Luan Kalana: Ritesja e gicave

skicë-portret

nderim e krenari

Ritesja e gicave

Nëneve,grave e vajzave mjeshtre blegtote  e stalliere,

te aposionuara me dashuri  te pakufijshme njerezore edhe  per kafshet,

nje virtyt i larte njerezor i qyteterimit te sotem...

....  e paharruara, Ajrije Muka ,

( 1923 -1992 )

Nga Luan Kalana

Devolli me luginen e tij nga me te bukurat e pjellore ne Shqiperi,

me treven e saj te çmuar e te begate,eshte i degjuar, per banoret e saj,per devollinjte ,

trima te mencur dhe punetore te medhenj,mjeshtra bujq e blegtore te pashoqin....

Por  do te ndalesha per blgtoret ,...nenat,grate ,vajzat devollesha ,stallier ,mjelese ,

dhe ritese te vicave e te derave, te talentuara e te aposionura,me nje shpirt e dashuri

te madhe njerezore per kafshet.

Per nene Ajrijen nga fshati Vishocice,qe njhet nga te gjithe  me emrin " nena e gicave "

nena e derave,nje epitet simbolik,i dashurise njerezore  per kafshet,

,nje virtyt i ralle i dashurise njerezore edhe per kafshet.,qe femijet  niperit e sotem ,

vdesin per ta aq shume i duan,,,

..por edhe se  ajo ishte nje  grua pak e thyer ne moshe, po jo e mplakur,

i therrisnin nene, se ishte edhe e veshur

e terra me te zeza,per burin e vdekur ne burg,.

Nje vajze bukuroshe, trup madhe si sorkadhe,bilishtare nga gruckat,

vajza me bukur e qytetit  Bilishtit,s'mund te gjesh sot ,femer grua aq trup madhe dhe elegante,

martuar me  djalin kapedan e inteligjent te Vishocices,Sali Muken .

Ajo jeten me te madhe e kaloi duke punuar,ritese e gicave, punetore mjeshtre e specialiste ,

ne fermen e derave ne Vishocice .

Blegtore apo staliere ,punonjese ne stallat ,fermat e bagetive,ishe nje pune e perbuzur,e rendomte,

per disa " me  koncepte prapanike e konservatore ",

se duhet te pastroje bajgat e bagetive,atje i caktonin te vobegtit ,njerezit pa shkolle apo te diskriminuar,

Por ajo puna e stallierit ,e blegtorit ,ishte nje mjeshteri me vete,pune e rende fizike por pasionante,

ishte profesion i holle e deshte mencuri e dashuri njerezore,se kafshet s'kane goje ,ato duhet t'i kuptoje cdo cast,

njeriu i zgjuar e inteligjent,

per ata qe punonin me  kafshet,ata ndjenin kenaqesi te madhe shpirtetore,..

Per ta njerezit e sotem te civilizuar kane respektin me te madh

dhe jane njerezit me te nderuar e respektuar sot ne bote,,...

Ajo gjithnje i mbante syte nga rruga  priste me padurim te vinin karocat me ushqim ,

jonxhe si dhe hira nga baxhua e Bilishtit. Ajo e kuptonte se deruckat e kishin backen bosh

dhe i ushqente me hire, si me me beberon femijet.Karocieret vinin me nxitim

dhe e shperndanin ushqimin kotec me kotes te derave.

Nuk mund te harohen ata blegtore,stalliere dhe karociere te palodhur e pasionante,

si Isa Muka,Sulejman Rusi,Fuat Muka,Selman Goce, Hysen Muka,Ruhi Goce,Shaban Muka,Mazllem Muka,Sulejman Lengu,

Gezim Serezi,Besnik Goce,Myfterem Hysi,Namik Goce,Shpetim Topciu,Fatmir Rusi,Muamer Pasholli,Serveri Serezi ,

Bujar Pasholli,Ruhi Goce,Lenci Lengu,Ramazan Goce ,Myazafer Mullixhiu,e te tjere.. ( sheno emra te tjere )  ..................

