Mendime

Viktor Mërkuri: Çeçenia, dhe konflikti i vazhdueshëm!

E premte, 17.02.2012, 08:59 PM

Çeçenia, dhe konflikti i vazhdueshëm!

Nga Viktor Mërkuri*

Çeçenia është e vendosur në Malet Kaukaz, midis Detit të Zi dhe Detit Kaspik. Ajo është e rrethuar nga Dagestanët në lindje, Gjeorgjia dhe Osetia Jugore në jug, Rusia në veri dhe Osetisë së Veriut në perëndim. Rënia e Bashkimit Sovjetik në vitin 1991 krijoi mundësinë për krahinat ruse që të deklarojnë pavarësinë e tyre. Qeveria ruse ka arritur të mbajë kontrollin e saj në të gjitha shtetet përveç Çeçenis, e cila, sipas presidentit Dudayev Dzhokhar, shpalli pavarësinë në tetor të vitit 1991.
Qeveria ruse nuk e miratoi këtë akt dhe Presidenti Jelcin shpalli luftë kundër regjimit të porsalindur në 1994.

Jelcin kishte frikën e vërtetuar se, në qoftë se nuk do ti kishin shpallur luftë Çeçenisë, pa tjetër që edhe Kaukazi mund të kishte ndjekur shembullin e saj drejt pavarsisë.

Lufta e dytë Çeçene, e cila filloi në shtator të vitit 1999, ishte një rezultat i veprimeve të ndërmarra nga Rusia në luftën e parë dhe ishte një produkt i politikave të njëjta.

Lufta për pavarësinë e Çeçenisë ka qenë e vazhdueshme, që nga Revolucioni bolshevik dhe do të vazhdojë edhe në të ardhmen, nëse nuk bëhet diçka për për ta ndalur atë sot.
Lufta Ruso-Çeçene që përfundoi në vitin 1996, parashikonte atë çfarë do të vinte më pas.

Duke e trajtuar luftën çeçene si nje sfidë ndaj supermacisë së shtetit të madh, Rusia shpalli se demokracia do të jetë në rrezik në se nuk do të veprojë ushtarakisht, duke treguar forcën e saj si superfuqi.

Realisht, Rusia ishte në një situatë politikisht jostabile pas dorëheqjes së Jelcinit. Gjithashtu kanosës në horizontin politik ishin edhe shqetësimet rreth korrupsionit të shfrenuar në qeveri, në një kohë që papunësia dhe varfëria ishin me një rritje galopante.

Në qoftë se klasa politike ruse, në pushtet, nuk do vepronin, partia e Jelcin-it do të kishte “qëndruar për të humbur”, por Putin, (pasuesi Jelcin e) arriti të spostojë vëmendjen e mediave dhe për pasojë edhe të opinionit publik, te lufta në Çeçeni, duke anashkaluar problemet e brendëshme soacial-politike..

Kjo është metodë e njohur e eksportimit të problemit shqetësues jashtë vendit, duke fituar opinionin në mbështetje, qoftë edhe “për hir të nacionalizmit”.

Kjo luftë i ka dhënë një rritje të madhe urrejtjes raciale që ka ndihmuar përsëri Putinin në luftën e tij për të qëndruar në pushtet.

Duke qënë se shumica e çeçenëve janë myslimanë, dhe nuk kanë sfond të njëjtë etnik, me rusët, diskriminimi fetar ka ndihmuar për ti rritur popullaritetin luftërave dhe më pas Putinit në Rusi, si një patriot dhe nacionalist i madh rus.

Motivi nacional, i shoqëruar me motivim fetar (ortodoksët rusë- kundër myslimanëve çeçenë) janë një perde e mjaftueshme për të mbuluar të vërtetën e kësaj lufte, koston reale të së cilës po e paguan një popull i martirizuar historikisht, mandje i përbuzur edhe në “epokën e artë të vëllazërimit të popujve sllavë” të Rusisë bolshevike.

Siguria e naftës në shtetet e Kaukazit jugor dhe rrugët e saj të transportit, këta janë faktorët realë dhe kryesorë me ndikim në luftën që është duke u zhvilluar edhe në këtë moment.

Kjo nuk do të thotë se nuk ishin faktorë të tjerë ndikues, sidomos politikë.

Në luftën e parë çeçene, Rusia u përball me situatën e të pasurit për të ruajtur legjitimitetin e qeverisë së saj. Provincat ruse kërcënuan shkëputjen dhe Çeçenia ishte për tu bërë një shembull.

Një mendim i tillë u shtrua me forcë në gusht të vitit 1999, kur disa mijëra luftëtarë myslimanë, kryesisht çeçenët pushtuan Dagestanit, me synim dhe qëllim për të krijuar një shtet federal musliman në Kaukazin Verior, nga Deti i Zi në Kaspik.

Kjo e detyroi qeverinë Ruse të ndërhyjë ushtarakisht në mënyrë urgjente.

Kryengritësit çeçenë kanë përdorur Groznin si bazën e tyre të operacioneve.

