Kulturë
Poezi për fëmijë nga Ali Sh. Berisha
E shtune, 20.08.2011, 06:55 PM
Ali Sh. Berisha
Gjyshi im bardhok
Gjyshit tim bardhokan
Gjyshja ime i rri pranë
Më faculetë i qesëndiset
Se kur teshet mali tralliset
Mua më quajnë Herolind
E heroizmat leht i renditi
Gjyshi thotë - Jam bërë xhind
Se paskam sy petriti
Shpesh ia marr shkopin
Ai ngritë fundin e vetullës -
Ky ma këputë konopin
Ma largon qefinin e dekës
Gjyshi im rrëfen histori
Mua më duken përralla
Andaj shpesh me shpoti
Ia kthej – mos shit kopalla
Me gjyshin luaj nganjëherë
Unë e quaj bardhokan
Ai më thërret teveqel –
Kështu rrahim ujë n’havan
Ankohet se po bëhet fëmijë
Se unë tash po burrnohem
S’pushon goja fare t’i grijë -
Të ruhem që t’mos rrëzohem
Herë qeshë e herë bëhet idhnak
Gjyshja e qorton –S’të ka hije plak
Unë e quaj sërish bardhok
E ai – Je gjok me mendët zog
Për çdo ditë e kemi kështu
Herë në tokë e herë në dru
Derisa gjyshja i pjek kafe avash
Thotë – Qengj po bëhesh dash
Kur Erjoni vjen bëhemi bashk
Vaj halli për gjyshe e gjysh
Ua heqim nga një bujashkë
Na flasin: Jeni bërë si këlysh
Drejt se këpucat ua fshehim
Ua marrim nga goja fjalët
E ata me qeshje na dehin
Në fytyrë nuk na hedhin baltë
Me gjysh e gjyshe mocë jemi
Ata e kanë kryer moti shkollën
Ne atje ende nuk vemi
Jemi një dysh kur çanë mollën
15.07.2011
Gjyshi ka siklet
Me televizor kur ngopet
Më urdhëron t’i sjell gazetë
Derisa e lexon me gisht troket
Dhe fshanë thellë – Medet
Duke e mbyllë gazetën flet
-Kësaj bote s’i ka mbetë lezet
Gjyshja tërë vesh e shikim
-Kuku plaku u mbush trishtim
Gjyshi televizor e gazetë hapë
Nënë syjza sytë picërron
-T’i prijë mëzi kalit ku patë
Mua e gjyshen fare s’na shikon
-Ua ka zënë dera bishtin
Zë gjyshi edhe më sikletohet
Pastaj lart e ngrit gishtin
Dielli me shoshë nuk mbulohet
Nga rafti zbret një libër të trashë
E shfleton krejt avash – avash
Me pezmë flet – Pse fjalë të huaj
Kur keni më të bukur fjalën tuaj
Ngritet gjyshi duar pas shpine
Dhe shetitë nëpër dhomë
-S’është fjala e bleme si ajo e bime
Fjalës sonë asgjë s’i mungon
Gjyshit i thellohen rrudhat n’ballë
Se iu duk që desha ta tallë
Kur i thashë – Epokë e re ka ardhë
E mbjell mollë e të del dardhë
Gjyshi mbylli televizor dhe gazetë
E mori një këngë më qifteli
-Çka të lypësh edhe e gjenë
Po fike zjarrin s’ngrohesh me hi
16.07.2001
Mos më trajto si qilimi
Pse s’kam mjekër e mustak
S’do të thotë se s’jam plak
Andaj mos më trajto si qilimi
Si trazavaç që vetëm sherre di
Mos m‘qorto pa kohë e pa vend
Se ende kam dy fije mend
Pa nevojë mos u bëj nevrik
Fjalën ta përdorësh si kamxhik
Në vend egër dashuri zgjidh
Fjalë të ëmbël e butësi lidh
Po deshe t’mos vihesh në lojë
Fjalën gjithnjë vëre në peshojë
Pse s’kam mjekër e mustak
S’do të thotë se s’jam edhe plak
Por durimit shpesh i vë kufi
Dhe t’i jap kokallës ende di
14.07.2011
Shamata
Ka ca ditë që dëgjoj shamatë
Në dhomë të gjyshërve të mi
Nuk e kuptoj ç’ndodhë me natë
Andaj vura të bëjë kërshëri
Vë veshin në mur e degjoj
Zhurma andej më sekëlldisë
Përvidhem shpejt të vrojtoj
Çametin që atje ka krisë
Gërr-gërr nga qoshja te qyshi
Rehato kokën n’jastëk plak
Shpinën i kthen tashti gjyshi
Gjyshen e zë gjumi pas pak
Gërhat gjyshi gërhat gjyshja
Dy gërhama s’i duron një shtrat
Të nesërmen ndodhi ajo ç’prisja
Vërtetë pëlciti një shamatë
N‘dhomë futën edhe një shtrat
Gjyshërit më s’flejnë bashkë
Po gërhama s’pushoi asnjë çast
Zu të dëgjohëj qartë edhe jashtë
Në dhomën time gjyshja qetë
Erdhi e u fut natën tjetër si njalë
Nis t’gërrhasë fillimisht lehtë
Pastaj si t‘rrëzohej një mal
Në sallon të ditës më iku nata
Më gjetën gjyshërit tek fle
Gjumin ma nxori shamata -
Medet çfarë i bëmë nipit ne
Tashti gjyshërit flenë ndarë
E kur përvidhen për t’u parë
Njëri-tjetrin ëmbël miklojnë
Dhe gërhamën e harrojnë
Dhëmbët e gjyshërve
Gjyshi nuk gënjen kurrë
Thotë se tamam është burrë
Por qahet për dhëmballën
Kur i dhemb kërkon darën
Gjyshes një dhëmb i parë
Thotë se i duhet vërtetë
Jo për t’ia shtuar bukurinë
Por për t‘i hangër ende koret
Lindi kur i pa gojërrudhur
Pas pak ditësh gjyshërit
Merrnin në thua kur flisnin
Ngjanin si bebet kur lindin
Ditën tjetër të shohë i ra
Të dyve dhëmbët si ingji
Andaj i habitur babait i tha
U kishin dalë dhëmbë të ri
Kur i dhemb dhëmbi Jonit
Joni e ka më ndryshe
Dhëmbi i dhemb që me natë
Që t’i qetësohet
Kërkon shumë çokollatë
Dhembi i dhemb fort
Edhe për një kalavesh rrush
Për pak tortë
Dhe një copë mish n’prush
Për bonbon daje i dhemb
Dhe për fli të tetës
Edhe bota po u shemb
Nuk i shmanget të vërtetës
Datëlindja
Urime ditëlindja - më thonë
Unë vras mendjen keq
Dita me datën s’përkojnë
Dua këtë ta ndreq
Kam edhe një problem
Në datëlindje më dhemb veshi
Secili që afrohet më tremb
Se m’i heq po deshi
Njëri thotë – u bë sa një gomar
Tjetri uron – u bëfsh plak
Vallë ka të ngjarë
Gomar të bëhem edhe pak
Datëlindjet zët i kam
Se gomar të bëhem s’dua
As plak me mjekërrlamë
Por siç thotë gjyshja – si ftua
Dhuratat s‘më kënaqin
Kur veshtë më skuqen e rriten
Le të festojnë vetë në daqin
Për datën dhe për ditën
Fjala
Gjyshi e gjyshja bisedojnë
Herë me zë të ultë e herë të lartë
Nganjëherë s’i kuptoj çfarë thonë
As mendimi nga i bartë
Thonë shpesh - fjala i është ngrirë
Pyes vetën nëse është e vërtetë
Pastaj shoh vetën në pasqyrë
Dhe këtë kohë vere mjaft nxehtë
E si fjala mund të ngrihet
Kur cigmë as akull përjashtë s’gjenë
T’shikoj n’frigorifer s’më pritet
Përvidhem ngadalë mos t’më vrejnë
Po fjala në gojë a ngrihet -
Gjysh e gjyshe vetullat lartë ngrisin
Ngrihet kur lirshëm nuk shprehet
Kur tingujt i avullohen sa nisin
Dëgjoj pastaj - fjala në fyt i ngeli
Pyes gjyshin nëse është kafshatë
E ai thjeshtë më përgjigjet
Fjala s’shihet po lë vurratë
Fjala duhet mbërtypur mirë
Të nxiret ëmbël zemra të shërojë
Fjala e keqe është shtrigë e pshtirë
E si thikë mund të të lëndojë
Heilbronn 3.08.2011
Loti i gjyshit
Për mua erdhi shtatori
Babai nga qyteti m’i solli
Qantën me libra e fletore
Pastaj gjyshi më përcolli
Në klasën e mësueses Fitore
Përveç gjyshit tim Bardhok
Tashti kam shumë shokë
Kam një libër t’bukur fort
Alfabetin e gjuhës amtare
Që quhet thjeshtë Abetare
Gjyshit but tek e shfleton
Loti mbi shkronja i shpëton
Që t’mos e merzisë libri
Më qorton tek ia heq nga syri
Thotë - Është miku më i miri
Në kohë turkut ishte elifi
Që na fliste turkoarabisht
Pastaj serbi azbukën shpifi
Të na fliste krejt serbisht
Të na mësonte dreqërisht
Aherë s’kishim mësues fare
Po daskall e fjalë bizare
Me gur shkruanim n’tabelare
Hanim grushta e kamxhik
Të mësonim „sllova“ cirilik
Një lot gjyshit i shpëton
Në fletore shikimin shtron
Më thotë – Lum për ty o nip
S’heq për bukë as për kripë
Tashmë iku kohë e ligë
E ke shkollën n’gjuhë amtare
Dritë të diellit n’abetare
Yjt e qiellit në fletore
Pasha plisin dhe lirinë
Ta shoh n’sy ardhmërinë
Lot i gjyshit si një rreze
Po udhëtonte nëpër breze
Si farë kishte mbirë dhe rritë
Që të shohë tashti çartë
Bukurinë përmbi kartë
Në D lot i parë i piku
Dhe ajo u bë tamam fryt fiku
Në I loti i tjetër i gjeti pushim
U bë flutur në fluturim
T-në e bëri pemë n‘lulëzim
Loti tjetër ra në U e u bë urë
Pastaj mbi R dhe u bë nur
Tjetra krejt qetë mbi I ra
Gjyshi thirri tek i binte në A
-Biro dituria është gjithçka
9.8.2011
Në muze
Brenda oborrit të shtëpisë
Në një dhomë ndarë veç
Më prinë gjyshi e më bezdisë
-Biro janë për ty pas qind vjeç
Me padurim prita derën të hap
Me syrin tim gjërat t’i kap
Bëra hapin pragun kaptova
Dhe e dini miq çfarë shikova
Pranë dere një palë opinga varë
Mbi to çorapë të leshta larë-larë
Tjerqi të galmë e shokë mbi
Xhamadan me këmishë e plis të ri
Krah tyre qëndron varë një qifteli
Një lahutë e lodër për melodi
Pastaj një kobure që shkëlqen
Që jehojnë për gëzime e për dhemb
Gjyshi zgjatë gishtin e flet qetë -
Gjyshi im m’i ka lënë amanet
Ndërsa unë kaloj shikimin përbri
Në qëndismat që lulja ua ka zili
Mbi opinga e çorapë një xhubletë
Sipër saj një ballore me kapuletë
Ndërsa gjyshi si ciceron me përvojë
Thotë- Janë të gjyshes n’emër Zojë
Pranë murit ma tregon vekun
E unë shoh gjyshen krejt të mekun
Tek me këmbë luan me liç e drugzë
Tek rrah pëlhurën e bisedon me muzë
Aty pranë rri furka me boshtë e pe
Pret çikëriku në fytëz për t‘shtre
Mbështetur e pret dorën e butë
Ëndrrën më të re të matur me kut
Tutje qëndrojnë qerepi e kënata
Vegëshi e kalanica pastaj govata
E pyes gjyshin me shumë kërshëri
Mos ndokush ishte marrë me poçari
Çuditërisht duart ia shoh me baltë
E ai më thotë më gojën tërë mjalt-
Zoti na dha dheun e mendjen nevoja
Për t’i bërë sy e duar të jenë të zonja
Në mes t’dhomës sofra shtruar
Si një diell me rreze shtuar
Me gjyveç balte e lugë të drunjta
Ulur n’shkama pritej shujta
Në vend t’gjyveçit n’çast shoh fli
Dhe gjyshin përballë për çudi
Ai heq një petull unë një petull
Njëri-tjetrit ia ngjyejmë nën vetull
Si nga një ëndërr zgjohem vrik
Dua ta zë fort gjyshin përdore
Por nga maxhja tutje ai më ikë
E thotë - Këtu gatuhej buka ndore
Seç më teptiset gjyshja tek sitë
Miell të butë për bukë të grytë
Tek ngjesh brumin dhe e shtrinë
Tek këndon ultë e butë nanërinë
Më shtynë tutje gjyshi trazavaç
E gjyshja me sitën më treten sakaç
Porse ciceroni im fare nuk pushon
Për veglat në murë më shpjegon
Ato janë vegla pune në arë e mulli
Për gëdhendje druri e për bagëti -
Unë shoh parmenden me plor
Shoh në fushë ogiqin me këmborë
Nga shpati degjoj një melodi
Një këngë tek shfaqë dashuri
Shoh qengjat në vrap tek blegrojnë
Dhe nënat e tyre tek i kërkojnë
Gjyshi më shtynë përpara lehtë
Në anë të oxhakut ulemi qetë
Me unur e eshkë i jep zjarrit flakë
Dy xheze i vë n’vatër pa shamatë
Tek me mashë shpupurish prushin
Një gotë balte ma vë përpara
Buzët e mia buzët e gotës puçin
Pa ditur se pija kohët e vrara
Gjyshi zgjatë gishtin nga një gur
Rrumbullak si mulliri në miniaturë –
Me të kemi bluar djersën e motmotit
Me të kemi rishtuar jetën e zotit
Në krah të oxhakut një zog i zi
Qëndron krahëhapur e me madhështi
S’është trumcak as galë as lejlek
Gjyshi thotë – Është shqiponja vetë
Nën të shtrihen dete e male e fusha
Shihen liqene t‘kaltra fortesa e kulla
Dhe duar e sy të gjyshit në çdo cep
E ai më porositë – Ruaje e mos e jep
Kthej shikimin tek prushi i zjarrt
E shpupurit gjyshi e xixat ngrihen lart
Nëpër oxhak drejt hënës a diellit
Dhe atje t’përjetësohen si yjt e qiellit
Shoh të hapet dera e gjyshja të vijë
Ballin t’ma puth e dorën të shtrijë
Drejt hyrjes e gjyshi ëmbël më porositë
Tashti shko o nip dhe derën pas vërvit
Dola n’diell andej nëna tek më priste
Zuri ëmbël gjatë t’më pyeste
E ç’t’i thosha përveç se i bëja be
Se gjysh e gjyshe i kisha lënë në muze