Bedri Tahiri: Lib?r me vlera shum?dimensionale

LIB?R ME VLERA SHUM?DIMENSIONALE

(Sk?nder Sadri Kapiti, MORALOKRACIA, SMS, Prishtin?, 2011)

Nga Bedri Tahiri

Vepra “Moralokracia” ?sht? nj? lib?r filozofik, universal, p?rnga tematika e moralit, e shkruar nga nj? personalitet erudit, ku mjesht?risht nd?rthuren dijet dhe krijimi mbi fen?, moralin, sociologjin?, psikologjin?, historin? etj. ?sht? nj? studim, gjykim, analiz? dhe krijimtari e thell? mbi sistemet filozofike, ku m? shum? spikat origjinaliteti i autorit n? t?r? kapitujt e tij, nga t? cil?t un? do t? veçoja ato mbi fen? dhe kapitullin e fundit mbi konceptet. Por, pavar?sisht k?saj q? thash? m? sip?r, autori me modesti gjithçka, n? komunikim m? mua dhe me t? tjer?t, ia dedikon p?rvoj?s dhe trash?gimis? njer?zore, ku ai p?rveç mendimtar?ve, filozof?ve e dijetar?ve, nj? respekt shum? t? madh shpreh p?r p?rkthyesit e talentuar shqiptar?, t? cil?t japin dhe b?jn? t? mundur t? njohim, dijet, eksperienc?n, arritjet dhe, ata,  p?r autorin jan? nd?rlidh?sit q? b?jn? t? mundur komunikimin global n? t? gjith? lemenjt? e jet?s n? t? mir? e ndihm? t? edukimit, shkenc?s e filozofis? shqiptare, duke na dh?n? mund?si q? t? m?sojm? duke studjuar dhe nxitur p?r t? krijuar.

Metoda q? p?rdor autori p?rfshin sistemin filozofik t? krahasimit dialektik?s dhe kritik?s, por mbi t? gjitha mb?shtet, gjykon dhe bazohet duke u nisur nga k?ndv?shtrimi fetar i librave t? shenjt?. Libri i Sk?nder Kapitit ?sht? nj? lib?r filozofik q? n? qend?r ka moralin, t? cilin autori e trajton n? t? gjitha etapat historike, gradualisht n? rritje, ringritje e rip?rt?ritje nga nj?ra epok? n? tjetr?n. Morali p?r t? p?rben qendr?n e gravitetit rreth t? cilit v?rtit?n t? gjitha aspketet e tjera shoq?rore t? jet?s njer?zore, aq sa, çdo largim e devijim prej tij dhe fes? (pasi autori thot? se morali pa fe nuk ?sht? m? moral) e çon individin dhe shoq?rin? n? kriz? t? çdo lloji, n? regres, r?nie, shthurje e fatkeq?si, pse jo dhe n? humbje e tragjedi.  P?r autorin ajo q? nuk ka moral bie dhe humbet me siguri, sepse nuk ?sht? e v?rtet? dhe e drejt?, gj? t? cil?n ai e argumenton p?r çdo sistem politiko- shoq?ror, duke p?rfshir? dhe rotacionin demokratik t? pushtetit n? sistemin modern t? liberaldemokracis?.

M? gjer, m? sakt? dhe m? intersant p?r lexuesin do ta b?j? studimi i k?tij libri prej tyre si nj? lib?r me vlera shum?dimensionale. N? botimin e k?tij libri un? konstatoj se idet? e Sk?nderit jan? t? hershme, madje q? n? rinin? e tij. N? takim me t?, q? nga viti 1992 e n? vazhdim, vura re se ai i kishte t? akumuluara idet? e librit. N? Shqip?rin? komuniste, si vend atesit dhe siç m? ka th?n autori partia, komunizmi e marsksizmi sundonin mbi gjithçka, komunizmi p?rpiqej t? zhdukte dhe t? mohonte fen?, sepse k?rkonte t? behej vet? e till?, ai fen? po quante opium p?r popullin, por ai vet? ishte opium, nj? helmatisje e nd?rgjegjjes s? popullit, komunizmi mohonte drejt?sin?, pron?n, lirin? dhe t? v?rtet?n, mir?po feja dhe morali jan? vet? e v?rteta, e drejta, liria, jeta, puna dhe prona e fituar prej saj, pra komunizmi mbeti vet? amoraliteti.