Për këtë arsye, në fund të nëntorit, ushtaria ruse sulmoi me bombardime Groznin, kryeqytetn e Çeçenisë, në mënyrë që ti japij fund revoltës. Borbadimet u shndruan në një masakër, mbi 500 njerëz, kryesisht civilë, humbën jetën tragjikisht.Ky borbadim, duke e shndruar Gronzin në një gërmadhë ,”prodhoi” 200, 000 refugjatë, të cilët u sistemuan nëpër kampe , në shtetevet fqinje.

Shumë çështje ishin në rrezik me këtë luftë; Zgjedhjet presidenciale ruse, prania e korrupsionit në kuadër të demokracisë ruse dhe kontrollin mbi Demokracitë e popullsisë, mungesa e kontrollit rus mbi linjat e tubacioneve të naftës (që lejonte çeçenët të vidhnin gaz nga ky tub, në mënyrë që të gjeneronin një rrjedhës të parave për luftën në zhvillim), dhe rritja e një pushteti që rusët kanë frikë, rritja e Islamit militant.

Një faktor që është pothuajse mbishikuar në çdo konflikt është ai i viktimave dhe humbja e jetëve njerëzore.

Lufta në mënyrë të pashmangshme sjell vdekje, por kjo është natyra në të cilën këto mizori që ndodhin, kanë të bëjë me të drejtat e njeriut .

Forcat ruse kanë kryer abuzime të rënda, por situata është ajo që duhet dhënë pavarësisht se si është raportuar. Situata është zhvilluar e rëndë në të gjitha rastet nga masakra, përdhunimet dhe rrahje, por krejtësisht të injoruar, si edhe të drejtat e civilëve.

Rusët kanë shpërfillur tërësisht detyrimet e Konventës së Gjenevës, me shpërthimet e tregut qendror, me pasojë vdekje të qytetarëve në Çeçeni ,etj. Kjo situatë është e papranueshme për kohë lufte në shekullin e njëzete një.

Lufta ka lënë gjurmën e saj në shumë pjesë të Çeçenisë. Forcat ruse kanë refuzuar tu lejojnë civil?ve një kalim të sigurt përmes kufijve fqinjë, për strehë. Burrat dhe djemtë e rinjë shpesh bëhen subjekt i arrestimeve arbitrare, vajzat dhe gratë janë objekt rrëmbimi e përdhunimi.

Bombardimi konstant ishte vetëm fillimi i terrorit për çeçenët.
Të drejtat e njeriut kanë dokumentuar shkallë të gjera masakrash nga forcat ruse në Çeçeni.

-Në dhjetor, trupat ruse vranë 17 civilë në fshatin Alkhan të Yurt, duke shkuar në një zbavitje shkatërrimi, djegie të shumta të shtëpive të mbetura, dhe përdhununime grash. -Në rrethin Aldi të Groznit, të paktën 62 ose më shumë civilë u vranë, ndërsa ishin duke pritur që ushtarët të kontrollonin dokumentet e tyre.

-Kriza e refugjatëve është edhe një shembull se sa keq çeçenët kanë qenë trajtuar me strehim, ushqim, ujë të pastër dhe furnizime të tjera mjekësore thelbësore, duke jua mohuar atyre. Kjo është bërë një nga metodat e ushtrisë ruse, që të detyrojnë refugjatët të kthehen në Çeçeni, etj, etj..

Megjithatë kjo nuk është vetëm në anën e Rusisë, në lidhje me abuzimet që janë trajtuar. Luftëtarët Çeçenë, sidomos islamikët, kanë patur parasysh pak ose aspak sigurinë e popullatës civile, duke vendosur pozicionet e tyre ushtarake në zonat civile.

Rebelët janë duke përdorur taktika të mizore, duke përdorur civilët si mburoja njerëzore në mënyrë që të imponohet anullimi i sulmeve ruse.

Autoritetet ruse kanë dështuar edhe në ato pak përpjekje, të imponuara nga opinioni botëror, për të ndaluar abuzimet e kryera nga trupat e tyre ruse në Çeçeni.

Në fakt,duhet të pranojmë se shqetësuese është mungesa e reagimit të fortë dhe sistematik të shteteve perëndimore, në lidhje me abuzimet në Çeçeni. (Human Rights Watch 2000)

Për fat të keq, ka shumë kufizime të rënda në veprimet brenda fushës së mundësive për të gjitha palët e interesuara .

Qeveria ruse ka deklaruar se ky është një problem i brëndshëm dhe nuk i nënshtrohet ndikimit te OKB-së, etj. Çdo përpjekje për ndërhyrje të drejtpërdrejtë do të shihet si ndërhyrje në sovranitetin e Rusisë. Putin ka bërë të qartë se veprimet e ndërmarra nga Rusia do të jenë ato, që janë të domosdoshme për interesin më të mirë të Rusisë. Ndërhyrja nga Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian, Kombet e Bashkuara, apo NATO do të konsideroheshin si akte për të minuar sovranitetin e Rusisë dhe nuk do të tolerohen .

