Zemra Shqiptare

  https://www.zemrashqiptare.net/


Resmi Osmani: Mirmëngjes, trishtim!

| E marte, 20.03.2012, 07:43 PM |


Tregim

 

Resmi Osmani

 

MIRMËNGJES, TRISHTIM!

 

Atë të diel të javës së dytë të shkurtit,mëngjesi ishte gdhirë i zymtë e i ftohtë. Nga dritarja e vetme e dhomës hynte drita e mugët. Ali Luniku, u ngrit me përtesë nga shtrati. Ajri i dhomës ishte akull i ftohtë dhe ai u vesh shpejt e shpejt.Avulli i frymëmarrjes mjegullohej në fjolla në çast. Doli në dritare. Kubeja e përhinjtë e qiellit  ishte bërë rrafsh. Kohë bore- mermëriti  Aliu dhe e mbylli dritaren. Këtë të diel ai nuk doli për të kërkuar punë te Ushtari i Panjohur. Nuk kishte kujt tia linte vajzën. Bora e bardhë nuk binte vetëm për të zezën e zonave veriore. Drithma dhe fryma e saj e acartë ndjehej edhe në këtë dhomë varfanjake. Që kur nisi të ftohtit dhe në veri bora bllokoi rrugët, u ndërpre ardhja e druve të zjarrit dhe pronari i la pa punë, pa afat derisa gjoja moti të rregullohej. Kishin kaluar tre javë por kushedi sa do të vazhdonte. Pranvera ishte në prag dhe me të do të vunte dhe papunësia. Lekët, pasi pagoi qiranë e dhomës po mbaroheshin,tani numuronte qindarkat, por në dollap kishte ende ca ushqime sa për të kaluar ditët. Erdhi rrotull pa ditur ç’të bënte. Vajza mund të zgjohej nga çasti në çast. Hapi furnelën elektrike që të ngrohej dhoma. Pastaj vuri një tenxhere të vogël me ujë, që të përgatiste sillën me ca trahana që ia kishin dërguar nga fshati.

Ishte  viti i dytë që kishin ardhur në qytet. Pas ecejakeve lart e poshtë në kërkim të fatit, ishin vendosur si qeraxhi në këtë lagje periferike, në pallatin e vjetër  parafabrikat, në katin e pestë në një dhomë me aneks. Pas vdekjes së të shoqes, që iku pas një lëngate të gjatë e pashërim, ai mbeti fillikat me vajzën gjashtëvjeçare. Iu desh të bëhej nënë e babë. Sot mbushej viti nga ajo ditë e trishtuar që e shoqja kishte ikur nga jeta. Ai psherëtiu. Një vit i gjatë, i hidhur, i lodhshëm, me brenga e mundime. Aliu kishte blerë një tufë me trëndafila të kuq, që do tia çonte kur të shkonte  me gjithë të bijën në varreza. Deri atëhere kishte kohë.

Vajza  ende flinte. Ai e pa me përdëllim, ishte e vetmja gjë që i kishte mbetur në jetë.   I ngjante  shumë së ëmës. Aliu, pasi u rrua me kujdes, u ul në karrigen e vetme dhe hapi televizorin e vogël që e kishte blerë në një dyqan vjetërsirash. Ngaqë era luante antenën, që ishte një tub bakri i përkulur, figura delte e shformuar dhe me dridhje e paqartësi. Kur e fiksoi antenen, pamja u përmirësua. Dhoma ende nuk po ngrohej. Në ekran jepeshin pamjet e qyteteve dhe fshatrave veriore të zbardhura nga bora që kishte vënë dy metro shtresë. Borë mbi tokë, borë në qiell, gjithandej borë, fluturzat e bardha zbrisnin tatëpjetë si duke vallzuar. Në një pllajë, dukeshin ca pika të zeza që lëviznin varg si milingona, ishin banorët që mundoheshin të hapnin udhën.

Folësja bukuroshe, nazike, e buzëqeshur, e nisur dhe stolisur, me zë të butë e joshës, pa iu bërë vonë për ato që thoshte, fliste për rrugë të bllokuara, banorë që kërcënoheshin nga uria, të sëmurë që nuk kishin ilaçe, për gjënë e gjallë që rrezikohej të ngordhte nga mungesa e zahiresë, për lukuni ujqërish të uritur që kishin dalë nga pyjet...... të mjerët ata, mendoi ai. E  dinte se ç’ishte dimëri me borë e ngricë. Në fshatin e tij të largët, bora  dimërit kishte shtëpinë e saj. Ç’farë bënin ata të tijtë vallë? I kishin hedhur drutë e zjarrit, dushkun dhe zahiretë për vete dhe bagëtitë? Me celular si merrte dot, nuk kishte valë. Ndërsa folësja nga ekrani numëronte mjerimet e të ftohtit dhe të borës, vajza u zgjua dhe u ngrit ndenjur.

-Mrëmëngjes, zemra ime e vogël- i tha ai dhe e puthi dhembsurisht në faqe.

-O Ba, kam ftohtë, u qa ajo duke u dridhur- me një zë të përvajshëm e të zvargur.

Aliu e përqafoi, e shtrëngoi në gjoks, i hukiti duart që ti ngroheshin. Vajza po dridhej. Mori batanien dhe e mbështolli të tërën duke i lënë zbuluar vetëm sytë dhe hundën.

-Tashti do të ngrohesh, shpirt, por mos luaj vendit.

-Do shkoj në banjë,o Ba , më bëhet  çiçi.

Nga ekrani, nuk shqiteshin pamjet e shkretëtirës së bardhë dimërore, dukej sikur ai të ftohtë kallkanoste edhe dhomën e tyre të varfër me mure betoni. Aliu ndërroi stacionin. Harbonin reklamat. Një bukuroshe, e mrekulluar nga ato që thoshte, si të nxirte mjaltë nga goja, lavdëronte dyshekun  e quajtur dormeo: “Dysheku dormeo, një mrekulli e pa imagjinueshme e komfortit, doni të bëni gjumë të rehatshëm, të  qetë, higjienik, të shihni   ëndërra të bukura?! Nxitoni të bleni dyshekun dormeo! Pastaj shfaqeshin pamje të atij lloj dysheku. Ajo ja la vendin një tip fshatari, babaxhan që fliste të folmen shkodrane dhe që vazhdonte të rrëfente natyrshëm sesa mirë e ndjente veten që kur po flinte në atë dyshek. Çëmimi? Zere falas shtatëdhjetë mijë lekë të reja. Nxitoni se po mbarohen! Pastaj vijonte adresa dhe numri i telefonit.

Aliu ndjeu therje në gjithë trupin dhe hodhi sytë nga shtrati i tij. Susta e vjetër dopio, e vendosur mbi dy këmbalecë druri, ishte shkrehur dhe kur shtriheshin, dukej sikur fundoseshin në një gropë. Pambuku i dyshekut shumë të përdorur, ishte mbledhur kokla-kokla dhe u vriste brinjët, aq sa kur ngrihej nga gjumi i dhembte gjithë trupi. Mirë ishte të kishin një asish, që quhej dormeo. Vajza do të flinte rehat dhe nuk do ti binte përsipër për shkak të sustës së luguar dhe atij nuk do ti therte gjithë trupi. Dormeo!

-O Ba, më mori uria- u ankua vajza.

-Tani, zemër, babi po bën trahana, zere se u zie.

U ngrit, thërmoi ca kore buke dhe i hodhi në tenxheren e trahanait, i la të merrnin një valë dhe e zbrazi  në një tavë të vogël alumini. Nga tava përhapej avulli dhe një ermirim i athët. Përvëloi vajin dhe ia hodhi sipër.

-Ja ku u bë gati, ta lemë të ftohet pak dhe pastaj, do të shqepemi së ngrëni!

Kur u ulën për të ngrënë, Aliu e ndërroi stacionin. Po jepeshin lajmet. Një deputet, i zonave veriore, i veshur me qyrk, pasionant dhe emfatik, i rrethuar nga bora dhe  gazetarët, fliste për rritjen ekonomike, pakësimin e papunësisë dhe shtimin e të ardhurave, që arrinte tetë mijë dollarë për frymë të popullatës! Pastaj foli për borën, motin e keq, i quajti fatkeqësi natyrore që kishte pllakosur gati gjysmën e vendit, dhe deklaroi se qeveria po u ndodhej pranë dhe se për zonën veriore e juglindore, kishte shpallur gjendjen e  jashtëzakonshme dhe ishte ngritur një  shtab !

Aliu shfryu dhe foli me zë:

”Pa dale, or mik, nuk e di apo bën sikur nuk e di, që ne jemi trok! Si s’të vjen zor për ato që thua?” Por deputeti  i buzëqeshi dhe u largua për tia lënë vendin një lajmi tjetër.

Aliu i hodhi një sy dhomës së mjerë ku varfëria ishte ulur këmbëkryq. Aq para sa thoshte ai zotëria i qeverisë, ai nuk i fitonte as në disa vite. Çudi se ku i gjenin dhe si i besonin ato shifra!

E ndërroi sërish stacionin.

-O ba,kujt po i flet,këtu s’ka njeri!

-I fola atij burrit në televizor, se po gënjente.

-Po pse na dëgjon ai?

-Jo. Po unë i thashë atë që desha. Zere se e dëgjoi.

Vajza ngjëroi nja dy herë trahananë, u mbllaçit si me zor, pastaj vendin para vetes nisi ta trzonte me lugë.

-O, Ba nuk më hahet- u ankua ajo.

-Nuk ke oreks?

-Kam, por nuk më pëlqen. Mami e bënte më të mirë, me gjalpë e me djathë. Ky vaji bie erë ! Ti nuk di ta bësh!

-Di babi, di, por ai që thua është trahana pasanikësh. Nesër do të blejë babi edhe djathë edhe gjalpë, edhe reçel, edhe qumësht. Sot ha këtë se s’kemi tjetër. E dinte që ja futi kot se pasanikët nuk begenisin të hanë trahana dhe s’kishte me se ti blinte ato që i tha, por vajzës i duhej dhënë një përgjigje.

  ekran një familje e lumtur po hante vaktin. Fëmijët ngulnin pirunët në pjatancën plot me kremviçe, i ngrinin pak lart, i kundronin, pastaj të gëzuar, të buzëqeshur e të kënaqur, nisnin ti hanin. “Kremviçe speciale të tymosura të firmës së famshme Hako- cicërinte vajza e reklamës- me shije që mbetet në gojë gjatë! Vetëm kremviçe “Hako”, mrekullia e tryezës suaj.  Pasi ti provoni s’keni për tu ndarë prej tyre!

-O Babi! Dua si ato- tha ajo duke përplasur grushtet mbi tryezë.

-Epo, shpirti im, tani s’kemi si ato, nesër do të blejë babi.

Vajza gati sa s’qante. Aliut iu mblodh një si lëmsh në fyt dhe ushqimi si shkonte poshtë. Reklamat ndiqnin njera tjetrën: Keni uri? Hani një “Snikers” Kush ka uri nuk është vetvetja! Pastaj bukuroshja e çveshi çokollatën dhe nisi ta hante plot hijeshi, duke lëpirë buzët.

-O Ba, ç’a është ajo gjëja, që ha ajo çupa me fjongo?

-Ajo gjëja? Çokollatë, por ja fut kot, nuk është aq e mirë sa thotë ajo çupa.

- Kam ngrënë unë çokollatë?

-Posi jo. Nuk e mban mënd?

Ajo ngriti supet. Ndoshta kishte qenë më e vogël, nuk i kujtohej si e kishin shijen.

-E dua edhe çokollatën!

-Ta blen babi nesër.

-Nesër, nesër, kështu më thua gjithmonë, o ba por asnjë herë nuk mi sjell. Babi i keq, babi gënjeshtari! - tha ajo me gulç dhe nisi të qajë me dënesa. Mua më thua të mos gënjej asnjëherë se nuk është mirë, po vetë e bën sa herë të duash!

Aliu u ndje keq. Ajo nuk e kuptonte që ai gënjente nga e keqja, ndryshe nga ai deputeti në ekran që gënjente se ashtu i pëlqente. E mori të bijën në prehër, i fshiu lotët, e puthi lehtë në faqe.

-Mos bëj kështu,  princesha ime. Babi ka mbetur pa punë. Sapo të filloj një punë të re, ti do ti kesh të gjitha, bile edhe atë kukullën e madhe, që pamë  bashkë te dyqani. Të jap fjalën. Vajza u tulat në gjoksin e tij dhe e pushoi të qarën. E dinte që punë të re nuk do të kishte. Aliu e vendosi: të neswrmen pasi ta çonte të bijën në kopsht, do ta niste nga kazanët e të fshirave,do të mblidhte gjithçka që shitej për riciklim. Vogëlushja priste ti plotësoheshin premtimet.

Përsëri në ekran u shfaq një pllajë e mbuluar nga bardhësia verbuese e borës, në fshat çatitë e shtëpive mezi dalloheshin. Gazetarja po intervistonte prefektin e zonës i cili fliste për fatkeqësinë natyrore. Aliu e dëgjonte me pezm. Moti i keq, të ftohtët, izolimi..... ishin vërtet fatkeqësi natyrore. As i drejtoje as i ndaloje dot. Po kjo e tija dhe e mijëra të tjerëve si ai, si mund të quhej? I shëndetshëm, plot forca, në lule të moshës, por i papunë, pa pronë, pa shtëpi, pa  katandi. Punë nuk gjendej.Thoshin se ishte kohë krize.  Kudo që të hyje,  sekretaret e bukura me një buzëqeshje cinike të përcillnin me fjalët: “Na vjen keq, sapo e zum një vend që kishim”,  dhe të mbyllnin derën pas shpine. Tregu i punës nuk i donte krahët e tij të fuqishëm edhe pse i shiste lirë. Jo. Nuk ishte fatkeqësi. “Është një plagë- mendoi ai- një plagë shoqërore, një sëmundje e rëndë, që kap ata, që s’kanë gjë tjetër veç krahëve”. Ishte lufta për jetën, por një luftë dëshpëruese, ku nuk fitohej. Kishte vetëm të humbur e të handakosur. Fatlumët ishin të pakët. E hodhi vështrimin nga e bija. I therte shpirti për të. Fytyra e bukur i ishte laturisur, shquheshin gjurmët e lotëve. Vuri kazanin të ngrohte ujin.Vajza duhej larë e ndërruar se do të shkonin në varreza.

Në ekranin e vogël, reklamoheshin shtëpitë e reja: ”Ndërtime fantastike, apartamente moderne,  të firmës  “Erjon shpk.”,  shtëpia e ëndrrave tuaja, hapësira të bollëshme, vetëm katërqind metra nga qendra e Tiranës. Nxitoni, mos humbisni rastin!”, pastaj shfaqeshin një bllok pallatesh që dukeshin vërtet shumë të bukura.

Aliu psherëtiu dhe i hodhi një sy i pezmatuar vrimës së mykur e të lagësht ku jetonte. Era përjashta e kishte shtuar vrullin. Një xham, që ishte liruar në kornizën e kalbur të dritares, tringëllinte papushuar. Nga muret e betonta  buronte ftohtësia që të hynte deri në palcë. Tensioni i korentit  ishte i dobët, furnela mezi skuqej dhe nuk arrinte ta ngrohte dhomën e ftohtë. Reklamat po e bënin nervoz. Kërkoi një kanal që jepte muzikë. Këngëtarja, me dekolte të hapur e një fund fare të shkurtër,  gati e çveshur, çipllak, bashkë me këngën për dashurinë e tradhëtuar, vinte në dukje hiret e trupit të saj, duke u dredhur e spërdredhur si ngjalë.

-O Ba, nuk ka ftohtë ajo çupa ?

-Jo, zemër, kur ka kënduar ishte verë.

Pas këngës, publicitet. E njëjta histori, blini, blini, blini, një ftesë e dalldisur e trllisëse plot dritë e ngjyra.... Aliu e mbylli televizorin. Por vajza u ankua:

-Mos e mbyll, o Ba, dua të shoh kukullat!

-Eja të lahesh- se do shkojmë te mami-i tha ai- ti  sot do të vishesh si Borëbardha,  ashtu si i pëlqente mamit.

-Ti më ke thënë se mami është ngjitur në qiell, na sheh neve mami?

-Mami na sheh, por ne nuk e shohim, do ti çojmë lule dhe do ti flasim. Do ti themi se na ka marrë shumë malli. Ajo do të na dëgjojë dhe do të gëzohet.

