, me nji ujk që ka etje vetëm për gjak?!...Jo, ajo nuk asht njeri, ajo nuk mundet të jetë nanë. Nanë! Nanë simbol i dashunisë! Ajo femen asht ulkonjë, nji ulkonjë e zezë e untë për gjak njerzor... Jo, cdo femen shqiptare që don ta shtojë ket racë antinjerzore, meriton me u zhdukë. Kjo nuk asht dashuni, asht vetem nji instikt i ndytë. E ky instikt që synon me perjetsue krimin sadist nuk ka të drejtë me egzistue në shoqninë njerzore. Asht e poshter ajo femen shqiptare që në këto çaste, nuk flitet për çaste, por për nji periudhë kritike fatale, të paimagjinueshme në histori, nji periudhë e zezë me lot e gjamë nanash, me lot e vaj fëmijsh, me torturat ma cnjerzore për burrat, për njerzit, për shoqninë, për kombin e këto femna t’i përkdhelin këta përbindsha njerzorë, t’i dashunojnë, të shtojnë farën e tyne? Jo, jo, ky asht krimi ma i madh. Ato duhet ta bojkotojnë ket krim. Vetëm kështu i jepet fund së keqes mbi tokë. Ato duhet të jenë të ndërgjegjshme për damin e madh që po i bajnë shoqnisë njerzore e kombit shqiptar. Tue shtue këtë farë të keqe ato janë edhe ma kriminele se vetë kriminelët. Duhen zhdukë: ato për instikte shtazore të vetat degradojnë shoqninë e kombin. Për to nuk duhet me pasë mëshirë, jo. Gratë e vërteta shqiptare, e dimë nga historia se, u hodhen nga shkambi për të mos plotsue dëshirat e kqija të anmikut… ato po, shembull heroik. Ndërsa këto?...Këto!... Po sikur këto të bajshin si mendoj un c’do të ndodhte? Populli shqiptar do të shuhej: të mirët po i zhdukin këta, të kqijtë po i zhduki un. Çka mbetet? Kurrgja. Vdekje. Vdekje me nderë! E kush e din si do ta gjykojnë të tjerët. Vdekja asht vdekje: asgjasimi, kulmi i së keqes asht hici. Ndërsa jeta asht jetë, ka të mirën e të keqen. Ka shpresën: ajo me gishtin shënues të drejton kah e mira. Kanuni i ynë: „Prej të keqit lenë i miri e prej të mirit lenë i keqi”. E mira dhe e keqja. Filozofi e vjetë, besim i vjetër. Ai njeri i vjetër nuk ishte budall si mendojmë na, ai ishte filozof i vërtetë. Fajet i ka Zoti. Zoti para materjes, para nesh krijoi Engjëjt: shpirtin pa materje. Ata shpirtën i krijoi të mirë dhe gjysma e tyne u banë të kqij. Pra para materjes kje e mira dhe e keqja. Edhe mbas krijimit të materjes Zoti, si demokrat i vërtetë, e lejoi të mirën e të keqen: lejoi lirinë. Liria asht e mirë apo e keqe? Asht e mirë dhe e keqe. Dhe i Biri i Tij predikoi: „Mos i zhgulni barnat e kqija deri të vijnë të korrat. Kur të vijnë të korrat barnat e kqija hidhni në zjarr e grunin në hambar“. Hambari i njerzimit. Po hambari i njerzimit, ai i historisë, mjerisht ka ma shumë të kqij se të mirë. Njerzimi asht në rrugë të gabueme. Ai kultivon me saktësi të gjitha kafshët e gjalla e bimët e kopshtit, kultivon vetëm racat e zgjedhuna. Kultivon frytet e arave e të pemve, të gjitha racat të zgjedhuna, jo vetëm të bukura, por frytdhanse. Kultivon racat e kuajve, lopve, berreve. Edhe të derrave. Por nuk kultivon vehten. Raca njerzore duhet kultivue. Seleksionimi asht nji detyre e domosdoshme për me dashtë me shpëtue njerzimi; të gjithë të marrtë, idjotët e të smundët nuk dijn me ba kurrgja tjeter, por me shtue marrinë, idiotësinë. Njerzimi do të bahet nji xhahil handikapatësh, i cili do të përpijë gjallë njerzit e mendshëm. Shtatë lopët e liga të faraonit që përpijnë lopët e majme. Si rrjedhim duhet të neutralizohen të gjithë idjotët, të smundët e të poshtrit. Të kultivojmë racën e zgjedhun. Mirë e ka Hitleri: „Pastroje tokën prej së keqes, pastroje me zajrm“ e vrau miljona. Po mirë, vrau milojna cifutën dhe tjerë. Po kush i njofti që janë të kqij? Çifutët thonë për vedi se janë ma të mirët: popull i zgjedhun. Thonë se janë ma të mirë se gjermanët. Po, gjithkush thotë për vedi se asht ma i miri në botë, edhe na shqiptarët. Ndoshta edhe jevgjit e thonë. Kush e ka këtë të drejtë të vendosë se cili asht i miri e cili i keqi?
- O Kanuni ynë i maleve, ti je ma i urti i botës: „Prej të mirit del i keqi e prej të keqit del i miri“. Ani le të shtohet edhe kjo racë e keqe se të bijt e tyne kanë për t’i përpi. Po a kanë për të kenë të zotët bijtë e tyne? Revolucioni asht nji ulkojë që han bijt e vet... Edhe këtu ashtu do të ndodhin. Të bijt e ktyne, së paku nipat e ktyne do t’i dënojnë randë. Brezat, vitet kalojnë. Jeta gjallon. Kundra çdo anmiku jeta vazhdon ciklin e vet me të mirë e me të kqij...
Trupi aty varun në pjeshkë ishte mpi krejtësisht, ba akull, dru. Vetëm truni kishte jetën, gjallninë, bile mendonte me reformue njerzimin.
Un nuk ishem ma në ket botë. Erdhi roja e më zgjidhi nga pjeshka. Mezi lëizja kambët e ajuna. Kur mbrrita në WC nuk dijshem ç’të baj, syni më ishte ngulë aty në mur ku ishte shkrue: „Un Dom Vlash Muçaj këtu me 22 korrik piva urinën time për mos me dekë etjet“.
Jeta ban çmos për me jetue. Un thashë me vedi: „Pse?“. Roja uluriti me tërbim:
- Hej, ti atje, ç’ben? Shpejt!
Un nuk mujshem ma as shpejt, as kadalë. Erdhi e më kapi për krahu. Iu duk se po i rezistoja. Po të kishem fuqi me rezistue, edhe aty i varun në pjeshkë dojshem me jetue.
Pse?



(Vota: 0)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora