Ardian Ndreca: Kryeministri me gjak turk ndër vena

Kryeministri me gjak turk ndër vena

Nga Ardian Ndreca

Jemi mësue me dokrrat senile të kryeministrit Berisha, i cili mbasi e ka çue vendin në buzë të humnerës, mbasi ka shkatrrue administratën dhe vetë themelet e shtetit shqiptar me partinë e tij tashma të privatizueme, ka luksin me na dhanë jo vetëm leksione për boronicat dhe kamomilin, por edhe për origjinën e popullit shqiptar dhe për përqindjet e gjakut turk në atë shqiptar dhe anasjelltas.

Prej vizitës së fundit në Turqi u pa se Berisha e ndien veten nji turk europian, prandaj edhe dështimi total i integrimit tonë në Europë duhet pa si pjesë e nji projekt-angazhimi me nji tjetër të përjashtueme të famshme prej Europës: me Turqinë.

Ka vite tashma që tre-katër intelektualë të frustruem i fryjnë bulshive tue na tregue se otomanët nuk kanë qenë pushtues por administrues të Shqipnisë, se s’na i kishin fajet ata për të zezat tona, se në fund të fundit duhet të kthehemi, si biri plangprishës, në prehnin e tyne.

Ky mitizim i marrdhanjeve mes shqiptarëve dhe turqve i ka padyshim rranjët te vetëdija që shumë banorë të Republikës së Shqipërisë kanë për përqindjen e gjakut turk në venat e tyne. Asht e kuptueshme se shekujt e pushtimit otoman në Shqipni s’kanë lanë vetëm turqizma, bejte dhe do rrënoja pa vlerë, por edhe disa rrënoja morale të lyeme me varak europian. Nji prej përfaqsuesve ma në zâ asht shkrimtari turko-shqiptar Kasam Trebeshina, i cili në nji libër të titulluem Mekami (Prishtinë 1992, 1994), që për ne shqiptarët asht po aq i ndytë se Mein Kampf-i apo Veprat e E. Hoxhës, i thur lavde Turkut që erdhi para pesë shekujsh për me na qytetnue e me na ba njerëz. Mekami asht nji libër i ndërtuem në rasën thirrore, ku i blatohen lavde e panegjirikë “turkut të panjohur” që banon thellë në terrin e nënvetëdijes së Trebeshinës. Në atë libër arbnorët dalin injoranta e të paqytetnuem, të pazotët me u zhvillue pa ndihmën e turkut. Në ato rreshta të pështirë, ku retorika e Sigurimsit përzihet me mllefin e turkoshakut, lufta kundër turkut quhet faj (f.84), shqiptari thirret “qen i pabesë shqiptar!” (f.74), kurse Kastrioti quhet “rebeli i pabesë” (f.94) apo: “Ai vagabondi që bredh si laraska gardh më gardh! Ai qeni i Kastriotëve!” (f.84). Për çudi aradha e pafundme e kritikëve tanë logorroikë, që zhgrehen dhe ngazëllehen edhe për nji të teshtitun poetike, ka heshtë për ketë libër, nuk asht prekë aspak prej artit që autori ka derdhë në ato faqe ku vokativi përdëllyes “Turku im” të ban efektin e nji shirupi emetik apo bari dyndës!

Mos të harrojmë pra se këto janë veprat që u paraprijnë shpirtnisht vizitave të politikanëve tanë në Turqi.

Tue lanë mënjianë çdo lloj përbuzjet etnike, racizmit apo urrejtjet për nji komb si ai turk, ideja se në venat tona mund të sillet gjak asisojit nuk asht aspak entuziazmuese.

Otomanëve duhet t’u dijmë për nderë izolimin qindravjeçar prej Europës. Në fakt, perpara së ata të vinin me na qytetnue prej fushave të Anadollit, tue pru me vete daulle dhe çadra, bollgur dhe salep, ne kishim nji kulturë që na bashkonte me Europën. Prej trysnisë mbytëse otomane për shekuj rresht gjuha jonë mbeti e palavrueme, monumentet e saja humbën, e ajo vetë u bdar e u bastardue. Qytetet  antike u shpërbane, mermeri i statujave dhe tempujve u dogj për me ba gelqere për feudalët, deri gurët e rrugës Egnatia u zhgulën për me ndërtue saraje bejlerësh, mbi të gjitha shqiptarët u përçanë, koha u ndal në muzg, dhe asnji gja të mirë nuk mund t’i kujtojmë asaj nate të gjatë pesëshekullore.

Kur Portën e Naltë filloi me e hangër dreqi në Plevnë, ajo s’ngurroi me i pague fqinjëve tanë damtimet e luftës në Kongresin e Berlinit me Ulqinin, Plavën e Gucinë. Madje, si për ironi të fatit delegati i Portës së Naltë në atë Kongres, përposë Sadullah Pashës, ishte greku Aleksandër Karatheodoris.

Kurrnji pushtim nuk qe ma fatkeq për ne sesa ai otoman. Mundena me thanë se në nandor të vitit 1912 ne po dilnim prej Mesjetet, të lodhun e të drobitun e tue pasë mes nesh njerëz me mendësi skllevnish, të mësuem prej shekujsh me i puth mangën dhe kambën pushtuesit. Kurrkush ma mirë se Faik Konica nuk e ka vu në dukje ketë cungim shpirtnor.

Megjithëketë fatkeqsinat tona me Turqinë, zemrën e ish-Perandorisë, nuk kishin të sosun. Sapo morën vesht se Arnautlliku kishte dalë në vedi, nji mori funksionarësh të naltë e të ulët nxituen prej shkretinave të Anadollit me u kthye në Shqipni e me kapë ndonji copë tokë a zyre me mexhidet e turkut në brandavekë. Këta qenë për dekada rresht pjesa ma negative e politikës dhe e administratës së shtetit të sapolindun.

Fatkeqsia tjetër lidhet me Traktatin e Lozanës (1923), i cili nxiti shpërnguljen e popullsisë çame dhe të shqiptarëve musliman të Maqedonisë drejt Turqisë. Edhe në Kosovë punët nuk ecën ma mirë. Mbas Luftës së Parë Botnore, Mbretnia jugosllave detyroi me u shpërngulë drejt Turqisë nji numër të madh banorësh shqiptarë. Nji marrveshtje e dytë e nënshkrueme në vitin 1938 mes Beogradit dhe Stambollit lejoi shpërnguljen drejt Anadollit të ma shumë se 300 mijë shqiptarëve. Ndërkaq në gjysmën e viteve ’30 shumë familje shqiptare tue mos pranue reformat e Zogut për heqjen e ferexheve u shpërngulën drejt Turqisë dhe Sirisë, tue vu kështu besimin përpara kombit.

Në vitet ’50 politika e Rankoviqit në Kosovë dhe Maqedoni do të shpërngulte drejt Turqisë, falë traktatit të nënshkruem me qeverinë turke në vitin 1953, ma shumë se 250 mijë shqiptarë të kamufluem si turq. Flitet se si pasojë e mërgimeve, shpërnguljeve masive, emigrimeve ekonomike në Turqi ka rreth 5 milionë turq që dikur kanë qenë shqiptarë, por falë përqafimit fatal me Turqinë kanë humbë çdo karakter kombtar dhe janë shpërbâ. Në gjithë këto shpërngulje ka luejt nji rol thellësisht antikombtar nji pjesë e klerit musliman të Kosovës, i cili në vitet ’50-’60 nxiste shqiptarët me u shpallë turq dhe me u shpërngulë në Anadoll.

Jam i sigurt se Berisha i din mjaft mirë të gjitha këto fakte, pse asnji faj apo gabim i tiji politik nuk varen prej padijes. Po pse shpraz atëherë këto palavina diplomatike sa herë që ka në krah flamurin me yll e hanë? Si dhelpën e vjetër që asht, ai i ka ra në erë se Turku mundet me i dhanë mbështetje ndonji formacioni të ri politik të djathtë dhe kështu ka nxitue në Stamboll me ba këto përbetime qesharake tue luejt me retorikën e tij levantine deri edhe me gramatura gjakut.

Berisha ndër të tjera ftoi Erdoganin në Tiranë për festimet e 100-vjetorit të pamvarisë. Do të ishte e vetmja gja me vend gjatë kësaj vizite shtetnore, në qoftë se ftesa përmban kërkesën që Kryeministri turk t’i kërkojë falje shqiptarëve për gjenocidin pesëshekullor që pararendësit e tij kanë ba në Shqipni.

Gjithsesi, linja neo-otomane asht transversale e s’mund t’i mveshen të gjitha Berishës. Në nji llogore me të gjinden edhe shumë prej kinse kundërshtarëve të tij, e kam fjalën për disa intelektualë, produkte finale të zuzarisë topitëse të enverizmit shqiptar të viteve ’80.

Berishës i intereson vetëm pushteti, atyne tjerëve u intereson edhe kthimi me fytyrë nga Bosfori.

Të dyja palët do të duhet ta marrin përgjegjen e meritueme në zgjedhjet e ardhshme politike, në mënyrë që kjo retorikë e neveritshme 20-vjeçare të marrin fund nji herë e mirë.