Lejeqëndrimi me pikë. Imigrantët, qytetarët më të drejtë të Italisë

Është botuar në gazetën zyrtare të 11 nëntorit Marrëveshja e integrimit.  Me ardhjen në fuqi më 10 mars,  marrëveshja me një bonus fillestar prej 16 pikësh  duhet të nënshkruhet nga të huajt që sapo hyjnë në Itali me moshë mbi 16 vjeç. Pas dy vjetëve do të kontrollohet nëse i huaji ka arritur të mbledhë 30 pikë. Përndryshe....?

Romë, 17 nëntor 2011 – Më 10 mars 2012 i hapet rruga përfundimisht lejeqëndrimit me pikë, të parashikuar dy vjet më parë, mes të tjerash, nga paketa e sigurisë.

Më 11 nëntor është botuar rregullorja zbatuese që përcakton se si do të jetë marrëveshja e integrimit që i huaji duhet të nënshkruajë në çastin kur kërkon lëshimin e lejes së parë të qëndrimit, dhe kriteret e mënyrat për përfitimin dhe humbjen e krediteve të marrëveshjes së integrimit në periudha të caktuara. Në rregullore parashikohet që marrëveshja e integrimit të nënshkruhet nga të gjithë të huajt mbi moshën 16 vjeç që vijnë në Itali nga çasti kur rregullorja të vijë në fuqi. Të gjithë të huajt që kanë tashmë një lejeqëndrimi e gjenden në Itali janë të përjashtuar.

Në rregullore parashikohet që i huaji sapo vjen të ketë një dhuratë prej 16 pikësh dhe të nënshkruajë "marrëveshjen e integrimit" me të cilën angazhohet të çojë në 30 numrin e pikëve gjatë dy vjetëve të parë.

Duke arritur njohjen në një nivel të pranueshëm të gjuhës italiane (A2), njohjen e mjaftueshme të parimeve themelore të Kushtetutës, të institucioneve publike dhe të jetës qytetare në Itali, veçanërisht përsa i përket  shkollës, shërbimeve shoqërore, punës dhe detyrimeve fiskale. Me nënshkrimin e marrëveshjes i huaji angazhohet edhe që do të çojë fëmijët të ndjekin shkollën e detyrueshme dhe deklaron se pranon "Kartën e vlerave, të qytetarisë dhe të integrimit". Marrëveshja do të nënshkruhet në Sportelin Unik, në dy kopje, dhe në një prej gjuhëve që ai preferon nga italisht, shqip, anglisht, frëngjisht, spanjisht, apo në gjuhët arabe, kineze dhe ruse.

Si do t'i arrijë objektivat e marrëveshjes së integrimit? Brenda tre muajve të parë nga nënshkrimi i marrëveshjes duhet të ndjekë një kurs falas nga 5 deri në 10 orë "formimi qytetar dhe informacionesh mbi jetën qytetare" të organizuar nga Sporteli unik. Kursi parashikon përdorimin e materialeve didaktike jo vetëm në italisht por edhe të përkthyera në shqip, anglisht, frëngjisht, spanjisht, apo në gjuhët arabe, kineze dhe ruse, sipas interesit të të interesuarve. Përmes këtij kursi i huaji duhet të marrë disa njohuri mbi parimet bazë të kushtetutës, dhe të organizimit e funksionimit të institucioneve shtetërore, mbi jetën qytetare me një vëmendje të veçantë kushtuar shëndetësisë, shkollës, shërbimeve shoqërore, fiskale etj.

Në këto kurse do t'i tregohen edhe "iniciativa në mbështetje të procesit të integrimit" (por nuk dihet se ç'nënkuptohet me këto iniciativa). Nëse i huaji nuk e ndjek kursin, që në të vërtetë, mund të jetë thjesht një material video që do të vihet në dispozicion të të huajve, kjo e metë do t’i kushtojë shkurtimin e menjëhershëm të 15 pikëve.

Praktikisht integrimi do të matet me kredite, ndaj të huajit do t'i japë apo do t’i heqë pikë çdo hap i drejtë apo i gabuar që do të hedhë gjatë dy vjetëve të parë. Do t’i shtojnë thesarin e pikëve ndjekja e kurseve (sipas numrit të orëve dhe shkallës së kualifikimit kurset japin nga 4 deri në 30 pikë, kur është fjala për vite universitare apo pasuniversitare, numri i pikëve, sipas provimeve të dhëna shkon nga 30 deri në 50 për një vit, etj) por edhe veprime si zgjedhja e mjekut të familjes (4 pikë), regjistrimi i kontratës së qirasë (6 pikë), hapja e një aktiviteti privat apo vullnetarizmi (nga 4 pikë). Nga ana tjetër pikët do të shkurtohen nëse i huaji dënohet penalisht, edhe me sentencë jopërfundimtare (për të paktën tre muaj heqje lirie, pikët reduktohen me 10, nëse dënimi, edhe pse jopërfundimtar i kapërcen 3 vjetët, hiqen 25 pikë), apo kryen shkelje administrative e tatimore (për gjobitje prej të paktën 10 mijë eurosh hiqen 2 pikë).

Dy vjet pas nënshkrimit të marrëveshjes Sporteli unik për imigracionin do të marrë në shqyrtim dokumentet e paraqitura nga i huaji (certifikata që dëshmojnë ndjekje kursesh apo shkolle) ose, në mungesë të dokumenteve, do t'i bëjë atij një test. Qoftë testi, qoftë shqyrtimi i dokumentacionit do të përfundojë me një shumë pikësh. Nëse i huaji mbledh të paktën 30 pikë, marrëveshja konsiderohet e respektuar dhe e mbyllur, nëse i huaji ka nga 1 deri në 29 pikë konsiderohet "i mbetur në klasë" dhe i jepet një vit tjetër për përmbushjen e marrëveshjes dhe nëse nuk ka asnjë pikë të huajit i jepet dekreti i dëbimit.

Dhe nëse të huajit i kërkohet të jetë sa më i ndershëm e më i përgatitur, zyrave që trajtojnë imigracionin, veçanërisht Sporteleve unike u shumëfishohet puna. Është ende herët për të dhënë gjykim, por nga përvoja e deritanishme është e natyrshme të mendohet që, në mos në mars 2012 kur marrëveshja e integrimit të hyjë në fuqi, pas dy vjetëve, kur të vijë koha e testimit të imigrantëve, Sportelet unike të jenë të mbytura nga praktikat.