E premte, 29.03.2024, 12:31 PM (GMT)

Kulturë

Demir Krasniqi: Një këngë karakteristike humoristike

E merkure, 13.06.2012, 06:38 PM


Nga folklori ynë :

NJË KËNGË KARAKTERISTIKE HUMORISTIKE 

Shkruan: Demir KRASNIQI

Përkundër begatisë aq të madhe të folklorit tonë muzikor në të gjitha ciklet e këngëve popullore , cikli më i varfër nga të gjitha kategoritë e trashëguara nga gurra jonë popullore , çuditërisht , na paraqitet ai i këngëve humoristike dhe satirike .

Në mesin e mijëra e mijëra këngëve të cilat i kam dëgjuar , mbledhur , shënuar dhe ruajtur deri në ditët e sotme , nga të gjitha trevat dhe krahinat shqiptare , si nga krijimtaria e botës femërore, ashtu edhe nga ajo mashkullore , sa i përket ciklit të këngëve humoristike dhe satirike nuk kam hasur në numër të kënaqshëm , përveç disave të cilat mund të numërohen në gishtërinj .

Arsyeja se përse na mungojnë këngët e ciklit humoristik , ndoshta mund të qëndrojë tek kushtet e rënda jetësore, shtypjet e ndryshme, vuajtjet dhe varfëria , të cilat nëpër shekuj e kanë katandisur popullin tonë dhe nga këto rrethana shumë pakë hapësirë u ka mbetur krijuesve popullor që të merren me argëtim e humor në krijimtaritë e tyre .

Në mesin e numrit modest të këngëve humoristike , të cilat kam arritur që t’i dëgjoj nga goja e popullit dhe t’i shënoj në arkivat e mia , njëra ndër këngët më interesante dhe shumë karakteristike e këtij cikli , më duket të jetë kënga me titull:”Kenë nja e na u banë dy”.

Këtë këngë , që për kah përmbajtja dhe natyre e saj , duhet të jetë shumë e vjetër, e kam dëgjua kryesisht duke e kënduar barinjtë dhe të rinjtë e fshatrave rurale .

Është interesante të ceket se brenda vargjeve të kësaj kënge , përveç humorit natyral , na paraqiten edhe disa motive tjera të cilat vetëm sa e begatojnë brumin dhe materien sociologjike të kësaj kënge .

Në vargjet e kësaj kënge humoristike , do t’i gjejmë edhe motivet e dashurisë ku i këndohet një vashe e cila i ruan dy lule për një bylbyl (djalë) , i cili këndon nëpër male tërë ditën , vetëm e vetëm për hatër të kësaj vashe të bukur – çobaneshë .

Përveç motivit të dashurisë , në vargjet e kësaj kënge na paraqiten ndjenjat e mësimit të numërimit prej numrit 1 deri tek numri 12 dhe rikthimi mbrapshtë i numërimit prej numrit 12 deri tek numri 1, përmes së cilës janë bërë gara në mes grupeve të ndryshme të këngëtarëve , se cili po i mbanë mend  më mirë numrat dhe figurat dhe cili grup po i gabon ata .

Përmes këtyre vargjeve , përveç zhvillimit të ndjenjave të numërimit, na paraqiten edhe ndjenjat e zhvillimit të memories (mbamendjës) së të rinjve barinj , të cilët përmes figurave të ndryshme do të na i paraqesin edhe disa karakteristika interesante për secilin numër rendor se çka fshihet pas tij .

Kështu që numrin 1 e simbolizon  bylbyli.

Numrin 2 =  vasha me dy lule të bukura.

Numrin 3 =  këmbët e terezisë .

Numrin 4 =  këmbët e dhisë .

Numrin 5 = pesë gishtërinjtë e dorës.

Numri             6  =  gjashtë muajt e gjysmë vitit .

Numrin 7 = shtatë sytë e naletit (dreqit) .

Numrin 8 =  tetë këmbë të shejtanit (djallit).

Numrin 9 = nëntë muaj mbajtja e shtatzënisë së femrave .

Numrin 10 = dhjetë muaj mbanë pela – mëzin .

Numrin 11 = njëmbëdhjetë sisa na i macja dhe

Numrin 12 = dymbëdhjetë muaj na i ka motmoti (viti).

Pra, këtu na paraqiten edhe të dhëna biologjike përmes të cilave të rinjtë mund të mësojnë edhe gjëra të cilat nuk do t’i mësojnë as nga prindërit e tyre, madje as në mësimet shkollore .

Në vazhdim , po ua sjellim tekstin integral në origjinal të kësaj kënge, në mënyrë që të bindeni edhe ju lexues të nderuar se për çka flitet e këndohet në këtë këngë:

 

KENË  NJA E NA U BANË DY

 

O, kenë nja e na u banë dy –

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë dy e na u banë tri –

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë tri e na u banë katra –

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë katra e na u banë pesë –

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë pesë e na u banë gjashtë –

Gjashtë muej na i ka gjysë vjeti ,

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë gjashtë e na u banë shtatë –

Shtatë sy na i ka naleti ,

Gjashtë muej na i ka gjysë vjeti ,

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë shtatë e na u banë tetë –

Tetë kamë na i ka shejtani ,

Shtatë sy na i ka naleti ,

Gjashtë muej na i ka gjysë vjeti ,

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë tetë e na u banë nandë –

Nandë muej banë femna – djalin,

Tetë kamë na i ka shejtani ,

Shtatë sy na i ka naleti ,

Gjashtë muej na i ka gjysë vjeti ,

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë nandë e na u banë dhetë –

Dhetë muej banë pela – mazin ,

Nandë muej banë femna – djalin,

Tetë kamë na i ka shejtani ,

Shtatë sy na i ka naleti ,

Gjashtë muej na i ka gjysë vjeti ,

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë dhetë , na u banë njimdhetë –

Njimdhetë cica na i ka maca ,

Dhetë muej banë pela – mazin ,

Nandë muej banë femna – djalin,

Tetë kamë na i ka shejtani ,

Shtatë sy na i ka naleti ,

Gjashtë muej na i ka gjysë vjeti ,

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !

 

O, kenë njimdhetë , na u banë dymdhetë –

Dymdhetë muej na i ka motmoti ,

Njimdhetë cica na i ka maca ,

Dhetë muej banë pela – mazin ,

Nandë muej banë femna – djalin,

Tetë kamë na i ka shejtani ,

Shtatë sy na i ka naleti ,

Gjashtë muej na i ka gjysë vjeti ,

Pesë gishta na i ka dora ,

Katër kamë na i ka dhia ,

Tri kamë terezija ,

Dy lule na i ka vasha ,

Vasha ka bylbylin – o ,

Qi knon malit – o,

Soll për hatër t’ djalit – o !



(Vota: 3 . Mesatare: 2.5/5)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora