Kalosh Çeliku: Plaku me Abetare

PLAKU ME ABETARE

Nga: KALOSH ÇELIKU

Nga të gjitha ato që janë shkruar i dua vetëm ato që dikushi i ka shkruar me gjakun e vet. Shkruaj me gjak: edhe ti do të kuptosh se gjaku është shpirti. Nuk është lehtë ta kuptosh gjakun e huaj: unë i urrej të papunët që lexojnë…

NIÇE

Errësira i mori në duart e veta rrugët e Qytetit. Hijet e drunjëve filluan të ecin trotuarit si njerëz… Mureve… Portave… Parqeve…  Qentë endacakë e çonin njërën këmbë dhe përmirnin para dyerve… Macat e zeza e bënin atë punë në mes të udhës, më këmbë. Fenerëve të “Sheshit të Fitores”  u kërkonin pak dritë fluturat e natës. Dritaret e shtëpive, që për disa çaste ishin sy në ballin e territ, pasmesnate i mbyllën qepallat. Ëndërrat zbritën njëra pas tjetrës dhe luhatnin veten tetëhu-tutje nëpër degë. Gjumi dalëngadalë e përkundi Qytetin në djep.

Hi-hii-hiii!... Tungjatjeta, zoti Shkrimtar! Ku ke mbetur sonte kaq vonë në terr? E ke humbur shtëpinë? Ë? Unë nuk kam shtëpi. Do të më pyesësh pse nuk kam shtëpi. Nuk kam, se edhe unë do ta harroja natën. Do të shkoja në shtëpinë e ku ta di, në cilën anë të Qytetit. Atje, kur do të hyja në dhomën e fjetjes, do të më jepnin një dru të mirë shpinës. Kjo? Kjo është gruaja ime, tregon me gisht fotografinë që e ka varur në setër. E bukur, ë? Eh, sa di të zgjedhë plaku. Nuk e ha plaku me çdokend, jo. Edhe e mençur është, heeej! Nuk e ka shoqen në shtatë krali. Plaku me këtë flen, o njeri! Dikush do të di edhe çka bën plaku me këtë në shtrat?! Jo ore, jo. Plaku është i mençur, nuk i tregon çdo pshurrani që s’di as të fshijë qyrrat e të lidhë brekët, ç’bënë natën. Plaku me këtë bukuroshe ka pasur edhe fëmijë. Një… Dy… Tre… Tetë… Të gjithë i janë vrarë në luftë, kanë pasur zemër luani. Malet natë e ditë kanë kënduar këngë. Këngë malesh. E dini si këndojnë malet, ë? Po, e dini. Shkurt t’ua them, kjo grua di të bëjë vetëm fëmijë trima. Por, një gjë mos harroni! Edhe Plaku me abetare është trim. Trimi bën trima, o njerëz!...

Ik plaku. Ecën rrugës. Përshëndet kalimtarët. Veshët i ka lidhur ma shami midis verës. Dhe, mezi i duket kësula e bardhë. Në njërën dorë mban shkopin, në tjetrën gunën e zezë pa pulla, lidhur me një litar për brezi. Në gji një abetare. Ecën plaku Qytetit, nga shitorja në shitore… Në fshtra… Dasma… Vdekje… Plaku ecën ditën. Plaku ecën natën. Bisedon me veten. Shanë nënën… Babën… Nusen… Këndon… Askend nuk e ka plaku. Jo. Plaku ka shok. E kam parë unë disa herë plakun se si bisedon me atë rrugës. Plaku flet me të fjalët më të mençura që i kam dëgjuar deri më sot në Qytet. Ai nuk flet me ne këso fjalësh se thotë: ju jeni të marrë e jo unë. Ju më keni çmendur… Plaku shtëpinë e ka me vete. Plakut nuk i duhet asgjë, vetëm, shkopin ta vë nën krye dhe të flejë si në shtëpi. Kjo s’është me rëndësi. Mjafton plaku të mos shtrihet të flejë në xhade apo hekurudhë. Plaku nuk është budalla t’ia qesë kokën para autobusit, trenit… Plaku e vë kokën aty ku nuk kalon autobusi, treni… Thuani ju se plaku është i marrë!...

-Tungjatjeta!

Hyn plaku në atelienë e një piktori. E rregullon me dorë gunën e zezë… Kësulën e bardhë… Abetaren… Shkopin… Shaminë e kuqe e heq edhe pak teposhtë mbi veshë. E di çka? Kam ardhur të më bësh një portret. E di ti vetë, katërliqesh. Dua t’ia dërgoj dhuratë kësaj nuseje, tregon fotografinë e varuru në setër. Unë për këtë kam shkruar edhe vjersha. Vjershat i kam shkruar natën. Do të thuash pse natën?! I kam shkruar natën, sepse unë vetëm natën i shoh shkronjat. Dita më duket e errët… E errët… vetëm në portret dua të më bësh me gjithë shkop. Me gjithë kësulë… Shami… Edhe abetaren dua ta kem në gji! Mjekra pak më është rritur më shumë se herët e tjera, por burrit i ka hije mjekra. Në portret kërkoj të më duken sytë… Shkopi… Kësula e bardhë… Shamia e kuqe… Abetarja!... Të tjerat mbuloi me terr. E kërkoj portretin tim në terr, se vetëm aty e ndjej veten të sigurt. Kam frikë ta ndez fenerin dhe të eci rrugëve të Qytetit si Diogjeni. Unë edhe pse flas mendime të mençura, të tjerëve u duken hiçgjë, se dalin nga goja e një të marri. Unë them, se babai im ka qenë budalla edhe më i madh se unë. Ju, i marrë... I marrë… I marrë… Unë them, se nëna ime e la babain mu pse nuk diti t’i zgjidhë brekët. Se, ia përplasi në sy: ti që nuk di t’i zgjidhësh brekët, nuk di ta përdorësh as pushkën… Nuk e di ku e ke shtëpinë. Këmbët të shpiejnë larg luleve. Kokën e ke veksh. Trutë t’i kanë përzier me dorë… Kaçamak… Rrugën e ke humbur ditën. Diellin e ke futur në torbë. S’di cilin ta duash, cilin ta urrejsh. Armikun e ke mik. Mikun – armik… Kjo mua më dha shkollë, o njerëz, që t’i zgjidh brekët jo vetëm ditën, por edhe natën. Vetëm nuk do të kërkoni t’i zgjidh brekët edhe në këtë portret…

- Mirë. Po, nëse ajo Nusja që e ke varë në setër kërkon me këmbëngulje t’i zgjidhësh brekët në këtë portret? E pyeti Piktori.

- Jo. Do t’i them, në portret nuk i zgjidh brekët. Unë i zgjidh brekët vetëm kur shkoj në WC dhe kur i kacavirem Drurit të pemës me dy mollë…

- E natën si flen, me brekë a pa brekë? E pyeti Rrufjani që ishte ulur në një karrige në atelie…

- Natën? Natën flej jo vetëm me brekë, por edhe me pantollona. Nuk i besoj natës.

- Nuk qenke ti burrë që fle me gjithë pantollona, - shtoi Rrufjani.

- Jam, nuk jam, bythën time e ruaj edhe natën. I kam frikë lakuriqët… Ferrat… Hijet… Dhe, meqenëse nuk kam shumë kohë për të humbur rrugëve, kur të vij për portretin, zoti piktor?

- Eja pas dy javësh, iu përgjigj Piktori, pa i hequr sytë nga piktura e pakryer e një bukurosheje.

- Ditën e mirë!

- Ruaje Nusen kur të dalësh në Qytet, mos t’ia bëjnë atë punën e grave, i tha Rrufjani.

- Nuk është bythë e zbuluar ta pështyjnë të gjithë. Iu përgjigj Plaku me abetare duke e përplasur me forcë derën.

Njerëzit më ngushtojnë si mizën në grusht. Më shtrëngojnë… Shtrydhin… Shkelin… Këmbët m’i heqin sa munden me të dy duart… Busollë… Thonë këto nuk janë këmbë, por akrepë. Akrepë që tregojnë vetëm lindje – perëndim. Mirë… Pajtohem. Po, ç’dreqin jam unë? Kuti në xhepin e udhëtarit të humbur në pyll? Po, nëse udhëtarin e humbur e ha ujku? Unë të hyj në barkun e ujkut? Mos do të thuash realitetit ka vdekur? E kemi varrosur moti mbi kodër. Një gur ia kemi vënë te këmbët, një te kryet. Përsipër i kemi hedhur dhe, bërllok…

Plaku me abetare del pehlivan në çdo dasëm. Heq setrën… Kësulën e bardhë… Abetaren… Përvjel pantollonat deri në gjunj. U bie durve. Vrapon nëpër livadh. Kërkon kundërshtarin. Mejdani, thotë, e nda fitoren.

-Ooo burra! Kush do të provohet me mua, le të urdhërojë në valle!

U bie duarve pllau… Pllau… Pllau… Bredh… Përpara… Përmbrapa… Më gjunj… Temena… Shtambën me ujë e derdh në fyt gllu-glluu-glluuu…

Pehlivanët e tjerë në valle kanë kundërshtarë, kurse Plaku me abetare këtu e ka kundërshtar veteveten.

-Hajde, he burrë!...

Dasma merr fund në livadhe. Pehlivanët me shpërblimet e majme nisen udhës. Fëmijët turren pluhurit si mjegull të mbërrijnë sa më parë në shtëpi plot pordhë e piskamë. Edhe Plaku me abetare vishet, me shpërblimin e fituar një shami. Dashin e heq për brirësh pehlivani i Shkupit.

Ndashtë… Kështu e ka jeta… Zemrimi të plak. Ose inati të shti të ecësh zvarrë. Me sëpatën e madhe trup, në varr. Nuk çohet inatë me kokën që e ke në qafë. I forti gjithmonë të ka në duar. Të shtrëngon për mjedisi të bënë na, kaq, thupër. Ti lëviz këmbët në ajër… Poshtë… Lartë… Përdridhesh… Hiqesh… Piskatë për ndihmë… Po, asgjë. Je i vogël, i vogël, nuk të shohin në mes të grushtit. Kalojnë normalisht miqtë, armiqtë, kafshët e buta, egërsirat… Të vjen inati pse në këtë jetë je i padiktuar, i parëndësishëm në mes të gjithë këtyre miqve, armiqve, kafshëve të buta, egërsirave… Mendja të thotë të ulesh në mes të udhës, në pluhur. Mos ecish asnjë hap mëtutje nëpër errësirë. Këmbët t’i shtish përpara si trung. Duart t’i lidhësh, t’i lidhësh për qafe… Po, truri të zgjohet nga gjumi. Vrapon… Vrapon… Vrapon…