Murat Gecaj: Kur thurë me zemër, ëndrra e poezi të bukura...

KUR THURË ME ZEMËR, ËNDRRA E POEZI TË BUKURA…

(Nëpër faqet e dy librave me poezi, nga Enkelejda Kondi)

Nga: Prof. Murat Gecaj

Publicist e studiues-Tiranë

1.

“Historia” e dy librave me poezi, për ta cilat do  të them pak fjalë më poshtë, është paksa e veçantë. Ja, pra, cila është ajo e kërkoj mirëkuptimin e lexuesve…

Disa ditë më parë, si zakonisht, po lexoja në faqet e Internetit: mesazhe, krijime në poezi e prozë etj. Ndër të tjera, aty më tërhoqi vëmendjen një poezi e autores Enkelejda Kondi-Massebouf. Por edhe më përpara kisha lexuar  dhe më pëlqyen krijimet e saj për ndjesitë e holla që përmbanin, për formën e shprehjes etj. Kishte diçka të freskëtë e të sinqertë në ato vargje, shkruar diku larg vendlindjes e Atdheut, mbushur me kujtime të fëmijërisë e të rinisë, por dhe me njëfarë  pesimizmi të lehtë. Prandaj, në mbyllje të asaj poezie, “Bota pa mua”, shkrova shkurt:

“Enkelejda,Përshendetje!
Kisha kohë pa lexuar nga ti. Më pëlqeu në këtë poezi vërtetësia e gjërave, ashtu siç janë realisht, pa stisje e trillime. Se jeta eshte e mbushur pafundësisht më gjëra të mira, por ajo e ka edhe egërsinë dhe fundin e saj të pashmangshëm. Pra, le ta kuptojmë e shijomë jetën, me të gjitha bukuritë e saj dhe të lemë pas vetëm gjurmë të mira. Ky, më duket, është dhe mesazhi kryesor i poezisë tënde. Të uroj nga zemra e me respekt: Murat Gecaj, Tirane: mgecaj1940@yahoo.com”.

Nuk vonoi e kjo autore më dërgoi një falënderim, bashkë me disa të dhëna e fotografinë, për “Falorin e Autorëve Shqiptarë”. Aty mësova se Ledi, kështu i thrrasin shkurt, është me origjinë nga Gjirokastra, por ka lindur e është arsimuar në Maliq të Korçës, ku prindërit e saj ishin me shërbim. Pas mbarimit të shkollës së mesme atje, ndoqi studimet për gjuhë-letërsi shqipe, në Universitetin “Eqrem Çabej”. Pastaj, më 1996,  nisën për të udhët e jetës dhe të profesionit. Shërbeu me përkushtim, mësuese e drejtuese në shkollën e mesme të Lazaratit dhe më tej në atë të Vreshtasit.

Nga rrethanat e jetës, në dhjetor të vitit 1999, ermigroi në qytetin  jugor të Francës, Perpignan, në kufi me Spanjën. Menjëherë, ne vullnet nisi përpjekjet për njësimin e diplomës e kualifikimin e duhur dhe kështu arriti të japë mësim në arsimin parashkollor. Në atë qytet, tani punon dhe jeton familjarisht, me bashkëshortin e dy fëmijët e saj, Redin e Sarën. Por, asnjëherë, nuk e largon vëmendjen nga vendlindja e prindërit, të afërmit dhe shoqëria e saj e dikurshme. Këto janë dhe motive të fuqishme, që e shtyjnë atë të shkruajë e të krijojë, bukur e me frymëzim.

2.

Në mesazhet e dërguara, Ledi më tregoi se ka publikuar dy libra me poezi: “Ëndrra e një vajze” (Tiranë, 2010) e “Shtegtim ndjenjash” (Tiranë, 2011). Duke  e kuptuar kërshërinë time për t’u njohur më shumë me këta libra, ajo më njoftoi se i kishte nisur ato me postë, në adresën time. Sigurisht, e falënderova për këtë gjë, por i shpreha shqetësimin e shpenzimeve të bëra. Kështu, pas disa ditësh, i mora këto dy libra me shënimet e saj dashamirëse, në postën e Tiranës dhe nisa t’i shfletoja me dëshirë e interes të veçantë. Se e dija që kjo autore e re pret edhe ndonjë mendim nga unë.

Vetë Ledi, tani shprehet: “Me poezinë kam mbajtur gjithnjë lidhje, që studente, duke botuar cikle të ndryshme në gazetën lokale. Por asnjëherë nuk e kisha mendimin se një ditë mund të botoja libra me to…”.  Por ja, që  ndjenja e krijimit, që e pushton njeriun, bën që të “robërohesh” nga poezia. Duke qenë larg Shqipërisë, ndoshta, këto ndjenja u bënë më të forta. Kështu, Ledi gjente kohë e meditonte dhe shkruante. Pastaj i lexonte e i rilexonte vargjet e saj dhe bëhej gjithnjë e më kerkuese ndaj vetes. Sapo arriti të ketë një sasi jo të vogël poezishë, vendosi që ato t’i tubojë e t’i publikojë në vëllimin e parë të saj (me 53 poezi, të ndara në 3 cikle e 4 prej tyre frëngjisht), ku ishte redaktor Pilo Zyba. Nxitje për punën e saj krijuese ishin fjalët, që ky shkroi në hyrjen e këtij vëllimi poetik, ku edhe shprehej: “Pra, e gjithë kjo punë disavjeçare e saj, përmblidhet në këtë libër, për të shkuar te lexuesi dhe për të dërguar tek ai, këngë e shqetësimin, mallin e dashurinë dhe botën e saj të hedhur në vargje”. Kështu, në përgjithësi, vëllimi i saj u mirëprit, por nga ndokush u shpreh edhe mosbesim. Megjithatë, Ledi nuk e ndërpreu krijimtarinë e saj. Se e dinte që kishte se çfarë t’u tregonte e t’u thoshte të tjerëve, përmes vargjeve të saj, të cilët i dilnin nga thellësia e shpirtit të saj të butë.

Ja, shfletojmë tani, faqe pas faqeje, vëllimet e saj…Nga lartësitë e një jete të lirë, që e ka ëndërruar aq shumë, nën shoqërinë e Hënës rrezeartë, që ia kupton aq mirë ndejnjat e shqetësimet, autorja na rrëfen me çiltërsi për jetën e shqetësimet e saj. Si një zog shtegtar në fluturim, ajo zbret në tokën reale, ku gjen lirinë dhe lumturinë e dëshiruar.  Por, megjithatë, në vetminë e saj, ajo e hedh shikimin në të kaluarën, në gëzimet e saj të mbetura përgjysëm. Ndërsa, duke iu kthyer optimizmit të jetës, ajo dëshmon se njeriu gjithnjë lipset të ëndrrojë e shpresojë, se kështu edhe afrohet me gëzimet e lumturinë e jetës.

Motiv i fortë për të janë fëmijët, është familja e saj. Shkruan vargje të frymëzuar edhe për  nënën, vëllain, vendlindjen. Por në vargjet e saj kanë hyrë natyrshëm  edhe shkolla e nxënësit e saj. Shpesh autroja i drejtohet vargut të saj, ku shpreson të gjejë prehje e qetësi shpirtërore. Megjithatë, përgjithësisht, vërehet dashuria e besimi në jetën e lirë dhe të bukur.

Në vëllimin e dytë, me mjaft poezi të arrira, vërehet një rritje artistike në krijimtarinë e kësaj autoreje. Gjuha e shprehjes është më e zhdërvjelltë, më e pasur, më e “gëdhendur” dhe më deprtuese në botën shpirtërore të lexuesit, të cilit i drejtohet.  Tashmë, tema të ditës për të janë përsëri dashuria njerëzore, por dhe malli i pashuar për vendlindjen dhe shqetësimi, që përjetojnë vëllezarit e saj shqiptarë, me mërgimin dhe eksodet masive, të cilat kanë përfunduar jorrallë në tragjedi familjare e shoqërore. Tituj e vjershave, si “Trishtimi”, “Malli”, “Mësim nga jeta”, “E kaluara”, “U lodha së kërkuari lumturinë” etj., shprehin gjendjen shpirtërore të poetes, që përherë dëshiron liri, paqe, qetësi e lumturi, e shprehur edhe te “Ëndrra e realizuar” etj., për vazhdimësinë e jetës. Shpesh ajo bisedon në heshtje me Hënën rrezeartë, jo me Diellin, se ky sikur ia “zbulon” të vërtetat me rrezet e tij, ndërsa ajo bëhet bashkudhatare e sinqertë me të.

Ka mjaft vjersha e vargje të bukur, që dallojnë në këta dy vëllime. Por mua më pëlqen të veçoj poezinë me titullin “Shtegtim ndjenjash”, ku sikur “zbulojmë” më shumë mendimet e ndjenjat e autores E. Kondi:

Fluturuan zogjtë mërgimtarë,

u grumbulluan dhe u nisën tufa-tufa,

me krahët e tyre drejt hapësirave,

kilometra për të fluturuar,

shtegëtimin e largët në venedet e ngrohta…

Në avion,

unë jam grimcë e vogël e Universit.

Me krahët e zemrës sime të përmalluar

po shtegtoj në Atdhe, drejt folesë sime

të përjetësisë, të mallit dhe rrënjëve të mija,

aty ku ëndrra dhe shpresa marrin jetë!...

Mund të shkruhet e të flitet edhe më gjatë për këto dy vëllime me poezi, si dhe për disa krijiime të reja, të cilat Ledi  m’i ka dërguar me dashamirësi dhe ndonjë e ka publikuar në Internet. Ajo krijon e krijon, se ka se çfarë të na tregojë, nga shpirti e ndjenjat e saj fisnike, por edhe se tashmë ka fituar një përvojë të mirë në fushën e poezisë. Prandaj, e  urojmë nga zemra Enkelejda Kondin, si për dy vëllimet me poezi të publikuara, por dhe për synimet e saj për të mbetur krijuese e denjë, ndërmjet kolegëve të saj poetë.