Pasi e lau vajzën në govatë, e fshiu fort me peshqir dhe nisi ta vishte trashë që të mos i ftohej: trikon e leshtë me grykë, kostumin xhins dhe çizmet me qafa të shkurtëra. I krehu flokët dhe ia kapi me një karficë që ishte e zbukuruar me një fjongo. Pastaj nxori nga dollapi pelerinën e kuqe me kapuç të kapllaisur me gëzof të bardhë. Do t’ia vishte kur të dilnin, por kishte ende kohë.

-Pa shih sa bukur, Borëbardha do të kishte zili!

-Po kukullat që s’i pashë?

-Ja tani, të kërkojmë sa ti gjejmë.

Kjo puna e televizorit, sot i kishte ardhur në majë të hundës, e kishte bërë nervoz dhe ja kishte plasur shpirtin, por çti bësh, vogëlushes nuk mund t’ia prishte. U detyrua ta hapte dhe nisi kërkimin për filmat vizatimorë, por nuk hasi në ‘ta. U shfaq prapë ai burri bajat i Dormeos, një reklamë  e një restauranti të dëgjuar, që joshte klientët me ushqime të mrekullueshme, që avullonin në pjatancat e farfurinjta.  Pastaj: Kafe “Paskalin” dhe nuk ka tjetër. Një qind gram kafe....një qind përqind kafe! Aliut i kishte kaluar koha e kafes, e dëshironte një filxhan, por lere fare. Ca më vonë, në po atë kanal u dukën rreshtat e trishtuar të selvive dhe varrezat e heshtura. Një burrë i veshur i tëri në të zeza,  paksa i pikëlluar, me një të folur si krokamë korbi, tha se agjensia  funerale ”Parajsa”, siguron përcjelljen dinjitoze për në banesën e fundit, të të dashurve tuaj, që ndërrojnë jetë. Zgjidhni agjensinë “Parajsa”, që të qetësoni shpirtërat tuaj, e përfundoi krokamën korbi.

Kjo e mbushi kupën e durimit.Deri këtu kishin arritur? Aliut mllefi i errësoi mendjen dhe gjykimin. Kishte orë, që nga ajo kuti magjike, si në një përrallë me sy  hapur përhapeshin rrena trullosëse, shfaqeshin bukurira shumngjyrëshe, trallisëse, marramendëse, të dëshiruara, të qenësishme. Një botë e mbushur me të mira e begati, që u shfaqej syve plot dritë, veshëve si një melodi dhe mendjes si një mundësi, por të paarritshme nga skamnorët.  Sa herë i shihte, ndjehej edhe më i varfër, edhe më i mjerë e fatkeq. Të duash por të mos mundesh. Asnjë fjalë, asgjë e vërtetë për këtë jetë të çuditshme, të dhimbshme, qesharake, të turpshme e të mundimshme, me  skamje, që bënte ai dhe shokët e tij, për të cilën edhe pse i nëpërkëmbur , duhej të luftoje me thonj e me dhëmbë,  që të mos rrëzoheshe e të qëndroje në këmbë, se po të rrëzoheshe nuk ngriheshe dot më. Atë dhe shokët e tij i kishin harruar. Ishin të braktisurit, të përjashtuarit nga pasuria dhe të mirat e shoqërisë. Për ‘ta kujtoheshin vetëm ditët e votimeve. Mjaft kishte parë,dëgjuar e duruar nga ai ekran. Më mirë pa të!

*     *     *

Banorët e pallatit dëgjuan një krismë të fortë në oborr, si të kishte shpërthyer një bombë. Dritaret u hapën dhe ata të kateve të poshtme, panë një kuti gri që i ngjante karkasës së një televizori, që ishte e rrethuar me copa të thyera të një xhami të trashë. Pastaj panë që nga porta e pallatit doli qeraxhiu i katit të pestë, i veshur me një xhup të rjepur dhe një kasketë strehëgjatë. Në njerën dorë mbante një tufë trandafila të kuq dhe me tjetrën tërhiqte vajzën e vogël të veshur si Borëbardha, që i shkonte pas kokëvarur e duke zvarritur këmbët.

 

 

Tiranë, shurt 2012