Përparim Hysi: "Pulishti" i Bakes...

"Pulishti" i Bakes...

Tregim  humoristik

Nga Përparim Hysi

Është korrik.Sa kam filluar pushimet  e shkollës dhe,për të marrë ca rreze,para se të shkoj në plazh,kam dalë gjysmëlakuriq në ballkonin tim,në katin e dytë.Njerëz rrotull nuk ka dhe atje,po lexoj-më sakt po rilexoj"Lufta e Paqja" të Tolstoit.Kur lexoj,përqëndrohem i tëri dhe nuk dua që t'më traozojë njeri.Dua unë,po ja tek më sheh plaka Qeriba që më vërsulet që poshtë.-More mos je atje në Grykë të Devrisë (1) që nuk të sheh njeri,që më ke dalë ashtu "karkanxhhuall!" si ata karçinët kur shkojnë për ujë? Me këtë nuk ke si ia bën.Të vë përpara dhe nuk të ndahet.Përpiqem t'i bëj sulmit "dredha".-Oh,i them,-moj hallo Qeriba po ja dua të marrë ca rreze,se dielli i plazhit të djeg e të pjek.Po,po,ju të rinjtë,as pyesni më tej.Ku leh qen e ku del tym,ku ia bën daullja,bym!-shpotiti ajo.-Pse nuk  ke një copë kanotjere a fanellë,apo të ka lënë Zengjineja,dac? (2).Po,jo moj hallë,- e ula tonin fare unë,po kam dalë vet kështu.

Ndërkaq,pashë që dikush erdhi dhe po vinte drejt saj.-Shyqyr,- thashë,- se kush e duron bodecin e saj.Më la mua dhe hodhi sytë andej nga tjetri dhe,ndërsa ai afrohej,ajo ia nguli mirë shikimin.Qe me gjyslyke.I hoqi dhe,si i fshiu me cepin e fustanit,i vuri prapë.E pa mirë e mirë të panjohurin dhe bërtiti:-More shohin apo nuk shohin mirë këto "shalladuqet" e mia apo je ti,"Pulishti i Bakes?!!!".-Unë jam hallë Qeriba,unë.I tëri.-Tiiiiiiiiiii,- shfaqi habinë ajo.Po si e kam atë hanko Zymbylen,po Fëllëza si më është?Se qemë gjitonë atje në V... (3) dhe shkëmbenim tepsitë bashkë.I panjohuri u përgjij,me të njëjtën fjalë:-Të pyeçin të mirat dhe ke shumë të fala.Tjetra e përfshiu dhe njëherë dhe "pllaq-plluq" e puthi në faqet sikur ta kish djalin e saj.Unë e ndiqja gjithë këtë shfaqje nga ballkoni.E lashë "Lufta e paqja" dhe po vështroja këtë takim të përmallshëm aty,në këmbë,tek oborri para pallatit.Kur ky"Pulishti i Bakes" i kërkoi adresën e një skraparliu tjetër në fshatin tonë ( se jemi shumë familje me origjinë nga Skrapari këtu.Plaka Qeriba që andej është,po dhe prindërit e mi)  ,ajo e mori prej dore,si të ishte fëmijë,dhe i tregoi  për shtëpinë që  kërkonte.

Po më brente kërshëria.Kjo plaka Qeriba është si një minierë.Duhet të ngërmosh në të,për të nxjerrë "xehërorët" që fsheh.Po mos kujtoni se është kollaj.I ka parë shumë lëkura dhe,me që burri i ka vdekur heret,u bë dhe grua dhe burrë.Po qe burrë kalaur burrit në fjalë,fuqi dhe në huqe.E gjatë si një shkop bariu,por e fortë si një dru thane.Nuk u  sëmurë kurrë.Im atë xhëku e ngacmonte-se qenë nga një anë- i thoshte:-Moj hanko Qeriba,po si nuk u sëmure qoft dhe njëherë,që të të sillnim ndonjë vazo me reçel? Dhe ajo:-Hazis aga,sëmundja është si puna e ujkut.Ujku,kur bie në tufë,zgjedh më të shëndoshën.Dhe sëmundja ç'do të marrë tek unë,veç të më marrë të keqen.Dhe shkriheshin gazit.Ah,sa për sytë,nga një i shuar nuk shoh mirë,po më erdhi ai dhëndërri dhe më solli këto "shalladuqet".Pastaj,po të kishte njeri që e dëgjonte këtë fjalë"shalladuqe",zinte dhe shpjegonte.Kur m'u futën për çupën,më thanë se të kemi gjetur një djalë nga Gjirokastra.Epo birinxhi,se janë kursimtarë këta.Erdhën dhe krushku tek do lexonte diçka,i tha të birit:-Pa më nxirrë aty nga çanta ato"shalladuqet".Unë po sa  dëgjova këtë fjalë,i them krushkut:-Krushk aga,në ke huqe ti,dhe ne kemi huqe.

Më fal,- tha sterraniku(se ka vdekur tani),po nuk thashë huqe,po shalladuqe,se kështu u themi syzvae na.Dhe që atë kohë dhe vet syzave u them shalladuqe.Dhe qeshte...

*      *     *

Unë prita sa u kthye hallë Qeribaja,vesha këmishën ( në xhep futa një "shukë"me duhan të grirë") dhe i dola përpara.Hallë Qeriba,-i thashë,- të kam sjellë këtë duhan.-Hair ishalla,se ju,dhaskalët,nuk e kini dorën të lirë.E pinte duahnin me llullë dhe e kish filluar qysh kur i kish vdekur i shoqi.E kam kujtim nga ai,ndaj e pi me llullë,- toshte.Mëduket se kështu e kujtoj.Pastaj,si e mori duhanin,më tha:-Ç'doganë kam për të paguar?-Hiç,asgjë,- bëra si qoti unë.-Mirë,- më tha,-rrofsh e marrçë një nuse të mirë! -Po hallë Qeriba,-bëra unë kur po shkonte brënda,- të dëgjova që atij mikut,i the"Pulishti i Bakes" dhe as nuk t'u zëmërua.Si është puna? -Thashë unë ç'e gjeti dhaskalin që u bë dorëlëshua?/ Ky do vergjinë për duhanin.Doganë mbi doganë.Dhe ia dha të qeshurit.Kjo punë,mor djalë,nuk tregohet në këmbë,po do ulur shehs.Prandaj,hajde brënda.Tek më ftoi të ulesha mbi divan,vet u ul shesh nbi një poste të madhe,mbi të cilën,si një hanko e vërtetë,vuri një shilte.