Mir?po, m?nyra se si rrodh?n ngjarjet n? Shqip?ri, veçan?risht, por edhe n? disa vende t? lindjes, p?rgjith?sisht, p?rs?ri tek Sk?nderi konstatova se çfar? po b?hej n? demokracit? tarnzitore. P?rs?ri rr?nime, betej? e shfrenuar p?r pushtet, grabitje pasurish e pronash, me ligj e pa ligj, abuziviz?m, manipulim e mashtrim me vullnetin e popullit. Ai  m? thoshte se kjo ?sht? nj? demokraci jodemokratike si nj? z?vend?sim i komunizmit pa moral me demokracin? pa moral.

Autori i librit “Moralokracia” komunizmin pa moral e quan joliri, nd?rsa demokracin? pa moral e quan korrupsion. Ai  n? rinin? e tij fshehurazi kishte lexuar librat e shenjt? dhe filozof?t, veçan?risht Kantin, dhe ajo q? ka ndikuar n? formimin  e personalitetit t? tij ishte pik?risht  morali fetar dhe m?simet e Kur’anit, t? cilin e vler?sonte si t? p?rsosur moralisht. Nd?rsa, n? biseda, m? fliste edhe  p?r sistemin filozofik t? Kantit q? e quante truri i Iluminizmit dhe ishte dakord me mendimin e filozofis? bashk?k?hore se pa Kantin nuk mund t? besh filozofi dhe se filozofia e tij ?sht? e vlefshme p?r çdo koh?.

Sk?nderi p?rmes shkrimeve t? veta na i sejll nd?rmend t? gjitha epokat historike, sistemet politiko- shoq?rore t? shoq?ris? njer?zore. Dhe, at? q? e sheh si t? p?rbashk?t, ?sht? se t? gjitha sistemet, tribut?, fisnik?rit?, mbret?rit? e perandorit? e bot?s jan? tronditur dhe kan? r?n? nga padrejt?sit? dhe padrejt?sia p?r t? t? çon n? kriz? morali, korrupsioni q? degradon n? r?nie dhe mjerim dhe q? t? ngrihet dhe p?rmir?sohet shoq?ria k?rkohet rip?rt?ritja e moralit, fes? dhe reformim, pra k?rkohet sundim i moralit q? t? ngajllet shpresa p?r prosperitet, lumturi, siguri dhe paqe, prandaj dhe librin e ka titulluar ”Moralokracia”.

N? mbyllje, karakterin universal t? k?til libri e v?rteton m? s? miri studimi prej tij n? detaje t? filozofis? s? vjet?r indiane, persiane, kineze, greke dhe sidomos t? drejt?n romake, kristiane, islame, feudale, angleze, amerikane, franceze, socialiste, Rilindjen, Iluminizmin etj. P?rshtypje t? veçant? m? ka l?n? koncepti i fundit mbi universalizmin pozitiv.Shpresoj shum? se, ashtu sikurse libri i par? i tij “Njeriu filozof, etik e politik dhe Moralmaterializmi”, i cili u promovua n? m?nyr? madh?shtore, m? 13 qershor 2011, n? Pallatin e Kultur?s “Aleksand?r Moisiu” t? Durr?sit, edhe libri “Moralokracia”, me l?nd?n e larmishme e interesante, me stilin p?rvet?sues e argumentues, me fraz?n e gjat?,  t? p?rzgjedhur, t? latuar e t? p?rpunuar mjaft bukur e me gjuh?n e past?r prej nj? puristi e t? begat? edhe me neologjizma, do t’i k?t? lexuesit e vet t? shumt?, kuptohet, kryesisht nga bota intelektuale dhe at? nga ata q? zot?rojn? nj? shkall? t? lart? t? intelegjencies?. Kur ata do ta lexojn?, do ta vler?sojn? e do ta japin gjykimin p?r  vepr?n, mbase ky imi do t? jet? i  mang?t.

Prishtin?,  maj  2011

Bedri TAHIRI

Profesor, publicist e shkrimtar