Ky pozicionim i qeverisë ruse, lë bashkësinë ndërkombëtare në një pozitë të pasigurt me disa opsione për rekurs.

Bashkimi Evropian kishte kërcënuar Rusinë me largimin, nëse krimet kundër civilëve nuk pushonin.

Rusia u dha tre muaj për të zgjidhur këtë çështje, të cilat ajo deri tani ka dështuar për të bërë. Kërcënimi nga BE-ja nuk ka ardhur, duke i dhënë Rusisë mungesën e një shkaku dhe arsye për frikë, në kërkesat e mëtejshme.

Për SHBA-në, shqetësimet mbi dëmin në procesin e demokratizimit në Rusi, kanë marrë precedente mbi luftën me Çeçeninë.

Ekonomia e Rusisë është e dobët dhe pa infrastrukturë të mjaftueshme, duke e bërë atë të varur financiarisht nga Fondi Monetar Ndërkombëtar.

Një sugjerimi është bërë, që FMN-ja dhe Banka Botërore duhet të pezullojnë pagesat e kredisë deri sa rusët të marrin masa në largimin e trupave të tyre nga Çeçenia, me argumentimin se kreditë mund të shpenzohen në përpjekjet e luftës ruse.

Nëse SHBA-ja do të ushtrojë presion mbi FMN për të ndaluar pagesat për Rusinë, rezultati do të jetë një kolaps i plotë i ekonomisë ruse, duke gjeneruar në një kaos, I cili, veç të tjerave , do të dëmtojnë rëndë qeverinë, për mos të thënë lindjen e një revolte të brendëshme ruse shkaktuar nga problemet financiare.. Kolapsi i ekonomisë do të ndihmohet edhe më tej nga fakti se lufta me Çeçeninë nuk do të ndalet. Furnizimi i naftës është kritik për të nxitur ekonominë e sëmurë e Rusisë dhe të ardhmen e industrisë ruse.

Mundësia e ndalimit të pagesave të FMN-së për Rusinë nuk është e qëndrueshme. Rezultojnë degëzime ekonomike që do të jenë shkatërruese për qeverinë ruse dhe nuk do të rezultojnë në shuarjen e luftës. Në qoftë se një veprim i tillë do të rezultojë në fund të luftës, kryengritësve çeçenë do tu jepet një rast i madhë për vazhdimin e mbajtjes së kësaj situate.

Financuar nga Afganistani dhe grupet militante islamike pakistaneze, çeçenët rrezikojnë të krijojnë një shtet islamik militant.Pra ta shndrojnë vendin në një vatër infeksioni lufte dhe aktesh terroriste. Baza ekonomike për këtë është e gatëshme. Ajo quhet “naftë”

Pasuria e naftës në këtë shtet do të lindte një tjetër pushtet radikal, për tu shtuar në listën e shteteve islamike.

Siç u tha më lart, Putin nuk do të tolerojë asnjë veprim kundër Rusisë, në mënyrë që të ndalojë këtë luftë.

Nuk është roli i vendeve të huaja për të ndërhyrë në luftërat civile, sidomos kur ato përfshijnë një vend si Rusia. Rusia është akoma një komb që Shtetet e Bashkuara dhe Europa duhet të qëndrojnë në marrëdhënie të mira me të. Rusia është akoma një shtet ushtarakisht i rëndësishëm, që është gjithashtu një anëtar i Këshillit të Sigurimit në OKB. Duke ndërmarrë veprime arbitrare kundër interesave ruse, ata mund të provokojnë kriza globale për SHBA-në dhe shtetet evropiane brenda trupit të OKB-së dhe jashtë vendit.

Interesi i Shteteve të Bashkuara në këtë çështje nuk garanton ndërhyrje të tillë që do të prodhojë pasoja të tilla.

Megjithatë, është detyrë e SHBA-së dhe aleatëve të tyre evropianë për të sjellë çështjen në Gjykatën Europiane të të Drejtave të Njeriut, për të legjitimuar ndërhyrjen në ndërprerjen e luftës në Çeçeni

E qortuar nga ky forum, Rusia duhet të jetë e gatshme për të kryer negociatat e paqes me çeçenët, nën drejtimin e grupeve të ndryshme evropiane, me një interes të dhënë në ruajtjen e kufijve të vendeve përreth.

Rusia ka kërcënon tashmë se do të bëjë atë që dëshiron në lidhje me këtë çështje, por koha që kalon rit koston e kësaj “dëshire” të marrë ruse dhe vetë ajo shikon në horizont se mos I afrohet ‘dora e ndihmës”.

Realisht edhe rusia kërkon një rrugëzgjidhje për të dalur nga bataku i luftës ku ka hyrë, por do që të “shpëtojë vetëm nderin”.

Prandaj është koha që diplomacia europiane dhe ajo amerikane “ti hedhin gomën e shpëtimit” me një zgjidhje, pavarësisht kostos ekonomike që do të shoqërojë këtë zgjidhje, pasi çdo plagë ekonomike është e shërueshme.

*-Autori është student i UET

(Vota: 2 . Mesatare: 5/5)