*     *    *

Dhe filloi.-Ç'dëgjove nga ballkoni, qe një paranomë që këtij,dalit të Bakes( e quajnë Dylber në fakt ) i mbeti nga fëmijëria.Po me paranomet është keq:të ngjiten dhe nuk ka njeri që të t'i heqë.Të ndjekin pas:do apo nuk do ti.I ati,Dylberit,Belul Devria qe jo vetëm burrë i zoti,por dhe me kamje.Kamje që e kish vënë me djersë të ballit.Kish 4 çupa dhe nuk la baba e dervish teqeje pa shkruar që e  shoqja,Zymbylja,të lindte dhe një djalë.Sekush i paska thënë:-Ti,Belul,je bektashi i mirë,por që të zëjë ajo lutja jote,bën mirë të shkosh dhe në një kishë .Bëri tutje nga Berati (epo mbushur me kisha është ky qytet) ,paska bërë dhe një kurban atje dhe u kthye në fshat.Kur desh perëndia dhe në krye të vitit.Zymbylja e Belulit, bëri djalë.Ky që pe ti.Beluli po zuri qiellin me dorë.Emrin ia vuri Dylber,por tek ajo kisha shkoi prapë.Pritfti donte ta shpinte ujtë në mullirin e tij dhe i thotë:-Djali të të rrojë,po mirë ështët'i ndërrosh emrin se kështu thotë ky"libri" i shnënjtë.Beluli u turbullua pak,po emë rkauri,-tha,- nuk i vë unë.Dhe ç'bëri?E mbante ngado me vete dhe në sytë të tërë botës,e përkëdheltedhe i thoshte:-Pulishti i bakes.Domethënë,i vogli i babait.Po gjithmonë,ama,po atë fjalë:-Pulishti i bakes.Pulishti bakes këtu,e pulishti bakes atje,iu ngjit ky paranomë dhe iu bë rrodhe pas vetes.Djali po rritej dhe,kur shkoi në shkollë,të gjithë i thoshin "Pulishtii bakes".Hë-hë dhe një ditë prej ditësh,vdiq shpirtziu,Belul.Djali qe gati për nuse dhe kudo:-Pulishti i Bakes po shkon me dhënë.Po shkon në muli.Emri "Dylber" humbi si ajo kova kur bie në pus.Kudo në fshat dhe veç "pulishti i bakes".Tani dhe i vinte rëndë,po ç'të bënte?Drejt e tek kryeplaku i fshatit.-E,-Pulishti i bakes,- përse je munduar?- e pyeti.Qe djalë kokëunjiur dhe nuk zëmërohej kollaj,por  paranoma qe e rëndë dhe i thotë kryeplakut.-Dua  që t'më hiqni këtë paranomin.Kryeplaku qe dhe izgjuar,por dhe dinak.E dinte që nga gjëndja ky qe mirë,ndaj i tha:-Për të bërë këtë,duhet të shtrosh një gosti që të vijë i gjithë fshati dhe aty ta heqim paranomin. .Një rrugë e dy punë:edhe hanë e pinë,por dhe marrin vesh emrin e ri.

Mirë,-tha ky,- dhe që të nesërmen, e shtroi gostinë.Mishra në hell dhe rakia gjym,hesapi.Mirëpo nga anët tona (nënkutpo nga Skrapari) ,rakia pihet pak me terezi.Jo çdokush ngre dot dolli dhe,ve çkësaj,që të hash bukë,kjo do ndodhë veç kur ai që drejton sofrën (tavolinën tanithi) ,të ketë kërkuar bukë nja tri herë në intervle kohe që zgjasin goxha.Kur njerëzit ishin bërë çakërejf,i zoti i gostisë po priste që kryeplaku të bënte  njoftimin.Prit,prit dhe hiç.Mezi i natës kish kaluar dhe ky i afrohet kryeplakut.Kryeplaku qebërë xurxull (kish harruar fare, ç'kish premtuar) dhe,kur pa të zotin e gostisë që xhëç i thoshte,ashtu i pirë siç qe,i thotë:-Çfarë do?-Po pres për atë njoftimin,për t'më hequr paranomin.-Pse si të thërrisni deri tani?-pyeti i dehuri.

-Pulisht,pulishti i bakes!!! -Aha,- tha kryeplaku dinak,dëgjoni,o milet:"Që sot e tutje mos dëgjoj njeri që këtij djalit të Belul Devrisë t'i thotë "Pulishti i Bakes!".Djali,siç e shikoni është rritur dhe këtë gosti ndaj e ka shtruar.Që sot e tutje,ai nuk do quhet "pulisht",po "gomar!!!"...

Epo ta gëzoj!-bërtitën gostiarët,që të gjithë të dehur. Unë u shkriva nga ky rrëfim i plakës Qeriba,po  asaj nuk ia ha qenin shkopin,tek më përcillte,më tha:"Vergjinë e duhanit,e vole.Meslenë e dëgjove dhe mos të shoh më si karçinë atje mbi ballkon.E përqafova dhe në ballkon veç me këmishë,se kushedi seç paranom të vë plaka Qeriba dhe hajde gjej kryeplak të ta heqë,mandej...

* toponim gjeografik në Skrapar

** emri i të ndjerës,sime ëmë.

20 korrik    2011