Ne menyre te vecante ,blegtoret e talentuara,mjelese e  stallieret  si Bukurije Serezi,Saxhide Goce ,

Sabahet Muka ,Salke reme Rusi,,Bukurije Heto,Shega Hysi,Yrke Muka,Neko Serezi,,

Hamdie Mullaj,Nevres Hysolli,Xhenet Jemini,Nefaret Sharxhiu,Mirije Sharxhiu, e te tjera... ( sheno emra te tjere ) ,.........

si dhe vetereineri i fermes se derave,i paharuari ,Medi Mullaj e deri mete rinjte Avni lame e tjere.

Ferma e derrave u shtua e u zgjerua,dhe u be nje nga me te degjuarat ne rrethit e Korces,

Sektori i majmerise,per redimente te larta te prodhimit te derrit,e per prevojen duar arte te mjeshterve blgtore te saj.

Ekonomistja-agranome,Zhuljeta,ish drejtuesj e saj,,i kujton me krenari blegtoret e saj ,

inteligjent e punetore te medhenj qe i konsideronte si vellezer e motra ,duke punuar me perkushtim dhe dashuri te madhe per kafshet.

Ata qanin te gjithe si femijet kur bagetite. kur semureshin  a urguseshin apo...

Kur bie fjala  per pastertine neper ambjente Ajo thote se ne i kishim me te pastra stallat e fermes se derave,

t'i lepije me gjuhe dyshemete e muret ,aq te pastra i mbanin stallieret.gjithmone ajo do ta perserite ne bisedat,,

Ne fshataret e kemi per nder qe u rritem me kafshet,ato ishin jeta jone,....

Nene  Arija punoi rreth tre dekada aty,ne kushte te veshtira,

me pasion te madh,me galloshe,cizma te grisura,ashtu ishim te gjthe ,me shume na rine kembet qull dimriit,,,,

me kembet terre diten ne uje e ne cimento per larjen e stallave,,....

.... per te ritur femijet e saj me mundime

e sakrifica te medhaja,pasi buri i vdiq ne burg e " per se.... ,"

nje klecke, qe  ta gjeni kollaj po te qepeshin ,....

Edhe sot po ti shohesh Nenat  e grate tona  te fshatit , ato qe jane gjalle,

grate e moshuara,krahet i kane te tej zgjatura,

nga kovat e  kusite me uje qe i mbanin tere diten,per uje ne shtepi,

se nje cezme a burim kishte lagjaj ,pse mos thene i   tere  fshatii,...

E si shperblim i punes se saj vetmohuese, mori paralizen e gjymtyreve ,

,duke u ndare nga ne me dhimbje te pa harruar, me nje stan  femije te paritur jetim,....

Me priste te me takonte cdo dite kur shkoja e kthesha nga shkolla,ishte kenaqesija, gezimi i saj i nje nene,

qe s'e kish pare djalin e saj dy vjet pa ardhur ushtar,qe dritherohej edhe per gicat,si femijet e saj.

Aq shume  me deshte si djemte e saj, si nje nene emadhe  ,pa le me njerin nga djemte,Albertin ,

e beme ushtrine bashke, ajo s'me  ndahte si bijte e saj..

Sa here kthehesha ne klubin e qytetit te Bilishtit,per te pire kafe,kamarjerja  e respektuar,Yrfeti,nuk do te  me mbante parate,...

- " Eshte amaneti i Nenes tone, qe ti e deshe si nenen tende ,...-keshtu me priste e percillte ajo ,vajza e madhe e nene Ajries.

Ato reshta jane pak per te pershkruar dashurine njerezore te nenes te gjithesise,edhe tehyjneshes se kafsheve, te gicave...

Si gjithnje ,u kerkoj ndjese te gjithave atyte qe nuk i kam shkruar emrat,kuptohet per arsye kujtese e largesie,,nje periudhe e gjate,

qe jam larguar dhe nga kontakti me bashkefshataret e mij ,vellezer e motra..

E pa haruar,mirenjohje e respekt ,krenari pa kufij per Nenat tona hallemedha e te shtrenjta,

mjeshtret blegtore ,mjelese dhe stalliere dhe te taentuara,me dashuri te pakufijshme njerezore,

edhe per kafshet, nje virtyt i larte i njerezor ,  tipar i botes se sotme paqesore  e te kulturuar..

Ps

poezia" Buzeqeshja e Ngrire "  , eshte tribute kujtese nderimi, per blegtoren e talentuar,

te paharruaren,  Nenen e madhe te dashurise njerezore  Ajrije Muken .